2256 Dictee vrijdag 11-06-2021 (1) dictee Dictee van de dag (236

Dictees [2256]

Oefendictee 621 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (236)

1. Coq-à-l'âne is wartaal, coq au vin een zeker gerecht [met kip]. Boven het weidse vergezicht hing een leigrijze lucht. Met het Hoge Noorden worden Noorwegen, Zweden en Finland aangeduid, met het stugge Noorden Groningen, Friesland en Drenthe. De witstaartbarmsijs leeft in het hoge Noorden van Eurazië. Het Verre en het Wilde Westen zijn nu eenmaal niet het rijke Westen. Ze zouden hongerlijden, veel honger lijden. Het accent circonflexe is een zogenaamd diakritisch teken. Teaën is gewoon theeën. De troonrede werd uitgesproken door – toen nog – koningin Beatrix. Aan die lapzwansen (znw., VD ook: z) hebben we niks. Dit is geen drone [onbemand vliegtuig], maar een ulv'tje [ultralicht vliegtuig, ultralightvliegtuig, BE: ulm = ultra-léger motorisé]. Het centrum is een 30km-zone (30 kilometerzone). Abyssale zaken vind je in de diepzee. Acne's zijn vetpuistjes, maar wat zijn acme's (GB, VD: geen meervoud – hoogtepunt ziektetoestand)? Een afrodisiacum [de geslachtsdrift prikkelend middel] dankt zijn naam aan (de godin) Aphrodite, maar dat geldt ook voor alle andere afrodites [beeldschone vrouw]. Overal en allerwegen zag ik bloemen.

2. De man zou volitare per ora virum, allerwegen, bekend zijn. Een [wilde] apachedans wordt niet meer door de Apachen zelf uitgevoerd. Wat a priori [vooraf beschouwd] is, kun je a-priorisch of a-prioristisch noemen. Hoe loopt de Biblebelt (Bijbelgordel) precies door Nederland? Wat, een comédienne [cabaretière] die ook nog bohemienne [zwervend artieste] is? Wat meerdere cordon(s) bleus [topkoks] bakken, kun je als cordon(s) bleus met meerderen nuttigen. Om welke partijen hebben ze cordon(s) sanitaires gelegd? Heeft zij aan een crosscountry deelgenomen? Zowel decafeïne (VD, decaf, decafé) als decafeïné (VD, GB) wordt gedronken. De aanduiding 'didgeridoo' [blaasinstrument, één toon] is een onomatopee [klanknabootsing] in de Aboriginaltaal. Hij dieette toen toch nog? Wanneer en waar was de eerste
ebola-epidemie? Met élégance wordt deftig elegantie aangeduid. Dronk Pinokkio al macchiato's? GB's helikopterpiloot moet VD's helicopterview [ook: helikoptervisie] hebben. Hij heeft een erg goedlopend oudmodisch sigarenwinkeltje.

3. Het was tenhemelschreiend. Zijn vriendin had een goedlopend bedrijfje. Heeft hij echt een hybrideauto (ook: hybride auto)? Hij behoort tot de klassiek-romantische school en spreekt nog klassiek Arabisch: daaraan is het woord 'liwan' (omlopende galerij om de binnenhof van een moskee) ontleend. Dat was al z'n derde mispoeservaring [mis poes]. De GB-expeditie ging naar de Noordpool, beter gezegd: het noordpoolgebied. Dat zal nooit ofte nimmer [nooit en te nimmer] oftewel met sint-juttemis plaatsvinden. Het leek dat ze het nergens over hadden, maar het bleek dat ze nog wat tijd overhadden. Ze moet veel geld voor haar kind overhebben. Hé poppelepee, een popelpee
[pop-lp]! We moesten pootaan spelen. Hij kletst maar een slag in de rondte. Ze stonden drie rijen dik in de rondte [rijendik dus]. Geef eens een resumé van dat procedé. Niet één seconde lang, maar secondelang bleef hij nog gillen tijdens de seance. De vluggerds speelden op het late uur een vluggertje.

4. Handhaaf de status quo. Een bedrijf kan surseance van betaling krijgen, aan een bestuur kan decharge worden verleend. Wie het zakendoen beoefenen, zullen soms heel goede zaken doen. Ik ben een zeikerd, het zij zo, zei hij. Hij maakte een zijige indruk. Kun je daarvoor zorg dragen? In het dictee zat een teveel aan fouten. Dit is een weinig gebruikte taalconstructie. Tegen die regel wordt nog met te veel fouten gezondigd. De perinatale [rondom de geboorte] sterfte is daar hoog. Timesharing is periode-eigendom. Hij handelde perinde ac si cadaver (als een lijk), met andere woorden: hij vertoonde kadaverdiscipline. Een aristoteliaan is een peripateticus en hangt de leer van Aristoteles aan. Een peripetie [plotselinge ommekeer] kan in een klassieke tragedie voorkomen. Peritonitis is buikvliesontsteking. Een peristyle [ie] is een zuilengang die een ruimte rondom afsluit. Perkaline is een licht, glanzend katoenen weefsel. Een perkoen is een geschild stamstuk.

5. Perl staat voor Practical Extraction and Report Language, een programmeertaal. Het permafrost [altijd bevroren onderlaag] zit onder de oppervlaktelaag. We moeten éducation permanente instellen. Een permis is een verlofbriefje. Pensioensparen is ook sparen. In zwarte pensen is bloed verwerkt (vergelijk: bloedworst). De pentatoniek is een muzikaal toonsysteem. Anneke en Janneke vormen een
peper-en-zoutstel [lesbisch paar – ook: pilsje met borrel]. Het huisje van de heks in het sprookje van Hans en Grietje was een peperkoeken [van peperkoek] huisje. Peperoni [èh, uh, oo, ie] is onrijpe Spaanse peper, in azijn ingemaakt. En pepperoni dan [pikante salami]? Moet een pepervreter, een toekan, veel niesen (ook: niezen)? Perequatie is vereffening.

6. Hij heeft een penthouseje in Marbella. We hebben een peppelen [van peppelhout, populier] tuintafel. Op het perceelland liep een eland. Dat stuk moet perdendosi [langzaam afnemend] gespeeld worden. Ik wil een perenhouten dressoir. Wie praat er nog over glasnost en perestrojka? Het perfectum is de v.t.t., de voltooid tegenwoordige tijd. Hij beleefde periculeuze [gevaarlijk, hachelijk] avonturen. Wat zijn de perifrastische [die met een hulpwerkwoord] tijden van een werkwoord? Bij perigeum [astronomie: het dichtst bij de aarde gelegen punt in de baan van een hemellichaam – antoniem: apogeum] moet je aan 'geo' (aarde) denken, bij perihelium [dichtst bij de zon] aan de zon ('helio'). Hij had een pernicieuze [verderfelijke] invloed op haar. Een peroratie (peroratio) is het besluit van een redevoering waarin het gezegde wordt samengevat. Persad is een zoetigheid die eerst geofferd wordt en daarna pas genuttigd (bijvoorbeeld bij Divali, het divalifeest). Persianer is astrakan [gekruld bont van pasgeboren lammeren]. Persico is perzikbrandewijn. Een persster vormt machinale stenen [perst dus]. Perseveratie is volharding. Laat de persen draaien! Hij maakte in hoogsteigen persoon zijn opwachting.

7. Dat sinaasappelperssel is nog bruikbaar. Hij was per tot discrimina rerum (door vele gevaren) zeer gehard. De piechem had daar een pied-à-terre. Leuk, zo'n piepschuimen kangoeroetje! Pesto [ongekookte saus], maar welke: dragonpesto, korianderpesto, oreganopesto, peterseliepesto of rucolapesto? Volgens het peterprinciple zit iedereen net een trapje te hoog (vergelijk: The Peter Principle). Maak van die patiënt maar een PET-scan [medisch: positron emission tomography]. De Petrussleutel is de hemelsleutel. Vast staat, dat je petsjorapiepers [zangvogel, niet in wdb.] niet kunt eten. Wie draagt er nu nog een petticoat? De pH is volgens VD de pondus Hydrogenii, potentia Hydrogenii (maat voor de activiteit van waterstofionen), volgens GB de potentiaal hydrogenium. Het (de) Holi (het holifeest, [Hindi: Holi Phagua], Phagwa, phagwafeest) wordt door hindoes gevierd. Een philibertspant is een schenkelspant. Kun jij een mooi pi'tje (π'tje) tekenen? 'Pianoforte' heeft twee meervoudsvormen. Welke zijn dat? Pianofortes, pianoforte's.

8. De pianosonatesolist kreeg een klaterend applaus. Een picador zit bij stierengevechten te paard, een pica (meervoud: pica's) is een typografische eenheid en een picca (meervoud: picca's – ook: pic, pics) is een webafbeelding. Dat zullen wel pia vota (vrome wensen) blijven. Picareske romans zijn schelmenromans. Wil je er piccalilly op? Wie kreeg de laatste Pieterspenning? Pigskin is (van) varkensleer gemaakt. Zijn er heden ten dage nog rimboes, is er nog bushbush, waar men met pijl-en-boog jaagt? Zij is aan het pijproken (of was het hasjroken?). Hij moest een traan wegpinken. Hij is pikkelateur [met prikstok] bij de gemeente. Een pikolet is een wedstrijdzangvogel. Pilav (VD ook: pilau) is rijst in vleesnat. Pilo gebruik je voor het maken van werkkleding. Piment is allspice of jamaicapeper. Een pindarische [Pindaros, Griekse lyrische dichter] ode heeft een bepaalde strofebouw. Pinbetalen doe je bij een pinautomaat. Dat stel is alcoholverslaafd en zwaar aan de pimpel [drank].

9. In het oerwoud zie je nog wel pinadaken [bladeren van de açai- of palissadepalm]. Hij baset [base roken] regelmatig cocaïne en hangt daardoor vaak de beest uit. Die plaatopnamesessie duurde nogal lang. Hij heeft een placide [rustig] karakter. Op 'ette': blanquette (ragout met roux), bisette (boerenkant), billetté (heraldiek, bedekt met
langwerpig-vierkante staande figuren, zoals het wapen van Nassau en dat der Nederlanden), beurre noisette [bruine of zwarte boter], barquette (bakje voor ragout), barette (staafvormige broche), affairette (onbeduidende liefdesgeschiedenis), aigrette (zilverreiger), amorette (amoretto, als jong kind voorgesteld liefdesgodje), amourette (romance), andouillette (worst van varkensingewanden), anisette (anijslikeur), ariëtte (arietta, kleine aria), assiette (schotel van een servies), baguette (stokbrood), bals musettes [+] [mv.] (gelegenheden met dansen op harmonicamuziek – enk.: bal musette), brochette (vleesspies), clairette (witte wijndruif, vergelijk: clairet = rood), compact cassette [dcc = digitale compact cassette] en een coquette (of – znw. – kokette: behaagzieke vrouw).

10. Ook: crêpe georgette (weefsel), crêpe suzette (flensje – mv. crêpes suzettes [of]), déjeuner à la fourchette (lunch waarbij vlees of vis gebruikt wordt), divette (operette- of café-chantantzangeres), eau de toilette(je), e-mailetiquette, en brochette (op een vleespen), esparcette (hanenkam), fermette (woonboerderij), fouetté (verlengde pirouette), fuguette (kleine fuga), gloriëtte (prieeltje), guinguette (buitencafé), likorette (verloflikeur), liquette (hemd), madame-jeanette (Spaanse peper – mv. madame-jeanettes, mobylette (bromfiets) en mofette (fumarole).

11. Ze spelen drum-'n-bass [popmuziek, jungle]? Is Nederland een Maduroland [klein en benepen]? Maestoso [muziek] is majestueus. De geheim agent volgde hen. In bloedplasma zit plasma-eiwit. Bij het wielrennen wordt er soms gepacet [gangmaken]. De gegangmaakten peesden ervandoor. Een pallet is een laadplaat, een pellet een stalen kogeltje (maar ook: een brokje samengeperst afvalhout als brandstof met een zeer hoog rendement). Deze pelser is een soort grote sardine. Is hij ook lid van de PEN-club [zie VD]? Zij heeft een hele pendeloqueverzameling. Een pennoen is een riddervaantje. Scapulae zijn schouderbladen.