Dictee – dictees [2514]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 435, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (422)
1. Met eb en vloed kun je hydro-elektriciteit opwekken. Hij kweekt hyacinten. Hybris [VD ook: hubris] is overmoed ten aanzien van de godheid die in de Griekse tragedie tot de val leidt. Een hydra is een waterslang; Hercules doodde die van Lerna. Aan hydranten kun je brandslangen koppelen; de brandslangen moeten wel goed bevestigd worden. Ik hype niet zo graag: dan moet iets echt wel hyper zijn. Een hymenboek [maagdenvlies] is geen hymneboek. Wat doet een taxidermist [preparateur, dieren opzetten]? 'Stoel' en 'tafel' zijn hyponiemen van 'meubel'. De hysop is een lipbloemige heester. In 'hij schaafde zijn knieën en viel' is sprake van een hysteron proteron [logische volgorde klopt niet]. Iberiërs wonen op het Iberisch Schiereiland. Een ic-verpleegkundige werkt op de intensive care (ic), een ICT-bedrijf (GB ook wel: ict – wel IT en nog niet: it) is werkzaam in de informatie- en communicatietechnologie, een id-baan is een instroom-doorstroombaan en een ID-bewijs is een identiteitsbewijs. En een iconoclast? Dat is een beeldenstormer of heiligehuisjesomverwerper.
2. Men was ideeëloos: de ideeënbus was leeg. Ook de id'er moest zijn ID-kaart laten zien. Iebel is kriegel. Het verlies werd een idee-fixe voor hem. Schrijf je 'grommende iezegrim' met een i-grec? Het woord 'snijijzer' schrijf je met twee ij'tjes. Lust je nog een eitje? Een voorbeeld van een ijstijd is de kleine ijstijd. Wil je een ijslolly? Alleen als ie (als: ie, wie, waai weg) ijs- en ijskoud is! De door- en doornatte (door en door natte) IJslander (hij was door en door natgemaakt, doordat hij door en door natgeregend was) reed op zijn dampende ijslander [pony]. Hij liep met in de rugzak een thermoskan met ziedendhete (kokendhete) koffie met onder elke schoen een ijskrap [spoor] over het ijs. Hij kende de omgeving door en door. Het ik-besef bracht de ijzerenheinige ijzerbijter ertoe, aan de IJzerbedevaart deel te nemen. Een ik-zuchtige lijdt aan ik-zucht, toch? Het imago-onderzoek leidde tot imagoverbetering. De camorra [maffia Napels en omgeving] vormde een imminent gevaar. Een ok-behandeling [NL: operatiekamer, BE: operatiekwartier] is OK (oké), maar kan je immobiliseren [onbeweeglijk maken]. Zijn gedroogde-immortellenverzameling oogde goed. 'Monniken' spreek je met 'ih' uit, 'batikken' ook. Imponderabilia zijn onweegbaar [de waarde is niet juist te bepalen].
3. De i-mode betreft geen via internet gekochte kleren, maar de internetmode, een techniek met de mobiele telefoon. De inbedrijfstelling van het gemaal verliep vlot. De censor verklaart 'nihil obstat' (er is geen bezwaar) en dan geeft de paus of bisschop het imprimatur [verlof tot drukken]. Hij bijtte de hengel in [door bijten inbrengen]. Dat hadden de Inca's wel ingecalculeerd. Na de reïncarnatie was de sloeber een prins. 'Ontvlammen' is een inchoatief werkwoord [met toestandsovergang]. Fiscaal incivisme is belastingontduiking of -ontwijking. Dit bedrijf verzorgt bij ons een incompanytraining. In concreto had hij wel gelijk, in abstracto niet. Bij 'hij loopt' en 'zij fietst' is er incongruentie in persoon. In absentia [afwezigheid] van de directeur werd aldus besloten. De 'ashram' – leefgemeenschap van en ontmoetingsplaats voor aanhangers van religies uit India – verwijst naar een van origine Indiaas woord. De geïncrimineerde [gewraakte] woorden werden na ampele overweging gepardonneerd [door de vingers gezien].
4. Onze
pensioenen zijn (on)gelukkig
niet beursindexgerelateerd
[niet-b.].
De volgende termen komen uit het Indiaans of eraan gerelateerde
talen: Azteken (man
uit het noorden), Canada
(nederzetting),
hickory (uit een
Indiaans woord uit Virginia),
potlatch (indiaans
feest met geschenken naar rato van de sociale positie),
sachem (indiaans
opperhoofd, uit een Algonkintaal)
en de zweethut (oorspronkelijk
bestemd voor indiaanse reinigingsrituelen).
Een indie is een klein, onafhankelijk platenlabel. De Indian summer
duurde lang. Een Indischman/gast
is langdurig in Nederlands-Indië geweest. Hij stond in dubio.
De knaap was in- en indom. Komen deze indo's uit Indochina(!)?
5. Gezocht op '*ique' en '*iek' en onder andere gevonden: applique en appliqué, angeliek, antipathiek, bezique (Frans kaartspel), apolitiek, auto-erotiek (hoeft niet in de auto te zijn), biunique (stel speciale ski's), bantoeïstiek, bedrijfsethiek, brique (steenrood), biotiek, boetiek, cacique (stamhoofd van indianen – ook kazike, VD), choleriek, république des lettres, chimeriek, chef de clinique, kliniek, elektriek, civiek (burgerlijk), diëtiek, clique (kliek), bananenrepubliek, italiek, kantiek (canticum, koorgezang), angélique (engelwortel), klassiek, reliek, concours hippique, rustiek, corps diplomatique, salamitactiek, Mozambique, tiranniek, opéra comique, trafiek, piqué (bij biljarten), tsadiek (rechtvaardige – mv. VD, tsadikim), semper et ubique (altijd en overal), suum cuique (ieder het zijne), veridiek (oprecht), ubique (overal) en vertu héroïque. Komt brittanniazilver overigens uit Britannia [(Groot-)Brittannië, het tegenwoordige Engeland] (Britannia rules the waves)? Enne … kunnen chimps chimpen [niet voor aap staan, maar digitale foto's beoordelen]?
6. Een rolykit met gereedschap kun je oprollen. Een brochette [uitspraak ook wel zonder ‘te’] is een vleesspies. Zij moest van haar AOW'tje rondkomen. Nationaalsocialistische lieden hangen het nationaalsocialisme aan. Vrouwen- en mannenhaters lijden aan respectievelijk misogynie en misandrie (misantropen haten mensen). Dat de eersten vrouwen haten, moge duidelijk zijn. Onder de mirtenboom dronken ze mirten- of rozijnenwijn; er hing daar een mirregeur. Software kan gelauncht [lanceren, uitbrengen] worden. Een laudator temporis acti [een lofredenaar van het verleden, van de oude tijd, van 'zijn tijd'] heeft geen oog voor de toekomst. Misère kun je spelen. Het miserere wordt elke vrijdag in de lauden (laudes) gebeden. De twee mises-en-scènes [of] hadden veel gemeen. De mise-en-place [g. mv.] vindt in de keuken plaats, mise au point [g. mv.] is het zuiver stellen van een kwestie, de mise-en-plis [zelfde mv.] de watergolf en mises[mv.]-en-page is opmaak (lay-out). De missive [brief] zette aan tot missie-ijver. Mmm, mjammie!
7. Het (de) mirepoix is een mengsel van fijngesneden groenten en kruiden. Kunnen in misstwiggyshows [rank] ook miss piggy's [gezet] optreden? Bij de Miss Belgiëverkiezing was het voor haar mis poes! Bij de Mississippi komt de mississippideltablues het beste uit. Misjnaïsch Hebreeuws heeft betrekking op de Misjna. Miso's zijn pasta's van gefermenteerde sojabonen. Bij de miss-wet-T-shirtverkiezing wordt een miss wet-T-shirt gekozen. Op de biënnale is het moddergooien (de moddercatch) begonnen. Het mochaleer is een soort glacéleer van hindevellen. Worden mocassins van mocassinslangenleer (vergelijk: de copperhead) gemaakt? Een MO-disk is een magneto-optisch schijfje. Ligt mijn mobi (mobieltje) nog bij jullie? Moais (monolithische beelden) vind je op Paaseiland. Hij uitte veel mitsen en maren. Mitsmatsen is een kaartspel. Zij die mixt, is een mixster. Mithridatiseren is wennen aan gif.
8. Het mixed double vind je bij tennis, de mixed grill is een gerecht, mixed pickles zijn allerlei jonge groenten, uitjes en augurkjes, in azijn ingelegd, een mixed policy is een gemengde (levens)verzekering en een mixed zone vind je bij sportwedstrijden. De moderne devotie is gesitueerd in de veertiende (14e, 14de) en vijftiende (15e, 15de) eeuw. Vrouwenkloosters hebben moeder-oversten. Het is vrijwel zeker dat een Moerasarabier geen Moffrikaans spreekt. Sprookjes van Moeder de Gans vinden ze nog steeds cool. Een moezjiek is een kleine Russische boer. Een moefti [islamitisch rechtsgeleerde] mag fatwa's [advies] uitvaardigen. Het modillon is een kleine console onder een gootlijst. Moedertjes-van-duizenden zijn moederplanten. Opstandelingen in Afghanistan heten moedjahedien. De mohsschaal (schaal van Mohs) geeft de hardheid van materialen weer. De prij liet zich een mojito [ch – zekere cocktail] inschenken (en de prei goed smaken). Moiety's [een van de twee exogame onderdelen van een stam, bestaande uit een groep onderling verbonden clans] kom je in de antropologie tegen.
9.
Moliken zijn vogelverschrikkers. Mon cher [mijn
waarde], het kaastoetje was
slechts een mon-choufantasie [smeltkaas
– mon
chou]. Hij genoot van het
monachale [monniken
betreffend] kloosterleven. Het
molinisme, de leer van Molina, is de tegenhanger van het thomisme. De
moleculair bioloog deed moleculairbiologisch onderzoek
(moleculairebiologieonderzoek).
Wat is een mokasen
(mocassinslang)[moo-kaa-sèhn]?
Moeilijk opvoedbare kinderen zitten op een
m.o.k.-school
[èhm-oo-kaa].
Volgens het Groene Boekje hebben we gemonopolyd. Misschien wil
monsieur Jourdain [rijke
burger die zich belachelijk maakt in kringen van de adel]
nog een lachwekkende duit in het zakje doen? De mono- en multihull
zijn zeilboten. Het verschil tussen 'monofil' [uit
één enkele draad bestaand] en
monofyl' [met
enkelvoudig blad] zal inmiddels
bekend zijn. Wat schrijf je liever: 'morbidesse' of 'morbidezza' [de
kwaliteit van zacht gemodelleerd, delicaat, met weke toets(?)
weergegeven geschilderd naakt]?
De moquette (VD
ook: het – te
uitspreken) is fluweelachtig
trijp. Mooimeisjes [kabeljauw,
stokvis] eten is geen vorm van
kannibalisme. Hij at een mopé [SR:
eetbare, pruimvormige, gele vrucht van een tropisch Amerikaanse boom
uit de sumakfamilie] en was een
moquante [spottende]
moppentapper, die vaak moppen tapte.
10. Een montee [enkelvoud; glasaaltjes] trekt de riviermonden op. Een montejus is een toestel om vloeistof te doen opstijgen. In de montgolfière [luchtballon] heeft het mooipratende, mooiklinkende mooierdje het montignaccen even opgeschort. Open Monumentendagen zijn niet per se een mooiweerverhaal. Mijn hond kan heel goed mooizitten. De Montenegrijn was mordicus tegen het voorstel. Het (VD ook: de) mond-en-klauwzeer, het MKZ (VD ook: de), wordt veroorzaakt door het MKZ-virus. Molybdeen (symbool: Mo) heeft atoomnummer 42. Het modelé is de wijze van modelleren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten