3453 Dictee zaterdag 23-09-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1070)

Dictee – dictees [3453]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee mei 2020 (7), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1070)

Oefendictee mei 2020 (7)

1. Het resultaat van morfen is een morph: een digitaal gemanipuleerde foto. Nieuwe update oVD 24 mei 2020: 388. 830 lemma’s (was 388.727). Delier is de populaire vorm van delirium: een verwarde psychische toestand bv. bij ziekenhuisopname. Het delirium tremens is het gevolg van overmatig alcoholgebruik (of juist het stoppen daarmee). Een terminaal delier is de toestand van verwardheid, angst en onrust die kan optreden als het levenseinde nadert. De afkorting r. kan rechts betekenen maar ook folio recto (r^o), de voorzijde van een blad (in een opengeslagen boek: rechts). Het antoniem is folio verso (v^o, links dus). We kennen de Hoge Raad van Adel en de REA (Raad voor Economische Aangelegenheden – VD: r is fout – 2023 oké!). Het rabarberen refereert aan het geluid van een volksmenigte. Houden die rabbi’s [joodse godsdienstleraar, rabbijn] echt rabbies [konijnen]?

2. Die rabauwen van bouwvakkers waren keien in het nabouwen (en ook: nabauwen – napraten, met spot). De rabide hond met rabiës ging rabiaat [woedend] tekeer tegen de zije sok die [zachtzinnige man,
niet-krachtige figuur] aan rabies theologorum [de razernij der theologen] leed. Op het raccrochement [klein spoorwegemplacement op een industrieterrein] kom je via een raccordement [aansluitspoor]. Met een racemaat [chemie: racemisch mengsel] kun je niet samen racen en het racemus [uitgeperste sap van rijpe druiven] kan niet vliegen. Rachitis is de Engelse ziekte of morbus anglicus [bot groeit krom]. Uit Indië kennen we de titels raden adipati [rijksbestuurder in vorstenlanden] en raden-ajoe [echtgenote van een regent]. Met een raderwieltje kun je raderen. Gelukkig is dat radicitus [met de wortel, geheel en al, radicaal] uitgeroeid. Radicchio [raa-dih-kie-joo] is rode sla. Heb jij echt zelf nog Radio Oranje beluisterd? De radiocauserie was op een radio-cassetterecorder opgenomen. Met RFID wordt radiofrequentie-identificatie bedoeld. Een radkaart is een T-kaart (Middellandse Zee en Nijl). Een radvenster is een roosraam. De prijs van die rachels was een flinke raggel [tegenvaller]. Een railleur
[ree-leur] maakt tramrails schoon. Raita is een bijgerecht uit de Indiase keuken. Een rakhi is een versierde armband, raki, die drink je.

3. Met ‘rakketakketak’ boots je een mitrailleur na. De ramen (geen mv.) is Japanse maaltijdsoep met noedels van tarwe. Gaan jullie basketten [basketbal spelen] vanmiddag, dus niet batikken en daarbij grinniken? Ik schrok me het apezuur, toen er ineens een ramboetan of apenkloot [zure, geurige, met zachte, harige stekels bedekte vrucht] op tafel lag. In een ramequin bereidt men crème brûlée. Het geluid van een trommel boots je na met ramplan(plan). De gemalin van Aegir (Germaanse mythologie) heet Ran. Rance [rahn-suh] is een marmersoort. Een rancher(o) [reen-tsjuhr, rahn-tsjee-roo] woont op een ranch(o) [idem] en luistert naar ranchera [ah], een Mexicaanse muziekstijl. Alles buiten de Randstad heet Randland. Rangoli is een Indiase kunstvorm. Ranken [èh] is op of tot een ranglijst schikken (vgl. ranking). Je weet het: raout [raa-oet] is rout [raut] (voorname, deftige avondpartij, bv. aan het hof). Ranten [èh] is tieren (tekeergaan).

4. Rapamycine is sirolimus [plantaardige stof, groeiremmer, ook tegen afstoting transplantaten]. Grappig, zo’n dialectrapper (mc = hiphopartiest, rapper – zit niet aan de fiets ...). Een raptor, largitor [één geheel] is iemand die tegelijk gierig en verkwistend is. Ra/oskolniken [ketters, afscheiders Russische kerk] hoeven nog geen raspoetin [veel invloed, intrigant, geen ras-Poetin, vgl. sergeant] te zijn. Een rastaquouère is een exotisch heerschap. Met een rastraal [vijfpuntige pen, lijnentrekker] teken je notenbalken. Een rateau is het harkje van de croupier [bij de Franse roulette – die van: faites vos yeux en rien ne va plus. De rattachisten wilden Wallonië bij Frankrijk. In het Bargoens zeggen ze rausjen tegen rauzen. Raven is deelnemen aan een rave [beide ee] (extatisch dansen). Een rawah is een moeras, een sawa een (nat) rijstveld. Een raw foodie eet raw food en is een rawfoodeter of rawfoodieliefhebber. Een Razzie is een Golden Raspberry Award [voor slechte prestatie bij filmkunst] en geen Oscar (Academy Award – bijzondere prestatie op het gebied van de filmkunst). Hij is razendsnel en razend knap. Tussenwerpsel (selectie, u,v,w,x,y,z): uche-uche, uh (eh), uhm (ehm, euhm), verdijd, verdju, verdulleme, vergeme(s), vergimme(s), vernonde, voilà, vroem, wablief(t), wajo (straattaal, Marokkaans, verbazing), warend/tig (waarachtig), watskeburt, wazzup, wham, whatever, what the fuck, woep(ie), woeps, xxx = kusjes, yep, yo, zág, kaerel, zoef, zulle, zzz (zoemend geluid), you name it en who cares?

5. Idem (a, b, c, d, e, f): a(a)rgh, adé, adie, adieu, adios, afijn (enfin), ah, aha, ahoe, ahoi, ahum, ai, ajakkert, ajasses, ajakkes, ajakkie, aju, ajuus, ajuussies, akkebah, alla, allee, allemachtig, allemachies, allo, allons, alstu, amai, amehoela, ammehoela, ammenoela, ammenooitniet, arrejakkes, asje, awel, awoert, babbeldebabbel, blablabla, bijlo, bilo, bis, bliep, bloeb, blub, blurp, boing, boink, br, brr, burp(s), een blurbtekst, bye, ça va, cheerio, cheers, chet(sie), chut (sst), ciao, dáág, dei, di boni (goeie goden!), dii boni (schrik), dju, doe(g), (doe)(i)doei, duh, ebbe ebbe debbe, efkes, elias, emmie, eureka, evoë, ewa (Marokkaans: hoe is het), fak(king), fuck, fawaka (hoe gaat het?), finito (basta), foei, foert (bekijk het maar), fok(king), forza (sport, aanmoediging), fuck it, fuck off, fuck you, floep, abuis, apprepo en à propos.

6. De ROB (fout VD – 2023 akkoord: Rob) is de Raad voor het Openbaar Bestuur, de Rbb (correct zo) is (historisch) de Raad voor het Binnenlands Bestuur. Een RBT is in NL een recherchebijstandsteam. De rc of rico is de richtingscoëfficiënt van een rechte lijn bv. in een XOY-assenstelsel. Een radiaal kort je af met rd of rad [eenheid van geabsorbeerde energie]. De RCC is de Reclamecodecommissie. De RDW is in NL de Rijksdienst voor het Wegverkeer. De REA is in NL de Raad voor Economische Aangelegenheden. Een read-only bestand is alleen-lezen. Ik kijk graag reality(-tv). Bij realtime chatten ben je afhankelijk van de real time van de computer. Rebadgen doe je met hetzelfde product onder een andere naam of een ander merk [vgl. rebranding – ie]. Op een rebec [één- tot viersnarig strijkinstrument] kun je rebetika [melancholieke Griekse volksmuziek] spelen. In 2007 begon de Grote Recessie [na de toenmalige kredietcrisis]. Recht door zee gaan is iets anders dan rechtdoorzee zijn. Hij is echt een rechtsmens [rechts in de politiek]. Recirculeren is recycleren of recyclen. Hopelijk is die reclassent [cliënt bij de reclassering] reclasseerbaar (te reclasseren). Een recolle(c)t is een franciscaan. Een recluse [kluizenaar] is (levenslang) ingemetseld. Een reco is een reconstructie. Récompense: recompensie (familierecht: compensatie bij inbreuk op de gemeenschap van goederen).

7. Recu(u)p is herstelverlof. Het red cedar [hout van de reuzenlevensboom] is duurzaam bouwmateriaal. Die prater is rederijk [welsprekend]. Redox staat voor reductieoxidatie. Een red snapper of rode snapper is een zeevis. Is dat de nieuwe James Bond redux [toevoeging geeft nieuwe versie aan)? Een reductio ad Hitlerum [vergelijking met Hitler of de nazi’s en dus verwerpelijk] is gemakkelijk een drogreden. Een ref is een referee. Die re-educatie is reëel nodig. Een reefer is een marihuanasigaret. Tussenwerpsel (g, h, i, j): gaap, gad(sie), gak, gefeli, genacht, genavend, genavond, godmiljaar, godsammekrakepitte, goei, goh, gom(mie), grut(jes), grote grutten, hadie, hai, hoi, hap-slik-weg, hebbes, hei(a), hela(ba), heui, hoei, hoepla, hoepsasa, holadijee, hopfalderiere, hopla, hopsa, houdoe, hup, hupla, huppekee, ieuw (afkeer, walging), jak, jakkie, jakkes, jee, jees, jeetje, jippie, joehoe, joepie, joh, jottem, ju, just in case en juistem.

8. Tussenwerpsel (k, l, m, n, o, p, q, r, s, t): kaasje, klikklak, klots, knots-boem, ks(t), labberdepoepie, laci, lekko (Engels: let go), less is more, ma foi (beslist), mehoela, mind you, mjam(mie), mmm, mwah, nada, niente, neu, nolijeheine, njet, no way, oeps, oef, oeh(oe), okidoki, olie (mis – bij kegelen), oudoe, pardoes, pats-boem, perdoes, peu nerveux, pf, pfoe, pfiew, pioew, ploing, plopperdeplop, poe-ee, poeh, poelepoele, potztausend, props, propz (respect – 2003, straattaal), pst, puh, qué, qui-va-là, rakketakketak, retteketet, rinkeldekink, roeftem, rrrt, sa, sakkerloot, salu(u)t, saluutjes, salve, sanitas, sansodemelatafel, santé, santjes, sapperdeflap, sapristi, schluss, shit (happens), shoot (= chips), si en la (zus en zo), sjonge(s), skol, sliepuit, snotverdikkeme, sodeju, soedah (laat maar, Maleis), so what, sst, suja, tada, tararaboemdijee, tata, tfoe, tiens (verbazing), tjeempie, tjeminee, tjoeketjoeke, tjonge, tjongen, tjonges, tjuus, toedeloe, toedeledokie, toppiejoppie, trarara (trompet), trusten, tsa, tsjakka, tut, tuurlijk en een twexit is het stoppen met twitteren [2023: Twitter --- > X].