Dictee – dictees [2531]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 422, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (435)
1. De courtisane wilde coûte que coûte een courgettebloem dragen. Bestaan er crankloze fietsen (voor gekrenkte zielen)? Bij het oppeuzelen van de coxen [appels] hoorden de cowgirls het coyotegehuil [prairiewolf]. Bij koeskoes moet je aan dierkunde denken, bij couscous meer aan gastronomie. Een cretin is een kropmens. Tot mijn dicteefavorieten behoren: crème brûlée, crème au beurre, crème de la crème en crème fraîche. Crémant is een slechts licht mousserende wijn. Creosoot is een bederfwerend middel voor hout. Is een crêperie een crêpepapierwinkel? Nee, een pannenkoekenhuis. Je zou bijna creperen. Er hingen cretonnen gordijnen (van cretonne [geen 'nuh' uitspreken] dus). Het is criant vervelend, beter nog: een crime, om 'creutzfeldt-jakobsyndroom' in één keer goed te schrijven. Hij pleegde de crime passionnel [niet + ‘le’] op zijn in crinoline [hoepelrok] gehulde fiancee. Hij nuttigde een croque-madame na de crosscountry. Met de cruzeiro [BRC, historisch, thans BRL – real] betaalde je vroeger in Brazilië. Het crosscousinhuwelijk [GB] is vast iets ingewikkelds. [Bij een crosscousinhuwelijk is een man getrouwd met zijn crosscousin, dat is de dochter van zijn moeders broer of zijn vaders zuster.]
2. Aan die csardas (VD ook: tsardas) kwam de c-sleutel te pas. De croquetwedstrijd (dat woord lijkt op 'cricket') was afgelopen. Het kernprobleem is de crux (meervoud: cruces). De appreciatie hiervan is cultuurgebonden. Een cultivar is een cultuurvariëteit. Je moet de controltoets (ctrl-toets) ingedrukt houden. Cube-ijs is de aanduiding voor ijsblokjes. Een cummerbund (VD, GB ook: cummerband) is een kledingstuk. De gynaecoloog had een flinke curetteverzameling. Hij is cum laude afgestudeerd. Niet elke Curaçaoënaar drinkt graag Curaçaose curaçao (meervoud: curaçaos). Het curveverloop was grillig. Een custode (custos) is een koster. Cycladisch betekent: de Cycladen betreffend. Een cyclotron is een deeltjesversneller bij het kernenergieonderzoek. Cyprioten wonen op Cyprus en hebben vaak cyperse katten. Het cyrillisch schrift wordt door Russen en enkele andere volkeren gebruikt. Cytologie is celbiologie. Het cysteaaltje [k] is een kleine draadworm.
3. De pianostemmer komt onze piano stemmen. Hij heeft van (het) pianostemmen zijn beroep gemaakt. Let op: hij kan wel vioolspelen, maar geen viool stemmen. Het daaropvolgende [afko: dov.] en daarbij behorende hoofdstuk verschafte duidelijkheid. Er waren veel buien; daartussendoor hebben we ook nog getennist. De explicatie was helder: daar was weinig tegen in te brengen, maar het liefst was hij er toch tegenin gegaan. Deze bushalte was slecht verlicht, de volgende was echter goed verlicht. Daartegenaan stond hij te wachten. Daarjuist is hij vertrokken (zo-even dus). De burgemeester speldde hem de erbij behorende versierselen op. Sommigen lijden aan dagblindheid (nyctalopie, albinisme). Het antoniem is nachtblindheid (hemeralopie). Het vroegere Dacië is nu Roemenië. Ze had weer die daze [versuft, onnozel] blik in haar ogen. Moet ik dit ten eeuwigen dage nog (aan)horen? Het dag-en-nachtritme was wel naar de knoppen, om niet te zeggen: naar de je-weet-wel (noot van de redactie na de redactievergadering: kloten). In de dagen van olim [eertijds, vroeger] was alles beter.
4. Op het
eenmeifeest (1
meifeest) vieren we de Dag van de
Arbeid [BE: Feest
van de Arbeid]. Een maand eerder
is het de beurt aan de aprilvissen (eenaprilgrappen,
1 aprilgrappen). Een aprilgek
wordt op de bedoelde datum geaprild [maar
niet met aprilletje zoet]. In de
Dáil Éireann staan vaak dahlia's. Daim is herts- of hertenleer
(Belgisch-Nederlands:
suède). De daguerreotypie is een
fotografieprocedé. Is de dalai lama nog slechts een ritueel leider?
Hoe denkt het malthusianisme [geboortebeperking]
over het dalkonschildje [anticonceptiemiddel]?
Hij zit in de dalles [armoede].
Damasten servetten zijn het mooist. Mijn favoriete toetje is de dame
blanche. Nu dancehallartiest, vroeger Damslaper: het kan verkeren
(volgens Bredero).
De Danishblueliefhebber [kaas]
hapte toe aan de Gelderse IJsseloever. Het dans-en-showorkest oefende
op de danse macabre [mv.
danse(s)
macabres].
Het GB vertelt niet wat dansi's [VD
wel: danspartij] zijn. Dantesk
verwijst naar Dante Alighieri en zijn Divina Commedia. Hij was een
dark horse [outsider]
in de darkroom [onverlichte
ruimte voor anonieme seks].
5. Darten (het dartsspel beoefenen) doe je met een dartboard (dartbord). Dartte Piet ook mee? Hij datete met een Surinaamse. Een opgezette darwinvink, kan dat eigenlijk wel? Bij het Halt-bureau (in Nederland: Het Alternatief) worden alternatieve straffen opgelegd. Wij voerden een kortpotige teckel uit. De weinig potige vrouw had een weinigpotige hond: ongeluk gehad? Bij zijn studie van de klassieke oudheid stuitte hij op de klassieke letteren en specifiek op klassiek Arabische teksten. Als je kassiewijle bent, ben je kassie-zes (mors – morsdood), kasje zes geslagen. Je kunt ook bij dobbelspelen kasje zes gooien [naam spel – kasje zes, kasje gooien].
6. De kwartfinalist klasseerde zich, na al eerder de achtste finales te hebben overleefd, voor de halve finale (demi-finale, semifinale) en werd dus met zijn halvefinaleplaats halvefinalist en later zelfs finalist door de tegenstander te declasseren (overspelen). Het van 'cholera' afgeleide woord 'kolere' (koleire, klere) betekent: woede, toorn. Je kunt trouwens beter niet in een Franse colère schieten [plotseling razend worden]. De begrippen 'arteriosclerose' en 'atherosclerose' [aderverkalking] worden door elkaar gebruikt. Het leek wel een spelletje van kat en muis (VD, lemma 'spel'), een kat-en-muisspelletje. De Qatarees met kastoren [van bever(vilt)haar] vilthoed op wist niet wat kastanje-eek [schors voor looistof] was. Cashewnoten groeien aan acajoubomen (kasjoebomen). De kasparhausersyndroomlijders zijn in hun jeugd verwaarloosd. De kaseko is een creools-Surinaamse dansmuzieksoort. Kasjeren is weer koosjer maken door uitgloeien of -branden. De kasspintmijt is heel hinderlijk.
7. Toen ik naar Kasjmir reisde, nam ik mijn kasjmieren trui (van wol van de kasjmiergeit) mee. Het kasjroet is het geheel van joodse spijswetten. Kauw (dole, torenkraai) en wouw (milaan) zijn vogels. Grote zaden van een zekere liaan heten kawai. Een kaugek is een zeezwaluw, een kauwgek blijft maar kauwen … Regelmatig lag ze in katzwijm. Waarom een 'kat zonder oren' katschip heet, is onduidelijk. Het is zeker geen kattenpis, als je katrienerad hebt. Aan het kattenbelletje hing een kattebelletje: "Ik ben kauri's (kinkhoorntjes) zoeken." Hij had een Kaukasisch [het-woord] kavalje [onaantrekkelijke oude vrouw] opgescharreld. Met dat kat-in-de-zak [zacht linnen, voeringstof] had ik een kat in de zak gekocht. Met de katjoesjaraketten was de slag snel kat in 't bakkie en gewonnen, de oorlog echter nog lang niet. 'k Heb het naar m'n zin. Het kemalisme [Kemal Atatürk] in Turkije heeft nog niets aan actualiteit verloren. Heeft dit pas gemaakte huishoudelijke apparaat de Kema-keur wel?
8. Een
Keltisch kruis is een keltenkruis. Keinijg, dat ik een keiltje
[borrel]
kreeg, kei-interessant, die uiteenzetting en kei-jammer
(vergelijk:
bonsai-jager, barzoi-jacht, lawaai-junk, strooi-jonker en
groei-jaar
– samenstelling, maar bijectie, geen samenstelling),
dat ze die lekkernij meteen de plomp in keilden. Op de keper
beschouwd, wilden ze alleen maar keet schoppen. Het symbool voor
absolute temperatuur is 'T', dat voor de eenheid kelvin 'K' (water
bevriest bij – voluit: – tweehonderddrieënzeventig graden
kelvin –
in
niet-wetenschappelijke gewonemensentaal: graden
kelvin,
geheel in symbolen: 273(
)K
– fout =
273o(
)K).
Een kekke [vlot,
modern, modieus] kelner jijt en
jout. Doet zij aan keirin [zekere
wielerwedstrijd op de baan]?
Kelkkafjes staan aan de voet van een aartje. Een keilbout wordt in
een tapse plug geschroefd. In het kerspel (de
parochie) werd op eerste kerstdag
een kerstspel opgevoerd. Een kepie is een militair hoofddeksel. Op
racecircuitjes vind je kerbstones [rand
racecircuit]. NB De curbbeurs
(curbmarkt –
buiten beurstijd) is daar
etymologisch verwant mee. Keratitis is hoornvliesontsteking. De
kepala kampong, het dorpshoofd (de
loerah),
was met (onder
anderen) een echte kenau
getrouwd. Wat is gangbaarder, Keniaan of Keniaër? Wij reden
gezamenlijk de kerken-en-moskeeënroute.
9. De
kezebloem (niet
meer in VD) bloeit. Het
kerstfeest, Kerstmis, is verworden tot feest van de Kerstman. Het
kerygma is de essentie van de prediking. Onder de kerstboom lagen
kerstomaten. Het Venlose hotelletje lag in Venlo's stadshart. Een
keynote is een grondtoon. Het kevlar is een aramidevezel van Dupont.
De afkorting van Keuringsdienst van
Waren is KvW.
De kettingrokende maharadja kickte op ketjap en ketchup. De mannen
met hun keus stonden in queues klaar om te gaan keuen. Wachtte het
ketelbinkie een witte of een groene kerst? De kilometerslange file
was welgeteld zestig (60)
kilometer lang. Op een ki-station wordt
geen kunstmatige intelligentie
– AI = artificial
intelligence – verschaft (maar
kunstmatige
inseminatie verricht). Bij de
Rode Khmer dragen ze als regel geen khimars
[moslima's –
hoofddoek, ook voor boezem] en
hidjabs [hoofdbedekking
van moslimvrouwen en -meisjes].
De kibboetsniks speelden
kick-and-rushvoetbal. De kielenman
[sjouwer met kiel]
liep achter de kiepkar. Ze kregen al kicks (een
kick) als ze hun kiksen(!)
[voetbalschoenen]
aantrokken. Bij het kickboksen hadden we een kiebitzer [toekijker
met ondeskundig advies].
10. Hamansoren (kiesjeliesj) wordt met Poerim gegeten [gremzelisj = zeker pesachgebak]. Je moet nu toch kiezen of kabelen [delen]. Ik ken een vroegere huisarts, die letterlijk kijk-in-de-pot speelde [gezond eten, mevrouw ...]. Enkele fysische eenheden zijn de kilovoltampère (kVA), de kilowattuur (kWh) en de kilohertz (kHz). In welk jaar werd het kijk- en luistergeld afgeschaft? Wat zijn killingfields [met veel doden – genocide]? Hij riep 'kiep kiep kiep' en dan strooide hij maiskorrels (ook: maïskorrels – BE) in het bakje. De kick-off [sport: aftrap] belandde maar kielekiele op de gewenste plek. Krawkraw [kraa] bestaat uit chips van cassave. Kratesen zijn misvormde mensen. Wil de konstabel-majoor mij een kontje geven? De krantenkop luidde: "Kooi-eend legt kooi-ei".
Geen opmerkingen:
Een reactie posten