Dictee - dictees [3440]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee april 2020 (4), geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (1059)
1.
Chloroquine is een antimalariamiddel. Hoe schrijf je uraeus
(brilslang op diademen = hoofdband Egyptische
farao’s), Mattheus, Zebedeus, extraneus, Deus en varikeus
(met varicose, varicosis, varicositas – met
varices dus)? Ze werden gedreven door anti-Europasentimenten.
We kregen een heerlijke tarte-tatinfantasie [appeltaart,
gebakken met bodem boven de vulling] voorgeschoteld. Kufar
[mv. islam, scheldwoord voor ongelovigen]
zijn kafirs [scheldnaam voor
niet-moslims].
Kuipjesteken is vaatjesteken [een opgehangen en
met water gevulde kuip met een stok kantelen, als volksspel] .
Het Feyenoordstadion in Rotterdam wordt de Kuip genoemd (staat
in de wijk Feijenoord). Vlak bij de külliye
[bijgebouwencomplex moskee] stond een
kümbet [vrijstaand islamitisch grafmonument].
Fluxus is (was) een kunststroming in de
jaren 60 (zestig) van de twintigste
(20e,
20ste) eeuw. Ook Interlingua is een kunsttaal. Een kupari is
in SR een teek (ook: parasiet, profiteur).
De kortte van zijn friste douch(e)beurt
ooit, bevreemdde mij. ‘Douchegel’ leek fout, maar
douche-egel’ zal wel niet
bestaan … PTSS: posttraumatisch
stresssyndroom.
2. Pas
maar op dat je het postintensivecaresyndroom
(PICS,
post-ic-syndroom) niet krijgt. Kurieren am Symptom [symptomen
bestrijden, niet de kern] doe je met kennelijke oogkleppen op.
Hij zal nooit rijk worden, penny wise and pound foolish als hij is:
zuinig in kleine en verkwistend in grote zaken. Hoe schrijf je
‘kurkestrik’? Een kursaal [kuhr-saal
BE: oe] is een kurhaus
[koer] (centraal
gebouw in badplaats). Hij zit op het kussen, in het pluche
[aan het bewind zijn, de macht hebben].
Een kustvaarder, kustvaartuig, is een kuster of coaster
(kustvaart/handel
is cabotage). De cacimbo is een kustnevel. In Zeeland heet de
(plant) kustzegge waardzegge. Drukkers
zeggen kuut tegen een accent aigu of acutus. De KVP
is (ook) de klassieke
varkenspest.
De KvW
is in NL de Keuringsdienst
van
Waren.
Hoed je voor de Kwade [de
duivel].
Ik bedoel niet goedschiks (de
bonne grâce), maar
goed- of kwaadschiks: nillens willens (willens
nillens), nolens
volens, willens of onwillens. In kwaaiigheid heb je een kwaaie aan
hem. Kun jij de kwakwabangi [percussie-instrument,
lijkt op kwaken van een eend]
bespelen?
Het volk is de kwalijkgeziene [onbeminde]
despoot kwalijkgezind
[vijandig
gezind, kwaadgezind].
3. Een qubit is een kwantumbit. We kennen de kwartels van de Oude en de Nieuwe Wereld. Hij is nu beroemd: alle ogen zijn gericht op Kwatta. Alle inspanningen zouden uiteindelijk blijken te kwiste [verloren, te gronde] te gaan. Een kwo is een korte wetenschappelijke opleiding. Een KZ-verklaring was in NL een krankzinnigenverklaring. Dat is wel een goedkope k- of l-smoes [geslachtsdeel weggelaten]. Ik geniet zo van la Deutekom! Z’n kinderlaadklep [mond] is gauw gevuld! In alle vroegte werd de laadspanning [accu laden] aangepast. Laas (laci, eilaas), de voorstelling ging niet door. Zij zit zwaar in de labberente [narigheid]. In de VS heb je Labor Day en in het UK verheerlijkt Labour (Party) de labour [arbeid, arbeiders]. Lacs d’amour vormen het oneindigheidsteken ∞. Als je een lacto- [wel zuivel, geen eieren] en een ovovegetariër [wel eieren, geen zuivel] kruist, krijg je een lacto-ovovegetariër [wel zuivel, wel eieren]. Die ladette [wilde meid], dat is me wat! Een chertepartij is een charte-partie [overeenkomst scheepsbevrachting].
4. De laesus of laedens is de gelaedeerde (partij – de benadeelde). Beter blo [blode] Jan, dan dô [dode – d van dakje] Jan. Naar de hooftiaanse P.C. Hooft is de P.C. Hoofttractor genoemd. Ken je trouwens Hoofts Nederlandse Historiën? Een LAN is een local area network en een WAN een wide area network. De (quadrille des) lanciers is een oude dans. Landart is landschapskunst. Een landaulet(te) is een coupé-landauer en rijdt vaak rond in de landouwen. Bekende, nou ja, wetten zijn de Landarbeiderswet en de Landbouwarbeidswet. NL/NLD, BE/BEL en SR/SME zijn 2/3-letterige genormeerde landcodes. De lokalen versloegen de landelijken [bij verkiezingen]. Een landscape boekuitgave is soms wel handig (vgl. landschapstand – liggend formaat). De landstorm [1913 – 1921] was er eerder dan de Landstorm [1943]. Een landwacht(er) was lid van die Landstorm. Met vin de (du) pays wordt landwijn (uit het land zelf) bedoeld. Lanesplitting [tussen 2 files doorrijden – door rijden lijkt beter, VD] doe je met een motor. Heeft de doodgraver Jan Langbeen [bijnaam van de dood] in dienst? Heel apart: lansiers [met lans gewapende ruiter] die de lanciers dansen. Die specifieke Laocoöngroep [dood van Laocoön en zijn zonen – die werden omslingerd door slangen] stamt uit 150 v.C(hr). De pers: la Reine du Monde.
5. Vérités de Monsieur de la Palisse zijn waarheden als koeien, lapalissades. Een lashschip heet zo vanwege ‘lighter aboard ship’ (lichter aan boord). In de Lastage [Amsterdamse buurt] waren vroeger werven. Het lauan is zeker hout. Lavash is een veel gegeten broodsoort. Gaan we dat law (langeafstandswandelpad) helemaal aflopen? Een lawaai/kabaal- is geen stille wake. Laxisme is laksheid. Met lbg wordt liquefied bio gas bedoeld. Een lchf-dieet verwijst naar low carb [koolhydraten], high fat [vet].
6. Een wiskunde-exercitie. Herinner je, dat (a ± b)2 = a2 ± 2 ab + b2. Van Dale definieert kwadraatcijfers als de (twee) eindcijfers van de kwadraten van (0) 1 t/m 25. Waarom stoppen ze bij 25? Allereerst de betreffende getallen: 00, 01, 04, 09, 16, 25, 36, 49, 64, 81 (1)(00), (1)21, (1)44, (1)69, (1)96, (2)(25), (2)56, (2)89, (3)24, (3)61 , (4)(00), (4)41, (4)84, (5)29, (5)76 en (6)(25) [= 25 * 25]. Op je rekenmachine kun je zien dat de kwadraten van 26 t/m 50 in omgekeerde volgorde dezelfde ‘staarten’ hebben als die van (terugtellend) 24 t/m 0. Uitleg: (25 + x2) – (25 – x)2 = 25 * 25 + 2 * 25 * x + x2 – (25 * 25 – 2 * 25 * x + x2) = 25 * 25 + 2 * 25 * x + x2 – 25 * 25 + 2 * 25 * x – x2 = 100 x: die schelen dus een honderdvoud en hebben dezelfde staart! Verder is (50 + x)2 = 50 * 50 + 2 * 50 * x + x2 = x2 + (2500 + 100 x) = x2 + een aantal honderdtallen en heeft dus dezelfde staart als x2. De getallen 51 t/m 100 hebben dus dezelfde ‘staarten’ als die van 1 t/m 50. En vanaf 101 begint alles weer opnieuw zoals vanaf 1: (100 + x)2 = 100 * 100 + 2 * 100 * x + x2 = x2 + vele honderdtallen en heeft dus dezelfde staart als x2. Dat geldt dan natuurlijk ook voor 200 + x, 300 + x, etc. Met 0 of 1 t/m 25 in het kwadraat heb je dus echt alle staarten gehad: meer zijn er niet!
7.
Vast even n.a.v. (dictee)
Heerenveen:
GB is duidelijk over
Plat-New Yorks, Platduits, Plathaags en
Platgents. We schrijven dus ook: Plat-Oost-Zeeuws-Vlaams en
Platquébecs
(evt.
Platquebecs
– niet
in wdb., é
voor de Fransen, e
voor de Engelsen,):
plat Québecs
is dus beslist fout! Verder lijkt ‘de nationale driekleuren worden’
naast ‘de nationale driekleur
wordt’ beslist niet
fout! De lead-out [voorbereidend
werk voor de uitgangspositie van de beoogde winnaar]
voor
de beste sprinter pakte goed uit. Zelfs de leather wedge [zijn
schoen door valsspeler gebruikt] hielp
de golfspeler niet aan de winst. Een lebes [waskom
op standaard mv. -es]
gebruik
je als waskom. De ledebreuk betreft de
breuk van een
lidmaat. Een led-tv
[light
emitting
diode]
bleek
niet voldoende, een ledwall [groot
scherm voor bv. sport]
wel.
De leeuwenstaart [geslacht
van halve heesters]
komt
van Kaap de Goede Hoop. Bij ijshockey gebruik je legguards
[beenbeschermers].
In een legodoos zit LEGO. Het leggen van dat leiendak ging van een
leien dakje. Waaraan herken je een ae-lipogram (leipogram
die
letters mogen
niet in de tekst voorkomen)?
De heersende cultuur is de leitkultur.
8. Een leidmotief is een leitmotiv [grondthema, leidende gedachte]. In een lekyth(os) bewaar je water of olie. Ik heb vaak lendenpijn. Spiritus asper en spiritus lenis zijn Griekse grammaticale tekens, een spiritus familiaris is een dienende of beschermgeest, spiritus ketonatus is een chemische stof, spiritus methylatus ook, een spiritus rector is een bezieler, inspirator en de Spiritus Sanctus is de Heilige Geest. Een spitaal is geen hospitaal, maar een speetjesaal. Walrussen worden gelenst (lensen, met een lens doorsteken, ook: geflenst = in stukken snijden). Bij stormweer wordt er gelensd [met weinig of geen zeil voor de wind]. Je kunt lepeltje of lepeltje-lepeltje liggen. De lepreuze [met lepra] leproos werd naar het leprosarium (de leprozerie) verbannen. Leptospiren zijn zekere bacteriën. De (ma)loti hoort bij Lesotho [munteenheid loti, mv. loti of maloti]. Dat is pure lèse-majesté [majesteitsschennis]. De 4 meiviering (viermeiviering) nadert: lest we forget [opdat wij niet vergeten]. Letsen verwijst naar LETS: Local Exchange Trading System [lokaal ruilhandelsysteem]. Welk lettercorpus [grootte] is dat? In Luxemburg spreken ze Letzeburgs. Een menistenleugen hoort thuis in de meniste kerk oftewel menistenkerk (doopsgezinden). Kliktivisme [digitaal ondertekenen van protesten via internet] is een vorm van leunstoelactivisme. De leuzenvoorraad is onbeperkt. Schrijf ‘levenloos’, ‘lendeloos’ en ‘lendenlam’ goed.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten