2180 Dictee zaterdag 17-04-2021 (1) dictee Dictee van de dag (181)

Dictee – dictees [2180]

Oefendictee 676 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (181)

1. Om een pijp tabak te roken, heb je pijptabak, baaitabak (genoemd naar Chesapeake Bay in Maryland) of een mixture nodig. Verder vond ik nog: boerentabak (in Nederland verbouwd), braziel(tabak) [Brazilië], deli(tabak) [Deli], havanna(tabak) [Havana], java(tabak) [Java], kerftabak, korftabak (knaster, kanaster, varinastabak), krul(tabak), makuba(tabak) [Macuba], manilla(tabak) [Manilla], maryland(tabak) [Maryland], nachttabak (sierplant met witte bloemen – L.: Nicotiana alata Link), pruim(tabak), reuzentabak (= maryland), roltabak [shag, gerolde pruimtabak], rooktabak [roken, niet pruimen of snuiven], snuif(tabak), siertabak (eenjarige geurende tuinplant), sjiektabak (pruimtabak, tabakspruim), sumatra(tabak) [Sumatra], spintabak [tot banden en rollen ineengedraaid], gesausde tabak [met smaakstoffen], ergens (de balen) tabak van hebben, Turkse tabak [zacht, zoet, geurig], dat is andere tabak (dan knaster – iets heel anders of beters), tabaksaccijns, tabaksbibit [jonge zaailingen], tabakskarot [rol gesponnen tabak], zuigtabak en veldtabak [virginia(tabak) uit Virginia]. Als ze je (een) zak tabak noemen ben je een klootzak of een zakkenwasser. Jij bent lelijk de sigaar (de dupe, de pineut).

2. Er zijn meer koeien die Blaar (of Bles) heten. De bedeguar is een hondsrozenspons. Hij speelt bugel [flügelhorn]. De Black Powerbeweging, bestaat die nog steeds? Zijn commentaar was bladzijdelang. Een blagueur [opschepper, zwetser] blagueert met blague. Is er verschil tussen een blakaman [SR: zwarte of negroïde man] en een blaka [ah aa – slang [èh]: zwarte]? Niet echt, dus. Daarover moeten we maar eens blamestormen [wie is de schuldige van de mislukking?]. Wie heeft de blank-om-een [niet in wdb. wel
een-om-niet, bij domino, 0 + 1]? Wat is een blancokrediet [onbeperkt, geen zekerheid]? Wat krijgen we nou: blaming the victim [slachtoffer beschuldigen]? Een blanc-bec is een melkmuil, de (wijn) blanc de blancs komt van chardonnaydruiven, blanc de Chine is zeker porselein, een blancet [s] is een blanco accept en blanc fixe is een witte verfstof. Een blanc-seing is een blanco volmacht, een blanket(!). Kalfsblanquette (ook wel: blanquette de veau) is een vorm van ragout. Waar vind je dat nog, het spul van Blanus [kermisattractie]? De Blasiuszegen [3 februari, de Heilige Blasius] voorkomt keelaandoeningen.

3. De blastocyste [k] is een voorstadium van het embryo. Bij het geerten of verkeerdjassen kan er sprake zijn van blauwe Jan [in dezelfde kleur alle acht slagen maken]. Bedoel je de blauwe knoop [geheelonthouders] of het Blauwe Kruis [internationaal hetzelfde]? Dat is een sprookje van Blauwbaard [vrouwenbeul]. Blauwdruk is cyanotypie [kopie van een (bouwkundige) tekening in witte lijnen op blauw papier]. Die savante, een blauwkous [geleerd, minachting voor huishouden], droeg een blauwlakense jurk. Zijn er ook blauwpelde (niet meer in VD – wel: geelpeld = geelgekleurd) kippen? Een nahoer heeft niets met prostitutie van doen, maar is een Tibetaans schaap, een blauwschaap. Onder blauwschimmelkaas of bleu vallen gorgonzola [dorp bij Milaan], roquefort [plaats in de Cévennes], bleu d'Auvergne [regio in Frankrijk], bleu de Bresse [oude Franse provincie] en bluefort [variatie van roquefort]. Zwollenaars zijn brijbekken [brijen = onduidelijk spreken] of blauwvingers [scheldnaam]. Je kan iets geel of rood verven. Je kan ook iets geel of rood kleuren. In de papierindustrie kennen we de bleek- [roerbak ter ontkleuring] en de heelgoedhollander [heelgoed = de bereide pap]. Mijn voortanden zijn gebleacht [bleken]. Als je een blei [vis, bliek] beethebt, dan ben je blij. De dictee-industrie bloeit als nooit tevoren en dus als een roos.

4. De clairet is een lichtrode, droge wijn, ook wel: paillet of blekerd genoemd [clairette = wit]. De single malt [onvermengde, van gerstemout gestookte whisky] is natuurlijk heel wat anders dan de blended (Schotse) whisky. Het Blendwerk der Hölle is de begoocheling uit de hel. Bij soldaten is blenko blanco. Een blessing in disguise is een meevaller die aanvankelijk een tegenvaller leek te zijn. De
Belgisch-Luxemburgse Economische Unie is de BLEU. Bleu chaud is rauw en lauw, bleu froid rauw en koud. Een caissière (kassière) is een bliepmiep. Is Blijde Intrede hetzelfde als Blijde Inkomst? Ja. Een toneelstuk met een happy ending is blijeindend. Dat schip is op de Banjaard gebleven [gestrand, vergaan]. De bliksem van het Vaticaan (excommunicatie) trof haar. Een blindaas (steekvlieg) is een blinde daas. Het caecum is de blindedarm. De linkerd gaf niet thuis. Is een blintse een joodse blini? Ja. Een blob is een binary large object (en een blobvis een diepzeevis).

5. Die sfygmomanometer [bloeddruk, kwikkolom] moet nodig gecontroleerd worden. Het sorbenkruid wordt ook wel bloedkruid genoemd. Je kunt de bloemetjes wel buiten zetten, maar dan moet je ze ook water geven [de bloemetjes buitenzetten = feestvieren]. De btw is de belasting over de toegevoegde waarde. Een trompe-l'oeil is misleidend [echt lijkend, natuurgetrouw]. Een niet- of
non-gouvernementele organisatie is een ngo. Een doyen(ne = vr.) is de deken, het oudste lid van een college, met name het corps diplomatique (CD). Welke fragmenten zou jij in zijn anthologie (chrestomathie – bloemlezing) stoppen? Een blokart is een zeilwagen met drie wielen. Dat nieuwe boekje is een must-have, een onmisbaar hebbeding(etje). Blokzandsteen is quaderzandsteen. Er zijn meer hondjes die Blom [Mops, Fikkie] heten. Dat blondinetje (blondientje) is een blondie [blondje, naar popgroep Blondie].

6. Met blondes d'Aquitaine worden vleesrunderen bedoeld. Blood, sweat and tears is de Churchilluitdrukking voor bloed, zweet en tranen. Aan blootliggen gaat blootleggen vooraf. Een blouson noir was een nozem, de blouwel is de hennepbraak (blouwelen is hennep braken). Met BMX'en kun je een fietscross houden. Wat gebeurt er zoal op een boap: beestenontmoetings- en activiteitenplek? Een bondsbonze [bons, mv. bonzen] is een bobo [bondsbons]. Een bodhisattva (nog geen boeddha) is verre van egoïstisch. Een bodhrán [bau-rahn/ruhn] is een Ierse [hoofdletter I] handtrommel. Boeën is boe roepen [door een boeroeper]. Wie mogen er in het Gulden Boek [patricische, vorstelijke een hooggeplaatste personen] staan? Helmut Kohl beloofde de DDR'ers blühende Landschaften. Een bluestocking is een bas-bleu [blauwkous: geleerd, afkeer van huishouden]. Op blu-rays [optische schijf, blauw laserlicht] kun je informatie opslaan. Het nationaalsocialisme had als leus Blut und Boden.

7. Het Boek Gods is het Boek der boeken, de Heilige Schrift. In het biljartspel zijn er bloques [forse stoot, rechtuit]. Het boekenbal vindt plaats in de Boekenweek. De vendumeester [verkoping, veiling] is ziek. Geen gezicht: het uitje van de boerenbond met deszelfs leden in het boerenbont. Hij sprak goed Stads- en Boerenfries. Een boerengeneraal was een generaal van de Boeren in de Zuid-Afrikaanse oorlog. Bisette, goedkope garen kant, is boerenkant. Een tilbury is een boerensjees. De Boerenkrijg was tegen de Fransen gericht, de Boerenoorlog tegen de Engelsen. Ze schenken hier boerenjongens en -meisjes. Regen op Sint-Margriet, zes weken boerenverdriet. De boerentaal is de taal van de Boeren in Zuid-Afrika: het Zuid-Afrikaans. Een hijood [hie-dzjoet] is een boerkini. Kijk, daar zijn de boertjes van buut'n [plattelanders]. Zich boetvaardig tonen, is het cilicium [boet(e)kleed, boetehemd, boetgewaad] aandoen.

8. Zij is expert in netten boeten. Een wederbeleggingsvergoeding is gewoon de boeterente. Boetplegend is boete doend. De boeuf bourguignon [rundvlees] is gestoofd in rode wijn en bouillon. Daar heeft Jan Boezeroen [arbeider; boezeroen = korte kiel] geen verstand van. De jurk was van rouwkrip [zwart krip, vgl. crêpe]. Een bo-gesprek
[bee-oo] is een collect call. Een bogerd of bogaard is een boomgaard. Een bogey vindt men bij het golfspel, een bogie bij de spoorwegen. De Boheemse broeders zijn de hernhutters [vgl. Loutere Broeders]. Dat heeft duidelijk de boholook [zigeunerlook – van Engels bohemian = zigeuner]. Die atoomfysische afstand is twaalf bohr [= a_0, ca. 5 x 10^-11 meter]. Boiseren is een lambrisering [houtenwandbetimmering] aanbrengen. Zij zijn met farao's bokken weggegaan [met de noorderzon vertrekken, gevangengezet worden]. Een boîte de nuit is een nachtclub. Bokens zijn houten oefenzwaarden [bij kendo]. Hij doet als de Maas bij Bokhoven [voorbijgaan zonder groeten]. Die afrastering is bokitoproof [bestand tegen grof geweld]. Hij is bokke- en botergeil. Geef mij maar een Bossche bol, geen berlinerbol of engelsebol.

9. We gaan eerst naar de Razende Bol [zandplaat bij Marsdiep, Texel] en dan naar de bollen, de Bollenstreek. Zien we ze dan bollen pellen [ww.]? Zeilen die bol staan, zijn bolstaand. Een boldootwagen [strontkar] vervoert geen eau de cologne. Is de bollenplanter ook verantwoordelijk voor het bollenpellen? De eenheid lambert wordt afgekort met L (niet: La) of la [kleine letter l] . In Laag-België spreken ze geen Platjavaans, Platmaleis of Laagland-Schots. Labbeien is gewestelijk babbelen of kleppen. Gelukkig hebben we bij het dansen de labannotatie [het dansschrift]. Ik las in het Laathoogduits een verhandeling over de laatbarok en de laat-19(d)e-eeuwse kunst [in cijfers]. Lacs d'amour hebben de vorm van een oneindigheidssymbool. Bij Laconische [Laconië] k/ceramiek [k] moet je denken aan het zuiden van de Peloponnesus, met als hoofdstad Sparta. Een kortharige labrador [variant van de newfoundlander] heeft Labradoriaanse roots.

10. La clarté française is de helderheid in de Franse uitdrukkingswijze. Ik kan niet wachten op la città eterna, het aloude Rome, het eeuwige Rome, de Eeuwige Stad. Laborum dulce lenimen: omschrijving van het dichten. U vervoegt zich (vervoeg u) in de laden-en-lossenzone. Lacedaemoniërs zijn inwoners van Lacedaemon (Sparta – beide niet meer in VD). Een ladykiller is een donjuan of casanova. La grande règle de toutes les règles: de regel dat een toneelstuk voor alles in de smaak moet vallen. Een laideron [lelijkerd, lelijk meisje] is niet moeders mooiste. Een lait de poule is een in water of melk geklopt ei. Het LAKS is het Landelijk Aktiekomitee Scholieren. Die lakhs [munt] waren elk honderdduizend roepies waard.