3090 Dictee woensdag 04-01-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (808) √

Dictee – dictees [3090]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 049, geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (808)

Je speelt onder één hoedje of je bent onder een hoedje te vangen …

1. Bij vaders hoed – naamvals-s – spreken we van een voorgeplaatste genitief (tweede naamval), bij heer des huizes van een nageplaatste. De datief voegt een naamvals-e toe zoals bij in koelen bloede vermoorden, van goeden huize komen en te rade gaan bij iemand.

2. Kunt u nog tellen, tel dan mee: één cyclamen, twee cyclamens (of één cyclaam, twee cyclamen), drie ayatollahs, vier chassis, vijf
pince-nezs, zes stukadoors, zeven De Groots, acht PS'en en negen hts'en.

3. De folder over de perzen, de Perzische tapijten, was ter perse gegaan. Daarom draaiden de persen op volle toeren. De vruchtenpers produceerde ondertussen grapefruit- en shaddocksap [pomelo, veredelde pompelmoes, lijkt op grapefruit].

4. De kop-en-schotels werden met paard-en-wagens vervoerd. Seconde-, zo al niet minutenlang werd er gedelibereerd over de voors en tegens van vervoer over land of water dan wel door de lucht.

5. Vervoegen is best moeilijk. Ik race, hij racet, zij racete, hij heeft geracet. Vroeger basketbalde en baseballde hij vaak. Zijn vriendin heeft ook gebaseballd. Haar stresssymptomen gaven aan dat zij stress had en dus gestrest was. Dat kwam mede doordat ze gehypet was, vooral als ze niet gefitnest had. Haar vader racete en overrulede haar vaak bij het sporten. Op kantoor was zij typegeit (ook: typgeit). Zij typte veel en maakte erg veel typefouten (ook: typfouten).

6. Een sjtetl is een kleine Joodse gemeente – het gaat daarbij om het volk!, die met name in Oost-Europa voorkomt.

7. Kop op! Dat riep de non-conformistische minister van Verkeer en Waterstaat, afgekort is dat VenW [spreek uit: vee-jèhn-wee], althans volgens het (Het) Groene Boekje, (De Dikke, Grote) Van Dale spelde dat vroeger logischer, maar heeft zich aangepast aan GB. Beide hebben ook nog: V&W.

8. De jazzy jazzzanger had een allround loopbaan [ook: allroundloopbaan]. Twaalf ambachten, dertien ongelukken?

9. Het stereotype, het stereotiepe beeld, van de kampioen, bleek geheel te kloppen. Normaal schaatsend op noren, mocht hij nu de klapschaats uitproberen. Wel stiekem en in het geniep, want de al veel eerder getergde en misleide Noren mochten er geen lucht van krijgen.

10. Een armlastige artikeltwaalfgemeente [staat onder financiële curatele van de het provinciebestuur] krijgt onevenredig veel uit het Gemeentefonds.

11. Iedere veterinair weet het: niet alle hondjes heten Fikkie en er zijn hondjes, die Mops heten, of zelfs Blom. Overigens, er zijn ook meer koeien, die Blaar of Bles heten. En de gynaecoloog weet, dat Pieterbaas in het echt eigenlijk Pieter heet.

12. Chapeau! Wat kan deze filmmaker een mooie film maken of mooi filmmaken. Petje af! Of droeg je soms een baseballcap? Als nieuwsgierig aagje wilde je natuurlijk van de hoed en de rand weten. Gaat het bij de survival of the fittest wat minder, dan roep je gewoon: ammenooitniet, aan me hoela of ammehoela! Bij goed Nederlands zit geen woord Frans.

13. Op het world wide web (www) werd spoedig bekend, dat de UEFA [Union of European Football Associations] na de op zonnesteken uitgelopen match om de Europacup adviseerde om hoofd en ogen beter te beschermen. Onder de pet bleef, of de zonnebrillenbranche en de petfabrieken daarbij behoorlijk gedeald hadden.

14. De opgefokte takahe, een niet-vliegende vogel uit Nieuw-Zeeland, had een opvallend baltsgedrag, te vergelijken met het oekazebeleid van de cum laude gepromoveerde kandidaat-premier, die de
verdeel-en-heerspolitiek [verdeel en heers, divide et impera] leerde van een Rwandese lsd-goeroe [lysergsäurediäthylamid,
lysergeenzuurdi-ethylamide].

15. Bij ons thuis lezen we de Volkskrant, het AD [niet in wdb.: Algemeen Dagblad], De Morgen en Het Volk.

16. Op Nieuwjaar wordt niet herdacht dat Willem de Zwijger de Mount Everest beklom.

17. Kinderen doen graag spelletjes: pootjebaden, touwtjespringen, paardjerijden en vadertje en moedertje of doktertje spelen. Ze doen dat vooral met Kerstmis, ook wel kerst genoemd, die laatste kan een groene zijn of een witte.

18. Schrijf je de volgende woorden nu wel of niet met een hoofdletter: Prinsjesdag, advent, Driekoningen, vlaggetjesdag, pakjesavond, de Gentse Feesten, de vasten en Vastenavond?

19. Verborgen tussen Tongeren en Sint-Truiden ligt, in het vruchtbare Haspengouw, het middeleeuws aandoende, pittoreske stadje Borgloon, sinds 1976 gefusioneerd met twaalf gemeenten tot een kern van ruim vijfduizend hectare en met ruim tienduizend inwoners.