3452 Dictee vrijdag 22-09-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1069)

Dictee – dictees [3452]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee mei 2020 (6), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1069)

Oefendictee mei 2020 (6)

1. Wat hebben een priant [beeldhouwwerk op een grafmonument waarbij de overledene biddend is afgebeeld] en een adorant [in aanbidding of verering met de handen geheven of gevouwen] gemeen? Zo’n priapische [ontuchtig, onverbloemd erotisch] priapee [gedicht ter ere van Priapus] doet me onvermijdelijk aan Priapus [god van wijn- en tuinbouw, met enorme fallus] denken. Als een vorige pachter de grond verbeterd heeft, moet er prijzij betaald worden. Wat eten we vandaag? Antwoord op die nieuwsgierige vraag: hussen met prikken [hus = troep, boel, zooi]! Prima facie [op het eerste gezicht] werd ik verliefd op haar. Wie of wat is de oorzaak van al dit kwaad: prima malorum causa [de eerste oorzaak van al dit kwaad]. Nieuwe loten aan het firmament: prinsalbertpiercing [eikelpiercing] en prinsalfredhert [zeker klein hert]. Een prinsbisdom wordt beheerd door een prins-bisschop. De
prinses-weduwe koesterde haar prinses-van-de-nacht [’s nachts bloeiende zuilcactus]. Dat heeft absolute prio [prioriteit]. Die zaak heeft een nieuwe pr-pro [van public relations en professional]. In WO II werden zij als proband [proefpersoon, patiënt] gebruikt. Proctitis is de ontsteking van het slijmvlies van de endeldarm. Hij heeft een pro-Deoadmissie [toelating].

2. Een prodowaka is een zekere wandeltocht [SR, bv. bij jubileum]. Hij kreeg de Pro Ecclesia et Pontifice, een pauselijke onderscheiding, ingesteld door Leo XIII, opgespeld. Bij het proggen [computer, programmeren] worden vaak heel ingenieuze progs of proggies [programma’s] geproduceerd. Zij kickt op progrock [progressief]. Een prolaps is een verzakking. De proletkult is een zekere massacultuur [Rusland na de Oktoberrevolutie]. Prometheus is de audax Japeti genus [lett.: stoutmoedige zoon van Japetus, ook: menselijk geslacht in het algemeen]. Zijn optreden was prometheïsch [Prometheus], hemelbestormend. Een PROM is een programmable read-only memory, een programmeerbaar ROM-geheugen. Is alles voor niets, pro nihilo, geweest? Een pronghorn is een gaffelantilope. Een pronaos is de voorhal van een klassieke tempel. Een proosdij is het gebied van een proost. Een pro(o)l is een proleet. Hij is proppiedik. Dat maakt tegenwoordig niet meer uit: propz of props [VD, straattaal: respect]. Een prosateur is een prozaschrijver. De proskynese is de voetval of het aanraken van de bodem met het voorhoofd. Het prosencefalon (geen mv.) vormt de voorhersenen. Pro stylo is voor de vorm en een prostylos is een klassieke tempel met alleen aan de voorkant een zuilenrij [amfiprostylos: voor en achter!].

3. De Protestantenbond houdt jaarlijks een protestantendag. Een proteus is [P: Griekse zeegod] onbestendig en veranderlijk. Protoactinium is protactinium [91, Pa]. Een provem is provo [provoceren, 1965 – 1967] en nozem [jaren 50, vergelijkbaar] tegelijk. Het Provinciefonds en het Gemeentefonds zijn bij de ontvangers daaruit zeer geliefd. Bètacaroteen is provitamine A. Muzikale prozac [antidepressivum] kan gunstig werken. Een proxy werkt als een firewall. De afko voor Provinciale Staten lijkt erg onhandig: Prov. St. [verwarring met PS = postscriptum vermijden?] Een sekser prupt of purpt [geslacht van kuikens bepalen]. De prytanen [10 klassen in de senaat, Rome, afwisselend voorzitter] vergaderden in het prytaneum [hun vergadergebouw]. Het PSA is het prostaatspecifiek antigen. De psak is een beslissing in een halachische [halacha = dogmatische stroming bij de joden] kwestie. De psefologie bestudeert verkiezingsuitslagen. Goed dat er een Psychopatenwet is. Psytrance is muziek, psyops psychologische oorlogsvoering [psychological operations] en een psykter een zeker Oud-Griekse (GB) vaas. Pterygium is een oogaandoening.

4. Polyurethaan of pur wordt niet vaak ook PU genoemd. Jazeker: de pubertijd is de tijd van de puberteit. Pubalgie is terugkerende spierontsteking aan de binnenkant van de dij. De minister verklaarde dat publice [poe-blie-tsjee], in het openbaar. Bij de coronacrisis was de public spirit [gemeenschapszin] van grote waarde. Een pu(c)k(hond) is een mop of mops(hond). Een puer is een prepuber. De pudenda zijn de uitwendige schaamdelen. Een puerperium is een kraambed. In een puffabriek wordt vismeel gemaakt. Een puggaree [puh-guh-rie, g van goal] is een pugree [puh-grie] (in de nek, tegen de zon). Hij wilde per se het puikspuik (puikstuk) van het everzwijn. Nogmaals: debris [ee] is ruimteafval en débris [verder zelfde uitspraak] is puin. Een vingerring(!) is [Bargoens] een puinsteker (sieraad). Als spotnaam kun je Pietje Pu(c)k (achterblijver) gebruiken. De pukcode is de personal unblocking key-code [voor geblokkeerde simkaart]. Pulque is een drank uit Mexico. Een puna [oe] is een koude hoogvlakte in Zuid-Amerika. Met puttees [beenwindsel voor militairen] om produceerde hij een putt [bij golf]. Lekker, met die puttanescasaus [tomaten, zwarte olijven en kappertjes] erbij!

5. Schneiders python is een netpython. De Pythische Spelen en het pythisch orakel hebben weinig tot niets gemeen. Daarvoor moet je in de rubriek Q&A (questions and answers) zijn. Een qaly is een
quality-adjusted life year. Qi dao [tsjie-daaw] is een Tibetaanse en qi [tsjie] gong een Chinese meditatietechniek. Viermaal per dag: q.i.d., quater in die. Hetgeen betekent: quod est, q.e. Hetgeen bewezen moest worden: q.e.d., quod erat demonstrandum. Iedere dag: q.d., quaque die. Q.D.B.V. = quod Deus bene vertat [hetgeen God ten goede moge keren (of: God doe het wel gelukken)]. Zoveel men belieft: quod libet, q.l. Hetgeen ik ontken: quod nego, q.n. Hetgeen ik getuig, quod testor, q.t. Dat blijft mooi: de afkorting qto. [lees: kwarto] betreft het boekformaat kwarto. Een QSO is een quasi-stellar object, een quasar.

6. Een quadcopter heeft 4 propellers. Quadden (met een quad) is ook quatten. Quadrafonie is quadrofonie [stereo met 4 kanalen]. Een zekere encycliek van paus Pius XII had als titel Quadragesimo anno [over herstel van de maatschappelijke orde]. Een quadrireem is een galei met vier rijen roeiers boven elkaar. De quadrupeden zijn de viervoeters. Tien wordt gequadrupleerd veertig, m.a.w. op tien quadruplets kunnen veertig mensen fietsen [vgl. tandem, 2]. De afkorting quaer. (Latijn) komt van: quaeritur: er wordt gevraagd, de vraag luidt … Vraag, quaestio, wordt afgekort tot quaest.: dat levert weinig drukruimtewinst op! Een quagga is een steppezebra. De Quai d’Orsay is de (straat)naam van het Franse ministerie [gebouw, als instelling: M] van Buitenlandse Zaken. Qualibet ex re: door welke oorzaak dan ook. Qua mandatarius: als gevolmachtigde. Quand même: zelfs dan, in elk geval, wat er ook gebeure. Een quango is een
quasi-autonomous non-governmental organization (niet-ambtelijk adviesorgaan van de overheid). Een quarantainearts werkt in een quarantaine-inrichting. Quantum valeat: (voor) zoveel het waard is.

7. Quasi umbra persequi is iemand volgen als zijn schaduw. Een quatre-quarts is een evenveeltje. Het Spaanse ‘qué’ drukt uit dat je iets niet begrijpt. Zij is de onbetwiste queen of jazz. Quelea’s zijn savannevogels. Een quenasttegel is een zekere trottoirtegel. Querelleren is twisten, strijden, queruleren is klagen als een querulant. De QI is de queteletindex, de BMI de body mass index. De GTQ is de quetzal van Guatemala. Quiche lorraine is quiche met spek en kaas. Een quickie is een vluggertje, een tussendoortje [seks zonder voor- en naspel]. Quicunque vult: ieder die wil. Quid faciendum? = Wat te doen? In de muziek is quieto: rustig, kalm. Quién sabe [kie-jèhn-saa-buh]? = Wie weet? Een quillaja is een Zuid-Amerikaanse zeepboom. Een quisling is een collaborateur. ‘Kwissen’ is een vormvariant van ‘quizzen’. Qui-va-là? =Wie daar? = Werda [ee]?

8. Quoad sacra: wat de geestelijke zaken betreft. Quo animo? = Met welke bedoeling? Quocumque modo = op welke manier dan ook. Quocumque nomine = onder welke naam dan ook. Quod absurdum = hetgeen ongerijmd zou zijn. Een quodlibet is een mengelmoes. Quod licet = wat geoorloofd is. Quod non = dat is echter niet zo. Quo jure = met welk recht? Een quokka is een soort kangoeroe. Quomodo = op welke wijze (als znw. de wijze waarop). Quorn is een vleesvervanger. Quorum pars magna fui: waarin ik een groot aandeel heb gehad. Een quotumpje is een quotetje [aandeel] [kwoo-tuh] en een citaatje is een quoteje [kwoot]. Quousque tandem? = Hoe lang nog? Quo vadimis? = Waar gaan we heen? Quo vadis? = Waarheen gaat gij? Het QVS is het Q-koortsvermoeidheidssyndroom. De afkorting q.v. op recepten betekent: quantum vis, zoveel u wilt. Staat er bij jullie thuis een azerty-, een qwerty- of een qwertzklavier bij de pc? Quincaillerie (geen mv.) bestaat uit huishoudelijke artikelen = kramerij(en). Ra is een Oud-Egyptische zonnegod.