Dictee – dictees [3115]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 030, geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (827)
De decembrist, het Koninklijk Ballet van Vlaanderen, DDT en dokter Beffie
1. Een dandyachtige en dandyeske dandy dandineert – hier staat niet dat hij dan dineert, maar bij een fat (dandy, modegek) is dat veel apparenter (duidelijker).
2. Het ex tempore (e.t.) (onvoorbereid uitgesproken) dankwoord stond bol van goddank, Gode zij dank en dankjewels (znw. – GB ook: tw.).
3. Een ileus is een darmafsluiting (miserere). Van Dale laat in het midden of dat de dikke, de dunne of de blindedarm betreft.
4. De dame zei schertsend: "Het dauwt al knapjes aan [= regent al flink door]. Het wordt tijd om zachtjesaan de en-tout-cas [paraplu] erbij te halen. Aju, paraplu!"
5. De dbc is de diagnose-behandelcombinatie, het dagelijks bestuur is het db, de decibel is de dB en dubnium of Db is een chemisch element met atoomnummer 105.
6. Is 'dec' de correcte afkorting van december? Antwoord: dat mag met en zonder punt erachter [van GB]! 'Debrailleren', brailleschrift in gewoon schrift overbrengen, en 'debrayeren', ontkoppelen, hebben dezelfde uitspraak.
7. De decaloog (decalogus), dat zijn de tien geboden. Duizendguldenkruid en tiengebodenplant staan daar helemaal los van.
8. De man, een declassé, en zijn vrouw, ook een declassee, waren beiden aan lagerwal geraakt.
9. Decielen verdelen een populatie gelijkmatig in tienen, decyl is echter een alkylgroep, afgeleid van decaan [chemie!].
10. De emeritus hoogleraar was met deeltijd-VUT en hield zich bezig met DNA-deeltjes.
11. Defenestratie is uit het raam gooien van tegenstanders, welk een gruwel, horreur (afschuw) en abominatie [gruwel] moet dat zijn!
12. Een niet-roker zit niet-roken, daar mag je niet roken. Twee derde van driekwart [ook wel los!] is de helft.
13. Een dekabrist (decembrist) was deelnemer aan de opstand van een aantal gardeofficieren tegen de tsaar in 1825.
14. De vrouwelijke slachtoffers van des, di-ethylstilbestrol, gebruikende moeders zijn desdochters.
15. Ballet kan extreem mooi zijn. Denk maar aan de basisbewegingen ervan als rond de jambe [met gestrekte voet cirkelbewegingen over de grond], retiré [voet langs standbeen tot aan de knie] en relevé [lichaam op de tenen], maar ook aan plié [knieën buigen], grand plié [knieën buigen tot gehurkte stand] en demi-plié [knieën buigen, hielen op de grond]. Een ballerina met balletbenen oefent vaak aan de barre [uitspraak: bahr/baar] en voert dan een battement [been gestrekt omhooggooien], grand battement [been zover mogelijk omhoog gooien: voor, achter of opzij], cambré [bovenlichaam naar voren, opzij of naar achteren buigen] of developpé [been optrekken en naar voren, achteren en opzij uitstrekken] uit. Soms wordt zelfs een waterballet of ijsballet als intermezzo, als entr'acte [in de pauze gespeeld tussenstukje], opgevoerd. Heel beroemd is het KBvV (Koninklijk Ballet van Vlaanderen). De choreografie (ontwerp van een ballet) bepaalt meestal het succes van een jazzballet.
16. Dextraan is een hoogmoleculair polysacharide gevormd door bacteriën en het vervangt bloedplasma.
17. De dharma is het geheel van grondregels voor sociaal gedrag in oosterse religies.
18. Bij diastole zetten de hartkamers verslappend uit en dan meet je de diastolische bloeddruk.
19. Bij systole is het net andersom; het hart trekt samen en je meet de systolische bloeddruk.
20. Bij scheikunde leer je diazoacetaat kennen en dibenzopyrrool. Dat laatste is hetzelfde als carbazool. Duidelijk?
21. Wist u dat het insectendodende DDT de afkorting is van dichloordifenyltrichloorethaan? DDT is ook ezelsbrug om lyddiet (ontplofbaar, melaniet, maar dat is DDT niet!) te onderscheiden van lydiet (kiezellei en geen gevaar).
