2452 Dictee zondag 31-10-2021 (1) dictee Dictee van de dag (378)

Dictee – dictees [2452]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 479 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (378)

1. De gonfalonniere [It.: burgemeester, drager van een gonfalon, ketting] had iets met de douairière. Goodies zijn hebbedingetjes. We hebben het gered, grâce à Dieu (godzijdank, God zij dank)! De gouwgenoten [gewest, landstreek] hadden als gourmands [lekkerbek, vr.: gourmande] (algauw) gauw genoten van de lekkernijen. Ieder mag zout toevoegen à son goût [naar eigen smaak]. De
gouverneurs-generaal werden beticht van goût de contradiction (dwarsdrijverij). Vol degout is degoutant [walgelijk]. Hij is een mieterse gozer (maar geen mietje of mietnasser – souteneur, pooier). Het granité [korrelig ijs] viel op het granito [terrazzo, cement met stukjes marmer]. De grande(s) dames frequenteerden het
grand-café-restaurant. Behoort de lori [halfaap] tot de Hominidae [mensachtigen]? Ik denk van niet. Het was grauw in Grouw [Fries: Grou, niet in wdb.]. Grande(s) bouffes [VD] zijn schranspartijen. In de grandguignol [(griezelige) poppenkast] waren de poppen aan het dansen. De greidhoek in Friesland heeft alleen grasland (antoniem: bouwhoek). Gremzelisj is bepaald pesachgebak (let op: kiesjeliesj zijn de hamansoren voor Poerim). Ik heb er geen greintje verstand van [helemaal niet]! De greige [grijsachtig beige] grège [ruwe zijde] moest nog bewerkt worden. Hij betaalde met greenbacks [Amerikaanse dollars, Amerikaansedollarbiljetten - Amerikaanse dollarbiljetten].

2. Voor de x-, de y- en de z-coördinaten worden de x-, de y- en de z-as gebruikt. Verwar dit vooral niet met X- en Y-chromosomen. Je hebt de lange of gestipte ij en de korte ei. Een 'heitje voor een karweitje' schrijf je niet met ij's, zelfs niet met één ij'tje. 'Jazz' schrijf je met twee z's, z'en, z'jes. Zijn laatste boek is postuum verschenen. Advocaten-generaal zijn werkzaam bij de Hoge Raad of bij een gerechtshof. FM staat bij radio's voor frequentiemodulatie. Dolle Mina [de beweging] is een verzameling dolle mina's. Bollejagen is staken. Hij was de troubadour van het Brabantse lied. Een Indischman is langere tijd in het voormalige Nederlands-Indië geweest. Wat een leuk haiku'tje [oe – gedicht]! Een hagada is een boek met liederen en het verhaal van de uittocht uit Egypte, waaruit joden op sederavond [ook seider, paasavond] voorlezen en zingen. De halacha is een dogmatische stroming binnen het jodendom. Een hafiz kent de Koran uit zijn hoofd.

3. Wat hebben hafttijd en Sint-Jan met elkaar te maken? Alles: een haft is een eendagsvlieg [rond Sint-Jan]. De Guineeër uit Guinee wandelde door de Guineese havenstad. Guttatie heeft met uitdruppelen en bladnerven te maken, chelatie is binding van een metaal door een bepaalde organische stof. Ze liep op gympies en droeg gimpjes (guimpe) om haar nek. Een zelfbewuste jonge vrouw is een grrl. Churchill, Stalin en Roosevelt werden de Big Three (de Grote Drie) genoemd. Een guacharo [gwah] is een vetvogel en guacamole [gwaa – goal] is een puree van avocado. De guereza [gee] (het zijdeaapje) zat op de gueridon [gee – goal – rond pronktafeltje]. Met guarani's [gwaa – goal] [PYG] betaal je in Paraguay. De guajakboom [gwaa-jahk – goal] levert pokhouthars tegen syfilis. De guaguanco [gwaa-gwahn – goal] dans je op Cuba. Bij pochers zie je het grootdoen en het grootspreken, bij patiënten het groothouden en bij ouders het grootbrengen. Van grog in een grogglas word je groggy [dronken, waggelend]. Acid jazz (groovejazz) is behoorlijk groovy en valt onder de groove [zich voortdurend herhalend muziekthema].

4. De halfdronken en half beschonken man strompelde voort. De toenmalige hard klinkende hardrock verpestte ons gehoor. Waarom vermeldt je leraar naast 'hardrock' 'hard edge' en 'hard feelings' (los van de rest)? In het hardhouten kozijn zat hardglas. Een hardwerkend ondernemer verdient niet altijd veel. Mensen kunnen hard draven, paarden harddraven. Een guiro [guu-wie-roo] is een klein slaginstrument. De halvefinalisten speelden de halve finale. De halfdichte deur stond half open. Ze konden niet door één deur vanwege incompatibilité d'humeur [onverenigbaarheid van karakter]. Van mij kunnen Groenaanhangers de groene amandelboom in, net als de GroenLinksaanhangers! In West-Afrika is een griot een volksverteller, een jali, een troubadour. Hij gebruikte nog grovere taal dan eerst. Een zekere diamant wordt grootmogol of orlow genoemd. Een grote hans [praalhans] praalt met zijn rijkdom. Waar ligt Guantanamo Bay (niet in wdb.)?

5. Een cursus Guarani betaal je als regel met guarani's [PYG, Paraguay]. Het woord 'gummi-jas' [samenstelling] heeft een andere oorsprong dan 'bijectie' [als één woord ervaren]. Een guinguette is een buitencafé, een uitspanning. Het Hoofdhaar [Haar] van Berenice [sterrenbeeld] viel wel op. Nu weet ik toch weer niet hoe je
'Häagen-Dazs' [Amerikaans ijs, niet in wdb.] schrijft … Een gynaeceum is een vrouwenverblijf. Je moet haas eten, niet haasvreten [bang zijn, soldaten]! De her(i)heri [ih, ie] is een Surinaams eenpansgerecht. Het Halt-bureau wil dat jonge, kleine boefjes halt houden met hun misdragingen. De hertenjagers riepen 'hallali' [jagersroep] en aten halloumi (kaas van Cyprus). Hannes was aan het hannesen en droeg wammesen [wambuis, mansbovenkledingstuk]. Haoma is uit een plant geperste roesdrank.

6. De hapkido is een Koreaanse gevechtssport. Lekker eieren eten, dat is het hele kerseneten. Harakiri is seppuku (duidelijk? – rituele zelfmoord, zelfdoding). In de Noord-Afrikaanse keuken is harira een gebonden soep en harissa een pittige saus. Bestaat er ook een diploma haring kaken [ww., wel: het haringkaken, znw.]? Komt in Harry Mulisch' De aanslag een hatchback [znw. vijfdeurs, vijfdeurs auto] voor? Wat hebben hasjiesj en hashtag (#) in verband met hartjesdag [vroeger, losbandig vermaak, eerste maandag na 15 augustus, Haarlem en Amsterdam] met elkaar te maken? Antwoord: niets. Een pita(broodje) is een shoarmabroodje. In Thailand betaal je met bahts ['baats' – THB], in Laos met de kip (nee, niet die! – LAK) en in Albanië met leks [ALL]. Een haik is een overkleed van vrouwen, een kaïk een klein open vaartuig. Sommige homofiele Hagenaars (Hagenezen) spreken Hagois, anderen onder die hagenaars [homo's] Plathaags. Hacendero's bezitten een haciënda [alleenliggend landgoed]. Alleen door de hack [computerkraak] hadden ze al die e-mailadressen en naw-gegevens [naam, adres, woonplaats]. Dat Tsjechische en bij dictees vermaledijde diakritische teken [haček, v] is V-vormig.

7. Half begrijpend keek hij naar de kennelijk door iedereen halfbegrepen formules op het bord. Half dicht is trouwens halfgesloten. De PTT [Posterijen, Telegrafie, Telefonie] kon overigens een abonnee halfsluiten [alleen inkomende gesprekken]. De juiste volgorde is: nieuwemaan (GB ook: nieuwe maan), eerste kwartier (e.k.), halvemaan (GB ook: halve maan), laatste kwartier (l.k.) en vollemaan (GB ook: volle maan). De verhalmade [halmaën, halma spelen] tijd was niet meer in te halen. Bij arbeidscontracten neemt men het met de spelling niet altijd zo nauw: sommigen hebben een halftime contract, anderen een halftimecontract. Halsoverkop, halje travalje en haastje-repje werd het feest bruusk beëindigd wegens het instortingsgevaar. Een eeuw geleden al gaf men er geen halvecent (ook: halve cent) voor. Hij had handenvol geld, hij liep met een hand vol oude munten; ook ik kreeg er een handjevol van. Hoofdschuddend begon hij [handenschuddend, GB] met handen schudden. De hamburgerziekte is het hemolytisch uremisch syndroom. Een handycam is een gemakkelijk te bedienen videocamera.

8. De handen wrijven (handenwrijven – zich verkneukelen) doe je al handenwrijvend. Ik heb nog leren handmelken. Op de hand-out stond hands up, en toen trok hij zijn browning (of was het een stengun dan wel een uzi?). Hangop eet je, een hang-up stel je aan de orde om op te lossen. Wij leveren hard- en softporno [onschuldig erotisch], hard- [zeer ver gaand] en softcore [bnw., van onschuldige erotica, geen details!]. Meestal zullen hardejantjes [zoete winteraardappelen] niet hard-boiled [lett.: hardgekookt] zijn. Bij een herdoop word je gehansd [hanzen, henzen]. Op hardcourt tennis je, hardcore is zeer ver gaan (niet: vergaand, vergankelijk). De hard edge is een schilderstijl, die de hanzeaten [Hanze] nog niet kenden. Van Dale heeft het over hardemuntpolitiek [munt met internationaal een stabiele waarde]. Hoezo (hoe dat zo)? Het Heilig sacrament is het sacrament des altaars (VD ook: Heilig sacrament des altaars). Dit kun je niet sadducees [sadduceeën, sadduceeërs] noemen, wel farizees [farizeeën, farizeeërs]. Sanskriet is Oudindisch. Het satsuma [oe – geglazuurd Japans aardewerk] is genoemd naar een Japanse provincie op Kyushu. Bij het woord 'sardonisch' moet ik bijna altijd denken aan een Sardische lach [sardonische lach].

9. Satyriasis [donjuanisme] en nymfomanie [onverzadigbare geslachtsdrift bij vrouwen] passen goed bij elkaar. Het sauve-qui-peut [een algemene ordeloze vlucht] werd verordonneerd. Het schellinkje, synoniem engelenbak, is de laagste rang in een schouwburg. Schistosomiasis is een vervelende wormziekte. Fielten zijn schoeljeachtig. Breng de schrobzaag [stootzaag] en het schroei-ijzer [brandijzer] mee. Multiple sclerose wordt afgekort tot MS. Ze gebruikte bij haar seances een grammofoonplaat. Die twee semi-intellectuelen speelden de semifinale [demi-finale]. Het zerotolerancebeleid [nultolerantiebeleid] bevalt de seropositieven [besmet met het aidsvirus] maar niets. De sextantmetingen van gisteren berustten mede op de Sextant [sterrenbeeld]. De shabby (sjofel) geklede man bestuurde de shovel [graafwerktuig]. Granaatvuur kan een shellshock [algemene zenuwaandoening] veroorzaken. 'Showbizz' is een verkorte schrijfwijze van 'showbusiness'. In sjamberloek [kamerjas] pakte hij de sjalotten [kleine, enigszins langwerpige uitjes] aan. De jofele vent was sjofel [armoedig] gekleed. Je hebt de sjia-islam en de soenna-islam. In de slecht verlichte zaal werden de slechtnieuwsgesprekken met die doortrapte Slavonische slechteriken gehouden.

10. De slidingscalesystematiek is gebaseerd op de sliding scale [glijdende (loon)schaal]. De slokop dronk de slivovitsjes als limonade. Het helminthagogum is een wormafdrijvend middel. De haute volée valt meestal samen met de upper ten. Dat havannasigaren uit Havana kwamen, weten we nu wel. Hechsjers (hechsjeirem) zijn koosjerverklaringen. Vanuit de helicoptère (niet meer in VD, helikopter) heb je letterlijk een helicopterview (helikopterblik, evt. helikopterview). Zonneschijn na een donderbui: dat is van de hei in de fij gaan [van het ene uiterste naar het andere]. Wanneer eet men hijlikmakers [koek bij bruiloft – ook: heiligmaker]? Geef mij maar een lekker hempje-licht-op [mixdrank van witte curaçao, citroenlikeur en persico].