2169 Dictee donderdag 08-04-2021 (1) dictee Dictee van de dag (172)

Dictee – dictees [2169]

Oefendictee 685 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (172)

1. De peseta Guineana (thans: CFA-frank – XAF) is de munteenheid van Equatoriaal-Guinea. Een petechie is een puntbloeding. Bij petitioneren wordt een petitionnement ingediend. Een petinggi is een Maleis dorpshoofd. Klein maar fijn: petite histoire (geschiedenis van de bijfiguren), petit-beurre (zeker biscuitje), petite maison (woning voor maîtresse), petitfour (koekje), petit-gris (grijze pelterij),
petit-maître (saletjonker), petit point (naaistersterm) en petit restaurant (eenvoudig restaurant). Zouden wij er nu al terechtkunnen? Morgen hebben we een petard(e)oefening [zakje met kruit]. Een peyote is een Mexicaanse cactus (de naam komt uit het Nahuatl). Een petrusduim [zwarte vlek] vind je op de schouder van sommige vissen. Bergbeklimmers hebben een pickel, keukenprinsen (mixed) pickles [in azijn ingemaakte groenten, etc.]. Aan de rand van dit borduurwerk zitten veel picotjes [pie-koo] [oogje]. 'Phimosis' was (vroeger in VD!) een vormvariant van fimose (nu: fimosis = voorhuidvernauwing). VD heeft nu verder fimosisoperatie en daarnaast ook parafimose (Spaanse kraag).

2. De PID is de Politie-inlichtingendienst. Het pidgin is een vaag taaltje, Pidginengels is wat strakker omschreven. Wat doen de picpuspaters in de regel? Dat rare piechempje [piechempie] is wel heel slim. De pieds noirs [mv.] zijn de blanke kolonisten in Algerije. Heb je ooit zo'n
pied-de-mouche [drukkers: alineateken] gezien? En, pierewiet [weg] was de inspiratie. Een pierrot is een semitragische figuur (een pierrette ook, maar vrouwelijk). Die Zwarte Piet denkt dat hij een hele piet is: mooi niet! Het pietje is een Zeeuwse munt en een hoofdluis. Staat een pietje-de-voorste ook dicht bij Pietje de Dood? Pilou [pie-loe] is zachte, katoenen stof. Een pignon [pien-joh(ñ)] is een conisch tandwiel, een mignon [mihn-joh(ñ)] een schandknaap van vorsten en een mignonne een lieveling. Een pilotstudie (GB: pilotstudy, VD ook nog: pilootstudie, niet voor piloot hier!) is een voorlopige studie. Een pifont, picture font, bevat speciale tekens.

3. De pikkedief pikte in 't pikkedonker een pikketanissie. Een pikol is een schoudervracht of een handelsgewicht. Picareske romans zijn schelmenromans. Pineau kun je drinken als drank, een pinot [wijnrank] alleen maar snoeien. Een pindarische ode is à la Pindaros [Griekse lyrische dichter]. Trouwens: Pindarus (kennelijk dezelfde) is de Thebaanse zwaan. Piment is allspice of jamaicapeper. Een pipe [paajp] is een verticaal lijntje (|). Een pip is een primus inter pares [pip’s – initiaalwoord] of een persoonlijke internetpagina (pips, letterwoord). Pikeren [stikken, doornaaien] doet de naaister, piqueren de biljarter (middels een piqué – met verticale keu). Een pirog [pasteitje] komt uit de Russische keuken. Pisé is stampaarde. Een pissijn is een gewestelijk urinoir. Au pis-aller (in het ergste geval) hebben we dat lapmiddel nog. Plain chant is eenstemmige koorzang. Kun je een planchette (bij spiritistische seances) op een planchet [smalle plaat boven wastafel] zetten? Place aux dames: maak plaats voor de dames! Er moet nog een pi'tje bij op deze regel. Wat is een pitotbuis [pie-too] [instrument ter bepaling van de stuwdruk in stromende gassen en vloeistoffen]?

4. Più stretto is korter, sneller, haastiger in de muziek. Waar vind je de arteriosclerotische [wanden slagaders] en de seniele [hersenen] plaques? Bij wurgseks heb je een plastieken [BE: plastic] zak nodig. Plebisciteren is met een overweldigende meerderheid (politiek) kiezen. Heb je de haak [aan de haak slaan] voor die schoonheid klaar, blijkt ze playing hard to get [moeilijk te veroveren] te zijn. Het pleet [met laagje edelmetaal] was zorgvuldig in een plaid [reisdeken] gerold. Met plethora heb je volbloedigheid. Wat is erger: een lomperd of een plomperd [log, zwaar]? Bij wallen kun je een plongee [naar buiten flauw afhellend bovenvlak] hebben. De pluralis modestiae is het bescheidenheidsmeervoud: hoewel je het zelf uitvond, meld je: we hebben het uitgevonden [bescheidenheidsmeervoud]. Als je met een andere schrijfwijze van 'hagenpreek' grootgebracht bent, blijft zo'n woord moeilijk. De viceafdelingschef is geplutood [gedegradeerd]. Plus royaliste que le roi is roomser dan de paus. V.v.t.: plusquamperfectum, voltooid verleden tijd.

5. Bijna niet te lezen – gedrukt in non-plus-ultra [lettersoort van 2,5 punt] – het devies van Karel V (plus ultra = nog verder) en die ging echt tot het uiterste, het verst, het hoogst haalbare: het non plus ultra. Hij werd opgenomen met een pneu [pneumothorax – klaplong], zij met een PND, een postnatale depressie. Hij is slechts een halfwas kok (aide de fourneau – hier bnw., anders: halfwaskok). Een gepocheerd ei is een verloren ei [zonder schaal in kokend water]. Hans werkt op de
P&O-afdeling [personeel en organisatie]. De poeasa is de Maleisische benaming van de islamitische vasten in de maand ramadan. Met poulet krijg je kip of kuiken, met poelet soepvlees. Een poesaka is een erfstuk. Wist je, dat 'poesjenel' van 'polichinel' (poli, hansworst, janklaassen) komt? Op de poesta kan een woestaard weinig kwaad. Die aardappelcroustade [warm voorgerecht, ragout in een knapperig gebakken korst] is me toch lekker, zeg. Poor but honest: arm maar fatsoen(de)lijk.

6. Wat zijn de nuanceverschillen [n/s] tussen een minor poet , een poète maudit en een poeta minor? Gering. Een poet laureate is een soort dichter des vaderlands. Hij studeert pol en soc [politieke en sociale wetenschappen]. En weer stond S. op pole. Een politikon zoön (zoön politikon) is een politiek (roof)dier. Waartoe dient een polonceauspant [ijzeren dakspant met trekstaaf]? Echte staatslieden bedrijven geen Politik von Fall zu Fall: opportunistische politiek. Wat Pontisch is, heeft betrekking op de Zwarte Zee. Een eretitel van de paus is pontifex maximus. De pommard [wijn] komt uit het gelijknamige plaatsje ten zuiden van Beaune. In dat rotterdam [sterkedrank] zit pomerans. Zij draagt graag poplin (popeline) jurkjes. Een popiejopie moet wel popi [populair] zijn. Bij het schaatsen kun je pootje- of beentje-over doen. Ooit was 'de zon draait om de aarde' een popular fallacy [algemeen verbreid dwaalbegrip]. Hou toch eens op met die poppenkasterij in onze popscene.

7. De porte-manteau [kapstok] stond achter de portière [zwaar gordijn voor de deur]. Ze hebben mijn portemonnee en portefeuille gestolen. Wat staat ze posé [geposeerd] op die foto! Een POS-apparaat [point of sale, betaalautomaat] is genoemd naar het point of sale. De port-salut is zekere trappistenkaas. Een post-mortemonderzoek vindt post mortem [postmortaal, na de dood] plaats. Er vindt nog een
post-factumonderzoek [achteraf = post factum, na het feit] plaats. Het Latijnse post-coitumgevoel [post coitum] is wat anders dan een Nederlands postcoïtum(gevoel) [znw. NL postcoïtum]. Posses [groepen burgers rond de sheriff] ontstaan om boeven te vangen. Positis ponendis: verondersteld wat verondersteld moet worden. Post bellum auxilium: mosterd na de maaltijd. Powersteering: stuurbekrachtiging. Potztausend, verdorie, nou wint ie nog ook! Een potlatch is een indiaans en heel sociaal gebeuren [geschenken uitdelen naar vermogen]. Over potten: pot-au-feu: stoofpot van vlees met bouillon en groente, pot de chambre: nachtspiegel en pot-de-vin: fooi of steekpenning.

8. Een poussette is een kinderwagen of buggy. Hij onderhandelt zonder omslag en maakt geen pourparlers. De spits speelde pour la galerie [voor de bühne, het publiek]. Ik zei dat maar pour la frime [voor de grap]. Hij gooide het in de groep pour épater le bourgeois [om te overdonderen]. Een tootschoen [oo] loopt uit in een poulaine [punt]. Grappig, dat je naast 'poudre d'iris' ook 'poudre de riz' mag zeggen en schrijven! De Nederlandse afkorting voor praemisso titulo of salvo titulo is s.t., s.s.t.t. staat voor salvis titulis [met weglating van persoonlijke titels]. Een practical-joker bakt poetsen, oftewel practical jokes. Een pépite is een goudklomp, een pépinière een boomkwekerij en pozzuolaan (ook: puzzolaan) roodachtige vulkanische aarde. Prêcher pour sa paroisse is preken voor eigen parochie. Pravastatine is een cholesterolverlagend middel. De prairial was de grasmaand van de Franse Republiek. De praesta-quaesumus [priester] leest alleen de mis.

9. Pretermissie, praeteritio, paraleipsis: ik zeg maar niet dat hij … Gaan jullie mee naar de praise [opgewekte christelijke muziek] vanavond? Het praseodymium is een chemisch element (Pr, 59, een lanthanoïde). Je gebruikt prednison als geneesmiddel. Uitzonderingen zijn 'preëminent' en 'preëmptief' [geen koppelteken!]. Vroeger was daar een vrouwelijkereligieuzenclubje (geschreven volgens de 'agentenuniformrokje'-regel), maar ook een precieuseclubje [s]. Sans préjudice is zonder prejudicie [onder alle voorbehoud]. In de kouweaardappelenbuurt dragen ze prêt-à-porter [confectiekleding]. Een stroman is een prête-nom. Wat, gebruiken jullie een pretkapotje [condoom]? Een preux chevalier is een onvervaard ridder. Het
prince-de-galles is een wollen weefsel. Waarom schrijven we 'principeverklaring' [s]? Wat is prinsrobertsmetaal [prinsmetaal, legering koper en zink, lijkt veel op goud]? Als de priorityzegel een door de Nederlandse post gebruikte postzegel voor snelle postbezorging is, dan zal de Engelse term wel 'prioriteitszegel' zijn.

10. Hoeveel leerlingen had die privélagereschool? Haar is de Prix de Rome toegekend. Gaan we ons weer begeven in prinzipienreiterei [doordraven]? Omschrijf de product placement [productplaatsing in film voor de doelgroep] eens. U raadt het al: problematische Naturen zijn problematische naturen. Wat zei de proefbeheiing over deze grond? Met auto's moet je proefrijden, met boten proefvaren. Een proëmium is een voorrede. Paus Leo XIII heeft de onderscheiding Pro Ecclesia et Pontifice ingesteld. Een Vlaamse pro justitia is een Nederlands
proces-verbaal. Een profundis is een receptie na een lijkdienst. Zijn gedrag mag je wel promiscue [altijd e!] noemen. Mag je proletkult [Rusland – proletarische massacultuur] een zekere vorm van cult [levensstijl] noemen? Nee, dus.