2510 Dictee zondag 12-12-2021 (1) dictee Dictee van de dag (420)

Dictee – dictees [2510]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 437, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (420)

1. In de kakofonie van kalasjnikovs hoorde je de kaketoes [papegaaiachtige vogel] nauwelijks meer. Kakkineus [verwaand] op blote kakkies [voeten] lopen, dat lijkt echt ondenkbaar. Doe maar kalmpjes aan en zachtjesaan [GB] (VD ook wel zachtjes aan, zoals in: zachtjes aan, dan breekt het lijntje niet; literair – GB ook: tt – : zachtkens). In het woord 'kalkei' zou een streepje niet misstaan. Een kalissestok is een pijp drop (staafje drop, pijpdrop is een soort drop). Je kan de pijp aan Maarten geven en het kan pijpenstelen regenen. Een kalotje is een klerikaal mutsje. Hield Calvijn van kalvijnen [appel]? Naar de Kanaaleilanden loopt geen kanaalbrug. Een kan heerst over een kanaat (vergelijk: Djenghis Khan). Een kamrad [tandwiel] kan niet knagen, een kamrat wel. De kamsin [ook: chamsin] is een hete Middellandse Zeewind. De kandidaat-voorzitter werd uiteindelijk vicevoorzitter. Kankantri's zijn wilde kapokbomen. De Kaninefaten waren ooit een Germaanse volksstam. De kanoër zag de kanoet (strandloper) [ook: knot] voorbijvliegen. Bijna een cryptogram: een kankerlijer hoort iets tekort te komen [de d]. Dubbelop: een
kant-en-klare kant-en-klaarmaaltijd.

2. De kantjesharing was kantje boord van boord. Aanhangers van Kant zijn kantianen. Het woord 'kapelanij' is gewestelijk en verouderd. Het kaolien (de kaoline, chinaklei) is porseleinaarde. De betekenis van 'DNA' (GB) kun je maar beter vaak repeteren: deoxyribonucleic acid. Het crapuul dreigde in opstand te komen. Gezocht op '*ys' en onder meer gevonden: amfibrachys (drielettergrepige versvoet), ce vain travail de voir divers pays (die ijdele moeite om allerlei landen te gaan bekijken), doux pays (lief landje), (dys-), dysenterie (bloedloop, rodeloop), dysfasie (stoornis in het vermogen om woorden en zinnen te vormen), dyslexie (woordblindheid), dyspepsie (spijsverteringsstoornis), dyspneu (ademnood, kortademigheid), dysthanasie (verlenging van het leven door medisch ingrijpen), dystopie (antiutopie), hendiadys (stijlfiguur: 'zand en heide' voor 'zandige heide') en Uruguays.

3. Verder: palmy days (tijd van eer en aanzien), Paraguays (Paraguayaans), toys for boys (hebbedingetjes voor mannen), tribrachys (versvoet van drie korte syllaben – mv. tribrachen) en vin du (de) pays (landwijn). Binnen artikelen vinden we nog: always, baby's, cowboys, Cys of C (cysteïne), dinky toys, donkeys (stoomlieren), double bogeys [golf], essays, Lys of K (lysine), old boy(s) network, Shelleys sonnet, jockeys, party's, bowlingalleys, galloways [vleesrund] en Schotse Hooglanders [rund]. Een getijdenstroom kan verraderlijk zijn. Henk dient thuis onder kapitein Rondhemd [onder de pantoffel zitten]. Kapitein-generaal lijkt een contradictio in terminis [tegenstrijdigheid in de gebruikte woorden]. Een kapitein-luitenant wellicht ook, maar dat is [ook] een kopstoot (borrel en glas bier). Kapoeres is kaduuk, een kapoets (VD ook: kapuits) is een monnikskap. Verwar een kaproen [muts, kap] niet met een kapoen [gecastreerde haan]. Voor een zendamateur betekent 'kappa' 'oké' (OK). Een karmelieter klooster is een karmelietenklooster. Een kart [ook: gocart] is een skelter.

4. Kan een karpatenklokje klingelen? Nee, het is de campanula (plant). In deze Karelroman komt een kariatide [vrouwenbeeld] noch een karetschildpad voor. Zelfs de karotresten [tabak] wilde ze letterlijk onder het karpet [vloerkleed] vegen. Een karonjeschare [verachtelijke vrouw] misstaat niet in het vagevuur. Een kartets is een vervaarlijk projectiel. Ze zopen als een kartouw [op zich: zwaar kanon]. De kartuizer monnik leeft met zijn kartuizer katten in het kartuizerklooster [ook wel: kartuizer klooster]. Het was een zwaar karwei om de karwij [plant] te oogsten. Een kasekoband speelt traditionele
creools-Surinaamse dansmuziek. Kasiri is een indiaanse, zwakalcoholische [VD, niet in GB] drank uit cassave. Kasjeren [uh] is (weer) koosjer maken. Het kasjroet is het geheel van de joodse spijswetten. Het Surinaamse kasmonisysteem heeft wel iets van de vroegere raiffeisen- of boerenleenbank. Heb een beetje kassian [medelijden], anders ben je zo kassiewijle (GB). 'Katjang' [peulvrucht. olienootje] kennen we als verkorting van 'katjang tjina, tanah of goreng'.

5. De kasuaris is een loopvogel (net als de emoe). Varend door het Kattegat zagen we aan de wal nog juist een kattengatje (ja, echt van de kat!) verdwijnen Toen we erdoorheen waren, zagen we ook dat kattengaatje [nauwe doorvaart] verdwijnen. Katsjoe (VD: cachou of catechu) is sap uit de schors van de acaciaboom. De kauri is een schelp (kinkhoorntje) en het kauri is een houtsoort. Hij was als schelpenverzamelaar vooral een kaurikoopal(!), voor kaurikopal had hij geen belangstelling. Het kavalje [oude, lelijke vrouw] ging er halje travalje [halsoverkop] vandoor. 'Kawina' (een trommel) stamt niet uit het Kawi, het Oudjavaans. Een kawai kun je als hangertje dragen. We passeerden de noorder- of Kreeftskeerkring. Een kazoo [oe] is een muziekinstrument, een soort mirliton [kinderfluit]. Wat staat er in het KB [koninklijk besluit] over de KB [Koninklijke Bibliotheek]? Zeg geen 'kebab' [gegrild vleesgerecht] als je 'shish kebab' [Levantijns gerecht van aan pennen geregen, geroosterd vlees] bedoelt.

6. Een kno-arts heet voluit keel-, neus- en oorarts (ook:
keel-neus-oorarts, kno-arts, nko-arts, neus-keel-oorarts) oftewel
oto-rino-laryngoloog (orl-arts). Kefir is een zuurachtige mousserende melkwijn, oorspronkelijk uit de Kaukasus. De kehila (kehille, kille) is de joodse gemeente. De kelen [heraldiek: rood] leeuw sprong eruit. Bij een keltenkruis (Keltisch kruis) moet ik vreemd genoeg altijd aan de Kelten denken. Op de keper beschouwd was hij een goede keeper. Dat raakt kepers [dakrib] noch hanenbalken [het slaat nergens op, het lijkt nergens naar]. Wie kent er nou nog Kerklatijn? In België heb je kerkfabrieken [parochie: instelling voor beheer goed en geld]. De kernhem is een op de edammer lijkende kruidige Nederlandse dessertkaas. Voelen Frankrijk en Duitsland zich samen het
kern-Europa op eurogebied [munt]? Er is maar één echte Kerstman met kerstmis op het kerstfeest. Een ketje is een Brusselse straatjongen. Ketoembar is gemalen koriander. Wat is Ketikoti [= ketikotifeest]? Wel, dat is 'Dag der Vrijheden' (slavernij!) en ook 'Kettingsnijden' [niet in wdb.]. De kidoesj is de sabbatswijding. Stop die kibbelarijtjes!

7. De Keulenaar voer in een keulenaar (samoreus) naar Keulen om daar een Keulse pot te gaan kopen. De keuzeheer had het hockeyteam samengesteld. Wat houdt de keynesiaanse [econoom: John Maynard Keynes] theorie in? Een khimar is een moslimvrouwenhoofddoek. De Rode Khmer is een revolutionaire groepering, samengesteld uit Khmers (VD ook: Khmerren). Wist je dat kienen gewoon bingoën, bingo spelen, is? Het kick-and-rush is boerenkoolvoetbal (hotsknotsbegoniavoetbal). Ouistiti's vormen een familie van kleine Amerikaanse apen. Ze zijn verwant aan het spookdier (koboldmaki, eekhoornaapje). Zij is een beetje kierewiet. Ze kreeg een chique, kiese behandeling. In het amfitheater waren regelmatig kijkspelen te zien. Dozen van Pandora zijn eigenlijk een soort van kijkspellen. Vroeger moest je kijk- en luistergeld betalen. Een kilowattuur wordt afgekort tot kWh [heure – alleen in Franse citaten]. Kina-extract komt van de bast van de kinaboom.

8. In de Kinderboekenweek krijg je een kinderboekenweekgeschenk; ditmaal ging dat over de Kinderkruistocht. Lees de kinderbijbel, iedere dag! Wat, is het kindertoelagebeleid aangepast? Ga maar naar de kinderziektepoli. Van kindsbeen af (ab incunabilis, a puero, a teneris, a teneris annis) betekent ongeveer hetzelfde als van jongs af aan. Hij rookt liefst kingsize sigaretten. Een kinegram is een echtheidskenmerk in bankbiljetten. Met kine's bedoelt men in het Belgisch-Nederlands kinesitherapieën. Een kindskind is een opa- of oma-zegger (zelfnoemfunctie). Hij kiteboardde regelmatig. Kipper (brado) is vers gefileerde en vervolgens gezouten en koud gerookte haring. De keeper (vliegende kiep) kiepte met de kieper zand in het doelgebied. Wil je kip tandoori, kip kerrie of toch liever kipkerriesalade? Een kip stokvis [50 pond], een kip tin [18,5 kg] en een kip marlijn [een pak van 12 bossen (van 50 m) – geteerd touw, ook: marling] zijn alle hoeveelheden. De kip is ook de munteenheid van Laos [LAK].

9. Bestaan klaar-overs nog? Hij heeft er gekiteskatet en gekitesurft/d (VD, GB). Er was kiwi-ijs en kiwiyoghurt toe. Kiyu is een van de leerlingengraden bij budo. Bij de Klaagmuur zei mijn partner: "Ik ben je klaagmuur niet!" Klandizie is clientèle, cliënteel. Doe de bramen eerst maar door de passe-vite [zeef]. Een klapbank is een soort leugenbankje [maar ook letterlijk … opklapbare zitting]. Hij is specialist in klassiek Latijn en klassiek Arabisch. Op onze klassenavond speelde een medeleerling, een klassespeler van een pianist! Je klasseren voor de finale en daarin dan gedeclasseerd worden … treurig! Voor een klavierleeuw [machtig klavierspeler] hoef je niet bang te zijn. Kun je de klavarskribomethode [vereenvoudigd notenschrift] ook gebruiken voor een klavechord (VD ook: klavichord – oudste snaarinstrument met toetsen)? De probleemfiguur was maar een kleinduimpje vergeleken met de sprookjesfiguur Klein Duimpje. Ze waren kleinbehuisd. Is dit een midden- en kleinbedrijf (mkb, werkgeversorganisatie:
MKB-Nederland, Midden- en Kleinbedrijf Nederland) of een grootbedrijf? De koe had een MKZ-besmetting opgelopen.

10. Die afkorting staat trouwens voor mond-en-klauwzeer. Ze stuitten gisteren op een kleiige kleilaag. Heb je voldoende kleingeld of moet ik dat honderdeurobiljet (€100-biljet, 100€-biljet, 100 eurobiljet) kleinmaken? Die klerevent, een erkend klepzeiker, en dat klerewijf maakten er een klerezooi van in de klerenwinkel. Ze voegden het personeelslid zelfs toe: "Klerelijer, krijg de klere (kole(i)re)." Hij maakte een kleurenreproductie van de kleurenlitho. Klezmer [gespeeld door klezmorim – mv.] is traditionele Joodse muziek (vergelijk: zigeuner- of indianenmuziek). Er stond in het vertrek een kleurentelevisie
(kleuren-tv, ktv). Het is klip-en-klaar dat dit klinkklare onzin is. De klinimobiel [speciale ziekenwagen] was snel ter plaatse. Die klojo [sufferd, kluns] verruïneerde het klok-en-hamerspel (nee, niet dat!). Klokke twaalf, om twaalfhonderd uur [leesvorm], zou het spook verschijnen.