2425 Dictee dinsdag 12-10-2021 (1) dictee Dictee van de dag (359)

Dictee – dictees [2425]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 498 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (359)

1. De saffische (sapfische) liefde is genoemd naar Sappho. Met safrololie (sassafrasolie) maak je ecstasy [xtc]. Een saffraanwortel is een kurkumawortel [oe]. Saga's zijn prozaverhalen in het Oudnoors. Dat is een mooie sagencyclus. Ook bij het sago kloppen zijn er dienstkloppers die dienst kloppen [ook: aaneen]. Het rosientje (niet meer in VD) is een acanthusachtige [akant] altijdgroene struik. Wees geen sagoïentje [zwart klauwaapje], slik iedere dag vitamientjes [vitaminetjes]. De Pimataal, een indianentaal, kent voor de reuzencactus de naam 'saguaro'. 'Sarahs bikinietje' schrijf je zonder apostroffen. Een ris de veau is een kalfszwezerik, risotto is rijst met Parmezaanse kaas, rissole is een klein gerecht van bladerdeeg of flensjes en de Roi-Soleil is de Zonnekoning. Veel rijke richards wonen aan de linker Rhôneoever (linker-Rhôneoever). Er stond een rijendikke menigte [wel drie rijen dik]. Alles liep als een goed geoliede machine. De rigaudon [oo g van goal ñ] is een Provençaalse dans in
alla-brevemaat [alla breve], verwant aan de bourree [oude, snelle rondedans uit Auvergne].

2. Wat is het verschil tussen een riff [loopje] en een lick [ook, met name in de jazz]? De rijnaak (een rijnschip) voer door het Rijnwater onder de Rijnbrug door. De afkorting R.I.P. staat voor requiesca(n)t in pace (ook: rest in peace). Roastbeef wordt meestal gewoon 'rosbief' genoemd. Een beetje Fries is rjucht en sljucht [oprecht en eenvoudig]. Met riyals betaal je in Sau/oedi-Arabië, SAR – ook Qatar?, QAR, en met rials in Oman [OMR], Jemen [YER], en Iran [IRR]. Een ritsstamp is een smidsgereedschap bij hoefijzers bewerken. Wanneer was het rissglaciaal [GB, deel pleistoceen, rivier de Riss]? Ik wil graag tien rodo's [rododendron] bestellen. Rockabilly is een mengvorm van rock en country-and-western. De Rode Halvemaan heeft hulpgoederen gestuurd. Ze leed aan romaneske [als in een roman] liefdessmarten. We houden je in de rojem [gaten], reken maar! De razende roeland was een bereisde roel en hij kende het Roelandslied maar al te goed. Een ronggeng is een inheems dansmeisje (in Indië, Maleis). Ronds de jambe zijn basisbewegingen bij dans en ballet.

3. Rondelang ging de haas [gangmaker bij hardlopen] voorop. Een romusha is een Indonesische dwangarbeider. In de kosmos is de cosmos maar een klein plantje. Zelfs in Breskens tref je Saharastof aan. 'Saignant' [lichtjes gebraden, vanbinnen nog halfrauw – niet in wdb.] zegt iets van vlees, 'saillant' [uitstekende punt van een bastion] niet. De sujetten [persoon, negatief] droegen sajetten kousen [sajetkousen]. In salade niçoise zit vinaigrette [saus van azijn, olie en kruiden]. Salafisten zijn de ergsten [onder de islamieten – salafist = salafi]. Ook salarymen kijken uit naar de Heilige Salarius, salarisdag, sint-salarius. Hij debiteerde een sal atticum, Attisch zout. Gebruiken zij echt de sale-and-lease-backconstructie? Slaat 'Salernisch' op Salerno? Ja. Zonder Don Bosco waren er geen salesianen geweest. Saloeki's zijn oosterse windhonden. Hij velde een salomonisch [van Salomo(n), spitsvondig] oordeel. Salpingitis is ontsteking aan de salpinx [eileider]. Met de colon betaal je in El Salvador [SVC, historisch] en Costa Rica [CRC]. Een salwar [broek] draag je onder een kameez [ie:] [bloes]. Het kaartspel samba lijkt op canasta. Axenie is onherbergzaamheid en een axishert lijkt op een damhert.

4. Zijn broer doet aan taekwondo. Niet elke dreestrekker (die trekt van Drees, krijgt AOW) zal de Dreespenning ontvangen. Wat is biljarderen (ook: een rotterdammertje, de bal twee keer raken bij biljart)? 's Middags nog had de caféhouder zonder kinderen de
schoentjes-en-laarsjes (niet meer in VD – rolklaver, ratelaar) buitengezet en 's avonds moest hij een barklant die de bloemetjes had buitengezet, buitenzetten (buiten de deur zetten). Woningen kunnen rug-aan-rug staan. Dat begrip kom je ook tegen bij het boterwegen [kinderspel]. De gevangenen werden ruggelings (rug tegen rug) gebonden. In Indië hebben ze de term 'sado' voor 'rug tegen rug'
(dos-à-dos; kan ook een stoel of sofa zijn). We eten Zeeuwse rotjes [geroosterd brood]. Een barmhartige samaritaan dankt zijn naam aan de Samaritanen. De Salpêtrière is een groot oud gebouw in Parijs. De roos van Libanon (let op: dit is niet de roos van Jericho, de jerichoroos) levert hasj op (libanon of lieb), te betalen met livres (of Libanese ponden – LBP). Vergelijk: nepal, afghaan en marok.

5. De rooms-katholieke kerk als organisatie is de Kerk van Rome. De Grieks-katholieke kerk wordt ook wel aangeduid als de
Grieks-orthodoxe kerk. Het roosje-zonder-doorns is de ake/olei. Op de Rottumerplaat liepen twee rottweilers. Is er verschil tussen rozijnen- en krentenbaard? Nee, beide: impetigo. Roueetjes [losbandige personen uit de adellijke stand] kunnen zich nogal wat permitteren. Het rücksichtslose optreden was keihard. Is dat een rvs-wasbak [roestvrijstalen, ook: roestvrij staal]? Bij S5 hoort 'abohzis' (vroeger: ahboris). Waar staan die letters voor? In NL: algemeen, bovenste ledematen, onderste ledematen, horen, zien, intelligentie, stabiliteit (vroeger bij de keuring voor de militaire dienst gebruikte term). Deze saaie piet heet Piet Saaimans [en is ook een saaimans – de buurman is een Simpelmans]. De Koninklijke Bibliotheek te Berlijn kent 't opschrift 'nutrimentum spiritus' (voedsel voor de geest). Parkinsonpatiënten kunnen het pisasyndroom [zijdelingse standsafwijking van de romp] hebben.

6. Sambal badjak en dito oelek bevatten trassi [gefermenteerde garnalenpasta]. De samen-uit-samen-thuismentaliteit spreekt me zeer aan. In Lapland zijn Samen [volk, ook Sami, enk. Same] samen sterk. Een samenloop [strafrecht] kan een- of meerdaads zijn. Bij dieren kan strictuur (bij mensen stenose = vernauwing) optreden. De meeste Samojeden hebben een samojeed, zeker ras van honden uit de toendragebieden tussen de Witte Zee en de Jenisej. Bij oosterse religies kom je karma [geheel van goede en slechte daden en gedachten tijdens het aardse bestaan] en dharma [grondregels voor individueel en sociaal gedrag] tegen. Wat is de vertaling van s'amuser à la moutarde'? Antwoord: zijn tijd met futiliteiten verdoen. Sandalwoods (sandelhoutpaarden) komen van Soemba, het Sandelhouteiland. Sandboardde [van de zandhelling af] jij gisteren? Met een sandow [sèhn-doo] versterk je de spieren. Gesanforiseerd textiel is krimpvrij. Deze sangoma [Afrikaanse traditionele genezer en waarzegger] straalde een en al sangfroid [koelbloedigheid] uit. Hij dankt zijn naam aan het Zoeloe. De chikungunya is een door muggen verspreide subtropische virusziekte. Een chichi madam is eigenlijk een vrouwelijke chicard die uitblinkt in chicheid (chiquigheid). Mensen hebben een circadiaans [24 uursritme, slaap-waakritme] ritme.

7. Een tedalschaap is een manenschaap, genoemd naar het
Noord-Afrikaanse volk Teda (ook: Tebu). Het Zwitsers-Duits [Zwitserduits] is het Schwyzerdütsch. Die man is door- en doorslecht (door en door verdorven). De afkorting SEH staat voor Spoedeisende Hulp en SEH-artsen zijn gespecialiseerd in
spoedeisende-eerstehulpverlening. Het sansculottegezelschap droeg geen culottetjes (culotjes) [kniebroek] en ook geen mascottetjes (mascotjes) [gelukbrengend – GB, VD – voorwerp]. Een sapajou is een rolstaartaap (en een rolstaartbeer is een kinkajoe) uit Zuid-Amerika (de naam komt uit het Tupi, een indianentaal). De wyandotte is trouwens een Amerikaanse kip. Schadenfreude is leedvermaak en schallanalyse is klankanalyse. De scandinavistiek bestudeert de Scandinavische talen en hun literatuur (GB ook: tt). Het scandium heeft atoomnummer 21 en symbool Sc. Om scheeps te zijn, moet je eerst scheep gaan. Uit een verhaal: kort na hun saffieren bruiloft gaan Piet en Elly onverwacht scheên .

8. Salarywomen zijn Japanse employees. De seance riep veel vragen op. Zijn scurriele [potsierlijk] optreden was lachlust opwekkend, ronduit lachwekkend. Seductie [verleiding] met een seedling [ie; soort van grote zure appel] was het doel van de seduisante [verleidelijk] tante in haar seersucker kleding [seersuckerkleding]. De eva's (evangelische jongeren) walgden ervan. Waar komt het begrip 'schöne Seele' vandaan? Bij Goethe! Eretitels van Maria zijn Eerwaardig of Schoon vat van godsvrucht. Hij schafte een nieuwe fiets aan. Het is nu schafttijd. De mise-en-scène (scenerie [èh], scenery [ie], in scène zetten, ensceneren) is de toneelschikking, de mise au point het zuiver stellen van een kwestie. Bij de schnitzel (met vreemde snit) werd het handeltje in snitsel (referentie: kinabast) afgemaakt. De kapitein is het schip ingegaan (letterlijk, figuurlijk: in gegaan). De oplichter is zelf de mist, de teil ingegaan (de bietenberg of -brug opgegaan). De hoogleraren liepen cortègegewijs, de stoet van doodskistdragers schredegewijs.

9. Van die sloebers was haar armoede het schrijnendst. Gooi dat schroodijzer (schrooi-ijzer) maar op de schroothoop. Schrootjes worden ook rachels of tengels genoemd. Hij tackelt het teckeltje, hij voert een tackle uit. In de Technische Handleiding komt een (Iers of Amerikaans) whiskeytje voor. Woestijnplanten zijn meestal sclerofiel [grote bladeren om water aan te zuigen]; het zijn sclerofyten. Hij is helemaal gek van scifi [saaifaai – science fiction]. Raclette is een Zwitsers gerecht [met kaas] en blanquette een soort ragout (maar een blanket is een blanc-seing – getekende, maar niet ingevulde volmacht of akte – zeg maar: blanco cheque). Het aïdaweefsel is van katoen. Een van Verdi's opera's heet Aida. Ellen is de protegee van Piet. Welke zijn de kandidaat-lidstaten van de EU? De mamba is een slang, de samba een dans. De kangoeroe [ə] sliep. Je kunt een klap voor je kanis [hoofd] krijgen. De Kaninefaten zijn een Germaanse volksstam. Een kannenkijker is een drinkebroer. Het kaolien (de kaoline) is porseleinaarde. Katabolie [ontleding] levert katabole [resultaat daarvan] producten op. Zij zouden naar kapitein(!) Jas gaan [doodgaan, te gronde gaan].

10. Het tuigje is kapotgebeten. Verklaar de schrijfwijze van:
kapitein-commandanten (GB, VD: kapiteins-commandant),
kapitein-generaals (GB, VD: kapiteins-generaal) en kapitein-luitenants [GB, VD]. En nog veel meer … Kasteleinessen zijn kasteleinsen. Wanneer valt Ketikoti [herdenking afschaffing slavernij – ketikotifeest]? Khimars zijn hoofddoeken. Het kinderziektestadium is nog niet voorbij. Jan is een olijke klaas. De kasjoeboom kent u toch wel [met de cashewnoot, bombaynoot, cachounoot of olifantsluis]? Wil je kip kerrie of de kiptandoorischotel [kip tandoori, ook leuk: pad thai]? En toe? Kiwi-ijs of kiwiyoghurt? Heb je nog voldoende lodderein [reukwater – eau de la reine]? Een loeach (meervoud: loechot) is een Joodse almanak/kalender. Boten in de ynglingklasse zijn wendbare driemanszeilboten.