2198 Dictee donderdag 28-04-2021 (1) dictee Dictee van de dag (193)

Dictee – dictees [2198]

Oefendictee 664 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (193)

1. Een double croche is een zestiende noot, een croche een achtste. Ook een croesus [weldoener] kan crohn [de ziekte van Crohn – darmziekte] krijgen. De CPM is de critical path method. Wat zijn cronies? (Antwoord: politieke en zakenvrienden – door dik en door dun.) Is dit en croûte [met knapperig korstje] gebakken? Cru's zijn wijnoogsten. Vooraf aten we crudités [voorgerecht van rauwe en geblancheerde groenten]. Van GB mag je alleen de csardas (VD ook: tsardas) dansen. Cuivre poli is gepolijst geelkoper. Cujus pluris erat unguis, quam tu totus: iemand wiens pink meer waard is dan jouw hele persoon. Cum impetu: heftig, onstuimig, cum insanientibus furere: huilen met de wolven in het bos, cum libello in angello (in angello cum libello): met een boekje in een hoekje, cum licentia: met verlof, cum licentia superiorum: met vergunning van hogerhand, cum prima luce (luce prima): met het aanbreken van de dag, cum suibus: met de zwijnen en cuncta supercilio moventis: van Jupiter. Een curfew is een avondklok. Het eind van de c nadert weer: curiositatis causa, vanwege de zeldzaamheid.

2. Custodia honesta is hechtenis en de custos morum is de hoeder van de goede zeden. Zoek op wat cyberbucks zijn (niet in wdb., net zoiets als bitcoins, cyberseks weet je natuurlijk wel). Cystic fibrosis (CF) is de taaislijmziekte. Onverschilligheid wordt ook met je-m'en-foutisme aangeduid. Het is vandaag shampoodag, je moet je nog shampooën, shamponeren. De AAT zijn de aan- en afvoertroepen. Een profil en trois-quarts is een verloren profiel [midden tussen van voren en opzij]. In België is het AAP het assisterend academisch personeel. Goudaâren is een verouderde aanduiding voor goudaders. Vincent van Gogh heeft De aardappeleters geschilderd, een van de klassieke schilderijen van de Lage Landen (de lage landen bij de zee). De bekendste aardappelziekte is fytoftora. De Midgardslang wordt ook wel aardslang genoemd. Dat is aard- en nagelvast aan het gebouw verbonden. Op zijn (Oud-)Aarlanderveens (Aarleveens) is op
boers-eenvoudige wijze. Wij denken daar gans aârs (anders) over dan zij.

3. Het Criterium der Azen is de naam van een niet meer verreden wielerwedstrijd met gangmakers. De Aa. Ss. zijn de Acta Sanctorum, Levens der Heiligen (uitgegeven sedert 1643) en de A.A.S. de Acta Apostolicae Sedis, de Handelingen van de Heilige Stoel. Het GB is abracadabra voor mij. Ab acia et acu: haarfijn, tot in het kleinste detail, a baculo ad angulum: ongerijmd en ab alto ad altum: steeds hoger. Ik woonde een abbatiale [abt, abdij] mis bij. Een abc-boek is een
a-b-boek (abecedarium). Een abderitisch iemand (een abderiet – van: inwoner Abdera) is onnozel. De aberratio ictus is de afdwaling van de misdaad op een ander voorwerp, wanneer men bv. op A wil schieten en B raakt. Het teff is een glutenvrije graansoort uit Ethiopië. Ab hoc et ab hac: over alles en nog wat (praten). Ab hodierna (die): vanaf heden. (Ab) imo pectore: uit de grond van zijn hart, a(b) incunabilis: van de wieg, van kindsbeen af en ab invito: onwillig.

4. Ab irato: in een opwelling van kwaadheid, in drift en ab Jove principium: om met het of de voornaamste te beginnen. Een ABM is een anti-ballistic missile, een antiballistische raket. Het ABO is het Amsterdam Baroque Orchestra, maar wat is het AB0-systeem [oo of nul – dat van de bloedgroepen medisch nul, in niet-vaktaal: O]? Ab omni parte: in elk opzicht. Waarin verschillen aboraal [zijde van de mond afgekeerd] en adoraal [aan de zijde van de mond]? Een Aboriginal is ab origine [van de aanvang af] inwoner van Australië. De abortus Bang is een besmettelijke runderziekte. Het aboutalisme is [NL: het decentraliseren van bepaalde overheidstaken op sociaal gebied] naar Ahmed Aboutaleb genoemd. Ab ovo usque ad mala: van het begin tot het eind. Dit gebak is geabricoteerd [bestreken met abrikozenmoes]. Hij vroeg het me à brûle-pourpoint, op de man af. Een ABS is een antilock braking [tennis: break] system, een antiblokkeerremsysteem. Absentia mentis (absence d'esprit) is verstrooidheid en absens carens betekent: wie afwezig is, telt niet mee. Absit omen: even afkloppen en absolvo te: ik schenk u vergiffenis (na de biecht). Waarin verschillen ab- [opnemen van stoffen of straling] en adsorptie [binding aan de oppervlakte]?

5. Absque causae cognitione: zonder kennis van zaken, zonder voorafgaand onderzoek, absque hoc: zonder het genoemde of bedoelde en absque ulla conditione: zonder enige voorwaarde, onvoorwaardelijk. De non-figuratieve kunst is abstract. Abstractum pro concreto: vorm van metonymie zoals in 'bewaking' voor 'gevangenbewaarders' en concretum pro abstracto: juist het tegenovergestelde daarvan met als voorbeeld 'vlam' voor 'liefde'. Hij bezorgt dag- en weekbladen. De daging rendang is een Indonesisch gerecht van met kokos gestoofd rundvlees. Voor daedalische labyrinten [doolhof] moet je bij Daedalus [mythisch beeldhouwer] zijn.

6. Ja, dáág! 'Tipi' (indianentent) is een woord uit het Dakota (taal). Je moet Dakar (Senegal) en Dhaka (Bangladesh – niet in VD) niet dooreenhalen (door elkaar halen). De man met de dalísnor verloor zijn dalurenkaart. Een drietal uitdrukkingen: damning with faint praise: met geveinsde lof veroordelend, damnosa hereditas: schadebrengende erfenis en damnum emergens: geleden verlies. Je zal maar dark horse [outsider] in een darkroom [onverlichte ruimte voor anonieme seks] zijn … De dar al islam omvat de gezamenlijke landen en streken waar de islam de heersende godsdienst is. Dapes inemptae: niet-gekochte levensmiddelen, d.w.z. van eigen teelt. Danser sur un volcan: zich vermaken terwijl groot gevaar in aantocht is. Das Eiapopeia vom Himmel: het wiegeliedje van de hemel, das Glück im Winkel: ter aanduiding van een teruggetrokken leven, het zich tevredenstellen met een huiselijk leven. Tevreden stellen kun je verder echt niet nog meer tevredenstellen …

7. Das Höchste der Gefühle: het hoogste van alle gevoelens. Dav. is de afkorting van daaraanvolgend. De auditu: van horen zeggen. Wat is een dead ball [vlak bij de hole] bij het golfen? DDD [bnw.]: digitaal opgenomen, digitaal gemixt, digitaal op de cd-master vastgelegd. Bij een gezonken duikboot is een davistoestel [voor ontsnappen bemanning] wel handig. De cetero: voor het overige, decessit sine prole: d.s.p. = formule in genealogische tabellen en stambomen (hij of zij is overleden zonder nakomelingen), debitum naturae: de tol die de natuur eist, gebruikt m.b.t. de onvermijdelijkheid van de dood, de but en blanc: op de man af, zonder omwegen, debout les morts: sta op, doden!, de bon augure: een goed voorteken zijnde, de bon coeur: van harte, gewillig, de bonne foi: te goeder trouw (vergelijk: op de bonnefooi) en de bonne grâce: goedschiks. Hij een declassé, zij een declassee. Alleen op klasseren kan declasseren volgen.

8. De decimator universalis is de dood (in Vlaanderen: Pietje de Dood). De commodo et incommodo: betreffende het voor- en het nadeel van de bedoelde zaak en de concert: gezamenlijk, in overleg. De coutume: naar gewoonte, de credulitate: volgens overtuiging en (de die) in diem: van dag tot dag, met de dag. Een deerhound is een ruwharige windhond (niet te verwarren met ruwarige tarwe). Dieplinken (deeplinken) is via een hyperlink rechtstreeks naar een subpagina van een website linken. Zou 'deep throat' iets te maken hebben met 'een grote keel opzetten'? De defaillant [niet verschenen persoon of partij] werd veroordeeld. We kennen de Defenestratie van Leuven en die van Praag (uit-het-raam-gooierij). Defensor fidei: titel van de Engelse koningen sedert Hendrik VIII, als beloning voor zijn boek tegen Luther. In De Lier hadden meerdere mensen het delier [delirium]. Een delirium tremens krijg je van (stoppen met) alcohol drinken. Zij was een heuse en religieuze religieuze.

9. En dus geen truqueuse [kunstvervalsster], stripteuse [stripteaseuse], [putain] respectueuse [prostituee], coupeuse of aborteuse. De lege ferenda: volgens toekomstig recht, naar een nog niet geldende maar wel ontworpen of gewenste wet, de lege lata: volgens geldend recht en delicta juventutis meae: de zonden van mijn jeugd. Dekenaat of decanaat? Beide! Delayeren is ontlagen. In België was de NDD de Nationale Delcrederedienst. Rixari de lana caprina: ruziemaken over niets. En weer wat uitdrukkingen: de haut goût: sterk gekruid, deïficatie: het vergoddelijken, Dei gratia: bij de gratie Gods, de (of ex) industria: met opzet, de (of ex) integro: van voren af aan, deis (of dis) inimicis natus: onder een ongelukkig gesternte, voor het ongeluk geboren, de jure: volgens het recht, rechtens en de jure et de facto, rechtens en feitelijk. DEM was de aanduiding voor de vroegere Duitse mark. Demaskeren [ontmaskeren], demasqué [op bal: maskers af], demarqueren [begrenzen, afbakenen], demarcatie [afbakening, grenslijn], depot [bewaargeving], en en dépôt [in bewaring].

10. De mal en pis: van kwaad tot erger. Hij was vroeger medewerker van AbvaKabo. De Academische Raad is gebonden aan het Academisch Statuut. De açaibes [s] is vitaminerijk. Waar vindt men in deze stad een accuoplader? De chemie kent rare woorden: aceetamide [amide van azijnzuur (symbool: CH₃CONH₂)] en aceetaldehyde [ethanal]. Een achromaat [een kleurenblinde] vertoont achromasie [kleurenblindheid]. Je zult als bestuurder maar door achitofels [niet te vertrouwen raadgever] omringd worden … De Holland acht doet het goed. Wanneer is de Acht van Chaam? Het communautair acquis is de totale verzameling wetten van de EU.