Dictee – dictees [2197]
Oefendictee 665 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (192)
1. Dat is maar een [in letters] acht-twee [bnw., niet meer in VD] cafeetje. De Aclant is de Allied Command Atlantic (Noord-Amerikaans commando van de NAVO). Het prytaneum was een gebouw voor de vergaderingen van de prytanen [iemand die behoorde tot de tien klassen van de senaat (in het oude Griekenland) die om de beurt het voorzitterschap bekleedden]. Met PSA (prostaatspecifiek antigen) kun je prostaatkanker opsporen. Actum ut supra: gedaan als boven, te weten op dezelfde datum. Actum agere (synoniem: acta agere): stro dorsen of een open deur intrappen. Actam rem agere: zich druk maken over een afgedane zaak, nakaarten. Acutussen zijn accents aigus [ook: accent aigu’s]. De Ad (associate degree) is een tweejarig programma binnen een hbo-bacheloropleiding. Ad amussim: nauwkeurig, zorgvuldig. Een adc is een aide de camp [adjudant]. Volgens GB is het equivalent van nolijeheine alleen maar addenoi. In de bouwkunde is een attiek hetzelfde als een attica [staand vlak om het dak aan het oog te onttrekken]. De atticismes [zuiverste Griekse tongval, fijne smaak in denken en spreken] kwamen vooral uit Attica. Is een attische opmerking maken net zoiets als je taal met Attisch zout kruiden? Ja. De audicien was op audiëntie. Wie spreekt er nog het Attische dialect?
2. Au banquet de la vie, infortuné convive: rampzalige gast aan de dis van het leven. Hij deed dat auctoritate sua, op eigen gezag. Wat doe je met een audiocodec [audiogegevens (de)comprimeren of (de)coderen]? Een duizendpoot is een myriapode. Een maenade is een bacchante [volgelinge van Bacchus: wellust en dronkenschap]. Adé (adieu)! De Pruisische Adelaar staat voor Pruisen, de dubbele Adelaar voor Oostenrijk (of Rusland). De adeliepinguïn is Antarctisch. In een adelspredicaat [titel] kan een adelspartikel [van, von, de] voorkomen. Men kan hier geen adem halen, niet ademhalen. Hij is adenoïdenlijder. Ik verwacht alles a Deo solo, van God alleen. Vroeger heette een ader ook wel een aâr. Ad incitas redactus: tot het uiterste gebracht, in het nauw gedreven, vastgezet. De studenten voerden enkele adjes uit (zij atten, hebben geat). Ad patibulum: naar de galg. Adscriptus glaebae: (van lijfeigenen) gebonden aan de bodem. Ad unguem: zorgvuldig, grondig, nauwkeurig, ad superiorem judicem: (zich beroepen) op een hogere rechter.
3. Adverso flumine niti: vergeefse moeite doen, adversus aerem certare: vergeefs vechten. Het advocatencollectief dronk een advocateborrel. Wanneer ging de Advocatenwet in? Een A.E. is een Archi-Episcopus, een aartsbisschop. Anni ejusdem (a.ej. – ook: ejusdem anni) is van hetzelfde jaar. Aequa lance: onpartijdig, aequo animo: kalm, aere perennius: duurzamer dan brons; de moriaan wassen (Erasmus): Aethiopem dealbare (nutteloos werk). Anno aetatis suae (a.e.s.): in de leeftijd van. Hoeveel aesopische [Aesopus] fabels zijn er? Wist jij wat een moulage [afgietsel, gegoten stuk] was? Zijn dit af- [aan-] of efferente [afvoerende] bloedvaten? Is die affiliatemarketingovereenkomst [internetmarketing via een particuliere site] al getekend? In 'bloedmooi' is 'bloed' een affixoïde [een woord als affix]. De lotto winnen kan tot affluenza [problemen van plotseling rijk worden] leiden. Een voorbeeld van een affricaat is 'pf'. Zullen we nog een afghaantje [hasj] roken? Die tuin is afgeheind. Barcelona heeft heel wat aficionado's, soms afgebeeld op een affichetje. Afikomans [stuk verstopte matse], die moeten de kinderen zoeken.
4. Hij gaf geen kik toen hij naar de afkickkliniek moest. Hij kreeg een kick toen hij die mocht verlaten. Is hij er goed van afgekomen? Zou ze het alleen afkunnen? Een questeerder (questierder) is een aflaatkramer en heeft een afgeladen tas vol met aflaten. Ze moeten dit à fond [tot op de bodem] onderzoeken. De Africus (VD) is een zuidwestenwind. A friend in need is a friend indeed: in nood leert men zijn vrienden kennen. Afritti zijn de zaadhaartjes van de Egyptische katoen. Is afrojazz een Afro-Surinaamse aangelegenheid? Deze beeldschone afrodite herinnerde me vaag aan de afroditische mysteriën. Hij rolde van de roltrap af. Het afscheidnemen valt niet mee. Afschrabben geeft afschrabsel, afschrapen afschraapsel en afschrappen afschrapsel. In zijn reflectie [overdenking] overdacht hij de onwillekeurige spierreflexen. De AFTA is de Asian Free Trade Area, het Aziatisch Vrijhandelsgebied. Een alantswortel is bitter en geneeskrachtig.
5.
Chappezijde is van mindere kwaliteit.
Een exhaustor is een afvoerventilator. Ons lot is ons door de
Opperste Goedheid afgewogen. Apa of doussié is afzeliahout. Hij had
de knecht erop afgezonden. Hoe staat het ervoor met onze Aziatische
débouchés [afzetgebieden]?
De abrenuntiatie [afzwering]
van Filips II vond in 1581 plaats. De golf(lengte)
van De Broglie is zoals bekend de debrogliegolf [materiegolf].
6.
De Aga Khan is het hoofd van de nizari's. Sinds 2003 is Groen!
(ondertussen:
Groen) de opvolger van Agalev. De
agami's [trompetvogel]
kennen geen agamie [ongeslachtelijke
voortplanting]. Agaporniden zijn
lovebirds [agapornissen,
dwergpapegaaien]. Wat deed een
agent der Algemene Staten? Dat was een
ambtenaar die buitenlandse gasten ontving! Wie was de laatste
staatsdienaar of minister van het Uitvoerend Bewind der Bataafse
Republiek? Weet niet … Agflatie
[agrarische
inflatie] komt door stijgende
voedselprijzen. Een agio is
een assistent-geneeskundige
in opleiding
(vergelijk: agnio
– n =
niet).
De agitprop was de communistische actie- en propaganda-afdeling
[Rusland]. Het Agnus Dei (Lam
Gods) werd gezongen. Bijnaam van
Vondel was Agrippijnse zwaan. Anno
Hegirae (A.H.)
is in het jaar van de islamitische jaartelling. Dat is van
aïdaweefsel gemaakt. AI (hoofdletter
I) staat voor Anguilla,
artificial intelligence,
Amnesty International
en voor aviaire influenza
(klassieke
vogelpest
= KVP).
Deze kattenkop lijdt aan ailurofobie
[ziekelijke vrees
voor katten]. De aiq.
is de arbeidsinkomensquote.
Kun je met de airbrush [retouchespuit]
een airbus nabootsen? Moeilijk ...
7.
De airedaleterriërbezitter had nogal wat air d'importance [zich
gewichtig voordoen]. De
airhostess (stewardess)
en de airmarshal [vluchtbewaker]
spaarden airmiles [spaarpunten
luchtreizen]. Het zou van Aken
tot Pasen, van Maastricht tot Allerheiligen,
[nooit dus]
moeten gebeuren. Een whiff bij golf is
een airshot [bal
volledig missen]. De AITA
is de Association Internationale
des Transports Aériens,
de Internationale Associatie van Luchtvaartmaatschappijen. De
verdediger trapte in de akka [schijnbeweging
bij voetbal]. Hij heeft wel iets
van zo'n professor Akkermans [bedacht
door Van Kooten en De Bie – wordt vaak
genoemd voor een politieke functie].
Wanneer is het
kabinet-Balkenende III gevallen? Bij de pliés
[ballet, dans:
knieën buigen] kennen we
allerlei demi-pliés en grands pliés. Boksers lijden soms aan
dementia pugilistica (punchdrunk
zijn). Preseniele dementie is
dementia praesenilis [op
jonge leeftijd]. Met een demi
wordt een demi-saison [overjas
van dunne stof voor het voor- en najaar]
bedoeld. Ouderdomsdementie is dementia senilis en hersenverweking is
dementia paralytica of encefalomalacie; dementia praecox ten slotte
wordt opgevat als schizofrenie. Aka:
also known
as, ook bekend als, alias.
8. We mogen ook niet vergeten de vasculaire dementie, veroorzaakt door een of meer infarcten in de hersenen. Alcohol en sigaretten zijn demeritgoederen [te ontmoedigen door extra accijns]. Denique [kw] coelum [see], eindelijk de hemel, was de roep van de kruisvaarders. Ere wie ere toekomt: dem Verdienste seine Kronen. Hij geniet van de romantiek de nos jours: huidig. tegenwoordig. De nocte: 's nachts, de non locando: (beding) van niet te verhuren, de novo: opnieuw, Deo annuente (annuente Deo, Deo favente, favente Deo): met Gods gunst, Deo gratias (D.G.): God zij dank, goddank, godzijdank, Deo juvante (juvante Deo): met Gods hulp, de omnibus aliquid, de toto nihil: twaalf ambachten, dertien ongelukken (of: een massa verbrokkelde kennis) en de plano: gemakkelijk. Een dépositaire is een depositaris. Depositum fidei: geloofsschat, geloofsinhoud en de profundis: psalm 130, een van de boetpsalmen. Een garibaldihoed is een echte derby [ronde herenhoed, bij dikke mannen: een rondeherenhoed ...].
9. Maar hoe spreek je dat uit [3 kansen voor 'derby']? Leenuitdrukkingen uit het Duits: der bestirnte Himmel und das moralische Gesetz (niet meer in VD): de sterrenhemel en de zedelijke wet, beschouwd als twee werelden met eigen wetmatigheden, der eingefrorene Dünkel: de in iemand vastgevroren eigenwaan, der Erscheinungen Flucht: de wenteling der verschijnselen, der ersten Liebe goldne Zeit (die schöne Zeit der jungen Liebe): de gouden tijd van de eerste liefde, der feine Griff und der rechte Ton: de fijne handgreep en de juiste toon (Schiller), der Fluch der bösen Tat (niet in wdb.): de vloek van de boze daad, der frische, fröliche Krieg: de frisse, vrolijke oorlog (H. Leo, de Volkskrant), der große Wurf (niet meer in VD): de grote stap, der Himmel auf Erden: de hemel op aarde, der jüdische(!) [Duits!] Selbsthass: haat van de Joden(!) jegens zichzelf, der Kampf ums Dasein: de strijd om het bestaan, der kühne Griff: de stoute greep en der Wille zur Tat: de wil tot de daad.
10. Verdere varia: (de) rigore juris: naar de gestrengheid van het recht, de wet, de rigueur: verplicht volgens de etiquette, der langen Rede kurzer Sinn: de kort samengevatte zin van deze lange redenering en der Luxus der eigenen Meinung: de weelde van een eigen mening.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten