2508 Dictee vrijdag 10-12-2021 (1) dictee Dictee van de dag (418)

Dictee – dictees [2508]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 439, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (418)

1. Het meervoud van 'lone wolf' [einzelgänger] is 'lone wolves'. Noemde VD al eerder 'wifi' [waai-faai, wie-fie] (wireless fidelity), nu is daaraan toegevoegd het woord 'wifipiraat'. Hij zou de boosdoener ervan langs (GB) geven. Een ashram is een leefgemeenschap van en ontmoetingsplaats voor aanhangers van religies uit India. GHB (gammahydroxybutyraat, gammahydroxyboterzuur) is een partydrug. Binnenkort zal wel duidelijk worden of 'klebsiellabacterie' de juiste schrijfwijze is (vergelijk de MRSA-bacterie en de E. colibacterie of colibacterie). Ja, dus! Ik moet even iets rechtzetten: een van de molens bij Kinderdijk is inderdaad rechtgezet. Met de Nisskakam [GB, kennelijk nog merknaam] kan je kinderen in Suriname ontluizen. Het waardepatroon speelde mee in het normen-en-waardendebat [uitzondering]. Zijn nauwverholen woede was nauw merkbaar. Met 'nauw want' wordt schelvisbeug aangeduid. Een naumachie is een zeegevecht. Heb je de naw-gegevens [naam, adres, woonplaats]?

2. De NAVO-baas is leider van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie. Het narrowescapeverhaal
[kantje-boordontsnapping, kantje boord, narrow escape] was angstaanjagend. Natriëmie is een bloedafwijking. Een Nazareeër (Nazoreeër, Nazarener) kwam uit Nazareth. Voor een nazireeër [een aan de Heer gewijde, die zich van bedwelmende drank onthield], die het nazireaat beoefent, hoeft dat niet te gelden. Deze nathanaël is oprecht van aard, zonder bedrog. De organisatie was natemetaat, naatje (pet). Een nashiboom geeft appelvormige peren. De Nasdaq (National Association of Securities Dealers Automated Quotation) is de schermenbeurs, gevestigd in New York. Zijn nasofarynx
(neus-keelholte) zag nassaublauw van de alcohol. Een narthex is het portaal van de kerk. 'Jakobsstaf' is een synoniem van de 'Gordel van Orion' [middelste drie sterren – niet: drie middelste!]. Het voormalig Nederlands-Indië was de gordel van smaragd. Wat bedoel je met de Vlaamse gordel [de gezamenlijke gemeenten in het Vlaamse Gewest die aan het Brusselse Gewest grenzen]? Andere namen voor zoster zijn: gordelroos, sint-antoniusvuur en herpes zoster.

3. 'Zonam solvere' (de gordel ontbinden) doelt op een gebruik in het Romeinse huwelijksceremonieel. De Sun Belt is een gordel van staten rond Texas. Dragen ze daar trouwens moneybelts [portemonnee die om het middel aan een gordel gedragen wordt]? Kordeliers (minderbroeders) worden zo genoemd naar hun gordel van koord. Judogi's zijn judopakken. Inro's zijn zegeldoosjes, netsukes
[nèht-skuhs] gordelknopen. Cinchplug (tulpstekker) komt van het Spaanse woord voor 'gordel'. Een vertuid [tussen 2 verre ankers vastgelegd] schip kan begord [internet: tegen de eigen ankertros, -draad of -ketting gewaaid of gedreven zijn] raken. Een coati is een neusbeer. Het gordelen is deelnemen aan de Gordel, een jaarlijks wandel- en fietsevenement in de Vlaamse gordel rondom Brussel. Gegorde [gorren = de balzak afbinden bij:] lammeren leveren zeer fijn vlees. Een obi is een oude Japanse gordel. Kijk, hij draagt een g-string. Netelroos (urticaria), kun je dat ook van katten en konijnen krijgen? Vanwege de belasting kun je Nederbelg zijn. Nebbisj is een verkorting van achenebbisj [VD + agge-, ogge-]. Neder-Duitsers praten Nederduits.

