Dictee – dictees [3465]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee juni 2020 (6), geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (1076)
1. De sprawl is het geheel van de bebouwing (industrieterreinen, voorsteden) rond een grote stad. Jantje draagt een spreidbroek [bij heupdysplasie en heupluxatie]. We zagen een spreid- en een zijsprong [bv. bij gymnastiek]. Wat een sprekerd is die man! De beauty leed onder de spretae injuria formae: (de belediging in de vorm van) de miskenning van haar schoonheid. Sprezzatura is quasiachteloze virtuositeit. De sprite is een meteorologisch verschijnsel [bij zwaar onweer waarbij lichtstralen waaiervormig omhoogschieten]. Spritzer is een drankje van witte wijn (of vruchtensap) aangelengd met koolzuurhoudend mineraalwater. De Grote Sprong Voorwaarts vond in China plaats [Mao Zedong, 1958 – 1960]. Hier is sprake van het sprongsgewijzemutatiefenomeen. S.p.t.: salvo pleno titulo, met voorbehoud van volledige titel. De ruzie zou de spuigaten uitlopen (en de pan uit rijzen). Ken je het spul van Blanus [kermisattractie]? Spv is: sociaalpsychiatrisch verpleegkundige.
2. Het SQL is de Structured Query Language [bij databases]. Voor een squinch knijp je een oogje dicht [poseren, bv. voor foto]. Een squishy [speelgoed, knijpen, daarna weer oorspronkelijke vorm] is heel flexibel. Sriracha is scherpe Thaise chilisaus. De S.R.E. is de Sacra Romana Ecclesia, de Heilige Roomse Kerk en S.R.I. is Sacri Romani Imperii, van het Heilige Roomse Rijk (d.i. het voormalige Duitse Rijk dat van 962 tot 1806 heeft bestaan). Een SRI is een serotonin reuptake inhibitor, een serotonineheropnameremmer (SSRI = selective). Een SSD is een solid state disk (apparaat voor dataopslag zonder bewegende delen). Een sst is in BE een supersnelle trein. In BE is de v-dienst de verzorgingsdienst. Dat is goed te stade [van pas] gekomen. De oorlogsgeschiedenis kent heel wat staakt-het-vurens. Soldaten, staak het vuren en vrienden, staak uw wild geraas [2 x staakt = archaïsch]. In de slagerstaal komt het begrip slagersstaal voor. Bij 0123456789 is er sprake van ‘tabelcijfers’. Bij ‘uithangende cijfers’ [uithangers] komen de 34579 ‘onder de lijn’ uit net als bij de letters de g, j, q en y.
3. Van een staartnummer heeft het laatste cijfer een staart (7 of 9 dus). De staats [= staatssecretaris] heeft het besloten. Van 1801 tot 1805 bestuurde het Staatsbewind Nederland. De Staatsdoema is de Doema (Rusland, sinds 1992). Het Staatsblad is de Staatscourant. Het schip van staat [de staat met een schip vergeleken] is de staatshulk (de hulk van staat ). De RKSP was de Rooms-katholieke Staatspartij (Nederlandse politieke partij van 1926-1945, voorloper van de KVP). De Staatsveiligheidsdienst is de veiligheidsdienst van de Belgische (federale) staat. Het stableford is bij golf een spelvorm met een aparte puntentelling [handicap speler en moeilijkheidsgraad hole]. Geen gezicht: stepdansen met een stabjack [trimvest] aan. Die stadhuistaal (stilus curiae), dat is maar niks. Stagering of stadiëring [onderzoek naar het stadium van een tumor] vindt bij een tumor plaats. De regering is uitzonderlijk genoeg overstag gegaan. Aristoteles (van Stagira) was een Stagiriet.
4. Het woord ‘stalag’ komt uit WO II: Stammlager. De man met stalinsnor voerde een stalinspectie uit. Bij een stall hebben de vleugels van een vliegtuig een te verticale stand. Een stambha is in India een zuil als gedenkteken. Een stamnos is een zekere antieke vaas. Er is nog stamwort [ongegist bier] genoeg. Een standee is een levensgroot reclamebord, gewoonlijk van een persoon. Ajax won de wedstrijd stans pede in uno [zonder enige inspanning, met het grootste gemak: niet in 2023 dus!]. De stapes is in de anatomie de stijgbeugel [3 gehoorbeentjes in oor]. Op auto’s kun je CH tegenkomen: Confoederatio Helvetica (Zwitserland). De stas [staatssecretaris] kwam te laat. Star Wars is de sterrenkrijg, het SDI (Strategic Defense Initiative – afweer tegen intercontinentale raketten). Waar worden er eigenlijk geen stats [statistiek] van bijgehouden? De Statbel of ADS is in BE de Algemene Directie Statistiek van de Belgische federale overheid. In het Statencollege konden theologiestudenten vroeger gratis studeren [1592]. Een stater is een Oud-Griekse [GB] gouden of zilveren standaardmunt. Beschrijf eens wat een statue-colonne is [zeer slanke gebeeldhouwde figuur in de vroeggotische portaalarchitectuur, een overgangsvorm tussen de functionele zuil en het vrijstaande beeld]. De status quaestionis is de stavaza [de stand van zaken]. Een stayokay is in NL een jeugdherberg. Hij fietst al uren steady state [tempo van lang doorgaan, niet uitgeput raken].
5. Dit is een staurogram: een christelijk symbool dat de almacht van Jezus verbeeldt. Denk ook aan de letters tau en rho. Stauros is overigens het Griekse woord voor kruis. De Khoikhoivrouwen lijden aan steatopygie [sterk ontwikkeld zitkussen op het zitvlak]. Pas op het tweede gezicht mag je naast gesteggel ook gestechel [GB; VD via ww. stechelen] schrijven. Stecho- of stoichiometrie kom je tegen in de chemie. Hier ter stede is een andere uitdrukking gangbaar. De steebewoners [boerderij] gingen weer stedewaarts [naar de stad]. Een steeldief is een beetje dubbelop. Sommigen noemen hem een steenezel [zeer dom of koppig mens]. Een steenmannetje [stapel stenen, bv. als markering bergwandeling] kan een gedenkteken zijn. Met knoldragende steenbreek of steenroosjes wordt het Haarlemse klokkenspel [plant, dus] aangeduid. Die steentjes [zekere succulente sierplanten] kunnen wel degelijk bloeien.
6. Zo, krullenbol steilhaar [met stug haar], ben je daar? Een stelle is een stelberg [opgeworpen hoogte of heuvel]. Ik vind mezelf best een goeie stelkundige [algebraïst]. Een epitheton van Maria is stella maris (maris stella, ster der zee). Steller dezes tekent hierbij protest aan. STEM-onderwijs betreft: Science, Technology, Engineering and Mathematics ((exacte) wetenschap, technologie, engineering en wiskunde). Een stemfie maak je in het stemhokje [selfie aldaar]. De Stemra is in NL de Stichting tot Exploitatie van Mechanische Reproductierechten der Auteurs. De STER is de Stichting Etherreclame. Een stereobril is een 3D-bril. Stereotiep is stereotypisch. Cholesterol en ergosterol zijn sterolen. Een sterrenet kun je eten [sterappel]. Op Sint-Steven is het tweede kerstdag. De STI is de Straits Time Index (beursindex van Singapore). Heb je even een stiekje [elastiekje] voor me? Een stifado is een Griekse stoofschotel met rundvlees. Een ozena is een stinkneus. Een stipo is een heel oud schrijfmeubel. De StiSan is de Stichting Samenwerkende Abortusklinieken Nederland, dat was vroeger de Stimezo = Stichting voor Medisch Verantwoorde Zwangerschapsonderbreking. Een stobá is op de Antillen een stoofschotel.
7. De
Stiva is de Stichting
Verantwoorde Alcoholconsumptie
en de Stivoro de Stichting
Volksgezondheid en Roken.
Een stock américain is een dump. De samenstelling ‘benzoylecgonine’
staat niet in VD, maar de samenstellende delen wel: je kunt die dus
rustig in een dictee gebruiken … Hier zet men koffie en over [dat
heet een zeugma]. Houd afstand en vol [dubieuze
samentrekking]. Die snelheidsduivel is pro motor [voor
de motor] en dus promotor van snelheidswedstrijden zoals
grands prix (ook: grand prixs
– s
uitspreken), anders gezegd:
grand-prixwedstrijden. Wat
betekent het en waar ligt de klemtoon: stoffijn [bnw.:
zo fijn als stof] ? Elke riffie is een Riffijn [bewoner
Rifgebergte, Marokko]. Een stokargument is een argumentum ad
baculum (doorslaggevend). Is dat
stolwijker [Goudse kaas] op die
boterham? Een stolpruim is geen pruim [bewaren
levensmiddelen op vissersschip]. Dat zijn een paar poepieouwe
stompen [soldaten die al lang in dienst zijn].
Interessant: stomppuntige berlicummers [soort
van wortel, peen].
8. Een
stondoifi [SR, stohn-dohj-fie]
is een steenduif en een stonfutu
[oe] een steunpilaar. Vallen de
stoomvinkies [vliegtuig] ook onder de
Stoomwet [toezicht stoommachines]? De
naam ‘Stopera’ komt van ‘stadhuis
en opera’. Een stop-motion [film]
wordt beeld voor beeld opgenomen. Het vliegtuig maakte een stop-over
[korte tussenstop] in Jemen. In de maand
stoptober [oktober] zou je niet moeten
roken. In de alternatieve geneeskunde [ook:
parfumerie] wordt storax = styrax gebruikt. De Storting is het
parlement van Noorwegen. In de kerk betaalden ze ooit plaats- [voor
vaste zitplaats in de kerk] en stovengeld [huren
van warme stoof – onder de voeten]. Bij het
IMF [International
Monetary
Fund =
Internationaal
Monetair
Fonds]
is een str een speciaal
trekkingsrecht.
De Straat van Gibraltar is een zee-engte. Het straatsgoed [majolica
= aardewerk, faience] werd door
de Straatvaarders via de Straatvaart [= door de
Straat van Gibraltar] binnengebracht. Daar is hij weer:
Temmincks strandloper [zekere steltloper].
Een strap-on is een voorbinddildo. Hoe was de strategiesafari
[brainstormsessie over richting van de
onderneming]? Een stratier [straa-tjee]
is in BE een straathond. De bewolking was cumuli- [verticaal]
en niet stratiform [horizontaal]. Een
stream of consciousness [lit(t)erair
procedé met directe gedachteweergave]
is niet-samenhangend. Wat zijn koppelteken-Nederlanders
[streepjes-Nederlanders, Turks-Nederlands,
Marokkaans-Nederlands, etc.]?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten