2274 Dictee donderdag 24-06-2021 (1) dictee Dictee van de dag (249)

Dictee – dictees [2274]

Oefendictee 608 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (249)

1. Ben je Fransdol, dan ben je een heftige franskiljon en anti-Vlaams dus. Het bsn is het burgerservicenummer. De bse is de bezinkingssnelheid van erytrocyten. Een BS'er was lid van de Binnenlandse Strijdkrachten. Ze kon haar brassière [beha, bh, jumper] niet aankrijgen. Die braziliaan is een edelgesteente (topaas). Een brugge (brogge = boterham) kun je opeten. Bruschetta [oe k] is zeker geroosterd brood. Op een bugel kun je spelen. De BSE is de gekkekoeienziekte (boviene spongiforme encefalopathie). Bij een
cd-speler zie je een caddy [lade voor schijfje], bij golf heb je een caddie [(drager van) koker met golfclubs]. Heb jij nog een goed cadeau-idee? We verwachten dat ad calendas graecas [met sint-juttemis, nooit]. Bij hem is er geen gebrek aan blague [grootspraak, lef]. Zullen we dat maar blauwblauw laten [doen alsof er niets gebeurd is]? Bij het blinddaten heb je een blind date. Wat moest deze blitskikker [modieus gekleed] in die blitzkrieg [overrompelende veldtocht]? Wat hoort in dit rijtje niet thuis: blue chip [Amerikaans aandeel], bluegrass [countrymuziek Kentucky], blue movie [pornografische film] en bluejeans [spijkerbroek- of stof]?

2. Ze gaan nu bollen pellen (en zijn dan aan het bollenpellen). Bogeys vind je bij het golfspel [een boven par]. Een bojaar is een adellijk grootgrondbezitter. Een bonhomme is een goedzak, een goeierd. Hij deed het maar op de bonnefooi [op goed geluk]. Zij zijn de Bonnie en Clyde van de matchfixing [wedstrijduitslagen manipuleren]. Dat moet dan maar, à la bonne heure [dat zij zo]. Een bon vivant [levensgenieter] die de bon-tonmanieren beheerst [bon ton: welgemanierdheid]? Het bosnegerdorp lag er verlaten bij: geen Bantoe te zien! Het bouclétapijt [stofnaam] lag er stevig bij. Zonder bouffante [lange gebreide wollen das] zag je haar nooit. De bourree is een oude, snelle rondedans uit Auvergne. Bouilli is soepvlees, bouillie bordelaise is Bordeauxse pap. Een baghera is een welpenleidster. Een baguette is onder andere een stokbrood. Aan de toonbank stond een balienees ons te woord. Balletje-balletje speelden ze. Een bank-verzekeraar doet aan bankverzekeren. Byebye, banzai [Japans: hoera], dat deze bonsai (is dat een buxus? Nee.) groeie en bloeie! Geef de bearnaisesaus even door, wil je? Hij zong deze basaria regelmatig.

3. Een bavet(je) is een slabbetje. 'Bankroetier' [tier] en 'stoepier' [pjee] zijn befaamde dicteewoorden. Naar aanleiding van Beëlzebub [god van de ...]: 'Fenicisch' mag je ook schrijven als 'Foenicisch'. Hij dronk graag een franse (dat is brandewijn). De afkorting van de eenheid becquerel is Bq. Een belladonna [plant – pupilverwijder] is een wolfskers. De bentgenoten [genootschap, club] lagen in het bentgras [bent(e)]. Een bellefleur [tafelappel] ligt als regel [in de regel] op tafel. In de berceau [het prieel] zong ze een berceuse [wiegeliedje – ww. wiegen] voor de kleine. Een bergamotcitroen [oh] komt uit Bergamo. De BM-klasse is de bergumermeerklasse. Hij heeft een goedbetaalde functie maar zijn broer heeft de bestbetaalde baan. Een bigband [groot jazzorkest] speelt bigbandmuziek, dat is big business [veel geld mee te verdienen]. Die bietebauw nuttigde een zelfverbouwdebietenmaal. Wanneer is de biddag voor gewas en arbeid? Een bijdetijds persoon is bij de tijd. Dat bilzekruid (malwillempjeskruid, dolkruid, giftig) mag je niet plukken! Het bimbambeieren begon. Deze vrouw lijdt soms aan bimboficatie [aanpassen meisjes en vrouwen aan een o.a. door de media gecreëerd ideaalbeeld van de seksueel aantrekkelijke vrouw].

4. Het CBS [college van burgemeester en schepenen] van Dendermonde kwam in moeilijkheden. De afkorting CD staat voor corps diplomatique en voor conduct disorder [een gedragsstoornis, m.n. agressief wangedrag], maar cd voor compact disc. Een ciabatta [(t)sj] is een langwerpig brood. De Commune was de revolutionaire gemeenteraad van Parijs van 1789 tot 1795. De compotelepel [vruchtenmoes] stond nog in de brijpot. Mijn welgemeende condoleances! In een confrérie zitten mijns inziens confrères. Hij kreeg zijn congé [ontslag]. Ook in Chili gouteren [proeven] ze de chilipeper. De chef-redacteur interviewde de chef de mission [leider nationale ploeg naar de OS]. Zij zijn echt jantjes-contrarie [spreken altijd tegen]. Verwar de lait russe [koffie verkeerd] niet met charlotte-russe [roomijspudding met biscuits]. Hij heeft chimerischespookgedachtecomplexen. Hij koopt altijd a conto [op rekening]. De copywriter had lak aan het copyright. Coq au vin is een gerecht met kip. Coq-à-l'âne is gewoon wartaal. Een counselor counselt [geeft raad]. Ik walg van coquilles Saint-Jacques [jakobsschelpen]. Het meervoud van 'crux' [kernprobleem] is 'cruces', dat van 'crypt' 'crypten' [ook 'crypte, mv. crypten/s].

5. Je hebt je cv, je curriculum vitae, niet ingesloten. Hij zei: "Dank je wel." Heb jij een datrecorder (digital audio tape)? De afkorting DDT staat voor dichloordifenyltrichloorethaan. Hij was getuige à decharge [in het voordeel van verdachte]. In een crêperie [pannenkoekenhuis] crème brûlée [nagerecht] nuttigen met crémant [licht mousserende wijn] toe … Hij deed het af met 'après nous le déluge' [na ons de zondvloed]. Hij is deputé [gedeputeerde] van Provincie Friesland [= instelling]. Ik heb ben mijn deo [deodorant] vergeten. Is
democratisch-sociaal hetzelfde als sociaaldemocratisch? Hij was desperaat [wanhopig], maar toch paraat [klaar, gereed]. Hij was niet zo groot, dat derwisje [bedelmonnik]. Hun pas de deux [mv. (s)] [voor 2 balletdansers] was vlekkeloos. Het diesfeest is aanstaande. Lastige dicteewoorden: 'direct mail' [mail aan potentiële klanten], 'direct mailing' [idem], 'directmailactie'.

6. Een dp [die-pie] is een displaced person. Er waren nogal wat ditjes en datjes. In Dixieland zijn dixielandnummers populair. De afkorting DNA staat voor 'deoxyribonucleic acid'. Van Dale schrijft trouwens: desoxyribonucleïnezuur [thans – 2018 – niet meer]. Het donjuanisme [stelselmatig verleider spelen, satyriasis] is naar Don Juan genoemd, de donquichotterie [onpraktisch en onberedeneerd idealisme] naar Don Quichot. Hij zou doldraaien: hij is dol geworden. Ze droeg een doublé ketting (ook: doubléketting). Elke dag twee dragees [geneesmiddel, versuikerde tablet]. Toch wel handig, zo'n draai-kiepraam. Wie is daar de Dritte im Bunde (derde factor, partij die ertoe doet)? Hoe werkt een dropdownmenu [rolmenu, aanklikken]? Je krijgt een dvd-recorder (digital versatile (ook: video) disk). Hij dronk enkele eaux de vie (aguardientes, aquavits, brandewijntjes – ook: eau de vies). Was er een edict [besluit landsoverheid] over de edikproductie [azijn, eek] uitgevaardigd? Deze woorden lijken op elkaar: ecstasy (xtc – hallucigeen middel, MDMA, liefdesdrug) en ectasie (uitzetting, verwijding)? De écriture automatique is een surrealistische schrijftechniek waarbij de gedachtestroom ononderbroken op papier gezet wordt.

7. Een écriture artiste is een impressionistische prozastijl [e.a. = épreuve d’artiste, kunstenaarsproef]. Het Zuid-Afrikaans is geen echte taal. Wordt 'ecru' verbogen? Ja, GB: ecrue. Hoe heet een gesteeld afrikaantje in het Afrikaans? Wist je dat coelacanten [ee/eu – beenvissen; ovovivipaar] levendbarend zijn? Hij speelde een prachtige etude [muzikale oefencompositie]. Euratom is de Europese Atoomgemeenschap en de EGA, de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie. De missionarissen wilden Afrika europeaniseren. Excitatie is staat van opwinding (vergelijk: excitement). U koopt deze aandelen voor de notering ex dividend [zonder dividend, afkorting xd of x]. Excretie is uitscheiding (antoniem: secretie). De ex-vicepremier was er ook. Hij geeft een e-zine [ie-zien] uit. Eigenbaat is altijd te eigen bate. Elke IJslander is een eilander. Te dien einde (t.d.e.) is met het doel, om, teneinde. Verwar niet elan en élan vital [stuwende levenskracht], élégance en elegantie [sierlijkheid]. Schrijf je 'ellenmaat' en 'ellepijp' goed? Ja. Als je van 'tehuis' 'thuis' maakt, is dat een vorm van elisie [uitstoting van een klinker].

8. Eén éminence grise, twee éminence(s) grises [grijze eminentie, graue Eminenz]. Epochemachend is epoque makend (epochaal). De epitheelcellen [dekweefsel] zijn aangetast; ze konden niet meer gered worden door de erytrocyten [rode bloedcellen]. Er zit een knoeper, knoeperd, knaap, joekel, kanjer, knoert van een fout in de dicteetekst. Een heraldische keper is een chevron. Wat naaisters doen is tussen zetten (resultaat: een tussenzetsel) en wat fruitkwekers doen is tussenzetten (een zekere wijze van enten). De winnaars: je zult er maar tussen zitten. Tjintjangen is tot moes slaan, ook van appelen. Kun jij die weggetipp-exte tekst nog achterhalen? Zijn lezing was tiré à quatre épingles [als om door een ringetje te halen – er keurig uitzien]. Tire-fonds zijn kraagschroeven en hebben te maken met railstoelen en (letterlijke) dwarsliggers. Voor tours de bâton [trucje] en tours de
passe-passe [goocheltoer] moet je wel vingervlug zijn. Een baton kan trouwens ook een militaire onderscheiding vervangen of de witte stok van een Franse politieagent zijn.

9. Een psykter is een O/oud-Griekse, met name Attische of Korinthische bolronde vaas van aardewerk voor wijn. De psyops is de psychologische oorlogvoering [operations]. Dat was weer kantje boord. Lekker maken is tantaliseren [seksueel]. Een taste-vin is een wijnnapje. We eten biefstuk à la tartare [met pikante saus]. In de klassieke mythologie is Tartarus het schimmen- of dodenrijk. Een tartuufje [tartuffetje] is een kleine huichelaar. Volgens Tante Cor [automatische tijdmelding via telefoon] was het 12 uur, 3 minuten, 48 seconden. Een tapu [oe] is een Surinaamse amulet. De getaquineerde [kwellen] marquise [markiezin] gaf het op. Een telepate [m.: telepaat] is een gedachtelezeres [telepathie]. Tekko is afwasbaar behang. Dezer weken wordt doordeweeks het vijfjaarlijkse wereldminimalmusicfestival in Nederland gehouden. Het paartje paardjes dartelde door de wei dat het een lieve lust was. Wat is niet-directief leidinggeven? Laisser-aller. Wat verstaat men in de regel [als regel] onder een laisser-fairestijl van leidinggeven bij een projectleider [vrijlaten]?

10. Tot de moeilijkste dicteewoorden behoort 'rhythm-and-blues' [r&b, arrenbie]. In het Spaans zeggen ze 'quién sabe' [uh], wie weet? Het woord 'faliekant' [volledig] wil ook nog weleens een dicteestruikelblok zijn. Troqueren is ruilhandel, barter, bedrijven. Een kween [oude vrouw] kan wel queenies [damesschoen] dragen, maar is beslist geen (dancing) queen (of jazz) [meisje als ster van de dansvloer]. Als er meer van zijn, zijn dat trucs of truken (VD, u weet wel: van die trukendoos). Een truqueur doet aan trukeren [vr.: truqueuse]. Wat is fosfortri-jodide voor een goedje? Gefrituurde langwerpige stukjes cassave worden aangeduid met teloh [tee-loo].