4. In de Nederlandse Hervormde Kerk had je hervormde gemeenten met hervormde predikanten en Nederlands-hervormde lidmaten. Wat betekent de term 'ne (ook: non) bis in idem' [niet voor de tweede keer veroordelen – het nemo-teneturbeginsel = je hoeft niet mee te werken aan je eigen veroordeling, vgl. nemo tenetur]? Near banking is een soort van bijna bankieren (bijna-bankieren – wel buiten de bank om). Een near miss is een bijna-botsing. Een neanderthaler (neanderdalmens, neanderthalmens) stamde uit het Neanderdal (Neandertal). De maffia in Calabrië is de 'ndrangheta (met ‘ndranghetisten). De afkorting 'NB' wordt nota bene meestal onderaan een tekst gezet [maar ook wel: binnen een tekst!]. NB Ik ga verzet aantekenen. NB Ik zal me verweren. Nazi-jagers jagen op nazioorlogsmisdadigers uit de nazitijd uit nazi-Duitsland. NB: die zit! Ik vertel je nu al voor de negentiende keer dat negen tiende van een ijsberg onder water zit! Nefrolithiase is de niersteenziekte. Hij vlijde zich (zeeg) neer om haar te vleien en bij haar in het gevlij te komen. Een veelgebruikte avondmaalsformule is: "Neem (archaïsch: + t), eet, dit is mijn (evt. M) lichaam."

5. 'Nepantiek' heeft geen betrekking op de (het) nepent (nepenthes: kannetjeskruid). De negrito's (pygmeeën buiten Afrika) kunnen dus nooit Negrito (oorspronkelijke bewoner Filipijnen) zijn. Neofieten [nieuwbekeerde] kunnen neofyten [nieuwe cultuurplant] kweken, niet omgekeerd. Het negrettischaap is een variëteit van het merinosschaap. Neigen, hij neigde, nijgen, hij neeg. In de oorlog kwam je met
nellie-zonder-bon een eind n'en déplaise (Fr.: à) [in weerwil van] de schaarste. 'Neurasthenie' en 'dysthymie' (depressieve neurose) zijn synoniemen. Hij suste de boel met een nevermindschouderklopje [het geeft niet – vgl. never mind]. In de Tour de France zwaaide iemand met een neptunusvork [drietand].

6. Neroliolie is uit oranjebloesem gedistilleerd (gedestilleerd). Netizens moeten zich aan de nettiquette houden (ook newbies!). Het was een geval van net niet slagen. Op weg ernaartoe zagen ze een
net-nietongeluk. Hij is net zomin gek als jij. Hij eet net zo min (weinig) als jij. Van de twee hongerstakers at de ene net zomin als de andere. De opbrengst was niets, nada, niente. Een ngoni is een muziekinstrument, de n(a)gana een besmettelijke ziekte bij paarden. Zout zonder jodium is nezo, met jodium is jozo. Is dit de nextbestoplossing [VD: next best oplossing]? Een neverippie [condoom] scheurt nooit, en indien toch: dan is er nevirapine [aidsremmer bij zwangere positieve vrouwen]. De newage-cd [vgl. new age] was grijsgedraaid. Wij zijn niet op zoek naar
van-negen-tot-vijftypes. Lees eens snel en hardop voor: nepent, nepenthes, nepantiek … Een dokter moet zijn vak in de vingers en onder de knie hebben; waar blijft de rest dan? Dat paard was het nerveuste van de drie. Het GRID (gay related immune deficiency) is later omgedoopt tot aids. Die zeikstraal is een nefaste [verderfelijk] lafaard.

7. Lazerstraal op, man, met die laserstraal; ik zoek een c-straal [kortegolfstraal, vgl. alfa-, bèta- en gammastralen]. De Austraalnegers vormen een aparte rasgroep (de australiden). Dit oppervlak moet gezand- en gegritstraald worden. Dat vindt je afgezant ook. Sommigen willen met Beëlzebub de boze geesten uitdrijven. Je kunt je aan de Boze (de Satan is dan in je gevaren) verpanden. Mattheus 6, vers 13 (6:13) bevat: verlos ons van de [archaïsch: den] boze [NBG 2021: red ons uit de greep van het kwaad]. Als je Hanneke heet, noemen ze je Anneke Tanneke toverheks. Alle boze geesten bij elkaar, dat is pas een pandemonium. De overste der boze geesten is de gevallen aartsengel Lucifer. Het was pure kwaaiigheid. De Boze is de god dezer eeuw. Dolo malo is met boze list. Een cacodemon is een boze geest. Een angry young woman gaat in tegen de gevestigde orde. Een verboos spreker is woordenrijk. De booswicht was eerloos en plichtvergeten. Duivelsverering, satanisme, is de verering van Satan. Is hij aangebrand (en het eten ook)?

8. Zit je gewoontegetrouw zo vastgebakken aan die mores [enk.: mos]? De wolken zagen er omineus uit. Hij wordt luthers als je daarover spreekt (nee, niet: preekt). Het zijn diepgezonken, godverlaten en -vergeten booswichten. De juridische term voor kwade trouw is dolus. Een canis in praesepi is een dwarskop uit louter boosaardigheid. Doli capax is toerekeningsvatbaar, doli incapax ontoerekeningsvatbaar. Als je slechtgeluimd bent, heb je een boze bui en ben je wellicht een bozerik. Dat is uit den boze [GB, VD]. Kinderen Belials zijn slechte mensen. Een beisponem is een iezegrim. Ahriman is de god van het kwaad en de duisternis volgens de leer van Zarathoestra. Mijn ver weg wonende dochter belde uit Verweggistan. Een kleine staatsgreep is een coupje, een schaaltje voor ijsconsumptie is een coupeje en het verkleinwoord van coupé is coupeetje (van file(t) is dat trouwens filetje – 2 bett., 2 uitspr).

9. Gezocht op '*olle': barcarolle (Venetiaans gondellied), hé bolle – komt er nog wat van?, bouterolle (sluitstukken aan einde van sabelscheden), collé (van een biljartbal: vast tegen de band liggend), girolle (om flinterdunne plakjes kaas te snijden), in folle (voetstoots), papier collé (op een ondergrond gelijmde collage van gekleurd papier), tolle (uitroep van afkeer), ulcus molle (weke, malse of zachte sjanker – antoniem: ulcus durum) en ten volle. Gezocht op '*ole': alveole (longblaasje), anabole (anabolicum), blind hole (onzichtbaar vanaf de green), boussole (oriënterings- en hoekmeetinstrument met magneetnaald), caligare in sole (ziende blind zijn), caracole (wijngaardslak), carmagnole (lied en dans tijdens de eerste Franse Revolutie), chole (cholos, gal), dole (kauw, torenkraai), espagnole (zekere Spaanse dans), extrasystole (ontijdige samentrekking van het hart) en farandole (Provençaalse dans).

10. Verder: decessit sine prole (d.s.p., hij of zij is overleden zonder nakomelingen, synoniem: obiit sine prole – s.p.), diastole (verslapping (uitzetting) van de hartkamers en de slagaderen), fumarole (bron van vulkanische gassen en dampen), girandole (kandelaar met armen), guacamole (puree van avocado met ui, crème fraîche en tabasco, geserveerd als vulling van tortilla's en als dipsaus bij taco's), olé (uitroep), par bricole (over de band), op pole [auto- en motorsport: eerste startpositie, ook: poleposition] staan, rissole (klein gerecht), rocambole (Spaanse sjalot), sub sole (onder de zon), vacuole (holte in protoplasma), vole maken (alle slagen halen) en sine prole (s.p., zonder nakomelingen).