Dictee – dictees [3438]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee april 2020 (3), geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (1058)
1. Een
broek van Bertha [koelzeil, scheepvaart]
levert frisse lucht. Deze munten is koersabel [koers
in de betekenis van: omloop, gangbaarheid, circulatie]. Wat
heeft de koers- en verheidsrekening opgeleverd [daarmee
worden koers en verstek van een schip opgemaakt]? Koeskoes was
ook matrozenkost [gortepap met azijn en
kruiden]. Die is dan wel gekoeskoesd [koeskoezen
= door elkaar stampen]. Tegen de hond zeg je ‘couche!’
[koest] of ‘af!’, tegen zijn baasje:
houd je smok [koest], kost [2023:
?], sjakes [koest], piet [koest,
stil], koestem [koest], koes
[koest], katoen [stil,
koest] en gedeisd [koest]: effe
dimmen, dus! Een koeswe [wih]
is een anatto(boom). Een koetei is een
zekere
zee-egel. Het koetjes-en-kalfjesgesprek [koetjes
en kalfjes] ging over een koetel, een koeienhotel. Een
koetsiershand wordt ook wel dupuytren (ziekte
van D.) of Keltische klauw genoemd [peesaandoening,
kromme vingers]. Een koe- of koeienvanger [vooraan
bij de auto] wordt ook wel bullbar of cowcatcher genoemd. De
dinar (100 para) is/was de munteenheid
van o.a. Algerije, Bahrein, (voormalig)
Joegoslavië, Bosnië en Herzegovina, Irak, Jordanië, Koeweit, Libië
en Tunesië.
2. Een
koffiemoeder of -mama is niet wat je wellicht denkt [schaduwboom
voor koffieheesters]. De ondertitel van ‘Max Havelaar’ van
Multatuli luidt: “De Koffij-veilingen
der Nederlandsche
Handel-maatschappij”
[originele boekomslag; VD: de
Koffij-veilingen der Nederlandsche Handelmaatschappij].
Een kokette mag je ook een coquette [behaagziek
meisje] noemen. Een kokkie is een kokin (kokkin)
of een kokes, kookster, kookvrouw. Een kokolampu is in SR een blikken
olielamp. Makroon, ook: makaron, makron [kokosmakroon,
koekje]. Mp [M
wegens begin zin, minister-president]
Boris Johnson van Groot-Brittannië was door coronavirus geveld en
lag op intensive care
(intensivecareafdeling,
ic-afdeling).
De Matthäuspassion [Duden,
wdb. – VD: Matthäus Passion]
van Bach heeft BWV-nummer 244
[Bach-Werke-Verzeichnis].
Hij heeft Koksijdse [Koksijde, plaats BE, niet
in VD] roots. De Kolenzak zie je aan de zuidelijke
sterrenhemel [sterrenbeeld]. Een kolblei
is een karperachtige zoetwatervis, een blei een witvis uit het
geslacht van de brasems. Wie stookt er nou nog kolie
[helft kolengruis,
helft stookolie]? Op Poppy Day
[herdenkingsdag WO's, BE], klaproosdag
(2023, VD: K? –
vgl. Moederdag), worden er
kollenbloemen [klaproos,
ook: waterlelie] uitgedeeld.
3. Kombu is bouillonzeewier. Een kombucha is een theezwam. Je moet de komiek(heid) ervan inzien. Die komische Alte [komische rol oude dame in blijspel] speelt haar(!) rol met verve. De volledige naam van Kominform en Komintern hoef je niet te kennen. Het Kompas en het Scheepskompas zijn synoniemen [sterrenbeeld]. De KOMO-keur is in NL het keurmerk van de Keuringsorganisatie Materialenonderzoek. De Komsomol was de organisatie van de Communistische Sovjetjeugd. Zij zat rustig te haken, maar hij wilde kontjeshaken [kontschudden – bij dans(-) of stripnummer]. De uitspraak van ‘alpaca’ is in alle betekenissen ‘ahl-paa-kaa’. De kooi-eend legde een kooi-ei. Kookouders, dat zijn kookvaders en -moeders [vrijwilligers in jeugdkamp]. Als je op ‘pos’ zoekt, krijg je ook ‘po’ (vanwege meervoud: po’s). Met antracose heb je een koollong en een koolzweer of -buil krijg je van antrax. De koolstof 14-methode gebruik je bij koolstofdatering. Koolstofmono-oxide is koolstofmonoxide (CO). Die koopal koopt ook kopal(vernis).
4. Een concha is een koornis of een doopschelp. Een zekere synthetische vezelstof heet bembergzijde. Een kopfender is een stootkussen om de voorsteven van een boot. Het zat tegen, toch liep hij er kophieps [met het hoofd omhoog] bij. Een kopis (zelfde mv.) is een Romeins kromzwaard. Een KOPP is een kind van ouders met psychische problemen. Een madison is een koppelkoers [wielrennen]. Wat mag een koppelteken- of streepjes-Nederlander wel zijn [Marokkaans-Nederlandse, Turks-Nederlandse afkomst of anderszins]? Een tweewoonst is in BE een koppelwoning [twee huizen onder één dak]. Een kops verband [patijts, streks bij metselaars] is een koppenverband. Een koppelteken is een trait-d’union. Een koraalduivel is een lionfish. De korè (v.) heeft als mv. korai [Griekse meisjes- of vrouwenfiguur], de kouros (m.) kouroi [jongen, naakt]. De studenten hadden hun eigen corpswedstrijd. Meestal geeft hij kortaffe antwoorden. Duidelijk: februari is de kortemaand. Kijk, dat is duidelijk een kortharige korthaar [hond of kat]. Daar zijn de Kortrijkzanen mooi mee! Zijn uitleg blinkt uit in kortte. Hij gebruikte ‘Eefje’ als kosewort [troetelnaam]. Wat is hiervan de kostende prijs [kostprijs]? Straks komen we te leven in een anderhalvemetereconomie [anderhalve meter, coronatijd]. Ars longa, vita brevis: de kunst is lang, het leven kort.
5. Een kota of kotta is een fort, een versterkte plaats. Een kotkoti is een veenmol en een kodkod een nachtkat. Gekruide Zweedse gehaktballetjes [vaak met bessencompote], dat zijn köttbullar. Koublekken is blauwbekken. Als het hellmanngetal hoger is dan 300, is de winter streng. Het novitsjok is een zeer dodelijk binair [= met twee componenten] chemisch wapen in vloeibare vorm of als zenuwgas, door de Sovjet-Unie in de Koude Oorlog ontwikkeld. Die koukleum krijgt de bibberitis bij een kou-inval. Naatje pet [waardeloos!], maar hij wilde het naadje van de kous [het fijne van de zaak] weten. Een kowari is een klein vleesetend buideldier dat inheems is in Australië. De KPW is de Noord-Koreaanse won. De KPI, de key performance indicator, is een indicator om de prestaties van een organisatie te bepalen. Die krabbekat [kattig meisje, kribbekat] was in de weer met een krabbenvlinder [krabbenscheermot].
6. Een futoshiki is een sudoku waarbij de relatieve waarde van het naastliggende cijfer een rol speelt. Een krachtterm/vloek is bv. le mot de Cambronne . Een krait [mv. s] is een gifslang van het geslacht Bungarus. Een krasjes- of mantouxtest [huidtest i.v.m. tuberculinereactie] is een cutiproef (BE). Kratesen zijn misvormde mensen. Het terugkomende commissiegoed noemen we kreeften [waren of boeken die iemand voor rekening van de eigenaar of uitgever verkoopt vb. maandgoed = 1 x per maand]. Kunstschilders gebruiken kremserwit [fijn soort loodwitverf]. Kremetart, krimmetart en cremortart zijn variaties op cremor tartari, een laxerend middel (zit ook in de verkoelende drank imperiaal). Krep is krip (crêpe). Dat is ernstig, die encefalomalacie (hersenverweking). In de Kreeft [sterrenbeeld] zit de Krib [groep van 30 sterren]. Toen kreeg ik de krieuwel [jeuk]. In het krijgsgewoel, de mêlee, gingen zij ten onder: hun tenondergang was onafwendbaar. Het Krijgshof in BE is omgedoopt tot Militair Gerechtshof. Bij die krimpenerwaarder [splitsing van 1 van de 2 rijstroken voor links en rechts afbuigen] moet je links afslaan (linksaf gaan). Een kristalkijker (glazenbolkijker, doet aan kristalzien) is een scryer. Wie kreeg de laatste Kristallen Film (documentaire film, na 10.000 bioscoopbezoekers). Ken je de Kristallnacht [de nacht van 9 november 1938 waarin de SS in Duitsland een grootscheepse pogrom hield tegen de Joden]? Het rob(b)ertskruid, krodde [plant], werd gekrood [kruien met kruiwagen].
7. Kroet [ruwe olie] mag je ook crude [zelfde uitspraak, lange ‘oe’] noemen. Kroien is magisch bezweren met een kroi [magische bezwering]. Het klinkt kingkongachtig [kingkong, Engels ook: King Kong], maar een krokodillendoder (ichneumon) eet slechts de krokodilleneieren … Kijk, daar loopt de Kromme Rijn. De Kromo is de verpersoonlijking van de Javaanse volksman. Rypofobie is smetvrees, eibofobie [omgekeerd hetzelfde] de angst voor palindromen en coulrofobie de ziekelijke angst voor clowns. Krontobana is varkensvlees met bananen en kokosmelk (SR). De Kroon is de Noordelijke Kroon of Noorderkroon (sterrenbeeld: Corona Borealis). Een kroonglas is een crownglas [flessen, ruiten, optiek]. Een diadoche is (figuurlijk) een kroonprins. In BE vinden ze dat een kroonsteen(tje) de vorm van een suikertje heeft [twee elektrische draden verbinden]. Wie kent dat nog: het Kruidboek van Dodoens [boek over platen, hun eigenschappen en gebruik]? De afkorting krt staat voor karaat (ook: k., kar. en kt) en krt. voor kaart. Kruiden- is fytotherapie. Kruudmoes is kruidmoes. De wijn wordt morgen gekruikt [in kruiken doen].
8. De traktatie is appelkruimeltaart. Kruimeldeeg is pâte brisée. Tja, een kruip-in is een kruip-uit [klein en eng huisje]. Enkele oudgereformeerde gemeenten dragen de benaming Kerk of Gemeente onder het Kruis (en die bestaat dus uit kruisgezinden). Waar vrouwen tippelen of vigileren [straatprostitutie], cruisen mannen [homo: partner zoeken]: op straat. De Kruisvinding [3 mei] en de Kruisverheffing [14 september, Verhoging van het Kruis, beide r.-k.] zijn kruisfeesten. Dat duurt maar een kruismakens [een ogenblikje, een amerijtje]. In de Nationale Kruisvereniging zijn de voormalige verenigingen voor gezondheidszorg opgegaan. Uit het kruitvat werd geput voor de kruitkoek, terwijl sommigen kruidkoek nuttigden. De krukkebeen [sukkel, kruk, brekebeen] liep over de krukkenbrug [vb. liggerbrug – met boomstammen]. Die krullenbol heeft een mooie krullenkop. De KRW is de Zuid-Koreaanse won. Bij een film in BE betekent KT kinderen toegelaten. Een kubi [oe] is een zekere ombervis. Een kudzu is een bodembedekker (SR) en een kudo [kjoe] (mv. kudo’s) of een kudos [oh] (geen mv.) is een complimentje op internet. Dat laatste zie je vooral op profiel(en)sites [contact zoeken met gelijkgestemden].
Geen opmerkingen:
Een reactie posten