Dictee – dictees [2509]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 438, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (419)
1. De dalai lama is niet meer welkom bij de Chinezen in Tibet. Hij is overigens het geestelijk en wereldlijk hoofd der lamaïsten afkomstig uit Tibet door wie de Boeddha (de Indiase prins Gautama) zijn verlossingswerk voortzet. Kan een psychopaat nog weer ooit volledig compos mentis [bij zijn verstand] worden? Mijn kloris (vrijer – bron: De bruiloft van Kloris en Roosje) was weer eens aan het kloothannesen [donderjagen]. Het kloosterleven is ondenkbaar zonder Kloosterlatijn (middeleeuws Latijn). De Mont Ventoux is de kuitenbreker van de Tour de France. Was het knäckebröd de aanleiding tot het klysma [rectale zeepspuit]? Zou een kneippkuur [koudwaterkuur] helpen? Let overigens op: kneippen, gekneippt, en ook: degaussen, gedegausst [de- of ontmagnetiseren]. Daar is het geween en tandengeknars: je hoort het knarsetanden en het tandenknarsen. Mag je in de Knesset (het Israëlisch parlement) eigenlijk wel knickerbockers [wijde kniebroek, onder de knie samengebonden] dragen? Marie zag je weer eens knijp [in moeilijkheden] zitten vanwege het in de knijp [in de knel, in verlegenheid] zitten van Jan. Een knippa is niet de vader van een naaister (maar een zekere boom of de vrucht ervan).
2. GB beschouwt knip-en-plakwerk niet meer als twee aparte bezigheden (Indertijd: kleuterschoolcontext – 3 woorden, 1 streepje, begin). 'Knittelvers' (knuppelvers, kluppelvers) wil niet zeggen: rechtstreeks uit de oven (maar: een onregelmatig dilettantenvers). Het schot was knoerthard. Wie moest die gordiaanse knoop doorhakken? Je haalt 'kobalt' (CO, 27) en 'kobold' [boze kabouter, aardmannetje] gemakkelijk door elkaar. Een kodak (willekeurig gekozen naam als handelsmerk) is een soort van kleine handcamera met rolfilm. Een knuttel is een strafwerktuig [touwtje met knopen, zeewezen], een knut (VD ook: knijt) een bloeddorstig mugje. Bij schaatsplezier hoort een koek-en-zopie. Hij koekeloerde hoe zij haar koekebrood opat. Een koep is een hok onder de trap. Kurkuma als specerij is koenjit. Qua klank zijn 'koelak' (zelfstandige, grote boer in het oude Rusland) en 'goelag' (strafkamp in de vroegere Sovjet-Unie) verwant. Het Koerdenvraagstuk is er om te worden opgelost. Dit is je reinste speculatie en koffiedikkijkerij. Koffen [kof = kofschip] en smakken [smak = zeilschip voor de kustvaart] zijn waterbakken [kunnen veel hebben]. Een wortkoeler is een arbeider in een brouwerij.
3. Wajang koelit is een Indonesisch (poppen)spel tegen een wit scherm. Een koel-vriescombinatie heeft de eigenschappen van een frigidaire en een diepvrieskast. Koffiedrinken doe je op het koffie-uur; sommigen nemen dan koffie verkeerd. Lekker, zo'n kokosmakron (GB). De(!) kokkie was heerlijk aan het kokkerellen. De koine [èh] is de algemene omgangstaal, oorspronkelijk de Griekse. De kolchoz was een groot collectief (Russisch) landbouwbedrijf (vergelijk: sovchoz(e)). Het kola-extract bevat cafeïne (coffeïne). Koleriek (choleriek, cholerisch) is heftig, driftig, opvliegend. Op Kol Nidrei wordt het kol nidrei gebeden. Komaan, verloochen je komaf niet! Een matrozenlijk gaat in een kombaars [om lijk genaaide deken] voor een zeemansgraf. Deze kolossus [reusachtig beeld] dankt zijn naam aan de Kolossus van Rhodos. Zijn er ook bij Congo kongeralen? Met deze kondschap mag ik u kond doen van de geboorte van onze dochter. De kongsi [kliek; ongunstig] viel uiteen.
4. Die komediespeelster is een comédienne pur sang [van het zuiverste water]. Hebben 'kompres' [doek] en 'compressie' [samendrukking] dezelfde herkomst? Wel allebei, alle twee: Frans! Een kompaan is een compagnon. Een komodovaraan kan tot 3 m (meter) lang en 150 kg (kilogram) zwaar zijn. Een komfoor [kooktoestel] kan comfort [gemak] verschaffen. De Komintern was de internationale organisatie van communistische partijen. Op Prinsjesdag voert de Koninginnerit (thans: Koningsrit) naar het Binnenhof (met het Torentje). Tijdens Koning Winter houdt Koning Voetbal een winterstop. Een koog is buitendijks land (vergelijk: Koog aan de Zaan). Voor dateringen is de koolstof 14-methode (C14-methode) gebruikelijk. Een forceps (verlostang) wordt gebruikt bij bevallingen. Een favela is een Braziliaanse sloppenwijk. Een inwoner van Bhutan is volgens de ANS een Bhutaan (meervoud: Bhutanen). Is samoeraisaus nog pittiger dan jachtsaus? Riooljournalisten laten hun artikelen graag scandaleus [ook: schandaleus] opleuken (nou ja) door paparazzi.
5. Bij deze cycloon had ik compassie met de kompasaflezer (en de kompassteller). Een zwezerik heet ook wel thymus. Een patjepeeër is een patserig figuur. Een troubadour was in de middeleeuwen een Provençaalse minnezanger. Vaganten waren in de middeleeuwen rondtrekkende studenten. Kangoeroes leven down-under [Australië, Nieuw-Zeeland, Stille Zuidzee]. Buidelen [baby op blote borst dagen] wordt ook wel kangoeroeën [uh] genoemd. In de Indische keuken is kangkung [oe] waterspinazie. Die foto's zijn gemorft, digitaal gemanipuleerd. Waar liggen Morgen- en Avondland? De morielje (GB ook: morille) is de zakjeszwam. Een morning-afterpil moet je de morning after nemen. Is dat nou muay-thaiboksen?
6. Morisken (morisco's) zijn al dan niet onder dwang tot het christendom overgegane Moren in Spanje, na de val van Granada in 1492. Hypnos (god van de slaap) en Thanatos (god van de dood) waren broers. Hij lag in Morpheus' armen. Mores (meervoud van mos) zijn het collectieve gewoontecomplex. Een mosquito is een piepkastje. In het mottekasteel hing een mottenballenluchtje. Een potverdommetje is een klein donker snorretje, een mouche niet iets tussen neus en lippen, maar tussen onderlip en kin. Moussaka is een Grieks gerecht, bestaande uit gehakt, bechamelsaus en aubergines. Chocolademousse is lekker; als je het woord uitspreekt zoals 'appelmoes', is het verkleinwoord 'mousseje' [anders: moussetje]. Ik heb op een MTB (mountainbike) gemountainbiket. De MRSA-bacterie [methicillineresistente Staphylococcus aureus-bacterie] is penicillinebestendig. Het voor het venster gebruikte mousselineglas (is het dan een mousselineglazen venster?) lag op een mousselinen kleedje. Mousselineglas is trouwens glas met een patroon van mousseline. Mucoviscidose [muco] is de taaislijmziekte.
7. Een
mousqueton (musketon)
is een wapen van groter kaliber dan het musket. Mouliné
(moulinetgaren
[ee/èh])
is getwijnd. Mouches volantes
(mv.
– muscae volitantes) zijn fijne
troebelingen in het glasvocht (van
het oog). In een mosjav
[Israëlische
nederzetting; geen kibboets mv. VD: mosjavim,
GB: mosjaviem]
zullen ze zelden Moskovisch gebak nuttigen. De muezzin
[oe]
at mueslibrood [uu].
De mudejarstijl [ch]
is een Spaanse kunststijl met Arabische en westerse elementen. Het
was er mudjevol: we zaten hutjemutje op elkaar. Mms'en
waren scholen [middelbare
meisjesscholen]
of zijn is iets met je gsm [multimedia
messaging
service].
De minister(s)-presidenten
(mp's)
[GB, VD] spraken met één mond. De
mozetta is een schoudermantel van bisschoppen. Onder het genieten van
een mozartkugel kochten we enkele Mozart-cd'tjes. Het adjectief bij
'Mozambique' is 'Mozambikaans'. Het moustérien is de laatste periode
van de oude steentijd. Een moussoir (moser)
is een champagneklopper. Schrijf, eerder denkend aan Flora's kinderen
dan aan Mirjam (zelf
niet in de wdb. – dochter van Amram en Jochebed, zuster van Mozes
en Aäron), liefst correct:
mozes-in-het-biezen-mandje [kamerplant
Mexico].
8.
Muleta's
[oe èh]
zijn stierenvechtersstokken met rode
lap. Het bleek een multiplechoice-examen te zijn. Het
münchhausensyndroom is genoemd naar Karl Friedrich Hieronymus
Freiherr von Münchhausen, de Leugenbaron. Daar lijden vooral mannen
aan. Bij vrouwen komt vaker voor het münchhausen-by-proxysyndroom
[kwaal bij kind
simuleren om zelf aandacht te krijgen].
De kaassoort munster komt niet uit München. De musculeuze
[gespierde]
man genoot van zijn muscadet [wijn,
Loire]. Het was een musivisch
[betrekking
hebbend op:] mozaïek. De
minimalarttentoonstelling [minimal
art] werd opgeluisterd met
musique concrète [natuurlijke
geluiden, langs technische weg vervormd].
Een musée imaginaire is een verzameling gereproduceerde kunstwerken
ten voorbeeld, een musée de la rue affichekunst met affichetjes(!,
verkleinwoord, GB) en muskoviet
is Moskovisch glas. Muskaatwijn komt van de muskadeldruif. Mycorrhiza
is een vorm van symbiose tussen hogere planten en zwammen. ME
[myalgische
encefalomyelitis]
(GB: cvs,
VD: CVS
– chronischevermoeidheidssyndroom)
is een verschrikkelijk ernstige vorm van myasthenie
[spierziekte].
9. Myiasis is het parasitisme van vliegenlarven in het menselijk en dierlijk organisme. Myiologie is studie van de muggen. Myorrhexis is spierscheuring. Een mystère is een overgordijn. Een myriapode heeft een myriade [tienduizendtal] aan poten. Myopie is bijziendheid. Een myosotis is een vergeet-mij-nietje. Er staan daar een mytyl- en tyltylschool. De mythologische god Balder kwam ter sprake. De myxomatose-epidemie heeft flink huisgehouden. Mysten zijn ingewijden in een mysterie. Die opsnijder is een(!) leugenbaron. In je hiel loopt maar een miniem aârtje, de halm had een klein aartje en Piet had een aardje naar zijn vaartje. De grunge is een popmuziekstijl. Het was naatje pet dat ze het naadje van de kous wilde weten. Je moet wel ergens naartoe willen werken. Het effect was van dien aard dat de nabob de status van rijke verloor. Wat zijn naffers [allochtone jongere uit Noord-Afrika] en naggers [iemand met normafwijkend gedrag]?
10. Hij
is van mij een naë bloedverwant. De donderslag zou nog lang
na-echoën (of is
dat een pleonasme?) in het smalle
dal. Naftochinon is vitamine K. Nageire
[ee]
is Japans bloemschikken en een nasserist is een aanhanger van Nasser.
Heeft hij nu een n-akte, een n.o.-akte, een mo-akte of preciezer
gezegd een mo B-akte? De nandi vertoonde een perfecte gelijkenis met
Nandi, de heilige stier, rijdier van Shiva. Hij droeg nanking
slobkousen [nankingslobkousen].
'Nano-' is een
tien-tot-de-min-negendeprefix. Hij reisde op een
nansenpaspoort [staatloos,
stateloos]. Met een napoleon
[oude Franse
gouden munt] kon je vroeger
betalen. Een napi is een eetbare yamsknol [yam
= plant].
Geen opmerkingen:
Een reactie posten