Dictee – dictees [3107]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 037, geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (820)
Naar Geel moeten, het THC-gehalte bepalen, de geisslerse buis en de Gelaarsde Kat
1. Je kunt wat rijmelen en zwijmelen: een geek [uitspraak: giek] is een computerfreak [ie]. Wat zijn ze walg(e)lijk, al die anglicismen [woord uit het Engels]!
2. Als je van Geel komt of naar Geel moet, ben je toktok, tiereliere of om ooievaarskuitenvet gestuurd [voor de gek gehouden]. Maar je kunt ook mesjogge (ook: mesjokke) dan wel krankjorum zijn. Of je bent een crazy voetbalgek, die betoeterd, besodemieterd en belazerd is. Met je superioriteitswaan kun je mente captus [oe] [krankzinnig] zijn.
3. Het antoniem van geelkoper of messing is roodkoper of tombak. Pakoeli is geelharthout.
4. Een apparitie is een geestverschijning, een appeelken is een klokje en appassionato is hartstochtelijk in de muziek.
5. Gefyrofobie is brugvrees. Tetrahydrocannabinol, ook wel THC genaamd, is de psychoactieve stof in marihuana. De bepaling van het THC-gehalte telt mee. Spring je wel of niet uit je vel of van de brug?
6. Een grappig woord is dat trouwens, gehalte. We kennen het marcoborsatogehalte, het antonpieckgehalte, het ot-en-siengehalte – de term is ontleend aan Ot en Sien, het Privégehalte van een blad, het siliciumgehalte en het zilvergehalte.
7. Skiën, wat is dat prachtig! De skiester [vgl. skister] en de skiër skieden de helling af. Gisteren zei ze nog tegen hem: "Ik ski en jij skiet", waarop hij repliceerde: "Ski jij of ski ik?" Ze hebben daarna samen nog heel wat afgeskied.
8. In de (het) halftime van de kick-and-rushwedstrijd [lange ballen naar voren, boerenkoolvoetbal, hots(e)knotsbegoniavoetbal] was er toch nog tijd om te teaën, in goed Nederlands: theeën. Het spectaculaire spektakelstuk liep uit op verlenging en per saldo op penalty's.
9. Wat kan een geiger-müllerteller meer dan een geigerteller? Niks, dus. Door ontlezen wordt de wereld geïnfantiliseerd [infantiel, kinderlijk worden].
10. De geisslerse buis is een voorloper van de gasontladingslamp en chevreau is geitenleer.
11. Het gekke is nog niet gek genoeg. Denk maar aan de Dianagekte, de WK-gekte en de internetgekte.
12. De Gelaarsde Kat is de bekende kat uit de fameuze vertellingen van Moeder de Gans.
13. De eenheid van (specifiek) geleidingsvermogen is voor elektriciteit siemens [S, mho] per meter [omgekeerde van weerstand – symbool R, eenheid ohm, Ω] en voor warmte (specifiek) watt per meter per kelvin. Conductie is geleiding, een sauf-conduit is een vrijgeleide.
14. Schrijf als strafwerk maar eens zeshonderdzesenzestig maal foutloos hexakosioihexekontahexafobie (angst voor het getal 666 – van het Beest – uit het boek Openbaringen in de Bijbel)!
15. Je kunt er helemaal doorheen zitten. Halfvol is gelijk (=) aan halfleeg [links en rechts maal 2: vol = leeg (:-)], maar voor een kwart vol is niet voor een kwart leeg. Is semilegaal hetzelfde als semi-illegaal?
16. Twee derde opgeteld bij drie elfde maakt eenendertig drieëndertigste, reken maar na!
17. Telkenjare tegen Kerstmis gestrest, genoten ze van een dinertje met (pâté de) foie gras – ganzenleverpastei, een wienerschnitzel en café (à la) crème toe. Dat bracht otium [ledigheid, rust] en vrede in de tent of beter: in de kerststal.
18. Ga je die muziek-cd's op cd-rom zetten? Een sacd is trouwens een super audio compact disc.
19. Weet je het verschil tussen een blinde [voorlezer: houd een pauze] geleidehond en een blindengeleidehond?
20. De sancerre is een witte loirewijn bereid uit sauvignon blanc. Ook lekkere wijnen zijn: xeres(wijn) [vero: sherry – naar: Jerez de la Frontera (Xeres) in Andalusië] en yquem (witte bordeauxwijn).
21. Eruitzien als de dood van Pierlala [als een geraamte], dat deed de pierlala [vreemd of wonderlijk persoon], tevens Midden-Oostendeskundige.
22. Pop-, folk- en avant-garde-invloeden waren duidelijk te herkennen bij het Nedpho, het Nederlands Philharmonisch Orkest.
23. Een goed rentmeester zorgt voor rente-uitkeringen, renteopbrengsten en rente-inkomsten. Tegenwoordig misschien wat genuanceerder!
24. Een lsd-verslaving heeft betrekking op lysergeenzuurdi-ethylamide, dat is alles [s van säure, z van zuur].
25.
Het (kinder-)a-capellakoor zong a
capella en soms zelfs alleen maar met a-capellazang. Toen het op
tournee was, schreven de leden ervan
veel brieven naar huis met hoge L.S.-, PS-, PPS- en
NB-gehaltes.
Gehaltebepaling is vaak knap moeilijk.
26. Bij het traject te land ging de gouverneur in de bocht rechtdoor. Tegen zijn co-equipier was hij niet rechtdoorzee over de oorzaak van de total loss, namelijk yips [sterke nervositeit, eigenlijk bij golf]. Bij het traject ter zee koos hij wel voor een route, die recht door zee naar het perfide Albion [Groot-Brittannië] met zijn Union Jack [Engelse vlag] voerde.
27.
Wat vind je zoal bij zoeken met '*con*'? Een heleboel, van
warmte-economie tot viribus conjunctis – met vereende krachten, de
Vietcong, suçon – insnijdingen [suzonnetje],
split second [fractie
van een seconde – splitsecondbeslissing],
soupçon [verdenking
– soupçonnetje],
scontro – een kladkasboek, quota- en quasicontract, een onomasticon
– een naamboek, meconine – een stof in opium met als synoniem
opianyl, laconiek en laconisme, jan-contant [persoon]
– maar het is hier Jantje Contantje [ook:
handje contantje, boter bij de vis] – en jantje-contrarie,
hors concours [buiten
mededinging], homo economicus
[maximaal nut
tegen minimale kosten],
deconfiture [mislukking,
ondergang], conurbatie [complex
van twee of meer agglomeraties die dicht bijeen gelegen zijn],
contubernaal –
mede-inwonende, aglycon [chemie:
stof die in een glycoside aan een koolhydraat is gebonden]
en anaconda [Zuid-Amerikaanse
reuzenslang,
waterboa].
28. Op '*ine' rijmt veel zoals amoxicilline [soort penicilline] en amygdaline [stof in bittere amandelen], maar niet borderline (laajn – persoonlijkheidsstoornis met afwisselen neurose en psychose) en afghalaine [lèh-nuh – kam- of kaardgaren japonstof met zacht, harig oppervlak].
29. Wie schrijft, die blijft. Denk maar aan de secretaris, de scribent, de stilist, de pennist, de hofchronist, de essayist en de djoeroetoelis [inheemse schrijver, klerk].
30. Ik, te veel gedronken en toeterlazarus? Kom nou, ik heb maar één gevulde dyogo [literfles voor of met bier] soldaat gemaakt! En anders had ik toch nooit nul fout in dit dictee kunnen maken, toch?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten