3105 Dictee zondag 15-01-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (819)

Dictee – dictees [3105]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 038, geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (818)

Gigantomanie, de Unie van Utrecht, een gijsje goochem, Tommy Cooper en de MX-raket

1. Gelukzalige geesten is de hemelse zaligheid deelachtig. De Gelukzalige Eilanden, dat zijn de Canarische Eilanden. Een geluksvogel is een mazzelaar, mazzelkont of bofkont.

2. Kardemom [VD ook: kardamom, kardamon] behoort tot de gemberfamilie. Djahé is gemberpoeder, zoiets als galanga of laos.

3. Je hebt religieuze gemeenschappen zoals de joodse, de christelijke en de islamitische gemeenschap. Er zijn ook volksgemeenschappen als de Joodse, de Molukse en de Marokkaanse gemeenschap.

4. Het gemeentevervoerbedrijf valt niet onder de dienst Gemeentewerken [= GW]. En wat is het GOS [gee-joo-wèhs] (Gemenebest van Onafhankelijke Staten, vm. Sovjet-Unie)?

5. De gemet [guh-mèht] is een oude vlaktemaat, een halve morgen. Kijk in de woordenboeken ook eens bij Rijnlands gemet en Tiengemeten.

6. Gemoedsrust is equanimiteit, een gems is een klimgeit en een gemsbuffel heet ook wel anoa.

7. Gigantesk [gigantisch] gedreven door gigantomanie [ziekelijke hang naar het kolossale] ontwikkelde zich een heftige gigantomachie [strijd van de reuzen tegen de goden] tussen enerzijds de vrouwelijke piccolo en de gigolo – deze laatste reuzenkerel was een ware reuzekerel – en anderzijds de goden. Na de gigue [zekere Engelse dans] gedanst te hebben en wat geilen [erotische handelingen verrichten] in de gijlkuip [gistkuip, brouwerij] – dat gaf leven in de brouwerij – stelde een gluurder hun de vraag: "Werdt gijlieden niet moe?"

8. In de joodse religie is er veel geschwärm (gedweep), met de goël – het leviraatshuwelijk.

9. In tegenstelling tot ivf [uitspraak: ie-vee-jèhf] (in-vitrofertilisatie, reageerbuisbevruchting) houden wij het maar bij in-vivofertilisatie, gewoon de coïtus [maar geen coitus interruptus] dus.

10. De ijsheiligen Pancratius, Servatius en Bonifatius zijn de drie Gestrenge Heren. Mamertius – 11 mei -11 mei – werd niet altijd meegeteld.

11. Een gestreste manager lijdt aan stress, gesurseëerd is surseance van betaling genietend.

12. Het gezegde 'één getuige is geen getuige' geldt voor getuigen à charge en voor getuigen à decharge [GB, VD: é!].

13. De Geünieerde Gewesten of Provinciën sloten heel vroeger de Unie van Utrecht.

14. Een kistje of een combatlaars is een modieuze gevechtslaars, maar zeker geen bottine [rijglaars] of bootee [kinderlaarsje of stevige, lage laars met dikke zool].

15. Ik geef u nog wat woorden in de pen: ghazidsja [oorlog moslims tegen ongelovigen], ruimte- en stammenoorlog en cuba libre: dat is rum-cola met citroen. Vgl. in BE de cuba-librecoalitie.

16. Het sint-janskruid behoort tot het plantengeslacht hertshooi; jachteduivel (niet meer in VD) is doorboord (idem) hertshooi (dat weer wel!).

17. De ghazel(e) is een Perzische, het sonetto een Italiaanse en de redondilla een Spaanse dichtvorm.

18. De nègre, de ghostwriter, beschreef de ghostbuster [spokenjager] die tijdens de ghibil [hete woestijnwind in Noord-Afrika] ghee (geklaarde boter) gebruikte na de jacht op de gerbil (woestijnrat).

19. De giclee (piëzografie) van de giaur [gaa-voer] (Turkse scheldnaam voor alle niet-moslims), met in zijn citerne – mv. s – [tankwagen – cisterne is regenput – mv. n] een verhandeling over gibbsenergie (toestandsgrootheid in de thermodynamica), was gelukt. Van onder zijn gibus [hoge hoed, ook: hogehoed] kon hij en passant (terloops) de gibbon (apengeslacht zonder staart) zien voortsnellen.

20. Sorghum is gierst, miliaria is gierstuitslag en een gietcedel is een letterpolis.

21. De afkorting van gigahertz is GHz, biappen is liften [BIAP = de Bond van Internationale Autoparasieten, lifters, schertsend] en een MX-raket [Engels: missile, experimental] is intercontinentaal.

22. Een hollebolle gijs was ie ook nog, dat gijsje goochem. Zijn IQ (intelligentiequotiënt, vgl. EQ, emotionele IQ) was behoorlijk hoog.

23. De fez van Tommy Cooper is een gimmick [truc om aandacht te trekken]. Hij liep op gympies en dronk een gin-fizz.

24. In plaats van gin-tonic kun je ook gingerale, gemberbier, drinken, het liefst bij Schotse (of Canadese!) whisky [dus geen Ierse of Amerikaanse whiskey].

25. De G-kracht heeft betrekking op de zwaartekracht, de g-factor op een dwarsversnelling.

26. Het glagolitische schrift is het oudste Kerkslavische schrift, verwant met het Oudkerkslavisch.

27. Het glauke [zeegroen] glauconiet (tot de glimmers behorend groen tot zwart mineraal) lag naast de opgezette glatik [rijstvogel] in een glazenkast (glazen kast) onder het glazendak (glazen dak).

28. Op de G8-top van juni 2007 in Duitsland botsten de global players [wereldspelers] met de globofoben of antiglobalisten [bevreesd voor (toenemende) mondialisering], die met hun horror [afschuw] van de global village [de wereld beschouwd als één gemeenschap met de mogelijkheid van allerlei contacten dankzij vervoers- en communicatietechnologie] gewond achterbleven op het talud(je) (helling, schuine glooiing).

29. Het prowesterse Eerste Kamerlid van de SGP [Staatkundig Gereformeerde Partij] met zijn pinokkioneus [GB ook nog: cch!] verafgoodde de IT-branche [informatietechnologie; it is fout!]. Zijn kinderen gingen rustig naar een liveconcert met popmuziek. Het ene was Ajaxsupporter (Ajaciedenfan), het andere Feyenoordsupporter. Ze woonden overigens niet in de wijk Feijenoord. Na het drinken van veel bier ging de ene bierdrinker naar Tante Meier [Tante Betje, wc – watercloset] en de andere ging de vriend van zijn vrouw een hand geven. Ter plaatse ontmoetten zij een stand-upcomedian, een
doe-het-zelver. Zoete lieve Gerritje betaalde onder gelach het gelag en dus alle kosten.

30. Glutamaat is een neurotransmitter, maar ook een smaakversterker. In die laatste betekenis zijn umami [oe-maa-mie] en ve-tsin synoniemen.

31. Zijn wij als dicteevolkje de spraakmakende gemeente die door gebruik de taal (ver)vormt?