2524 Dictee dinsdag 21-12-2021 (1) dictee Dictee van de dag (429) √

Dictee – dictees [2524]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 428, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (429)

1. De lichtgebouwde jager schoot onder een lichtbewolkte hemel de lichtgewonde gans definitief af. In dat lichtgeïndustrialiseerde gebied liet hij zich uitnodigen, lichtgelovig als hij was, om later die week de op de licht glooiende (lichtglooiende) helling het licht gebraden (lichtgebraden), lichtrode en niet licht verteerbare [VD] beest te nuttigen onder het genot van wat lichtalcoholische [GB, VD – ook: zwak-. laag-] versnaperingen. Sommigen zeggen linkerhersenhelft, anderen rechter hersenhelft. Rome (Roma aeterna), la città eterna, is de stad met de zeven heuvelen: Viminalis, Quirinalis, Palatinus, Esquilinus, Capitolinus, Caelius en Aventinus (Aventijn – die zeven namen staan niet meer in VD). Bij de lach-of-ik-schietshow reageerde men laconiek op een aantal lachedingen. De labbekak had een labrador-retriever. Laatstleden zaterdag heb ik zijn laatstverschenen boek aangeschaft. Zijn neklaesie was ernstig. Een lamprei is een jong konijn. De landgooiers wonen buiten Naarden. Er zijn Gooiers en erfgooiers.

2. Met de coupé-landauer (of was het een coupé-cabriolet?) gingen we op weg naar het dansfestival om met name de ländler te dansen. De kinderen waren allang (GB: al) naar de koetscoupé. Lambrusco is rode wijn uit de streek Emilia-Romagna in Italië. Lamarckisme heeft met evolutie te maken. De laika [Russische eskimohond] kwam om in de lahar [modderstroom bij vulkaanuitbarsting]. Lakenvelders [kip, ook: rund] zijn waarschijnlijk nooit met lakhs [vm. Brits-Indië] betaald. Dankzij Wilders vond er een landslide [grote verschuiving bij verkiezingen] plaats. Hij had een jaap [snee] in zijn langejaap [middelvinger]. We eten langedijker [soort van fijne bloemkool] vanavond. Bij de eilandjes van Langerhans [in pancreas, produceren insuline] kun je niet aanleggen. Waar wordt er nog lansquenet [kaartspel uit verleden] gespeeld? Wil de lansier [met lans gewapende ruiter] iets lanceren? Lang leve(n) mijn grootouders! Het is een inmiddels lang vervlogen, maar vroeger langgekoesterde wens om het langgerekte Tour de Francepeloton met eigen ogen te aanschouwen. De langstzittende wethouder kwam langsfietsen op zijn langverbeide pelgrimstocht naar Lourdes (of was het – VD – Santiago de Compostela? – Nederlands: ll) Welke kreeft is groter, een langoest of een langoustine? De laatste!

3. Hij kende zijn talen: de langue d'oc (Occitaans) en de langue d'oïl, waaruit het moderne Frans is ontstaan. De larmoyante [huilerig, klagend], van lasciviteit [wulpsheid] druipende, laryngitislijdster [strottenhoofdontsteking] rustte [geen aanvoegende wijs!] onder de lariks. Onder largo's en larghetto's [muziekstukken] je laren en penaten [huisgoden] aanroepen, dat is nog eens larie en apekool [onzin]! Een lapidaire inscriptie is kort en krachtig. Hij koos voor wit laqué [gelakt] boekenplanken. Lanugo is nesthaar. Bij de stenen noemen we de lapis lazuli [azuursteen, ook: lazuursteen], de lapis philosophorum [steen der wijzen] en de lapis infernalis [medisch: helse steen – ziek vlees wegbranden, etc.]. En van de vergissingen: de lapsus memoriae ["Ik ben vergeten wat dit is."], de lapsus linguae (de verspreking) en de lapsus calami (de schrijffout). De grootste lastpost van het muziekkorps mocht de Last Post [laatste taptoe] blazen. Een lashschip is een zeeschip met aan dek lichters. Met een laparoscoop bekijk je buikholte en buikorganen. Ik zag het op mijn lcd-schermpje [liquid crystal display]. Het krantenartikel was mooi gelay-out.

4. Laxisme is laksheid. Lazzi zijn kwinkslagen, lazzaroni zijn Napolitaanse bedelaars. Een lavallière is een gestrikte das met breed uitlopende einden. Gewone sla behoort tot het geslacht latuw. Dat is latin de cuisine (potjeslatijn) voor me. Ik ben trouwens aan het eind van mijn Latijn. De afkorting van ludduvuddu is ldvd [liefdesverdriet]. De lebemann [rijke man met zinnelijke genoegens] zou liefst zijn voedsel herkauwen met een lebmaag. Die ledverlichting is niet begrotelijk. Een leclanché-element is een batterij. De leerling-bakker had op de Leersumer basisschool gezeten. Een laurenskop is een grote poon, een zeehaan. In de heraldiek komen fazen (enk.: faas!) voor. Haar face-à-main [lorgnet aan een handvat voor dames] diende als een soort façade [voorgevel, schijn]. Faience is [voor de leek hetzelfde als] majolica. De Faeröerder was fagottist [fagotspeler]. Een faëton is een keerkringsvogel of een rijtuig. Een Falasha is een Jood van Ethiopische afkomst. Het familie-uitje was gisteren. Het nieuwe systeem werd fasegewijs ingevoerd. Er stonden heel wat FAQ's [frequently asked question] op de website.

5. Wie zaten er achter de Februaristaking? Eén faux pas [zelfde mv.] kan nog net door de beugel. Het fatum [noodlot] wilde dat hij steeds fata morgana's [luchtspiegeling, visioen] zag. Is er verschil tussen feces en fecaliën? Nee! De fedajien zijn een antiwesterse volksmilitie [Midden-Oosten]. De feelgoodfactor speelde behoorlijk mee. De rand van de metalen plaat werd gefelst [omvouwen en vastslaan]. Iedere keer opnieuw viel hij voor femme(s) fatales [verleidelijke vrouw, vamp]. De fellahs [inheemse landbouwer in Egypte en Noord-Afrika] werden overvallen door fellaga's [partizanen, vrijheidsstrijders]. De felomstreden wet stond camera's toe op het felverlichte plein. De felgekleurde cup was felbegeerd door de felbewogen supporters. Het bètagezelschap werd gefêteerd met fetakaas. De sketch [kort toneelstuk in cabaret] ging fiftyfifty over de fifties.

6. De groente moet nog fijngestampt, fijngesneden en fijngesnipperd worden. Je kon in de Bijbelse oudheid ook letterlijk naar de Filistijnen gaan. In de filippine [soort kruiswoordraadsel] moest ik 'filippica' [strafrede] invullen. Heerlijk, zo'n filet americain (verwante termen: filet d'Anvers, filetje)! Fileparkeren is lastig. Op de vogelaarwijken [probleemwijk] wordt flink bezuinigd. Dit document is op A4-formaat (VD ook: A-vierformaat). De bijlagen zijn A5'jes (A-vijfjes) en A4'tjes (VD ook: A-viertjes). De zesjescultuur (6'jescultuur) op de universiteiten moet worden aangepakt. Het plan werd allerwegen gesteund. Een
pot-de-vin [oo] is een fooi, een steekpenning, een pot [oo] de chambre is een nachtspiegel en een pot-au-feu [oh] is een stoofpot van vlees met bouillon en groente. Wat een sofinummer [sociaal-fiscaal nummer voor de belastingen, thans bsn = burgerservicenummer] is voor personen, is een finummer [GB – als fi afkorting, dan een streepje!] voor niet-natuurlijke personen. Een finoegrist houdt zich bezig met de Fins-Oegrische talen. Wat heeft finlandiseren eigenlijk nog met Finland te maken? Dat diende slechts als voorbeeld: een land militair onder de invloed brengen van ...

7. Met veel fingerspitzengefühl [gevoel hoe in een delicate situatie op te treden] werd de finishing touch en de finetuning aangebracht. Het fin de siècle (het einde van een eeuw) kan leiden tot een
fin-de-sièclegevoel. Wordt de fit-o-meter [BE: trimbaan] nog steeds gebruikt? Rijdend op zijn fjordenpaard greep hij naar de flacon [fles]. De fitis [kleine gele hofzanger, tuinzanger] scheerde over de boomtoppen. Firn is korrelig sneeuwijs. De first lady [zeer invloedrijke vrouw] was merkbaar aanwezig. Het probleem was niet
fiscaal-economisch maar fiscaaltechnisch. De flapuit had geen
flap-over [flip-over] nodig. Je moet niet flauwvallen. Draag jij een fleece bodywarmer [fleecebodywarmer]? Flecteren is vervoegen of verbuigen (resultaat: flexie). Is het waar dat flamingo's de flamenco kunnen dansen? In een toneelstuk is een flat character [GB] een eenvoudig personage, dit in tegenstelling tot de hoofdpersoon, meestal een round character [niet in wdb.]. Een flexikoker is een fabriek waar zware stookolie wordt omgezet in hoogwaardige lichte olieproducten. Fleuris is gewestelijk de pleuris.

8. Exhumatie is lijkopgraving. Onder het batikken (en het punniken van de kinderen) kwinkeleerden de leeuweriken. Zijn er veel leerlingen met legasthenie [leeszwakte]? De legendeschrijver was zelf een schrijflegende. In de muziek is leggiero licht en luchtig. Hij lijdt aan dementie, hij leidt een kwijnend bestaan. Het LEIF-project (LevensEinde InformatieForum) gaat over het levenseinde. Je leest erover in het LEIF-blad, een oma's-lijfblad (de redacteur daarvan was trouwens tijdelijk vervangen wegens een writer's blocksyndroom – uitz.). Ledlampjes [light emitting diode] zijn zuinig in gebruik. Een lekythos is een Griekse grafvaas. Aleppo-inkt wordt bereid uit Aleppische galnoten. Kala-azar is een vorm van leishmaniasis (vergelijk: aleppobuil en oriëntzweer). De dakpannen waren leigrijs. Een ligatuur is een in één stuk gegoten (koppel)letter, zoals de 'æ' en de 'fl' (florijn). FL staat zowel voor 'Fürstentum Liechtenstein' als voor 'Flevoland'. In siërra's kan sierrabarber groeien. Een Sierra Leoner betaalt als regel met Sierra Leoonse leones [SLL]. De Lesbische lesbienne kwam van Lesbos (hoofdstad: Mytilini). Was de autoband lekgeprikt of lekgeschoten?

9. De lek geraakte benzinetank was lekgeslagen. De leliaards [t.o. de klauwaards] hebben lelietjes-van-dalen geplukt. Hoeveel lendenwervels heeft een mens? Ik kan niet zo goed lesgeven. Hij smulde van biefstuk à la tartare. Een walrus kun je lensen [doorsteken], met een zeilschip kun je lenzen [bij stormweer met weinig of geen zeil voor de wind varen]. Leotard is bodystocking. Je zag ze lepeltje-lepeltje liggen, kijkend naar het herderstasje (lepels-en-vorken) – niet dat van de herder! Ik schrok me het leplazarus toen ik die lerenlap op mijn bord zag. Lèse-majesté is majesteitsschennis (belediging van de soeverein, crimen laesae majestatis). In Lesotho betaal je met maloti's [LSL]. Le tout Amsterdam was uitgelopen. Hij vertoonde een bijna letale [dodelijke] lethargie [geestelijke ongeïnteresseerdheid]. Lettres de cachet voerden vaak slachtoffers naar het cachot. Leukose (leucosis) is leukemie. Een lewisbase en -zuur kunnen elkaar aanvullen. In de Levant [het Oosten] kan een levant [wind] waaien. Na 1792 vond de levée en masse [oproeping voor de krijgsdienst] plaats. Door leylijnen [lie] wordt energie geleid.

10. De figuurlijke betekenis van 'droogzwemmen' [zich behelpen] is een voorbeeld van lexicalisatie [nieuwe betekenis toekennen]. De lex rei sitae (antoniem: lex loci contractus – recht op de plaats waar de overeenkomst gesloten is) geldt ter plaatse. Het lewisiet is een prikkelend strijdgas. De leviathan is een mythisch monsterachtig waterdier in de Bijbel. De droogbloemen zaten in de bijbel. Met een lievevrouw wordt een Lieve-Vrouwebeeld bedoeld. Een liebigkoeler vind je in laboratoria. Een lick is een loopje in de jazz. De lichtgebouwde atleet nuttigde een licht verteerbare maaltijd en een lichtalcoholische (GB, VD, ook: zwak-, laag-) drank. De woorden 'recensie' en 'licentie' zijn dicteetoppers.