Dictee – dictees [3448]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee mei 2020 (2), geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (1065)
1.
Omwille van is ter wille van. Hij was omzeggens (bijna)
gestikt. Wat gok je, on of even? Ik geef een voorbeeld van een
litotes (understatement): ik ben niet
slecht in dictees. Dat is onderhout [houtgewas
onder de bomen] met veel insecten. De onderonssfeer is de
ons-kent-onssfeer. Onderrugpijn is lagerugpijn (GB,
GB in toelichting
ook lage
rugpijn, VD:
allebei goed). Dat is de polder die het onderst ligt. Ik ben
daar niet onderst(e)boven van. Een
ondervloer of slijtlaag is een chape [sjahp]
[vgl. chappezijde].
Hij studeert aquaeologie [niet
in wdb.] . De Onderwijsraad levert goed advieswerk. Gebakken
scholletjes vindt men in zuurkool met onderzeeërs. Dicht en ondicht
is poëzie en proza. Dat on-dit ging rond. Alle inspanningen waren
ten ondomme [vergeefs, nutteloos]. Ze
dansten de one- en twostep.
2. Hij
draagt graag onesizekleding [one size: kleding
in één maat]. Onergdenkend is argeloos. Oneuzen is
valsspelen [GB in
toelichting: vals spelen is niet fout].
Hij is ongelofeloos [ongelofelijk,
ongelooflijk] dom. Hij viel in ongenâ, in ongenade. Een
porte-malheur is een onheilsbode (net als een
jobsbode). Het project werd on hold gezet [opgeschort].
Oniomanie is koopziekte. Zijn winst was niet onmis [mocht
er best zijn]. Een onnaë vriend is beter dan een naë buur
[noaber]. Wat raadt je buurman je aan:
paar of onpaar [even of oneven]? Drink
nog een radlertje [mengsel bier en frisdrank].
Hij maakte een niet-onrake opmerking. We gaan alleen om met ons en
ons gelijken. Die tegenslag komt te onstade [op
een ongelegen tijdstip]. Jullie zijn onte [vuil,
smerig] vuila/ikken,
onteriken [vuila/ik].
De glans is eraf: ze is ontchict [ww.
ontchiquen]. Het is goed dat die kwestie onthaagst [ontdoen
van het Haagse karakter] wordt. Die
haantjes-de-voorste zijn
nu toch echt wel onthaand [zijn haantjesgedrag
en mannelijke
zelfingenomenheid verliezen].
Hij werd ontieg [= ontiegelijk] kwaad.
Ontkroezen is straighten [sluik maken,
ontkrullen, van haar]. Een ontong is een kwatong [kwade
tong, lastertong]. Jazeker: ontweid is uitgeweid (en
ontweien dus uitweiden;
iets met ingewanden). Krijg je onychia [ontsteking
om en onder de nagels] en onychitis [ontsteking
nagelbed] van onychofagie [nagelbijten]?
Vast niet. Een oo
is een onderofficier
en O&O is (de
bedrijfsafdeling) Onderzoek
en Ontwikkeling.
Oogsidderen is nystagmus.
3. Van GB mag ‘ooglijk’ ook ‘ogelijk’ zijn. Guitje en etuitje, dat is oogrijm [visueel rijm, niet bij uitspreken]. OON is in NL, achter de naam: Officier in de Orde van Oranje-Nassau (RON = Ridder). Een oordjesprent kostte toen een oortje [ook wel: oordje]. Was hij nou testis auritus [oorgetuige] of testis oculatus [ooggetuige]? Volgens VD ben ik een oorlogskind (22 april 1944). Oorsmeer is cerumen en een oorspiegel is een otoscoop (en oorsuizen tinnitus). Oortjespasta is orecchiette. Je moet om de oost varen om in de Oost (Levant) te komen. Zo’n oostenrijker [vrijgevig persoon] wordt door zijn handelen vanzelf minder rijk. O.t.N. is oost ten noorden [en – 2023 – NO is noordoost(en)]. Op hoeveel graden O.L. (oosterlengte) ligt die stad? Het woord ‘noordvaarder’ schrijf je met kleine n. Opart is optical art. Hij stond haar met raad en daad, ope et consilio, terzijde. Ze hielden opendeur = open huis [huis, bedrijf, school vrij te bezoeken] in de openlucht. Openaccesspublicatie verwijst naar open access.
4. Openhaardhout is voor de open haard. De stevige poort werd opengelopen [met geweld]. Met een open mind ben je open-minded. Opensourcesoftware komt van een open source. Zij is Open Vld'ster [maar: VLD’er]. Een opera buffa (geen opera seria = serieus: historisch, mythologisch dus) is een opéra bouffe ofwel comique [komische]. Een OS is een operating system. Hij blies op de ophicleïde [blaasinstrument]. Wanneer was de Opiumoorlog [China: 1840-1842 en van 1856-1860]? Een opisthodomos is de achterhal van een Griekse tempel, een posticum. De terdoodveroordeelde was zielsblij met de opjarenstelling. O.P.N. = ora pro nobis, bid voor ons. Je hebt vaste en vloeibare opodeldoc(h) [zeeppreparaat]. De oliebollen zijn opperdepop [schertsend: op]. Een opperleenheer is een suzerein. Oppoppen is pop-uppen. Het OPS is het organisch psychosyndroom, de schildersziekte. Er moet een fout in zitten. Hij taste de bakstenen op. De Opta is in NL de Onafhankelijke Post- en Telecommunicatieautoriteit. HSDD is een hypoactive sexual desire disorder, een opwindingsstoornis. De oraison funèbre (lijkrede) was bemoedigend. Hij had het NR (Nederlands record), ER (Europees record), wr (wereldrecord) en or (olympisch record). Oral history is van horen zeggen [mondelinge getuigen].
5. De
orantenhouding [staande met ten hemel geheven
handen], die ken je toch wel? Een oratio pro domo is prêcher
pour sa paroisse [preken voor eigen parochie].
De schimpscheut tijdens WO II luidde: “Nieuwe orde, lege borden.”
Al tijdens WO II werd de ordedienst
(OD – illegaal,
voor na de bevrijding) opgericht. Ik vind haar een ordi
(ordinair)
meisje. Hoeveel öre (1/100,kroon) kost
dat? Zweedse kroon: SEK,
Deense: DKK
en Noorse: NOK.
In een orebak [Bargoens: geldla] zaten
vroeger oortjes [ook wel: oordjes].
Orgeade [ohr-zjaa-duh] is een drank:
amandelpers. Een orgiasme is een geheime cultushandeling. De
Oriënt-Express, dat was nog eens wat anders dan de TEE,
de
Trans-Europa-expres.
Tegen uitdroging bij diarree gebruik je ORS
(oral rehydration
salts/solution).
De orthoëpie [orthofonie, leer van de juiste
uitspraak] leert ‘ortho-ester’ [chemie]
correct uit te spreken.
6. Aan George Orwell (boek: 1984 – Nineteen eighty-four) danken we de orwelliaanse nieuwspraak [newspeak, versluierend, politici]. Wat kan een mens dom zijn (uitroep daarover): o sancta simplicitas! Het OSAS is het obstructief slaapapneusyndroom, slaapapneu. Tegen de griep hebben we oseltamivir. Met de osm [ons soort mensen] worden osm’ers bedoeld. Het Oskisch is een uitgestorven Italische [autochtone bevolking Italië] taal. Het woord ‘noord’ stamt daaruit. Het OSL is het Oud-strijderslegioen. Ossaarts zijn kwelgeesten. Een oeil-de-boeuf is een ossenoog, een rond venster. Heimwee naar de DDR is ostalgie. Nog niet veel ossi’s hebben te midden van de wessi’s een osso [straattaal: huis] gevonden. Osteoblasten [cel die nieuw bindweefsel vormt] kunnen niet zonder osteoclasten [… afbreekt]. Bij een ostracisme [schervengericht – hier in de betekenis: sociale uitsluiting] werd geen ostrakon (mv. ostraka – scherf) gebruikt. Morgen zijn otepa [opa] en otema [oma] zestig jaar getrouwd (diamanten bruiloft). Een otorragie is een oorbloeding. De Otter is een Kleine Waterslang [sterrenbeeld]. Ottava bassa is een octaaf lager, ottava rima komt uit de letterkunde [strofe van 8 verzen, etc.]. Dit is een voorbeeld van Ottoonse [drie keizers met de naam Otto] kunst. Een ottomane is een lage sofa zonder leuning. Dat is een ottetto [octet] uit het ottocento [19e eeuw].
7. Na de
eerste paring is een vrouwelijk hert ineens een ouddier.
Een
student-oud/weheer
is een o.h. [overjarige
student] Oude vodden koop je op
een oudemarkt. Patricide [vadermoord] en
matricide [moedermoord] zijn beide
parricide [oudermoord]. Met oudewetters
(en ook: oudkomers) worden zekere
asielzoekers bedoeld. Een oud wijf wordt ook wel oudewijvenkoek
genoemd. Vrouwenpraatjes zijn (des)
histoires de femmes. Hij heeft een hoge oudte, ouderdom. Een
ouroboros is een staartbijtende slang. Ze zijn er voor de
out-of-competitioncontrole [dopingcontrole
buiten de wedstrijden om]. De intro’s [inleidend
gedeelte] en outro’s [laatste maten
muziekstuk] bepalen vaak je beleving. Die zuiger [persoon!]
heeft me geoutreerd [tot het uiterste brengen].
Bij ouwejongens is het ouwe-jongens-krentenbrood. Het O.V.
[Oude Verbond]
is het O.T. [Oude
Testament].
Een ovatonde (ovonde) is een ovale
rotonde. Geef mij maar ovengebakken aardappelen. Na veel
over-en-weergepraat
[heen-en-weergepraat]
kwam er een compromis tot stand. Ik ben met de overhaal (het
veer) gekomen. Die laarzen zijn overknees [tot
net boven de knie]. Hij is oversekst [te
zeer beheerst door, gericht op ...].
8. Het gebied van Venlo en Roermond heet het Overkwartier. Overnight [zomaar ineens] stond hij daar. Door de overtraining was hij overreached [overtraind]. Ik heb die oversizede [extra of te groot] kleding op internet overseld [meer verkopen dan je hebt]. Over the counter = otc. Een over-the-countermedicijn is vrij verkrijgbaar. Een owrukuku is een uil of een lanspuntslang (SR). In de Oxfordbeweging droegen ze vaak oxford [zekere katoenen stof]. Het paard nam de dubbele oxer [hekken, haag en sloot] moeiteloos. Oxazepam is een kalmeringsmiddel. Een Oxfordiaan of Oxonian is docent of student aan de universiteit van Oxford. Oxim is een middel tegen gifgas. Oxo [ohk-soo] is boter-kaas-en-eieren. Een voorbeeld van een oxymoron is: de ongekroonde koning [2 tegenovergestelde begrippen – levend dood, etc.]. Oxymel is honingazijn. Oxyopie is een zekere oogziekte. Een ozena is een stinkneus. OZO is (WO II) Oranje zal overwinnen en OZO [2023!] is oostzuidoost. Een stinkniese is een prostituee. De Waadi is de Wet Allocatie Arbeid door Intermediairs. W.t.Z. is west ten zuiden. COVID-19 wordt veroorzaakt door het wuhanvirus [SARS-CoV-2].
Geen opmerkingen:
Een reactie posten