Dictee – dictees [2269]
Oefendictee 612 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (245)
1.
Die Vendéeër huwde met een Vendéese. Hij heeft de verfijndste
[geen d
uitspreken] manieren. Komt
'verlapzwansen' etymologisch van 'zwanzen'? Weet
ik niet. Kan een versjwartster nar [dwaas,
idioot] tot verstrooiing dienen?
Moeilijk. Welk pluimvee doet aan
verenpikken, elkaar in de veren pikken? Opgesloten
kippen. In Delft wonen veel
tu-medewerkers
(van de TUD
– Technische
Universiteit
Delft –
dus). De munteenheid van Mongolië
is de tugrik
[toe-grie/ihk
– MNT].
Een tsuba
[oe]
is de stootplaat van een zwaard. Toen we het over bisschop Tutu
[oe]
hadden, vroeg ik me af: waarom heet een twatwa een zwarte bisschop
[die lijkt erop]?
De zwarte weduwe is een zeer giftige, gitzwarte Noord-Amerikaanse
spin: bij deze kogelspinnen valt het vrouwtje na het paren het
mannetje aan en doodt hem. Wat was er ook weer met de Hutu's en
Tutsi's [Rwandese
genocide op Tutsi's en gematigde Hutu's door fanatieke Hutu's uit 2
families]? Als je van een Vlaming
een tip krijgt, is dat een tuyau [twie-joo].
Een Tyrolienne is een Tiroolse. Een Twents-Achterhoekse
boerderij is een Twentse Achterhoekboerderij.
2. Een tussenzetsel is het resultaat van iets ertussen zetten. Tussor [zijde] is het resultaat van een tussahvlinder. Uberteit (Fr. – overvloed, rijkdom, vruchtbaarheid) vind je ubique (overal, vgl. ubiquiteit – Latijn), zelfs in überbrettlcafeetjes [Dts. –litterair GB café chantant]. Via de zijingang kwam je direct in de tweerijige zijbeuk terecht. Doe mee en word lid van het CDA. Hij verkoopt van alles, maar vooral kletsica [kletspraat, onzin]. Het Ottomaanse rijk is genoemd naar Osman (Ottoman). De Ottoonse kunst is overigens naar drie keizers met de naam Otto genoemd. Je kunt het op 3 manieren schrijven: kleurentelevisie, ktv of kleuren-tv (en zelfs wel: kleurenteevee). Een klisteer is gewoon een klysma [darmspoeling, lavement]. Wat moet dat nou, een cliniclown in een klinimobiel [speciale ziekenwagen]? Hoe spreek je 'klisteren' uit? Antwoord: dat zie je aan de verleden tijd [klisterde]! Een kloet is (ook) een kluitje [kloeteling]. Een kloostergeloftebreuk vindt zelden plaats. Dat is zwaar klote, superklote. Met de draad kon Ariadne uit het Labyrint komen. Een kluwenwinder maakt kluwens en kluwentjes.
3.
Hij wilde het knapperdje uithangen (een
knappertje kun je eten). Doe mij
maar een kneippkuur. Hij knechtte zijn medewerkers. Kneuen zijn
zangvogeltjes. Een befaamd dicteewoord: knickerbocker. Zou hij zo [in
de] knijp (in
verlegenheid) zitten? Geen
misverstand: met
knip-en-plakwerk bedoelde GB vroeger fröbelwerk,
maar nu dus ook tekstverwerking! Welke planten hebben een knopige
[met uitstekende
knopen] stengel? Met kochers
[arterieklem]
klem je bloedende vaatjes af. Vroeger had iedereen een kodak
[fototoestel],
waarmee je kon kodakken. Knutten zijn mugjes die bloed zuigen. In
Vlaanderen kun je een koekenheer [ruiten]
of -zot [ruitenboer]
trekken (als de
gekken de kaart trekken). Werden
er ook koelakken [grote
boer, Rusland] naar een
goelagarchipel [heropvoedingskamp]
verbannen? Kurkuma als specerij wordt aangeduid met koenjit. Op het
koffie-uur dronken we koffie verkeerd [lait
russe, café au lait]. Aan
koffiedrinken gaat koffiezetten vooraf. De koine
[èh]
was vroeger de algemene omgangstaal. Hij steekt liefst overal zijn
grote kokker(d)
[neus] in. Hij kokker(el)de
[koken]
heel graag zelf.
4.
Kolbaks (kolbakken)
zijn berenmutsen. Op een kolchoz
(kollektivnoe
chozjajstvo
– groot collectief landbouwbedrijf)
wilde je toch niet werken? Kom aan(!
ook aaneen mogelijk),
kreeg de
anorexia-nervosapatiënte te horen. Een kolombijntje is een
zeer zacht cakeje. Waartoe dient kola-extract [voor
coladranken]? Dat is kokendheet,
en dus niet waterkoud. Leg uit wat de Kominform [communistische
organisatie van landen], de
Komintern [organisatie
van communistische partijen] en
komische Alten [komische
rol van een oude dame in blijspelen]
zijn. Die kompresse druk [dicht
ineen] is kompres gedrukt [m.b.t.
drukwerk]. De koningsstelling
was [bij het
schaken] niet te houden. De
konstabel [onderofficier
marine] kreeg een kontje. Is dit
een koordenveelhoek? Hij maakte een
koorden [van
koord] versiersel. De
koortsstuipen werden alsmaar erger. Kun
je echt een kop-en-schotel vormen met een rode kop en een blauwe
schotel? Daar is ie [is-ie]
weer: de kop-hals-rompboerderij. Wat moet ik met 'koperen' als
werkwoord? Antwoord: met koper bekleden! De meeste kopten gebruiken
een zekere koptische communicatie: het Koptisch. Koprollen heeft
weinig met kopschudden van doen. Ook kopeken (kopekken
– honderdste deel van roebel
= BYR –
Byelorussia,
Wit-Rusland) moeten rollen.
5. Ze had koralen lippen. Bij het koraalrif gaf hij een riffje [muziek – loopje] ten beste. Het cordon sanitaire [politiek isolement] werd ervaren als ware het een politiekordon. Een kordelier is een minderbroeder (denk aan gordel, koord). Een kornak is een olifantsleider. Hij gaf haar een kornalijn- [edelgesteente] oftewel carneoolhangertje. Een kornis is een kroonlijst. Een kornnagel is een stalen pin om merktekens in metaal te slaan. Een kornoeljehouten (kornoeljen) tuinstoel (kornoeljetuinstoel) zal wel heel stevig zijn. Hij kreeg maar een kortlopende, kortdurende, verbintenis aangeboden. Hij was niet alleen kortaangebonden en kortaf, maar ook kortademig. Hij was kortgeknipt, zij kortgerokt.
6. Ook op een korvet [oorlogsschip] gelden corveediensten. Een short story heet in Vlaanderen een kortverhaal [NL: kort verhaal]. Hij was goed in kosewörter, vleinaampjes. Diamantspaat is Chinees korund. Uit kortswijl iets doen, is voor de grap. De bijeenkomst vond in de openlucht plaats. Welke overalltitel moet er boven deze artikelen? Dobli's zijn geen doblo's [dom blondje], maar dode- en blindehoekspiegels. Een fourwheeldrive ([cijfers:] 4 wheeldrive, 4wd – ook: fwd, awd – all) heeft vierwielaandrijving ([cijfers:] 4 wielaandrijving, 4x4). Is dat de goede antiroosshampoo? Ik kreeg van hem een heel to the pointe reactie. Het college van B en W van de gemeente Sluis is een knappekoppencluppie: telkenjare weet dat een vertegenwoordiger af te vaardigen naar het Breskens dictee, die het dan heel goed doet! Die knul is bij de tijd: het is een bijdetijdse gozer (komt dat woord mogelijkerwijze van het Bijbelse land Gosen? – Nee, van Jiddisch: schoonzoon), een mannetje du jour [modieus].
7.
Ik dacht eerst aan een afleidende samenkoppeling bij-de-tijds
(net
als laag-bij-de-gronds),
maar werd overruled door de woordenboeken, die gewoon 'bijdetijds'
geven ... Werkt dit opensourcewysiwygprogramma naar behoren? Een
fabriek met een prima fabricage maakt perfecte fabricaten. In uw
stad, te(n)
uwent (VD),
is a costi. Hij is à corps perdu [halsoverkop]
verdwenen, omdat hij à court d'argent [slecht
bij kas] was. Onder dat afdakje
zit je lekker à couvert [bedekt,
beschut]. Wil je een tostietje,
een croque-monsieur, of meerdere tosti's? Een cosmosje [plant]
in de kosmos is als een zandkorrel in het heelal. Kostumeren, doet
een costumier dat? Ja, voor het theater.
De kotstudent [kot
= studentenkamer] was het kotszat
(nee, niet: zijn
kot zat). De kraakwagen haalt het
grof afval, het grofvuil, op. De Koude Oorlog heeft het
koudeoorlogsdenken geïnitieerd. Een kousenbroek is een panty. Het
Kozakkenvolk heeft heel wat kozakkenstrijders voortgebracht. Deze
poes is in werkelijkheid een krabbekat
[ook: kattig meisje]. Een krammat is een
stromat.
8. Bestaat er verband tussen 'krabbezak' en 'krabbenzakje'? Nee. Een kramakkelige constructie stort gemakkelijk in. Kramiek is fijn tarwebrood met krenten. Hij is flink uit zijn krammen geschoten [kwaad worden]. Kramsvogels eten jeneverbessen. Waar komt de beste meekrap [dat levert (mee)kraprood] vandaan? Joepie: Zeeland! Volgens internet beschermt krapaolie Surinaamse baby's tegen boze geesten. Krawkraw [kraa-kraa] zijn chips van de cassave. Dat kost maar een (habbe)krats. De kraton is de residentie van de Soesoehoenan van Soerakarta en van de sultan van Djokjakarta, en het voormalig verblijf van de vorsten van Atjeh. Een krates is een misvormd mens, 'kratesen' is er het meervoud van. De krijgsbendehoofdman sneuvelde te vroeg. Wat in Nederland het HMG, het Hoog Militair Gerechtshof was, is in België het Krijgshof. Een pluisster werkt in het krijn (vergelijk: crin). Is het Krim-Gotisch een nog levende taal? Voor rouwfloers wordt krip of crêpe gebruikt.
9. Een Kretanaar of Kretaënaar [fictief] wordt gewoonlijk Kretenzer genoemd. Zijn de Kretenzer schulden net zo omvangrijk als de Cypriotische? Kreppen is kroezen. Het kreeftdicht maakte gewag van een kreeft en van de Kreeft. Elk van enige tot de cichliden behorende baarsachtige zoetwatervissen is een krobia. De kroi (GB) is volgens internet een magisch middel, en volgens VD een magische bezwering. Op Jamaica spreken ze Kromanti. Een kromanti is een bovennatuurlijk wezen uit de wintigodsdienst. Wat betekent: zijn Kronstadt halen [gaan twijfelen aan zijn politieke overtuiging]? Elke kroonordedrager wordt hooggeacht. Dat kruipruimtevolume is verre van gering. Je hebt daar ook geen kruimpje, geen sikkepit, verstand van. Langs de weg stond een kruislieveheer. Kryoliet is ijssteen, cryo- is koudetherapie. De kuitblessurebehandeling vroeg veel tijd. Van kuiters en hommers komen harinkjes en bokkinkjes. De limquat [dwergcitroentje] en de kumquat [zure, op sinaasappel lijkende vrucht] zijn verwant. Kungfu is een vechtsport. Komaan, schiet eens op!
10.
Welk doel diende de Kultuurkamer [Nederland
doordrenken met nationaalsocialisme, WO II]?
Dat clubje vertoont kudde- en
jansaliegeest. Quarto: hou(d)
sterk in de gaten wat er al in eerste drie punten stond, en … De
kwintaal (Q)
of centenaar staat in de Romaanse landen voor 100 kilo. Hij liegt
alsof het gedrukt staat op kwartoformaat. De kwikwikweek [vis]
lukt nog niet erg. Hij dichtte altijd in kwatrijnen. Hij rijdt mee in
de kwartliterklasse, niet in de
500cc-klasse. Het (de)
kwasibita is bitterhout (van
de kwassieboom) en een masculien
afrodisiacum. Een kynoloog is hondenkenner of -liefhebber.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten