2170 Dictee vrijdag 09-04-2021 (1) dictee Dictee van de dag (173)

Dictee – dictees [2170]

Oefendictee 684 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (173)

1. Een barista is een gespecialiseerde espresso- en koffiebereider. Dekwit is lithopoon. Het délai is de uitstel van een termijn. Een organisatie kun je hiërarchisch delayeren [ontlagen]. Zij is een voortreffelijk déléguéetje van de vakbond. Als 'weder' wordt tot 'weer', is dat een geval van deletie [wegvallen klank]. Zij sprak in delfische orakeltaal [vergelijk: Delphi – stad in Phocis, aan de voet van de Parnassus, de voornaamste Griekse orakelplaats – en Delfisch]. Ik kreeg oud delfts cadeau. Voor een roker is dat deli [delicieus] deli [delitabak, uit Deli]. Bij de koffie was er delicieuze delicieuse [gebak]. Ik ben de delicta juventutis meae, de zonden van mijn jeugd, nog niet vergeten. De deliramenta doctrinae is de razernij van de geleerden. Hij viel op door delirant [als in een delirium] gedrag. Ik ben te lastig, ze hebben me gedelist [delisten = op internet van een lijst afhalen]. Deltavormig is in het Nederlands deltoïdeus (volgens kenners kan dit woord helemaal niet .NL.: bnw. deltoïde – echter: alleen als Latijnse term gebruikt – dee-juhs – bij planten en spieren – musculus deltoideus = driehoekige schouder- en bovenarmspier). Demagnetiseren is degaussen [hij degausste]. Het ging de mal en pis, van kwaad tot erger. Ik kom demee (temet, temee). We zijn in deze tijd ongewenst getuige geweest van het
niet-fijne demasqué der banken.

2. Trouwens: bij delisten wordt je gedeletet van een lijst. Een dementi is een logenstraffing of loochening. Het dementiekoor wist niet meer wat te zingen. De ballerina had veel moeite met het uitvoeren van haar demi-pliés en grand pliés, maar meer nog met het schrijven van het woord 'demikini'. De mortuis nil nisi bene: over de doden niets dan goeds. Een fylum is in de biologie een indelingsgroep van de hoogste orde. Het Oudegyptisch is in het demotisch [zeer cursief] of het hiëratisch schrift gesteld [priesterlijk – schrijven op papyrus]. Dem Verdienste seine Kronen: ere wie ere toekomt. De denar [MKD] is de munteenheid van de republiek Macedonië (FYROM). Een dendeng is een dingding [in plakken gesneden vlees]. Denique coelum (eindelijk de hemel), dachten(!) de kruisvaarders. Gisteren denksportte ze nog. Er wordt een denktank gevormd. De dentale r is de tongpunt-r. Een dependance is een annex(e).

3. In 'tandletter' zitten vier, in 'dentaal' twee dentalen. Hij at dente superbo, met lange tanden. Deo gratias (D.G.): God zij dank [los uitspreken], goddank, godzijdank. De omnibus aliquid, de toto nihil: twaalf ambachten, dertien ongelukken, of woorden van gelijke strekking. Uit dépit, geërgerd, teleurgesteld, droop ze af. Een dépositaire [opbrengst, productie] is het debiet van iets. Het depositum fidei [de geloofsinhoud, r.-k.] is onaantastbaar. Na de derby [sportwedstrijd tussen naburige ploegen] smulden ze van derby [kaas] uit Derbyshire. Die ploeg is een derdenationaler. Het derdepart is het derde deel. Dit is nu al de vierde derdewereldwinkel in Antwerpen. Der eingefrorene Dünkel is de in iemand vastgevroren eigenwaan. Der Erscheinungen Flucht: de wenteling der verschijnselen en der ersten Liebe goldne Zeit: de gouden tijd van de eerste liefde; vergelijk ook: die schöne Zeit der jungen Liebe.

4. …, derdemaal: verkocht! Der feine Griff und der rechte Ton: de fijne handgreep en de juiste toon, der frische, fröhliche Krieg: de frisse, vrolijke oorlog, der Himmel auf Erden: de hemel op aarde, de rigore juris: naar de gestrengheid van het recht, de wet, de rigueur: voorgeschreven door de etiquette, der jüdische Selbsthass: de haat van de Joden jegens zichzelf en der Kampf ums Dasein: de strijd om het bestaan. Der kühne Griff: de stoute greep, der langen Rede kurzer Sinn: de kort samengevatte zin van deze lange redenering, der Luxus der eigenen Meinung: de weelde van een eigen mening, der Mensch ist, was er isst: zeg me wat je eet en ik zal je zeggen wie je bent en dernier cri: nieuwste modesnufje. Een déroute is een verwarde vlucht. Der reine Tor is de reine dwaas. Der rote Faden is de rode draad.

5. De dershane [èh aa èh] is de collegezaal van een medresse. Wat betekent de term 'desda' [uit de logica: dan en slechts dan]? Gesteenten en de huid kunnen desquamatie [afschilfering] vertonen. Het dessous des cartes is het geheim van de zaak. Een
dessus-de-porte is een deurstuk. De stercore Ennii: (opgediept) uit de mesthopen van Ennius (een dichter). De afkorting d.e.t. staat voor daarentegen. We zullen dat en détail bespreken. We hebben dat en dépôt, in bewaring, gegeven. Met pa'anga's [TOP] betaal je in Tonga. Wat is erger voor een scheids: een honden- of paardenlul te zijn? In de paasvakantie gingen we op tweede paasdag in een museum het Paaslam [Christus, Lam Gods] bekijken. Een sjah [vorst Perzië] is geen padisjah [titel van de sultan van het Ottomaanse Rijk]. Niet alle paddy's [spotnaam Ieren] heten Patrick. Olifanten zijn pachydermen [dikhuidigen, informeel: dikhuiden]. Die pacotille [vero: boeltje, ook: scheepsgoederen voor eigen rekening kapitein, etc.] is duidelijk van mindere kwaliteit.

6. Het stalen pact [de as Rome-Berlijn (1936-1945)] was voor het Pact van Warschau [Oostbloklanden tot 1991] en na het pact van de Volkenbond [1919-1946]. De afkorting 'pak' staat voor polycyclische aromatische koolwaterstof. Geef mij maar een paitje [borrel]. Het is nu weer pais [vaste uitdr., anders ook: peis] en vree [Liedboek PKN: peis en vreê]. Een pailow is een monumentale Chinese (stenen) toegangspoort. Hij morste paillet (clairet = rode wijn, clairette = witte) op het paillette [zijden weefsel]. Ben je pagud [paa-guht] of pages, dan ben je bang. Een pager [pee-dzjuhr] is een pieper of buzzer. Bij de paella hieven ze een paean [loflied] aan. Geelharthout heeft als handelsnaam pakoeli. De palatinedracht [n/s, bontmanteltje of -kraag voor dames] is verouderd. Hij draagt een houten paletotje [too – doodskist, eig.: paletot = korte overjas]. Wat zijn paliën [palie = schilfer, kaf] en wat is een palier [pahl-jee] [bordes]? Het PAL-systeem verwijst naar Phased Alternating Line [aantal lijnen tv-beeld]. Een palaestra was een sportveld [bnw. palestrisch]. Panache, bravoure, kon je hem niet ontzeggen. De panamaziekte is uitwendig zichtbaar als bladziekte bij bananen. Een panghoeloe is directeur van een moskee.

7. Een zeker hardhout in Suriname is het pangapangahout. Met een panna poort je [bij voetbal], een panna cotta [zoete Italiaanse roompudding] eet je. Panta rhei, alles stroomt, zo leert ons Heraclitus. Eten papoeazwijnen ook papoeanoten? Kun je papier-maché [N. of F. – deeg, geen mv.] gebruiken voor papiers collés [+] [F. – collage]? Een apostolische vermaning is een paraenese. Als je paramour [geliefde] een heks is, moet je die paranapine cadeau doen, want daar worden bezemstelen van gemaakt! Wat parapraktisch is, heeft betrekking op de parapraxie [vergissing]. Ik heb parboiled rijst [snelkookrijst] gekocht. Met de Parcen worden de drie schikgodinnen [Nona, Decima en Morta] bedoeld. Een tussenzin heeft vaak de parenthesevorm [n/s] (met ronde haakjes). Par faveur (p.f.) is: als gunst en par exemple (p.e.) is: bijvoorbeeld. De parfait-amour [rode likeur] en het parfait au café [koffie-ijs] kun je beide drinken. Het Parische marmer komt natuurlijk van Paros (en niet uit Parijs). Een pashmina is een sjaal van de zijdeachtige wol van de kasjmiergeit (land: Kasjmir).

8. Hij heeft duidelijk een parti-pris [vooringenomenheid] tegen me. Een pasanggrahan was in Indië een soort reizigersverblijf voor ambtenaren. Een passevolant [maakt alleen het getal vol] behoort niet tot de troep. Een pastis [anijsdrank] drink je, een pastiche [slechte nabootsing kunstwerk] maak je. Ze spraken circuspatois [volkstaal. dialect]. De pauillac is een bekende medocwijn uit de gelijknamige plaats [met hoofdletter]. Vaticaanstad wordt ook wel met Patrimonium Petri (erfgoed van Petrus) aangeduid. Boem: knots-boem, sjing-boem,
pats-boem en rats-boem. De pax Dei is de godsvrede. Wanneer heb ik een P-biljet [aangiftebiljet, uitgebreide versie] nodig? Pcb's zijn polychloorbifenylen. Een pda is een personal digital assistant, P.D. is pro Deo en wie heeft de laatste P.C. Hooftprijs gewonnen (en in die competitie dus de hoofdprijs gewonnen?). Wil je peccothee [pekoe] toe of een dame blanche [ijsgerecht] dan wel een pêche melba [idem, perziken]? Het pe/iauter is een legering van lood en tin voor het maken van vaatwerk.

9. Peeling is scrub [dode huidcellen verwijderen]. Een peer kun je eten, een peer [ie] is een Hogerhuislid. In deze peergroup [ie] (stel makkers) worden veel peerdrops [ee – perendrups, zuurtjes] gegeten. De monnik was pijloos – trouwens met boog, maar wel pijlloos – en zijn gedachten waren peilloos diep. Cadeautjesvraag: waar werd de eerste pekingmens gevonden? Pêle-mêle [bijw. overhoop, door elkaar, znw. raam voor foto's] is een wat universeler begrip dan tex-mex
[Texaans-Mexicaans]. Dat moet je situeren op het Peloponnesische Schiereiland. Pendjereliks vindt men vaak op schoorstenen [binnenshuis! – kameeltuig]. Een pendeloque is een hanger van edelgesteente. De PEN-club verwijst naar de International Association of Poets, Playwrights, Essayists, Editors and Novelists (de Internationale Associatie van Dichters, Toneelschrijvers, Essayisten, Redacteuren en Romanschrijvers). De PEMBA is de Wet Premiedifferentiatie en Marktwerking bij Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen.

10. Zij is geboren in Pennsylvania (Pennsylvanië) [aa]. Verwar niet: perikoop [Bijbelgedeelte] en periscoop [op onderzeeër]. Penny wise, pound foolish: zuinig in kleine en verkwistend in grote zaken, op een verkeerde manier. Per cassa (kassa) is contant. Ik beleefde vreemde peripetieën, wederwaardigheden. Hij is per majora [bij meerderheid van stemmen] gekozen. Per resto en per saldo betekenen beide tenslotte. Hebben alle Perzen perzen op de vloer en persen in hun strijkkamertje? Per pro, per procuratie (p.p.), is bij volmacht. Neem nog een pernodje [noo] [pastis [pahs-ties], zie eerder]. De pershing is een middellangeafstandsraket. Is 'permis' [verlofbriefje, Frans] en 'permit' [idem, Engels] hetzelfde? Een peshmerga is lid van een nationalistische Koerdische strijdmacht. Lekker hoor, die perigordtruffels [zekere soort].