Dictee – dictees [2254]
Oefendictee 623 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (234)
1.
Hij was een popehater [n/s],
maar wel een rasechte popi popiejopieaanhanger. Dat is geen porem
[gezicht].
Dat is quenastporfier [granietsoort]
en geen diabaas (doleriet
– basaltgesteente). Een
pornoster in een paternoster(lift)?
Hij zit in de portakabin [merk,
GB en VD]. Hij is een kei in
portretschilderen. Dat is een uitdagendeposeverbeelding.
Hij is op-en-top een positivo. Ze zijn al 25 jaar postbode-echtpaar.
Stuur maar poste restante. Een postrekening is geen Postbankrekening.
Postpositie: baan bij de post? Is het woord 'pot' mannelijk of
vrouwelijk [m.,
ook een lesbienne! in VD – 2021 OK:
v., GB heeft v.]:
potteuze [lesbische]
gedachtesprong? De tram, was dat de
premetro? Prediken lijkt me geen prediceren [voorspellen,
waarzeggen]. De preëminente
[boven andere(n)
voortreffelijk] theoloog genoot
van zijn pre-emeritaat. Ken je het woord 'preëmptief' [preventief]?
Hij zal wel weer veel praats hebben. Een practical-joker maakt
practical jokes. Hij prakkiseert (ook:
prakkeseert)
me te veel [wel
alleen: afprakkeseren].
Is een powisi (GB)
een gewone, zwarte of gekuifde hokko (Crax
alector)? Ja.
Zie ook: powies en pauwies in VD [2018:
niet meer]!
Dat lijkt wel een potemkinfaçade [schijn].
Een potlatch is een indiaans feest [bijdragen
naar vermogen]. Wat is een
potmeter [potentiometer:
spanningsdeler of potentiaalverschillenmeter]?
Zij potloodden [geslachtsgemeenschap
hebben] toen.
2. Een graue Eminenz is een éminence grise [grijze eminentie]. We hebben een nieuwe Koning (in staatsrechtelijke zin met een hoofdletter), koning Willem-Alexander (vergelijk ook: de Koning met deszelfs gevolg). En dus voortaan een Koningsdag i.p.v. een Koninginnedag. Ik heb eens even gezocht in VD op '*koning*': bergkoning, boeienkoning [zich bevrijden van boeien], boonkoning (op het driekoningenfeest, de koningendag, Driekoningen – daarbij ook: dertienavondkoning), Burgerkoning (bijnaam van koning Louis-Philippe van Frankrijk), bijenkoningin, Christus-Koning (rooms-katholiek feest op de laatste zondag van het kerkelijk jaar), commissaris der (van de) Koning(in) [CdK, CvdK, CvK), eenoog (koning der blinden), elfenkoning (Oberon), haringkoning (zonnevis, petrusvis), hemelkoningin (Juno, (de maagd) Maria), jazzkoning, de Koning der Joden (INRI, Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum, Jezus van Nazareth), de Koning der hemelen (God), en Koning Voetbal.
3.
Verder: de Koning der koningen (Christus),
de koning der hel (Lucifer),
Koning Alcohol, Koning Winter, de koning van Rome (een
grote meikever, naast die echte eerste: Romulus),
koningin van de nacht (een
grote nachtcactus), de koningin
der aarde (de
pers), de koningin van de Maas
(Rotterdam),
de koningin der steden (Parijs),
koninginnenkroon, koningin-regentes,
koning-keizer, koningspython,
Koning-Stadhouder [VD:
Pr W III, GB alg. k-st of st-k], de Lamme Koning (Lodewijk
Napoleon), meikoning(in)
op het meifeest, Och was koning van Bazan, rooms-koning,
rotswinterkoning, septemberkoning (soort
van vetkruid), Sneeuwkoning
(VD:
nog s – nu, 2018:
hoofdletter! – 2020 OK!)
of Winterkoning (Frederik
V van de Palts, die na zijn nederlaag op de Witte Berg bij Praag in
de sneeuw naar Nederland vluchtte),
Soldatenkoning (bijnaam
van Frederik Willem I),
zevenstuiverskoning (arme
souteneur) en de alom bekende
Zonnekoning (Lodewijk
XIV).
4. Een premonstratenzer [znw.] is een premonstratenzer [bnw.] monnik [ook wel: aaneen]. De kroon heeft bepaalde prerogatieven [voorrecht]. GB, wat is een preparé (zie ook alinea 5!)? Een prequel [wat voorafging] gaat aan een sequel [vervolg] vooraf. Dat ligt onder die presse-papier [papierdrukker]. De presides (presessen) van de diverse studentencorpora kwamen bijeen. De presentatieruimteverdeling verloopt goed. Dat is een pressante [dringend, spoedeisend] kwestie. Het Nederlands heeft geen specifieke aoristus [zekere werkwoordsvorm die die de handeling voorstelt als plaatshebbend in het verleden, maar zonder gedachte aan voltooiing of voortduring]. Deze pretoriaanse [pretoriaan: lijfwacht Romeinse keizers] lijfwacht komt niet uit Pretoria. Is het priapisme een bepaalde sekte? Nee, aanhoudende hinderlijke erectie. Hoeveel priesterstudenten(!) zijn daar? Ze gingen prijsschieten, naar een prijs schieten. Dat koop je voor een prikkie. Prima facie [op het eerste gezicht] was de prima de luxe [zeer lux, goed] prima donna [eerste zangeres van een opera, favoriete] een prima [uitstekende] prima ballerina [eerste danseres van een ballet]. Zijn stem heeft primauteit [oo] [doorslaggevend belang], is doorslaggevend. Is dit een reine prime [prie-muh] [c-c, afstand van nul tonen] of een overmatige prime [afstand c-cis]? Primer [aaj] is grondverf. Het prinsbisdom is het gebied van een prins-bisschop. Op Prinsjesdag leest de Koning ieder jaar weer de troonrede voor.
5.
Het privatiseringsrondeoverleg verliep
stroef. Ontbolsteren is een privatief werkwoord: het drukt een
beroving uit. Lisp is List
Processing, een programmeertaal, EDP
is electronic data
processing. Dat schrijf ik altijd fout:
procrustesbed (Op
een procrustesbed
kom je altijd tot rust(en),
moet je maar denken!). Het woord
'procope' heeft drie meervoudsvormen
(GB, VD),
die je verschillend uitspreekt [n,
s, ‘s]. De
productiefase-indeling is nog niet rond.
Wat is een pro-Deaan [wordt
bijgestaan door een pro-Deoadvocaat]?
De
productiemethode-evaluatie is nu
voltooid. Wat is proeflezen [drukproeven]?
Filet americain noemen onze Vlaamse broeders preparé. Waarom heeft
landbouwmachinefabrikant John Deere een
hert in zijn logo? Antwoord: het Engelse 'deer' is hert.
6. Wat vind je van Berliozs (Berlioz') [enk. oo resp oos, mv. beide: oos] oeuvre? Zou ik je mobielnummer (mobiel nummer) mogen hebben? Zij zijn van de heuvel af geroetsjt (afgeroetsjt). De schilder in Ollie B. Bommel, Terpen Tijn, had van dat heel fijne fustein (bombazijn – thans van katoen) een prachtig doek gemaakt. De commissaris van de Koning heet in Limburg nog steeds gouverneur. Profanatie is heiligschennis. Zij is een geprofeste zuster [kloostergeloften afgelegd]. Een profiler maakt daderprofielen van met name seriecriminelen. Het progesteron [voorbereiding ontvangst eicel] is een zeker hormoon behorend tot de klasse van de steroïden. Zou GB met een progressist een aanhanger van de vooruitgang bedoelen, net als VD? Ja. Leg het verschil uit tussen een pro- [meestal eencellig micro-organisme zonder celkern en organellen] en een eukaryoot [biologie: uit een of meer cellen bestaand organisme waarvan de celkern van het cytoplasma is gescheiden]. Inleidende opmerkingen zijn prolegomena. Bij 'morgen denk ik naar Amsterdam te gaan' is er sprake van prolepsis [woord of zinsdeel te vroeg plaatsen]. Een taser is een stroomstootwapen. Een teasercampagne werkt met lokkertjes. Deze post is p.m., pro memorie, het is een pro-memoriepost, een p.m.-post.
7. De man is promiscue, hij is een promiscue vent [altijd e], hij lijdt aan promiscuïteit [volledig vrij seksueel verkeer]. Een glas pinot grigio [It.] is een glas pinot gris. Een pineautje [oo] [drank – pinot: meestal wijnstok] is overigens een likeurwijntje uit de Charente, gemaakt op basis van cognac. Beid [archaïsch: + t] uw tijd, want die tijd schrijdt voort en verglijdt. Dertienenhalf [uhn] plus achttienenhalf [uhn] maakt tweeëndertig [uhn]. De SOV-volgorde slaat in sommige talen op subject-object-verbum [onderwerp, (lijdend) voorwerp, werkwoord]. Met soevereine minachting toonde hij de beginnende collectioneur zijn sovereignsverzameling [munt, ook: soeverein]. Soevereinen is overigens sofreinen [schroefgaten schuin opboren t.b.v. de kop] en sovereign wealth funds zijn staatsinvesteringsfondsen. Wij hebben een promootje [promo] op Omroep Zeeland. De SoW-kerken zijn [waren] de Samen-op-Wegkerken. GB kent het woord ‘promilitair’? Rara. Couplet 6 van het Wilhelmus begint met "Mijn schild ende betrouwen, zijt Gij, o God, mijn Heer".
8.
Ze was tot schreiens toe aangedaan en bewogen. Ik hoop toch niet dat
dit ein Ende mit Schrecken [met
verschrikking] zal krijgen. Ik
laat jullie dit zien ter lering ende
vermaak. Hij is praeter propter [om
ende bij,
min of meer] zo'n beetje
geschift. Stuitend, zijn grappenmakerij und
kein Ende (tot
vervelens toe). Morgen komt ons
ouwegetrouwenclubje weer bijeen. Na de eerste paring is een
vrouwelijk hert meteen ouddier. Speelt zij al lang mondharmonica? Dat
ongeluk is nu om ende
bij vijf jaar geleden. Een
limerick heeft vijf regels met rijmschema aabba. Het metrum is
vastgelegd: eerst twee drievoetige amfibrachen
(kort-lang-kort),
daarna twee regels met elk een amfibrachys en een jambe (kort-lang)
en ten slotte weer een drievoetige amfibrachys. De inhoud kan
dubbelzinnig of grof zijn en de laatste regel is een soort pointe of
uitsmijter. Voorbeeld van een limerick hierna. /
Een kanjer in spellen bedreven, / trok op naar, dat dacht hij
zo-even, / een kroeg vol vertier. / Hij zit nu dus hier. / De Tol *:
daar is veel te beleven /. * Eede,
Zeeland, grens België – bij het Nederlandse Aardenburg en Heille
en het Belgische Middelburg, jaarlijks
dictee.
9. Dat was een close call [Engels: op het nippertje], op het kantje af, kantje boord. In Breskens heb je een grillrestaurant La Casa. Daar hebben ze huisgemaakte, eigengemaakte, pizza's, döner kebabs [aan een verticaal draaiende spies geroosterd] en gril(l)gerechten. Andere woordenboekfähige producten van deze pizzeria zijn: koffie verkeerd [warme melk met scheutje koffie], cappuccino [met bruisende melk en cacaopoeder] , decafé (deca, decaf, decafeïne), espresso (bereid door een barista), café crème [lijkt op espresso], (latte) macchiato, ristretto [sterke espresso], spa (blauw, rood, groen, bruis, een spaatje), yoghurtdranken, icetea, bitter lemon, cola light, rum-cola, cola-pils, cola-tic, een Hoegaarden, een Heineken, een Jupiler, kir [aperitief], kir royal [champagne i.p.v. witte wijn], martini, campari, amaretto (amandellikeur), blackjack (met cointreau, etc.), Grand Marnier (hoofdletters – merk), dame blanche, kindercoupe (niet van koningskinderen! – coup), peperoni [peper, pepperoni = saus], pizza mozzarella speciaal, pizza hawaï, pizza gorgonzola, pizza cambozola, calzones (ook: calzone's), tagliatelle [lintvormige pasta] bolognese, lasagne [zekere pasta] bolognese, vissticks, kipfilet champignonsaus, kalfsbrochette, mixed grill, köfte [Turks gerecht] en fetakaas.
10. Chillaxen staat voor chillen en relaxen. Onderscheid wel propyleen (propeen: de onverzadigde koolwaterstof C3H6, bestanddeel van kraakgassen) en propyleeën (propyleum: monumentaal portaal van Griekse tempels en paleizen, soms met gevel en colonnade). Wordt de syllepsis [Dikke Dinges was gestorven in zijn Heer en lits-jumeaux] veel gebruikt? Je zal maar een proscriptie (vogelvrijverklaring) aan je broek hebben. Zij baden pro salute animae (voor het zielenheil). Bij proscenium moet je aan scène denken, bij een prosector aan sectie. Prostaglandine is een bloeddrukverlagend middel.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten