2268 Dictee zaterdag 19-06-2021 (1) dictee Dictee van de dag (244)

Dictee – dictees [2268]

Oefendictee 613 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (244)

1. Mijn opa heeft tot aan zijn dood geleden onder het KZ-syndroom [Konzentrationslager, concentratiekamp]. De Kwinti('s) [Suriname] spreken Kwinti (een creoolse taal met invloeden van het Engels) en zijn nakomelingen van de marrons [afstammeling van gevluchte plantageslaven in Suriname]. Denk ook aan de bosnegers in hun bosnegerdorpen. Als je alle waarnemingen van klein naar groot op een rijtje zet, kun je een verzameling verdelen in 5 kwintielen [in elk 20% van de waarnemingen]. Op een kurken vlot kun je overleven. Zo geel als kurkuma [geelwortel, saffraanwortel]. In een kursaal [kuhr-saal – om te kuren] wordt meestal geen kür [figuur bij dressuur of kunstschaatsen] uitgevoerd. De kustgebergteformatie gaf een fraaie aanblik. Hoeveel kvv'ers [kortverbandvrijwilliger] waren er toen? Welk vermogen in kilowatt (kW) is daar vereist? Zouden ze kwaad willen? Denk je dat ze veel kwaad kunnen? Na elke kwaliteitscontrole wordt een kwaliteitscertificaat uitgereikt. Na een kwarteeuw (ook wel: kwart eeuw) is deze Engelse club weer kwartfinalist. Hij is alleen kwansuis (ook, maar nu niet meer in VD: kaks, askaks) akkoord gegaan. Er lag kwalsterijs [bobbelig ijs van opgevroren sneeuw] op het Bergumer Meer (VD, internet: Bergumermeer). Nu nog een kwantabestek [benodigde bouwmaterialen met de prijs ervan] maken.

2. Je had het anti- en het prowesterse kamp. Hij houdt van short story's [novelle, kort verhaal, BE: kortverhaal]. Wil je er taugé [sojascheuten] bij? De maître d'(hôtel) had een tête-à-tête [samenkomst van twee personen] met zijn maîtresse. Het nerveuste kind sprak wonderwel de wijste woorden. Het Rotterdamse bestuur van de Overmase ruiters ging bij de Goese watersportvereniging op bezoek. De beide SUV's [sport(+ s GB) utility vehicle] kwamen in botsing. De twee bestuurders met hun beider pince-nezs [knijpbril, lorgnet] dronken meerdere bordeauxs op de Bordeauxse kandidatuur voor de Olympische Spelen. Het complexte vraagstuk over die poshte buurt had iets typisch en iets Belgisch. Hoe ver strekt het Duin-en-Bossche [niet in wdb.] grondgebied zich uit? In een Hees [Heeze – niet in wdb.] café dronken we iets fris. De beeltenis van de Kaapstatter was treffend. Voor dat rijdier heb je wel een leidraad nodig. Het taalgebruik wordt steeds grover. Zijn er ook Hattemers in de zaal? In de questionnaire [lijst met vragen van een enquête] vind je ook een vraag over 'crime passionnel' (naast 'cérémonie protocolaire'). De Guineese [Guinee] houdt thuis Guine(e)se [Guinee of Guinea] biggetjes.

3. Op het Pyrenese congres leerde ik dat 'farizese' hetzelfde is als 'farizeïsche'. De skiester heeft – niet in haar bikinietje – geskied. Cricoïd is het ringvormige kraakbeen in het strottenhoofd, haploïd is één stel chromosomen per cel bezittend en mucoïd is slijmachtig. Je moet je geshampoode haar nog uitspoelen. Un momento dado [Cruijff: (op) een gegeven moment] komt het wel. Ze besloten het uno ore, eenstemmig. De piloot zei: "Ik taxi met het vliegtuig, of taxiet het zelf?" Ski jij of ski ik? Jij skiet! Ik maggi [maggiën] de soep en jij safariet erop los. Oud-premier Van Agt zei vannacht: "Vondt ge dat nu ook?" Wanneer hebben jullie voor het laatst geyoutubed [YouTube]? Wie veel hobby's heeft, zal vaak hobbyen. Dat omaatje draagt een boaatje [kledingstuk van (nep)bont]. Welke schrijfwijze is het meest verkieslijk: orang-oetankje of orang-oetannetje [maakt niet uit]? In zijn columnpje schreef hij, dat hij er geen soutje [stuiver] voor gaf. Hoera: morgen Secretaressedag! Een nondedjuke (nondejuke) is een vlinderdasje.

4. Aan het eind van 'aloëetje' spreek je een sjwaatje [uitspraak!] uit. Het woord 'lachen' schrijf je met een ch'tje. Ik geef je [cijfers] een 2'tje en je buurman een [cijfers] 8'je. 'Gauw' in de betekenis van snel schrijf je met een au'tje. Geef mij maar een escalopeje [dun lapje rozewit vlees of visfilet]. Doe je dat chemise-enveloppeje [hemdbroek] aan? Interessante verkleinwoorden zijn: couptje [koe] (GB, TH ook: coupje – [koep]), francje [frahnk] (GB, TH ook: franctje – [frahn]) en coulombtje [koe-lohn]. Schrijf je 'concoursje' [kohn-koers] of 'concourstje'
[kohn-koer]? Allebei!Driekwart eeuw is driemaal een kwarteeuw (ook: kwart eeuw). Schrijf (beide) met cijfers: 19(d)e eeuwarchitectuur en ook 19(d)e-eeuwse architectuur. In zijn crapaudje dronk hij een pernodje. In dat [cijfers] 5 sterrenhotel kreeg ik van de maître d'(hôtel) groeneaspergesoep (of was het groente-aspergesoep?). Wanneer is er weer een kunstmanenlancering? De balkenendenorm: iets B/balkenendeachtigs? Hollanders hebben racekak, Vlamingen vliegende schijt. We kochten een hd-dvd-speler [high definition, digital versatile of video disk]. Dat schilderij is [cijfers] laat-19(d)e-eeuws.

5. Dat kun je gewoon op het bedrijfs-pc-netwerk vinden. Ik heb een Vlaamse tandarts; hij verwacht me donderdag, twintig na drie. Die wegwerken vallen onder het 50km-regime (vijftigkilometerregime). In GB en VD komen Manneke(n) Pis en Jeanneke Pis niet voor. De orka (ork) vluchtte voor de orkaan. Hij smeerde vaseline op de vliezen; vlieseline is een geperst textielproduct. Hij gooide de verzouten soep achteloos in het toch al verzoute boezemwater. De vigogne (vicuña) is een kleine soort van wilde lama. Vinaigre [eau de toilette(je) met azijnzuur] gebruik je na het scheren, vinaigrette [saus van azijn, olie en kruiden] bij het eten. De vinculum matrimonii is de huwelijksband.

6. Die violon d'Ingres blijft voor hem een idee-fixe. Een idée reçue is een algemeen aanvaard conventioneel beginsel. Wat jij naar hem toe doet is mooipraten, mooi praten leer je overigens bij de logopediste. De Vaddahs zijn de oorspronkelijke inwoners van Sri Lanka. Hij staat vanboven (op de heuvel) en zij komt van boven de Moerdijk. De begraafplaats? Ik kom zojuist vandaar, vandaar ook dat we elkaar nu treffen. Vertrekken we van hieruit of van daaruit? Is dat schilderij met die ruisdaellucht echt een Jacob van Ruisdael? Je moet ervan af zien te komen. Je moet het van je afzetten en overigens moet je meer van je af bijten. Onze moeder woont vanachter in hetzelfde huis. Voor het eten moet ze altijd van achter komen. Dat is al vanouds, van oudsher, zo. Vlaamse niet-handelingsbekwame patiënten vallen altijd onder de v-dienst.

7. Jeroen is een kerkpepermunt snoepende atheïst. Een kaste omschrijft Van Dale als elk van de door godsdienstige wetten streng van elkaar afgescheiden volksgroepen of standen in de hindoemaatschappij (bv. in het brahmanisme de 'brahmanen' of priesters en geleerden, 'kschatirya's' of vorsten en krijgslieden, 'vaçja's' of de gemeente (landbouwers, handelaars en ambachtslui) en 'soendra's' of dienstbaren en slaven). Verums [echt geneesmiddel] en placebo's [nep] hebben een tegenovergestelde betekenis. Verum, bonum, pulchrum: het ware, het goede, het schone. We zijn naar Tante Meier [Tante Betje, de wc]. Zelfs zoeken naar 'k*rt' levert in VD nog wel wat nieuws op: kaapvaart (vergelijk: Kaapvaarder), ik doe dat morgen, als Kaatje verjaart, kaatssport, kamfort (kamfer), hij heeft een snelle kart [skelter, gocart], kattenstaart [ook: plant], keert maken [omkeren, terugkeren], hij kijkt naar de Klundert of Willemstad in brand staat [is scheel], kolvaart [kol: materiaal om kabeljauw te vangen], komfoort [konfoor, konterfoor, konterfoort: stijf stuk leer in schoeisel], kouweaardappelenbuurt en krimmetart (kremetart, cremortart: cremor tartari – stofnaam: gezuiverde wijnsteen, overwijnsteenzure potas (een verkoelend, zacht laxerend middel)).

8. Verder: kosewort [vleinaam], kersttaart, kickstart [trappen op pedaal], kwaart [kwart], kwikstaart [zangvogel] en kwapert (kwapoets, kwapits – alle drie niet meer in VD: ondeugende streek, snaak, kwajongen).
Zo-even heb ik zoiets nog gezien. Raar, dat ik bij paella [Spaans rijstgerecht] van bel paese [kaas] houd? Als je een Wii hebt, kun je wiiën en wiiitis krijgen … Als er een delphipanel is, kan er een delphionderzoek plaatsvinden (beide niet in wdb. – systematisch communicatieprotocol tussen onderzoekers en deelnemers). Op welke plaatsen is er sprake van een hallstattcultuur (niet in wdb. – Hallstatt, Opper-Oostenrijk met veel vondsten uit de ijzertijd)? Hij bestudeert thans het Protoaustronesisch [TH] en het Proto-Iraans [TH]. Hoe klinkt Nengels [niet in wdb., Dunglish]? Is Manhattan-New Yorks lastig te leren? Voorbeelden van talen zijn: antiek Grieks, ciceroniaans Latijn, hedendaags Nederlands, klassiek Hebreeuws, klassiek Latijn, klassiek Standaardarabisch, modern Grieks (maar: Nieuwgrieks), modern Hebreeuws (= Ivriet), modern Standaardarabisch, vulgair Latijn en zeventiende-eeuws Engels. Geef het verband aan tussen het adjectief elizabethaans, de sint-elizabethsletter en de Sint-Elizabethsvloed (1421) [Sint-Elizabeth, koningin Elizabeth I en II]. Die vond in de laatgotische periode plaats.

9. Hoe moet je 'Ministerie van Economische Zaken' (als instelling) volgens TH schrijven? Ze houden een enquête over Coca-Cola [bdr] en Pepsi Cola. Hij ervaart vaak déjà vu's. De een dronk een curaçaotje, de ander twee curaçaos. Dronken farao's al cacaos (TH)? Ik doe met nadruk een appel op jullie! Die mkb-ondernemer heeft alles op een verzamel-cd gezet. Welk soort onderwijs volgt een hobuer [BE: hoger onderwijs buiten de universiteit]? Kunnen we deze patiënt onthivven? Zij droeg een buitengewoon fraai saronkje [sarong]. Hoe breek je 'davvenen' af [tussen de v's]? Hadden ze in Kasjmir [stof: kasjmier] ook pasja's [titel voor de hoogste burgerlijke en militaire ambtenaren in het Ottomaanse Rijk] en kasba's (kashba's – vesting, ook: handelswijk)? Waar kennen we de tsietsiet [schouwdraden (gedenkkwasten), aan de vier hoeken van het gebedskleed (talliet)] van? De pastrami is een gerecht bestaande uit magere en zoutarme runderfilet. Doyens [oudste lid] en doyennes vind je binnen het corps diplomatique [CD]. Een doyenné du comice (niet: een Karmijn de Sonnaville = trouwens appel) is een geelbruine, zoete en sappige handpeer. Waar de cayennepaper vandaan komt (Cayenne = hoofdstad Frans-Guyana), werden misdadigers meestal in het bagno [gevangenis] gestopt.

10. Broyeren is brokken zeep tot vlokken walsen. Bruyère is roodachtig bruin hout. Geef mij maar een latte macchiato [laagjes opgeklopte melk met bijgeschonken koffie]. In de muziek betekent obliquus: met traps- of sprongsgewijze voortschrijding. Wist je dat Guelfen gewoon Welfen zijn (vergelijk: Ghibellijnen)? Zou er in Leiden nog een echte Kiek [Leidse fotograaf] te vinden zijn? Was jij echt nooit een ooitgebruiker? Toen het schip vlot getrokken was, konden de onderhandelingen tussen eigenaar en bank-verzekeraar ook weer vlot getrokken worden. Eekhoorns, die voedsel zoeken, zijn voedsel zoekend. Hij cryptte [versleutelen, coderen] de boodschap, daarna moest er gedecrypt [decoderen] worden. Hij leefde de die in diem [in diem, van dag tot dag, met de dag].