2257 Dictee zaterdag 12-06-2021 (1) dictee Dictee van de dag (237) √

Dictee – dictees [2257]

Oefendictee 620 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (237)

1. Vérités de Monsieur de la Palisse zijn waarheden als een koe. Padisjahs waren sultans van het Ottomaanse Rijk. Ze zijn onder pacta dotalia [huwelijkse voorwaarden – hv] getrouwd. Heb je de nieuwste servicepacks voor Windows XP al? Een pagodeboom [n/s] geeft honing. Een pailow [loo] is een monumentale Chinese (stenen) toegangspoort. Een paillet is een clairet, een blekerd [rood, clairette = wit], en een paillette is een soort van zijden weefsel. Het pain à la grecque is een typisch Brussels gebak. Een Pakistaan woont in Pakistan. Je kunt een pak slaag krijgen. Grenen heipalen kunnen de palenpest [bacteriën] krijgen. Paleren is (Vlaams) versieren met papieren slingers. Dragen alle Palestijnen een palestijnensjaal? Hij palette [spelen] met de vederbal. Het palingtrekken was een volksspel. Pandecten zijn een verzamelwerk [met samenvattingen]. Het
pan-Afrikaanse betreft het panafrikanisme. Italiaans gepekeld buikspek heet pancetta. Palimpsesten zijn stukken papyrus. Palissadeheuvels [met paalwerk] zie je weinig meer.

2. Is een pandita een vrouwelijke pandit? Ja: vrouwelijke hindoegeleerde. De boslandcreoolse vrouwen dragen pangi's [omslagdoek] als lendendoeken. Niet panikeren is niet in paniek raken. Een zoete Italiaanse roompudding heet panna cotta. Die panoramaopnamevergroting is niet zo helder meer. Het pantomimespel was fantastisch. Zijn papadums een soort van crêpes? Ja, dunne pannenkoek. De paper over peper was erg helder. Wat wil je, papaja-ijs of papajayoghurt? Papier-maché eierenverpakking [ook aaneen, dan klemtoon vooraan] is recyclebaar (recycleerbaar). Om het been van koteletten (zoals côtelettes suisses) zitten vaak papillotten [gekroesd stukje papier]. De para's [parachutisten] landden in Para [district SR], te midden van de Paranen. De parafrase-examenopgave was lastig. In het Paramaccaanse gebied [district SR] spreken ze Paramaccaans. De Paramaribose winters zijn nog best aangenaam. Wat zijn parastatale [semioverheidsbedrijf] instellingen? 's Zomer heb je geen pardessustje [overjas] nodig, wel soms een parapluutje. Geef mij maar een Parbo [bier SR], ik wil geen Heineken, Grolsch of Amstel.

3. Parentheses zijn halfmaantjes: ( of ). Hij is de kandidaat par excellence [bij uitstek]. Er was parfait [ijs met één smaak] toe. Ze waren weer aan het parlesanten [redetwisten]. Hij verwelkomde ons door de (Belgisch-Nederlandse) parlofoon [deurtelefoon]. Delphi was (is) een plaats in Phocis, aan de voet van de Parnassus. Ik zie die parnas (parnassijn – opzichter synagoge) nog niet snel de Parnassus beklimmen (gaan dichten). De parodos was de zijingang van een Grieks theater naar de orchestra [halfcirkelvormige ruimte voor de koren, onder aan de zitplaatsen, voor het toneel midden in een Grieks theater]. Paroxisme [heftige uitbarsting] komt bij een vulkaan niet zo vaak voor. Heb jij dat stuk tekst geparset [geparseerd: syntactisch ontleden]? De partijelite moet de partijideologie eerst partijintern afstemmen. Je moet partijtrekken voor de zwakste partij. Hij mag me niet, hij heeft een parti-pris [vooringenomenheid] tegen me. Partita's zijn suites. De pasanggrahan is een gebouw door het gouvernement opgericht voor tijdelijk verblijf van ambtenaren op reis [Indië]. Een pasar dalam is een overdekte markt. Ze hebben samen vaak pas de deux(s) [2 mv.] uitgevoerd. De titel 'pasja' kwam in het Ottomaanse Rijk voor [hoogste burgerlijke en militaire ambtenaren].

4. De Pasjtoen spreken Pasjtoe (Pathaans). We hebben de paso doble gedanst. Bij het schermen moet je een goede passebeheersing hebben. Het luieren is vanaf nu passé. De linksback passte naar de centrumspits. Met een passe-partout mag je er altijd in. Een passerelle is een smalle loopbrug, louter voor voetgangers. De passe-vite [roerzeef] maakt van appelen appelmoes. De bewijsplaatsen hiervoor vind je passim [verspreid door het hele boek heen]. Een pastorale kan een herderslied zijn, maar ook de zesde symfonie van Beethoven (de Pastorale van Beethoven). Pastrami is een gerecht bestaande uit magere en zoutarme runderfilet. Bij een patates-friteskraam koop je een patatje oorlog of patat met (ook: patat zonder). Is een pastifi een spleet tussen de voortanden? Ja, SR. Wat heeft 'patati (en) patata' [spreektaal: enzovoort enzovoort, en dergelijke onzin meer] te maken met 'mensen aan het babbelen brengen'? Weinig, dus. Patchoeliolie komt van een aromatisch kruid. Een patch [pèhtsj] verhelpt geconstateerde fouten in een computerprogramma. Maakt die pateelbakkerij [platte schotels] ook een pateen [hostieschoteltje]?

5. Het Paternoster is het Onzevader (naam gebed, keer bidden: vaderons). Ook in een paternosterlift kun je dat bidden. Een pathefoon is een ouderwetse platenspeler. Patjakkers en patjepeeërs, verenig u! Het (de) patina is de grijsgroene oxidatielaag op bronzen voorwerpen en koperen munten. De Jordaanbewoners hebben zo hun eigen patois [jargon, dialect]. De patristiek of patrologie bestudeert de kerkvaders. Het is duidelijk dat 'Pieterszoon' een patroniem is. Zij paukten [de pauken slaan] er lustig op los. Hij stierf pauper in aere suo: arm, maar zonder schulden. Wat voor soort scharnier is een paumelle? Zie VD! Ook: haakhang. Een pavane is een oude statige Italiaanse dans. Die reactie is echt pavloviaans [onwillekeurige reactie op een stimulus].

6. Ja, pekelzuur, mixed pickles, erbij, is wel lekker. Bergbeklimmers gebruiken een pikhouweel, een pickel. Logischerwijze komen zij als laatsten. De Sixtijnse Kapel is naar paus Sixtus IV genoemd. Je vindt daar trouwens een voorbeeld van een ignudo (meervoud: ignudi – mannelijke naaktfiguur). We worden bedreigd door bacteriële infecties met bacteriën (bacterie-infecties dus): de schroefbacterie of spiril, ziekenhuisbacteriën als de MRSA-bacterie (methicillineresistente Staphylococcus aureus-bacterie, bestand tegen verschillende soorten penicilline) en de MRAB-bacterie (multiresistente Acinetobacter baumannii-bacterie, een bepaalde ziekenhuisbacterie), de E. colibacterie, de cyanobacterie (blauwwier), de borreliabacterie (een spirocheet die borreliose kan veroorzaken), de yoghurtbacterie (goedaardig) en bacterievuur (tast onder meer cotoneasters of dwergmispels aan). Aerobe bacteriën hebben zuurstof nodig.

7. Ontstekinkjes kunnen abacterieel zijn. De plantenziekte zwartbenigheid wordt veroorzaakt door fytoftora. Een ziektekiem is een ziekteverwekkend micro-organisme. Vancomycine is een krachtig antibioticum (viomycine werkt tegen tbc). Vaginose [bacteriële infectie] kan een vroeggeboorte veroorzaken. Terramycine [antibioticum] wordt door zekere actinomyceten [zekere bacteriën] geproduceerd. Streptokokken [zekere bacteriën] worden bestreden met penicilline. Stafylokokken [zekere bacteriën] komen veel voor. Komt het sickbuildingsyndroom ook van bacteriën? Nee: van een sick building. Hoe krijg je een septische shock [door afweerstoffen in het bloed tegen bacteriële infecties]? Shigellen (enkelvoud: shigella) veroorzaken shigellose, bacillaire dysenterie. Endotoxine [gifstof uit afgestorven bacteriën] kan sepsis [bloedvergiftiging] veroorzaken. Pas op voor salmonella-infecties [veroorzaken paratyfus]. Een verdacht geval van een A-ziekte [zoals cholera, pest, vlektyfus] moet een arts onmiddellijk melden. Vlektyfus, rickettsiose, wordt veroorzaakt door rickettsia [micro-organisme tussen bacterie en virus]. De sodoku is de rattenbeetziekte. Alleen pathogene [ziekteverwekkend] bacteriën vrezen we. De listeria [bacterie in ongepasteuriseerde zuivelproducten] geeft listeriose [o.a. hersenvliesontsteking].

8. Je zult toch maar de Engelse ziekte [rachitis: kromgroeien bot], de ziekte van Napels [syfilis], van Bornholm [duivelsgreep, ademhalingsspieren], van Weil [via door ratten besmet water], de ziekte van Asperger [aan autisme verwant, bij bovenmatige intelligentie], Lyme [tekenziekte] of Kahler [kanker plasmacellen beenmerg] hebben. Pasteurellabacteriën veroorzaken vogelpest. Er zijn diarree- en BSE-verwekkers [boviene spongiforme encefalopathie, gekkekoeienziekte]. Saprofytische bacteriën leven van afvalstoffen. Een komodovaranenbeet kan dodelijk zijn. Met kombucha [oe – de theezwam] kun je een gezondheidsdrankje bereiden. Indool (indol) is benzopyrrool (en fenantreen is benzopyreen). Gonokokken veroorzaken gonorroe. Wat is gardnerella [zekere soa in de vagina]? Bij de soa donovanosis worden zweertjes gevormd. DMS is dimethylsulfide. De abortus Bang en de maltakoorts zijn voorbeelden van brucellose (brucellosis – via bacteriën). Bacteriurie slaat op urine, bacteriëmie op bloed. De lymeziekte is een voorbeeld van borreliose. Bacteriofagen zijn onze bondgenoten [bacterievernietigende virussen]. 4-aminobenzoëzuur is een tussenproduct bij de synthese van foliumzuur in bacteriën. Agglutinatie is samenkleving of samenklontering. Peeling is hetzelfde als scrub.

9. De sauvignon-blancwijnen [sauvignon blanc, wijnstok] zijn populair. Hij was saved by the bell [onverwacht gered op het nippertje]. Ken je lettertype: baskerville [goede leesbaarheid], smoutletter [broodletter], civilité [gotische cursieve schrift], vermelding in het colofon, het 4-punts diamant [zeer klein dus], elzevier [van die familie], letterkorpsaanduiding, de Hollandse mediëval [oorspr. Italië], de Erasmusmediëval [civilité], de nonparel (nonpareille, 6 punten),
oud-Duitse initialen [versierde beginletter], parel (5 punten), romein [gewoon, tgov. = t.o. gotisch en cursief], romulus (van: Jan van Krimpen) en visite [lettertype oor visitekaartjes]. Pcb's bevatten polychloorbifenyl. Met haar peau de suède handschoenen
(peau-de-suèdehandschoenen) pakte ze het peau-de-pêchelapje [in VD alleen znw.] aan. Graag twee pêches melba’s [of], drie dame(s) blanches en viermaal crème brûlée [mv. crème(s) brûlées]. Ze droeg een pelerientje [kraagmanteltje – pelerinetje]. Hij deed het alleen pecuniae causa [om het geld]. In peda's [pedagogisch tehuis] wonen meisjesstudenten. Pedalo's zijn waterfietsen. Een pediater is een kinderarts. Pedigrees zijn stambomen van huisdieren. Ze was haar(!) pedicurensetje vergeten. Het peloton kon de vluchters niet meer achterhalen. Is er echt een groot probleem met zijn whereabouts? Die specerijen zijn pedis (puh-dihs – heet).

10. Peerdrops [ee] (perendrups) zijn peervormige, rode zuurtjes met een zoete geur en smaak. Je peergroup (peergroep) [ie] bestaat uit je makkers. Wat leerden de pelagianen in navolging van Pelagius [mens kan zelf zalig worden, zonder Gods genade]? Er was gedekt op een pellen tafelkleed (pellentafelkleed) [pellen, znw. = kostbare stof]. Pellagra is een avitaminose (ziekte door gebrek aan vitamine, zoals beriberi en scheurbuik).