Dictee – dictees [3110]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 034, geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (823)
Equivociteit, een utraquist, kekers, de hond van Pavlov en een feniksdichter
1. Mijn zoektocht naar '*citeit' leverde een rijke oogst op: voraciteit is vraatzucht [m.n. van dieren] , vivaciteit is dynamiek, veraciteit is waarheidsliefde, oprechtheid, tenaciteit is (o.a.) vasthoudendheid, stheniciteit is (medisch: kracht,) uithoudingsvermogen, piëzo- [via druk- of trekkrachten op kristallen] en pyro-elektriciteit [verwarming van kristallen] worden bekend verondersteld, precociteit is vroegrijpheid, kaduciteit is (o.a.) bouwvalligheid, fecundiciteit is vruchtbaarheid, equivociteit is dubbelzinnigheid, coniciteit is het conisch zijn, authenticiteit is echtheid en aero-elasticiteit is een belangrijke luchtvaartterm.
2. Een factotum is een aanvaard synoniem voor manusje-van-alles, doeal, duivel-doet-al, jack-of-all-trades, maître Jacques en misschien ook nog wel van du(i)velstoejager en kalefakker.
3. De faculté maîtresse is het belangrijkste vermogen, dat moet dus wel kennis, kapitaal of arbeid zijn!
4. Zijn er nog exquisiete [uitgelezen, voortreffelijk] beroepen? Het resultaat via '*ist' leverde met meer dan 1200 hits – situatie 2007 in de eVD [oVD 2023: 2038 treffers] en niet alleen beroepen – onder meer op: zendhobbyist en zenboeddhist, visagist [opmaken gezicht] en virginalist [componist voor virginaal, muziekinstrument], een ventriloquist is een buikspreker, een utraquist is zoals bekend een calixtijn (avondmaal – H.A., Heilig Avondmaal – onder beide gedaanten), valuta-analist, trotskist [Trotski, tegen stalinisme] en ubiquitist – hij hangt de ubiquiteit (alomtegenwoordigheid) aan, titoïst [Tito] en thomist [Thomas van Aquino], synergist [zekere spier], syndicalist [BE: lid vakvereniging] en stylist of haarstilist (haarstylist, hairstylist), een sede-vacantist – dat komt van sede vacante – erkent de zittende paus niet, een soul- of rockgitarist, een putschist [putsch = coup] en een pugilist [bokser], een poujadist [Poujade] en een orleanist (aanhanger van het vorstenhuis van Orléans).
5. Met zoveel treffers geven we nog maar een serie: een noëpedist [begeleider verstandelijk gehandicapten] en een non-conformist, een minimalmusiccomponist [minimal music] en een mensenrechtenactivist, een lyceïst [lyceum] en een latinist [Latijnse taal- en letterkunde], een jobist [werkstudent] en een jihadist [jihad: heilige oorlog] , een hodonymist – deelnemers aan het Leids Dictee weten dat schrijver dezes er zo eentje is (was) … – beoefent dus de leer van de straatnamen, de hardcorecommunist, de hairstylist, de frigoboxtoerist en de Francofascist, de fauvist [zekere kunstschilder, fauves = wilde dieren], de flageolettist [zekere fluit] en de fin-de-sièclecomponist (fin de siècle = eind 19e eeuw), de egoïst, de autist [vgl. ADHD, GB in toelichting ook wel: adhd] en de audiotypist [werkt gesproken teksten uit], de dictafonist [idem] en de dicteetypist [specifiek voor dictees].
6. Fäh, ook wel petit-gris genaamd, is bont van het Siberisch eekhoorntje. Een eikpoes is een eekhoorn.
7. Heb jij ook een zwak, een voorliefde, een faible, voor faiencekachels en -tegels, van majolica = Italiaans aardewerk in de vijftiende eeuw?
8. De fairway is het goed onderhouden gedeelte van de golfbaan tussen de tee [afslag] en de green [kortgrasveld(!) rond de hole].
9. Fayalobi komt uit het Surinaams-Nederlands en is een sierheester, in het systeem van Linnaeus de Ixora macrothyrsa.
10. Een broodje falafel [ah/aa uh/èh] is een gerecht met gefrituurde fijngemaakte kekers – kikkererwten, kekererwten of Spaanse erwten, uien en kruiden.
11. De Heilige Familie is geen doorsneefamilie, de families Doorsnee en Flodder zijn dat toch eigenlijk ook niet. Dat je van de familie Van Kleef bent, betekent dat je gierig bent. De uitdrukking 'van je familie moet je het maar hebben' wordt afgezwakt in de context van 'familie van Adamswege, familie van de kant van Adam en Eva of in België familie van het zevende knoopsgat zijn'. Hij is van Kleef (hier: plaatsnaam), hij houdt meer van de heb dan van de geef.
12. Familiezilver is overgeërfd zilvergerei. Een famille-rosevaas is van Chinees porselein (van famille rose dus).
13. Fanerogamen zijn zaden voortbrengende planten, cryptogamen bedektbloeiende planten.
14. Zaad voortbrengen is anders dan zaad vragen: dat doen zaadvragende geile meisjes/vrouwenogen.
15. De hond van Pavlov vertoonde een pavlovreactie (onwillekeurige reactie op een stimulus) in de afgesloten kooi van Faraday (netwerk voor het afschermen van elektrische velden).
16. Farnasol is een naar lelietjes-van-dalen ruikende vloeistof, bestanddeel van diverse etherische oliën, chemisch een drievoudig onverzadigde alcohol binnen de sesquiterpenen [laat verder maar ...].
17. De farouche [wilde, ontembare] nymfomane toog met haar fasces [pijlenbundel] naar de fasching [het carnaval] om de popeye [kleine, sterke man] te fascineren.
18. Faunesk is als van een faun, de bos- en veldgod van de Romeinen. Een fausset is een falset [hoog register – toonomvang – van de stem].
19. De strijd verzandde faute d'argent (bij gebrek aan geld), faute de combattants (bij gebrek aan strijders) en hield snel op faute de mieux (bij gebrek aan beter).
20. In de favela, een sloppenwijk in Brazilië, maak je snel een faux pas (misstap). Maar je brengt het er levend van af, faventibus astris (als de sterren gunstig zijn). Dus jammer genoeg niet bij een maaneclips [maansverduistering] of bij andere malversaties.
21.
Fedajien in het Midden-Oosten, die vormen een islamitische,
anti-Israëlische en antiwesterse volksmilitie.
22. Het was een voldongen feit, een fait accompli, dat onze Piet een felbegeerde felle jan was.
23. De vamp, de femme fatale, feminini generis (van het vrouwelijke geslacht), trachtte de tijman [behandelt de trossen van de schepen] op de kade te versieren.
24. Een fm, een femtometer, heeft, gerelateerd aan de meter, achter de komma veertien nullen en daarachter één een.
25. De Chinese kunst van de juiste plaatsing der voorwerpen in ruimten heet feng shui [fèhn-sjwee/fèhn-sjoe-wie].
26. Als een feniksdichter, een prulpoëet, een dozijndichter, uit zijn as herrezen is, kan hij altijd nog de edele kunst van het schrijven van orthografisch verantwoorde dictees oppakken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten