Dictee – dictees [3100]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 042, geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (815)
Van horen zeggen liegt men veel, maar wel in commissie
1. Een goede hr-ketel [hoog rendement] is iets vrolijks: dat komt vast uit het Hooglied en niet uit (de Klaagliederen van) Jeremia. Vergelijk: uhr-ketel (ultra, niet in wdb.) en hre-ketel (ook: elektriciteit).
2. Acrofobie is hoogtevrees, hoogwater (GB ook: hoog water) of hoogtij is vloed en laagwater, laagtij, is eb.
3. Iemand om de hooischaar sturen is een leuke eenaprilgrap (1 aprilgrap). Een hooi-ijzer onderzoekt hooibroei (dat doet een hooipeiler).
4. De repliek op "hoor 's" is het gezegde: "Ik heb geen hoorns". Ik heb geen Engelse hoorn [althobo] en ik woon niet in Somalië, de Hoorn van Afrika. Ook ben ik geen hoorndrager [cocu, cornard, koekoek: bedrogen echtgenoot].
5. Hoornkiezel is chert, een hoornpantser heet ook wel ichtyosis (schubhuid) en een wagnertuba is een hoorntuba. Hoornvlies heet ook wel cornea en hoornvliesontsteking wordt keratitis genoemd.
6. Vrijzinnigen zijn zo licht als hop, je kunt stinken als een hop [stronthaan]; Hoorns Hop is ontstaan door landafslag en het liedje zingt ons toe: "Hop Marjanneke, stroop in 't kanneke."
7. Hoquetus is een dertiende-eeuwse compositietechniek met twee beurtelingse partijen.
8. Een hordeolum is een strontje (gerstekorrel). Uveïtis is ontsteking van het regenboogvlies.
9. De horlogemaker is thuis in het horlogemaken, de horoscooptrekker in het horoscooptrekken.
10. De hotseknotsderby werd gesponsord door het lokale hôtel [geen h uitspreken!] garni [mv. hôtels garnis of hôtel garni’s]. Dat was hot news.
11. Houdt u ook zo van judoën? Dan kent u termen als dojo [budoschool], kiyu [een van de leerlingengraden bij budo], make [spreek uit: maa-kee] – een nederlaag met meervoud make's, tatami [judomat], waza-ari [judo: score van een half punt], koka [klein punt, inmiddels afgeschaft], ippon [heel punt] en yuko [laagste score]. Budo is een verzamelnaam. Verwante sporten zijn aikido [oosterse vechtsport], kendo [stokschermen] en kickboksen [met elementen uit boksen, karate en judo]. Bij budo zeg je met maitta: "Ik geef op.” Een jiujitsuka doet aan jiujitsu, Japans worstelen, een zelfverdedigingssport. Voor wie van het hardere vechtwerk houdt, is er nog freefight [oosterse vechtsport], hapkido [Koreaanse vechtsport], jab (punch: hardheid van een stoot), kempo (verwant aan karate), ninjutsu (Japanse vechtsport) – oorspronkelijk beoefend door ninja's, oosterse krijgers, penc/tjak silat [uitspraak: pèhn-tsjahk-sie-laht - tj alleen in GB!] of de pitbullterriër dan wel de bulterriër.
12. Bij het afscheid van Tony Blair [premier Engeland] werd voor het House of Commons [Lagerhuis] en het House of Lords [Hogerhuis] een houseparty(!) gehouden. Wist u dat Tony zelf ook houset [dans], rockt [idem], twirlt [majorettes: marcheren en jongleren] en soundmixt [geluiden afstemmen voor reproductie]? Smirten [uh!] (flirten tijdens het buiten roken) zal hij toch wel niet doen voor Downingstreet 10 [tèhn]? En twerken [uh: – dansen op suggestief seksuele manier] vast ook niet!
13. Er zijn naast rijshout veel houtsoorten zoals canadahout, ijfelhout, larikshout en sawoehout.
14.
Die houten klaas van een kandidaat-priester droeg op Goede Vrijdag de
houten mis [oefening
van priesterkandidaat,
kandidaat-priester]
op.
15. In zijn houtje-touwtjejas met veel comfort bediende hij het houtskoolkomfoor. Hij grilde(!) vlees [in de grillpan – GB toelichting ook: grilpan – ww.!] van de wagyu [wah-kie-joe], een Japanse rundveesoort. Verder maakte hij vol-au-vent [pastei, BE: koninginnenhapje], souvlaki [Grieks gerecht], salpicon [vulling in saus] en sajoer klaar. Dat laatste is een Indonesisch gerecht.
16. Xyloglyptiek is houtplastiek, xylografie is houtsnijkunst en een xylotheek is een verzameling houtmonsters. Impregneren (wolmaniseren) van hout doe je met wolmanzout (= Wolmans zoutmengsel).
17. Een huib – meervoud huipen – is een ruwe volksman, een farizeeër is een hypocriet. Met farizese gewoonten, geen Goereese dus.
18. Schrijf je 'van goeden huize', 'huis van Oranje', 'Koninklijk Huis' en 'Henegouwse huis' helemaal goed?
19. Een huissier [uitspraak: wie-sjee] is een deurwaarder. In een huiswerkvrij weekend vervalt het huiswerkmaken.
20. De onbekende Van der Hummes – familie van meneer Dinges [zonder ‘meneer’: dinges] en meneer Van Ipschoten – was hulpsinterklaas. Zelf had hij hulster noch bulster: hij was dus doodarm [dood- en doodarm, dood en dood arm]. NB Hulster = strooien omhulsel wijnfles en bulster = strozak. De groene uitdrukking kan ook als volgt: hij is weg met bed en bulster (alles wat hij bezit).
21. Progeria is het hutchinson-gilfordsyndroom en geeft kinderen een bejaard uiterlijk.
22. Bij het zoeken op woorden met '*programma' vonden we onder andere variétéprogramma en competitieprogramma.
23. Het huwelijksbootje van de wederzijdse eega's die op hv [spreek uit haa-vee] (huwelijkse voorwaarden) getrouwd waren, strandde en liep op de klippen.
24. Het is onzin het periodiek systeem der elementen helemaal uit het hoofd (vanbuiten) te kennen, maar een paar elementen moet u wel goed kunnen opschrijven. We hebben gezocht (binnen artikelen) op 'atoomnummer' en vonden bij de honderdachttien (118) hits – situatie 2007, 2023: 135! – onder meer: beryllium (4, Be), bohrium (107, Bh), boor (borium) – een niet-metaal met atoomnummer 5 (symbool: B), curium (96, Cm), dysprosium (66, Dy), krypton (36, Kr), lanthanoïde – verzamelnaam voor de elementen met atoomnummers 57 tot en met 71, lawrencium (103, Lr), molybdeen (42, Mo), niobium (41, Nb, nioob) en seaborgium [uitspraak: sie] (106, Sg).
25. De wilde en Kaapse hyacint zijn bolplanten, zirkoniumsilicaat is het hyacint (halfedelsteen).
26. Het hydroxide-ion komt in natriumhydroxide voor, niet te verwarren met hydroxyazijnzuur en 2-hydroxybenzoëzuur. De term hydroformylering [ie] is overigens synoniem met oxoreactie [chemie: reactie van een alkeen met synthesegas tot een aldehyde].
27. Woorden met het voorvoegsel hypo zijn bijna een hype (modegril) geworden. Denk maar aan hypochlorigzuur (HClO – kleine ketter l), vleinamen als Ab en Eefje die hypocoristicon heten, hypomnesie dat een slecht geheugen is; hypomimie dat een gebrek aan uitdrukkingsvermogen is, een hypogeum dat een onderaards gewelf is, de hypodermis die de onderhuid is, hypocriet dat huichelachtig is en hypochroom dat zwakker gekleurd dan normaal is.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten