Dictee – dictees [3460]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee juni 2020 (4), geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (1074)
1. Ze lijdt aan het moederteresasyndroom [dwangmatige neiging tot het helpen en verzorgen van anderen]. De Siberische kou laat me siberisch. De sibillijnse [raadselachtig] spreuken komen (als waren ze) van de Sibillen [Romeinse mythologie – waarzeggende vrouwen]. Een SIC is een student identity card (een internationale studentenkaart). Ik houd niet zo van die sideboobs [‘blote’ borst, zijdelingse inkijk]. Een siciliaan of Siciliaanse partij is een partij schaak met een zogenaamde Siciliaanse opening – pion e4 c5. In de siderale [de sterren betreffend] astronomie gaat het niet over sidderalen. Het bekendste voorbeeld van deze dieren is de Stargarder sidderhals [duif of kip – hals siddert bij stress]. Met SIDS wordt het sudden infant death syndrome (wiegendood) bedoeld. Kom je bij de Siënese schilderschool vaak siena (terra di Siena, terrasiena – okerachtig pigment in Toscaanse aarde, thans ook van elders) tegen? In de siërra [gebergte] leerde hij de sierrabarber kennen (en voor de siësta de paella). In het siëstaland met de siësta-economie werd heel vaak gesiëst [siësta houden – middagslaapje op het heets van de dag].
2. Een sik is een single income with kids (alleenverdiener met kinderen). ‘Hortsik’ roep je tegen een paard, ‘hort sik’ tegen een geit. Een sikhara (shikara) is de toren boven een zeker heiligdom. De man met sikkenbaard [goatee] was geen sikkepit [helemaal niets] waard. De Silicosewet moet silicose [stoflongen] voorkomen. Als een aap (sim) is simiësk. Als aardlagen kennen we o.a. sima en sial (Si, silicium, Ma, magnesium en Al, aluminium). Een sim-only is een telefoonabonnement zonder mobiel toestel. De verdediger werd simpellijk en simpliciter uitgespeeld. “Mag het nog één keer?” luidde zijn simsonsverzuchting [oude kracht terug]. Een anjer of anjelier is een genoffel, jenoffel, giroffel, ginoffel of nagelbloem. De postweg is in Indië de door Daendels op Java aangelegde grote weg van Anjer tot Banjuwangi. De sindonologie is het wetenschappelijk onderzoek naar de mysteries van de Sindone, de lijkwade van Turijn. Een sinaasappeljood was de Joodse Jan Modaal. Een singalong is een meezingfeest. Singelen is een single spelen. Vrouwelijke Sinto [mv. Sinti]: Sintezza.
3. Op zijn singlespeed [fiets, m.n. mountainbike, met vrijwiel en slechts één verzet] schrok hij van het single shot [stuk vuurwerk waarbij een lichtkogel wordt gelanceerd en een luide knal klinkt]. Een demitariër heeft de vleesconsumptie gehalveerd. De champetter [veldwachter] pakte de sjanfoeter [schelm, deugniet] bij de lurven (kladden, lappen). Bij een dame- of koningsgambiet worden pionnen geofferd voor een kansrijke aanval. Wat (BE) sectair is, is sektarisch, radicaal, fanatiek. In NL is de SIOD de Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (instantie voor de opsporing van uitkeringsfraude). Het SIPS is in de autotechniek: side impact protection system (beschermingssysteem tegen aanrijdingen van opzij). Het Sipri is het Stockholm International Peace Research Institute (internationaal instituut voor onderzoek naar de vrede). Een andere naam voor Sirius is Hondsster. Sisyfisme is arbeid om de arbeid. Een sitcom is een situatiekomedie. Sirenegeloei overstemde het sirenenlied [mooie, verderfelijke – e verplicht – verleidster].
4. Sitosterol [chemische stof] moet je niet verwarren met cytosine [biochemische stof]. De sixthermometer of thermometer van Six-Bellani is een maximum-minimumthermometer [houdt na instellen in de tijd erna de hoogste en de laagste temperatuur bij – alcoholthermometer met U-vormige capillaire buis]. En jawel, Sjaak was weer de sjaak [de pineut], Sjaak van Buren [kan me niets schelen]! De tawaaf is de (zevenvoudige) rondgang om de Kaäba [in Mekka] tijdens de hadj [pelgrimstocht naar Mekka]. Landmeters gebruiken sjalons [afwisselend rood en wit geschilderde piketpaal]. En sjalksnar is een hofnar [grappenmaker aan het hof]. Sjapp(i)etouwen is lanterfanten. Als gebeden noemen we het ave maria en het sjema jisraël [keer bidden, als naam met een hoofdletter]. Wat Arabieren een sjeik [vr.: sjeika] noemen, heet bij de islam een sjeich [geestelijk leider]. Sjiektabak is geen chique tabak: die moet je sjieken = pruimen (ontchiquen hoeft dus niet). Geen sjoege geven is geen sjoechem geven [niet reageren: geen antwoord]. Lekker, zo’n glas sjok [chocolademelk]. Een choc des opinions is een botsing van meningen. Op zo’n racismedemonstratie zie je veel sjw’s (social justice warrior – gelijkberechtiging etnische en seksuele minderheden). Die skeeleraar [uh] treedt soms op als skileraar [ee]. Een skegging is een legging met aangenaaid rokje. De skene [o.a. kleedruimte spelers] was een gebouw in het Griekse theater. Een skeletoni [beoefenaar skeleton] skeletont. Het lijk werd geskeletteerd [ontvlezen]. Een SIMM is een single in-line memory module, een SIPP daarentegen een single in-line pin package (met pootjes voor de montage).
5. Skinnydippen [naaktzwemmen] doe je wel zonder skinny jeans [jeansbroek met zeer smalle pijpen, vanboven en vanonder]. Met een skottelbraai [schotel op gasfles aangesloten] kun je barbecueën [BBQ’en]. Een skraki is een skratjie [soort Surinaamse trommel], een skrakipoku dus een skratjie pokoe [traditionele creools-Surinaamse zang begeleid door drums, voorloper van kaseko]. Een skwalleur skwalt (voeten achter elkaar op enkelvoudige ski). Een skyfos is een zekere Attische of Korinthische kom. Het SLA is het servicelevelagreement. De handenschuddende [GB] premier leek wel op campagne. Naast het wiegenbed klonk het wiegelied. Ze heette Doornroosje, de Schone Slaapster. Hij wenste haar slaapwel (tw.). Slacklinen doe je op een smalle, elastische band [gespannen tussen 2 objecten]. Een slashie is een persoon met twee of meer banen. Daar kwamen ze vandaan: van de Slavenkust [gedeelte van Afrika’s westkust, tussen de Goudkust en de delta van de Niger]. De Slavenoorlog was de Amerikaanse burgeroorlog (1861-1865). De herenmoraal is de herrenmoral [meerderwaardigheidsgevoel t.o.v. de ‘minderwaardigen’ – antoniem: slavenmoraal]. Het achtbenige paard van de oppergod Odin heet Sleipnir. Na afloop van de slemppartij [schranspartij] groot slem [alle slagen halen bij een kaartspel] halen ...
6. De sleutel was in de slibbrij gevallen. Het Horologium heet Slingeruurwerk [sterrenbeeld zuidelijk halfrond]. Een slinky is een loopveer [speelgoed]. Dat restaurant bakt heerlijke slippies [sliptong]. De aanduiding SLL staat voor Sierra Leoonse leone [munt]. Een slordevos is een sloddervos. Een sloepsloper sloopt niks [touw waarmee een sloep gevierd wordt]. Een sloompie doet alles in slomo, slow motion. De (het) slopestyle [acrobatische toeren bij afdaling, bv. skiën] is voor acrobaten. Het Slotfeest is het slotfeest van het Loofhuttenfeest [joods feest, 7 dagen, herdenking uittocht uit Egypte]. Slotjes [mv.] zijn brackets [tandheelkunde: om tanden recht te zetten]. De slot-n spreek je meestal niet uit. Slowbalisatie [vertraagde globalisatie] gaat niet snel. Slow cooking doe je met een slowcooker [lange bereidingstijd op lage temperatuur]. Als one for the road [laatste snelle borrel, afzakkertje] nam hij een sluitje [laatste drankje voor sluitingstijd], een afzakkertje, dat stakkerdje. Slush is smeltende, papperige sneeuw. Smalltalk [keuvelarij] heeft wel iets van (des) histoires de femmes [= vrouwenpraatjes]. Die jongelui zijn behoorlijk smexy (smart + sexy). Smishing is sms-phishing [vissen naar persoonsgegevens op internet]. Heb jij ook een tuxedo [tuh-ksie-doo] (smoking)? Het woord smombie komt van smartphone + zombie. Dat is nou smoothe [vloeiend, vriendelijk, soepel in het gehoor liggend] muziek. Tin heeft als symbool Sn [Latijn: stannum]. Een snappy oneliner is (dus) heel kernachtig. Onder de eik zagen we een snavelhauwtje. Een sneakersok [sok zonder schacht] is een footie. Snedig is ad rem.
7.
Frederik V was de Sneeuw- of Winterkoning [regeerde
Bohemen maar een winter lang – winterkoning = vogel]. Tot
welk niveau ligt er sneeuw? De sneeuw-
of nivometer vertelt en vermeldt het.
Een snellius gebruiken ze in het zeewezen bij de plaatsbepaling
(meten van twee hoeken tussen 3 bekende
punten). Die arts was een heelkundige: hij was heel kundig.
Een snitch is een klikspaan. Opzoekvraag: het rad van Ixion
(Lapithen, – Zeus, Tartarus, Hera)
[beeld van een altijddurende marteling].
Het invar [niet in wdb.] is een
nikkel-ijzerlegering met buitengewoon lage uitzettingscoëfficiënt.
Het had daarom goed gebruikt kunnen worden voor de ‘standaardmeter’
(maar die heeft nu overigens
een andere definitie, los van metalen).
Wel in de wdb.: nife = nikkelijzer (Ni,
nikkel, 28 en Fe,
ferrum, ijzer, 26 – legering). Snoei- is loeihard. Snoozen
heeft wel iets weg van snoezelen. Daar heb je die kerel met zijn
snorrenkop [drinkkop
voor een snorrenmans]
en snorrepijperij [lorrenpijperij
of beuzelarij] weer. De snotdolven [snotdolfers]
[snotneus] waren heel enthousiast
snotolven [vis, lompvis, steenkruiper]
aan het vangen.
8. Zo’n
snotter [snotjongen] heeft snottebellen.
In een snuffmovie [film met moord,
verkeersongeval met dodelijke afloop, etc.] op je snufferd
vallen [neus, gezicht] is een bagatel
[kleinigheid, futiliteit, bagatelle =
muziekstuk(je)].
Snus [uu]
is fijngemalen pruimtabak. De Societas Rosicruciana
[vrijmetselaarsvereniging Engeland, geloven in
de christelijke Drie-eenheid] heeft niets met de rozenkruisers
te maken. Castor en Pollux waren socii individui, onafscheidelijke
genoten en vrienden. Op Soekot, het Loofhuttenfeest, zie je vaak
soekes of soekot (enk.: soeka – loofhut,
vgl. de uittocht uit Egypte van de Israëlieten onder leiding van
Mozes). Een Soenan is een Soesoehoenan [titel
van de vorst op Solo of
Soerakarta, Java]. Dat is een
mooi soepterrientje (soepterrinetje).
Soezerig gaf hij de soezenbak [porseleinen bak
voor soezen] door. Een canapé is een récamier
[soort rustbank] met rugleuning. Met
soft focus wordt flou artistique [foto met
vervloeiende lijnen die een dromerige, romantische sfeer oproepen]
bedoeld. Soja latte is caffè latte [Italiaanse
koffie met veel melk] met sojamelk. Ontslagen van alle zorgen
is solutis curis. Hij had een aura
[fijn-stoffelijk
of vluchtig omhulsel] van something rotten [iets
wat niet deugt]. Een sonnettette is een snelsonnet [sonnet
= 14 regels, etc.]. Wat in SR een sopi is, is in NL een (koek
en) zopie. Sorren [S alleen wegens begin
zin!] zijn soroptimisten. We kennen de sortes Biblicae
[voorspellingen ontleend aan de Bijbel],
de sortes Homericae [voorspellingen ontleend aan
Homerus] en de sortes Vergilianae [voorspellingen
ontleend aan Vergilius]. Hij was al de sjaak [de
pineut], en nu ook nog de souffre-douleur [zwarte
schaap].
Geen opmerkingen:
Een reactie posten