22. De augustijn, de cicero en de didotpunt zijn typografische maten. Nee, we bedoelen hier geen vriendenclubjes.
23. De dieffenbachia is een Zuid-Amerikaans kamerplantengeslacht met groen-witte bladeren.
24. Dief en diefjesmaat speelden beiden samen diefje-met-verlos, voorlullopertje en ezeltje-prik (alle: spelletjes).
25. De hersens vormen een ingewikkeld systeem. Tussen de oren zitten onder meer het weivlies (bekleedt wanden van inwendige holten), de tractus (lang orgaan, streng – znw.!: tractus digestivus = spijsverteringsorgaan, tractus intestinalis = darmkanaal en tractus umbilicalis = de navelstreng), de pia mater (anatomie: het zachte of weke hersenvlies) en het cerebrum (de (grote) hersenen).
26. Snapt u dat: een dievenkrap is een wervel [draaihoutje, houten of ijzeren pen], waarmee men het opschuiven van een raam belet? Doet u aan golf? Dan weet u wat een dimple [deukje in golfbal – wind!], een swing [zwaaiende beweging voor raken bal], een slice [afwijking in de vlucht van een bal], scratch (zonder handicap), een pitch [korte slag – bal rolt niet door], de par [baangemiddelde] en een eagle [twee slagen onder par] zijn!
27. En dan kent u ook de ace [hole-in-one], het airshot [gemiste bal, whiff], de backside [niet meer in VD: tweede deel van de 18 holes], het chippen [met backspin even opwippen en over de green rollen], de dead ball [vlak bij de hole], de dormie (golf: stand bij matchplay, waarbij een speler of team evenveel holes voorstaat als er nog gespeeld moeten worden), de green (fairway, goed onderhouden gedeelte tussen tee – afslag – en green – gedeelte van een golfbaan rondom een hole, met zeer kort gras), de grip (handvat golfclub, golfstok), de handicap (golf: getal dat aangeeft hoeveel slagen meer dan par een speler gemiddeld nodig heeft, welk getal dat hij van zijn score mag aftrekken) en de hole-in-one (in één slag binnen).
28. Directklaarsoep dient als kant-en-klaarmaaltijd [kant-en-klaar]. Je koopt die in een cash-and-carrybedrijf [cash-and-carry]. Kun je in de doblispiegel [dode- en blindehoekspiegel] die doblo [dom blondje] zien, die op een met dobra's [Sao Tomé en Principe – STD] betaalde dobro [soort gitaar] speelt?
29. Een docent doceert. Doçuur is het gedoceerd-worden [zelfnoemfunctie]. Doe alles met mate: mèden agan. Dat moet niet door een kwakzalver (een Hongaarse dokter) behandeld worden, maar door dokter Beffie [= spottende naam voor geslachtsziekte]. De Dode Zeerollen zijn relicten [overblijfsels] uit het Middellandse Zeegebied, ze zijn archaïsch [betrekking hebben op zeer oud tijdperk] en stokoud!
30. Als je de pee (p – dat alleen in VD) inhebt, kun je de zwarte dood – het lemma 'gesel' in Van Dale leek eerst niet te kloppen, vergeet het! – sterven; na een lawine sterf je de witte dood. Achteraf is er niks mis: algemeen kleine letters (de zwarte dood), specifiek die in de 14e eeuw: de Zwarte Dood.
31. Het shakenbabysyndroom [shaken baby] wordt meestal veroorzaakt door iemand die doli capax is (toerekeningsvatbaar), voor wiegendood geldt zoiets absoluut niet. De Doopsgezinde Gemeenten (een Doopsgezinde Gemeente *) doen (doet) aan volwassenendoop. Een doopgeschenk is een pillegift.
* NB In feite 4 maal kleine letter, de organisatie heet: Algemene Doopsgezinde Sociëteit (ADS).
32. Tot besluit strooien we nog wat met predatoren, roofdieren: de poema (cougar), ocelot (pardelkat), de margay (gevlekt katachtig roofdier), de lynx (los), de panter (luipaard), de bunzing (bonzing, stinken als ...) en de jaguar (Zuid-Amerikaans katachtig roofdier), nee, niet die chique auto (= overigens als voertuig een Jaguar)!
33. De olifant met de dikke snuit zei: "Ieder diertje heeft recht op zijn (dictee)pleziertje" en blies vervolgens het verhaaltje uit. Yo, wow (wauw), attenoje, om met dat laatste een van de vele vormvarianten, die dat woord kent, aan te geven!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten