Dictee – dictees [2253]
Oefendictee 624 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (233)
1. Proteïnurie is de aanwezigheid van een abnormaal grote hoeveelheid eiwit in de urine. Prothesemakers doen nuttig werk. Hun provenbetaling [jaarlijkse toelage] liet op zich wachten. Het provinciale grondgebied heeft een provinciaals karakter. 'Proxima recta' is mijn devies: de naaste weg is de kortste. Koop je kleren prudens futura [rekening houdend met] de groei. De prud'homme [vertrouwensman] gaf een prudent [verstandig] advies. De pruimen van de pruimelaar leverden prima pruimenmoes. Prunussen zijn Japanse kersen. Ik moet nog een PS aan mijn brief toevoegen. Psalmodieën [zeker r.-k. gezang] worden gepsalmodieerd [zingen in koor en tegenkoor]. Psittacosis is een dodelijke papegaaienziekte. Een psychofarmacon is een medicament waarmee zielsziekten behandeld worden. Een P-trein is in België een extra ingezette piekuurtrein. Een psychothriller [psaaj-koo] draait om de psyche [innerlijk, binnenste]. Pst! Zou hij ons kunnen horen? Met een psychrometer meet je de relatieve vochtigheid van de lucht. De pubis is de schaamheuvel.
2. Wat weet je van de psychotrope [wijzigingen teweegbrengend in de gemoedstoestand of in de geestelijke functies] werking van mescaline [komt uit peyote, lijkt op lsd – lysergsäurediäthylamid]? De puberteit treedt op in de pubertijd. Hij is publiciteitschef bij Shell. Met enige pudeur [schroom] vraag ik je dat. Bij de Pueblo-indianen heerst een pueblocultuur, ze wonen in pueblo's [dorp, nederzetting]. Hij vertoont pueriel [kinderlijk] gedrag. Bewaar dat peridotje [geelgroene, doorzichtige soort olivien = chrysoliet] maar goed. Na die misverstanden was het puinruimen geblazen. De puissant [zeer] rijke jockey won de puissance [verzwaard parcours na gelijk eindigen op concours hippique]. 'Pullover' wordt vaak afgekort tot 'pull' of 'pulli'. In een pullman [van alle gemakken voorzien spoorrijtuig] reis je gerief(e)lijk. Droeg ze pumps [zekere schoen]? En nu is het (punt) uit, basta, punctum! Bij het interpungeren moet je rekening houden met de interpunctie [leestekens]. Het op punt stellen, de oppuntstelling, is een gallicisme, vergelijkbaar met mise au point. Wie draait er weer voor op? Het misera contribuens plebs [het arme, belasting betalende volk] natuurlijk! Toen de toren instortte, was het puinruimen en zo. Ik vind GB's 'puntloos' [zonder punt, zonder punten?] sympathieker dan VD's 'punteloos' [ook dat in GB]. Schneiders python, wat is dat nou weer? Een netpython!
3. De purpura [kleine, puntvormige bloeduitstortingen in huid of slijmvliezen] is een medische aandoening. Putten [bij golf] doe je via een putt. Een pylon [kegel op de rijweg] is veel jonger dan een pyloon [poortgebouw van Egyptische tempels]. Pyridine [zekere verbinding in teer] is iets geheel anders dan pyridoxine [vitamine B6 – GB – adermine]. Dit is een pyroclastisch [door een vulkaan uitgeworpen] gesteente. Het pyrronisme is zo genoemd naar Pyrrho [voor de waarheid: twijfel aan alles]. Dat is zijn derde pyrrusoverwinning [schijnsucces] al, dat kan zo niet voortduren. Zou het pythisch orakel [van Delphi] de Pythische Spelen [om de 4 jaar in Delphi] voorzien hebben? Quoad sacra [wat de geestelijke zaken betreft] zat het wel goed. De Quirieten [Romeinse burgers bij toespreken volksvergadering] woonden bij het Quirinaal [1 van de 7 heuvels van Rome]. Het was een overwinning quorum pars magna fui [waarin ik een groot aandeel heb gehad]. Hij speelde een quodlibet, een potpourri, van bekende melodietjes. Dit ondraaglijke lijden, quousque tandem [hoelang nog]? Zullen we dat à trois [met z'n drietjes] oplossen? Feitelijk zit hij al in het atrium mortis [voorportaal van de dood]. De winnaars worden at random [willekeurig] bepaald. Met die radio-ontvanger luisterden ze naar Radio Oranje [WO II]. Een radioster [radiobron] kan ook een populaire fluim zijn. Het meervoud van radius is radii, dat van radix radices. Kun je op een rafter [rachel] echt goed raften?
4. Rai is oorspronkelijk Algerijnse bedoeïenenmuziek waarin de liefde wordt bezongen. Een raio is in Nederland een rechterlijk ambtenaar in opleiding. Raki is Turkse brandewijn [en een rakhi een katoenen armband]. Raku [Japans aardewerk] wordt gebakken voor de theeceremonie. Een ram is een beest, de Ram een sterrenbeeld en een RAM een random access memory. Ramboetans zijn zekere vruchten. Ramin is vrij hard en sterk hout, strogeel van kleur. België en Nederland hebben een Raad van State. De rabbinica is de bestudering van het rabbijnse jodendom. Hij vertoont rachitische [rachitis = Engelse ziekte, kromgroeien] verschijnselen. Heb rachmones [medelijden] met mij! Racketeers [afperser] zijn geen leuke jongens. Bij het racletten [zelf kaas smelten aan tafel] heb je een raclettestel nodig. Bedoelde je een pangeran(g) adipati [troonopvolger in vorstenlanden], een raden adipati [rijksbestuurder dito] of gewoon de raden-ajoe [echtgenote van een regent]? Een radiësthesist is een wichelroedeloper. Radicchio is rode sla (roodloof). Radikalinski's (pseudo-Russische schertsnaam) zijn nogal radicale actievoerders.
5. In Breskens is er een ratingbureau voor dictees. Kijk jij naar die ranzige tv-programma's? Een groep rappers wordt met rapcrew aangeduid. Snuif zachtjes, 't is rapé [snuiftabak]. Met een rapier [lange, puntige degen] kun je houwen. Die rapsodengroep draagt eigen rapsodieën (rapsodies) voor. En op verzoek volgde nog rapsodomantie [waarzeggerij op grond van een opgeslagen vers]. Zijn rapunzelklokjes eetbaar? Plant: ja! Een raptor, largitor [tegelijk gierig en verkwistend]: dat is toch je reinste contradictio in terminis [tegenstrijdigheid in de gebruikte woorden]? Hoe maak je een verouderde rarefactie [gasverdunning door verwarmen of pompen]? Bij raspen ontstaat raspsel. Een rara avis is een witte raaf. Een raquette is een sneeuwschoen. Rarara, wie heeft die bal, die mooie bal van goud? Een kuise vrouw: rara avis in terris nigroque simillima cygno [een kuise vrouw, lett. een zeldzame vogel op aarde, het meest lijkend op een zwarte zwaan].
6. Een raseteur is een stierenvechter. Ras el hanout is een kruidenmengsel van onder andere kardemom, gember, kaneel, zwarte peper en kruidnagel, gebruikt bij de bereiding van couscous. Rastafari's (GB) zijn aanhangers van de rasta (iets met Haile Selassie). Ratafia kun je drinken, de ratanhiawortel is een geneesmiddel. De hele rataplan (ratatouille, ratjetoe, VD ook: ratatoelje) kan me gestolen worden. Zij was een ratee [mislukkelinge] pur sang, haar vader was trouwens ook een raté. Ratinélappen (ratiné lappen) zijn van ratiné [zeker dubbelweefsel] vervaardigd. Wat moet je in vredesnaam met rauhfaser [structuurbehang] bij het spachtelputzen [wanden pleisteren]? Een rawah is in Indië een moeras, een sawa een rijstveld. Tussen het rayon- [kunstzijde] en rayégaren [strepen in lengterichting] vond hij een rawlplug [voor een schroef]. Bij een inval treedt de ME nogal razzia-achtig op. Dit pruldicht een readymade [zonder bewerking tot kunstwerk verheven] noemen? Zou hij wel voldoende realiteitszin hebben? Houden realo's [bedrijft realpolitik – tgov. fundi] van reallifesoaps? Zelden moet je tegenwoordig een pc nog rebooten.
7. Maar hij rebootte de computer wel, toen het nodig was. Waar is ons rechaudje [tafelkomfoor]? Heft een re- een decentralisatie op? Kun je rebetika [melancholieke Griekse volksmuziek] spelen op een rebec, een middeleeuws strijkinstrument? GB, is recappen een als computerbestand opgeslagen tv-beeld opnieuw bewerken? Het betreft een realtimeonderzoek. Jullie gaan rechtdoor en wij linksaf. Zij zijn rechtdoorzee, gaan altijd recht door zee. Leg uit het (voormalige) verschil tussen knots-boem, pats-boem en rats-boem. Ga rechtaan naar huis. Dat doet recht aan alle geuite verlangens. Bij rechterlijke uitspraak is dit mijn rechtelijk bezit. Ben je bij rechtersrecht niet aan de goden overgeleverd? Dat moet je doen, wil je recht houden op een uitkering. Je moet je glas wel rechthouden (GB). Die staaf is krom: je moet hem nog rechtmaken. Ze woont hier rechtover. Een toren mag alleen recht over het schaakbord verplaatst worden, maar niet diagonaal.
8. Een rechtszaak hoort in een rechtszaal thuis. Je kunt door koop of erfenis rechtverkrijgende worden. Ga eens rechtzitten (GB). Na een upswing [golf: opzwaai; ook: opleving] of relance (opleving, let op, niet: freelance!) komt er vaak een rechute [terugval]. Een kwart en vier zijn reciproque getallen. Een recidief duidt op ziekte, een recidive op een misdrijf. Wat recommandabel is, moet je recommanderen. Hij is reconvalescent [herstellend]. De rector magnificus himself besliste dat. Wat zijn recueils militaires [verzameling besluiten, wetten, etc.]? Een spierinkje uitgooien om een kabeljauw te vangen: reculer pour mieux sauter, een klein voordeel opgeven om later een groter te kunnen krijgen. Zij recycleden vroeger het glas (dat is recyclebaar, recycleerbaar) toch? Dit schip heeft al heel wat redenbezoeken achter zich. Hij reedde heel wat schepen. Er is gerede twijfel. De rederijker was rederijk, als hij dronken was. Een redhibitoire rechtsvordering betreft de redhibitie [koopvernietiging]. Opa leed aan redire ad nuces, kinds worden. Een redingote (Engels: riding coat, rijjas) is een geklede jas met twee rijen knopen. Een renegaat is afvallig.
9.
De reeë [klaar,
gereed] onderdelen mag je daar
neerleggen. De referee spande een référé [NL:
kort geding,
BE: kortgeding]
aan tegen de voetbalbond. Zij was een Iraanse refugiee en hij een
Irakese refugié. De nieuwe koning Willem-Alexander deed weinig met
de regalia (regaliën
– kroon, scepter, etc.). Hij
heeft heel wat getandenknarst(!).
Regresrecht is verhaalrecht. Wil je een reine-claude of een reinette
(renet)?
Beleven we nog dat hij gaat rekeningrijden? 'Nooit ofte nimmer' is
een relict uit het verleden. Een remedial teacher houdt zich met
remedial teaching [aan
achteropgeraakte leerlingen]
bezig. Een remittent is iemand die geld overmaakt. Een
remise-eindspel leidt vaak tot een remisevoorstel. Remblai [op
te werpen grond] en déblai [uit
te graven] zijn antoniemen. De
remotesensingtechniek werkt met remote sensing [aardoppervlak
bestuderen vanuit satelliet of vliegtuig].
Een vliegtuig kan beter niet in een remous
[ruh-moe
– stoten of schokken door luchtinstabiliteit]
geraken. Een remplaçant remplaceert [vervangt].
Remunereren is belonen, renumereren is terugbetalen. Hij is
renaissancist. Het renbodeberoep was
zwaar.
10. Wat zouden renen [grens tussen akkers of percelen] zijn? De renminbi (yuan) is de Chinese munt. Par renommée [bij geruchte] hoorde ik dat hij een prima renommee [goede naam] heeft. Wie heeft de reometer [fluviometer, stroomsnelheid rivieren] uitgevonden? Dit is een res decisa, een twijfelachtige zaak. Residuen [rest] kom je veel in de chemie tegen. Dicteefans, let op: requiemmis en requisitoir [GB nu ook: rekwisitoor]. O ja, en R.I.P.: requiesca(n)t in pace (ook: rest in peace). De reserve-eenheid werd opgeroepen. Bespreek de re- [ontslagneming] en de consignatie [bewaargeving gelden]. Resorberen is een kwestie van resorptie [opneming in de lichaamsvochten]. We kregen weinig respons (response – ie). Resources: productiemiddelen, ressources: mogelijkheden, capaciteiten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten