Dictee – dictees [2493]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee 451 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (406)
1. Een keulenaar [vaartuig] is een samoreus. Een Samojeed kan (niet zelf, wel lijfelijk) samojeden [hond] fokken. Samenhoren is een kwestie van saamhorigheid. We zullen samen Samen [ook Sami, enk. Same] gaan zoeken [in Lapland]. Samizdat was clandestien Oost-Europees drukwerk in de Oostbloklanden. Sambuca is een Italiaanse anijslikeur, samogon is zelfgestookte wodka. Hij was als een barmhartige samaritaan voor weduwen en wezen. Een saltimbanque is een kunstenmaker, een saloeki is een oosterse windhond en salpicon wordt als vulling gebruikt. Een salopette is een tuinbroek en de Salpêtrière is een groot oud gebouw in Parijs. Een Russenhater (het gaat hier niet over rechercheurs, planten of wandluizen) is russofoob. Op Sacramentsdag wordt het sacramentsfeest gevierd. De afkorting SEH staat voor Spoedeisende Hulp en SEH-artsen zijn gespecialiseerd in spoedeisendehulpverlening. Russen zetten thee met een samowa(a)r. Samplen: jij samplet, ik heb gesampled. Let op: ook sampelen, jij sampelt, ik heb gesampeld.
2. De sandalwoods (sandelhoutpaarden) komen van Soemba, het Sandelhouteiland. Een minister ad interim is een ad-interimminister (ook: interim-minister, een interimaris dus). Deze(n) en gene(n) [VD – enk., mv.] onder de rajneeshies (sannyasins) hebben geen gêne, leven sans gêne. De sanskritisten bestuderen het Sanskriet. De PVV wil de sans-papiers [ook enkelvoud! – illegale vreemdeling] sans relâche [zonder ophouden] het land uit zetten [wil ze dus uitzetten.] Hij maakte de kwalijke maatregel sans façon [zonder omslag] bekend. Zijn er San Marinese sanisettes [openbaar munttoilet]? Sans-forcerorders (bestensorders) tref je aan op de beurs. Hij had een hele sansculotteprentenverzameling [lange broek]. Een van de afgebeelden was echt een sansculotje (burger, revolutionair, 1789, vergelijk voor de spelling: mascotje). Sans atout (afkorting: s.a.) is zonder troef; een desbetreffend contract is een sans-atoutcontract. Zij die consanguien zijn, vertonen consanguiniteit [beide: gwie] [bloedverwantschap]. Wie aan sanguinofobie [vrees voor bloed] lijdt en dus niet over sangfroid [koelbloedigheid] beschikt, wordt uit de artsenopleiding gezet. Het sanctum sanctorum is, zoals je weet, het heilige der heiligen. 'SARS' (longziekte) staat voor: severe acute respiratory syndrome [door het coronavirus].
3. De
sancerre is een witte loirewijn. De evolutie van 'potlepel' naar
'pollepel' heet sandhi. Het sanhedrin
was de Hoge Raad bij de Israëlieten. De juiste kleur is het
sang-de-boeuf [dieprood
van
oud-Chinees porselein]. Het
SaNT was het Samenwerkingsverband
Nederlandstalige Terminologie
[historisch, NTU].
Toen de hele santenkraam verkocht was, riepen
dezen 'santé' en genen
'santjes'. Veel Sardijnen lusten graag sardijnen (maar
niet rauw – vis). Wie Sara
gezien heeft, wil nog weleens sarasara's (Surinaamse
garnalen) oppeuzelen. Sapristi,
ik wist niet wat een saprofyt [plant
die leeft van organisch afval, van rottende stoffen]
is. Sapi's zijn in Indië inlandse runderen. Sapajous
zijn apen met rolstaart in Zuid-Amerika, een sapotilleboom (de
sawoe-manila) geeft melksap voor
kauwgom en Santomese saoto komt uit Sao Tomé
en Principe. De ambtenaar moest de toon van de toespraak van de
minister zetten, de toespraak toonzetten. De saucier [zorgt
voor de saus/zen]
zwoer voor zijn boterham bij vet coole saucisses de Boulogne [worst].
4. Ook
saupiquet [pittige
saus, ragout] was hem niet
onwelgevallig. Sashimi is een Japans gerecht. De
sargassovissen [wiervis
in sargassowier] vang je in de
Sargassozee. Sari's zijn vrouwenkledingstukken uit India. Hij is lid
van de satanskerk [sekte
met goddeloze riten] en een
sauf-conduit is een sauvegarde [vrijgeleide].
De saudade [melancholisch
verlangen] hoort bij de fado
[Portugees
levenslied]. Satsuma is Japans
aardewerk en satyriasis (vergelijk:
satire) is donjuanisme (vergelijk
casanova, donjuan). De etymologie
van 'sardonisch' is bere-interessant. De explosie leidde tot een
sauve-qui-peut (vrouwen
en kinderen eerst). De sauternes
is een zeer fruitige wijn en de sancerre
is een droge, witte loirewijn bereid uit de sauvignon blanc. De
bokser was saved by the bell. Het
savoir-faire is wereldkennis, het laisser-faire
is het vrijlaten van mensen in hun economische handelingen. Scag is
Surinaamse heroïne en een scafander een zwemgordel. De sazspelers
bespeelden sazzen. Sarcomen zijn
gezwellen. Een Savooiaard komt uit Savoie (departement;
landstreek is: Savoye).
5. De boefjes savoureerden [met smaak nuttigen] hun toetjes. De sequoia [reuzenpijnboom] is naar een Cherokee-indiaan genoemd. Het schadebedrag was hoog. Wie zwaait hier de scepter? Scènes à faire zijn hoogtepunten op het toneel. De metteur en scène (van 'mettre en scène') is de regisseur en productieleider en dus ook verantwoordelijk voor de mise-en-scène. Scatologie is voorliefde voor feces. Een voorbeeld van een scat is 'heybaberiebah'. Met scanning tunneling microscopy [op moleculaire schaal] wordt je blikveld zeer vergroot. Kunnen alleen engelen de jakobsladder (scala caeli) beklimmen? Scagliola is een mengsel van gips en glimmer voor beelden. Je zult maar aan scandalitis [als scandaleus – zonder h! – maar daar mag wel: schandaleus – ook: schandaliseren] lijden: word paparazzo [opdringerige persfotograaf – mv. -i]! De scandinavistiek bestudeert ook Scandinaviës talen.
6. Zie de scènefoto. Een scarabee is een mestkever en scarlatina is roodvonk. In het holst van de nacht vochten ze op het scherp van de snede. Het Schepenbesluit specificeert de Schepenwet [NL, BE bv. schepenwissel]. Laat de schalmeien klinken. Bij de schallanalyse wordt de klank geanalyseerd. We moeten scheep gaan. Wij scheên: ik scheê van jou en jij scheêt van mij. Dit probleem is wel erg scherp gesteld. Schadenfreude is leedvermaak. Onze vakantie gaat naar Hawaï. De omstreden directeur wilde geen plaats maken voor zijn opvolger. Zijn assistent wilde ook niet plaatsmaken voor een nieuwe werknemer. De overvaller droeg een balaclava [bivakmuts]. Essays over butterfly's: het moet niet gekker worden! In GB heeft 'orgie' maar liefst 3 meervoudsvormen. Een hof van cassatie heet in Nederland de Hoge Raad en in België het Hof van Cassatie. Je kunt ergens niets of veel van afweten (GB). Degene met wie ik een afspraak had, liet het onverwachts afweten.
7.
'Tae-bo' is een Engels letterwoord van
'total awareness,
excellence, body obedience';
'tae' is bovendien Koreaans voor 'schoppen' [ww.:
tae-boën]. De airmarshal wist
nog niets van het recent opgestelde marshallplan. Een aileron
[èh]
is een rolroer. De taalfanaat Janus Kousemaker
heeft een verzoek tot naamsverandering ingediend. Eensdeels zijn daar
de positieve punten, anderdeels de negatieve. Met MP3 [de
standaard] kun je mp3-fragmenten
in je eigen mp3-archief opbergen en later met een mp3-speler
afspelen. Rijdt hij Ford of
Rolls-Royce (heeft
al een streepje! – met de daarbij behorende status)?
Het dunne tricotje was kletsnat. We eten paella [Spaans
rijstgerecht]. De Eiffeltoren
staat niet in de Eifel. Is hier de Hinderwetvergunning voor? Een
jabotje is een kanten plooisel of een geplooide strook. Waren de
jakobijnen (die de
girondijnen – gematigde republikeinen van 1789 – in 1793
vermoordden) militant
nationalistisch? In de felomstreden scène
[èh]
kwam die scene [ie]
er goed af.
8. De
x-as is de horizontale. De visser moest en zou de vis beethebben;
soeverein haalde hij deze op. Wanneer was de tijd van de hagenpreken?
Het impresariaat verbood de transactie. Je kunt halteren en
halteren. Bij het schaatsen kun je beentje-over
(pootje-over)
doen. Je kunt pootjebaden maar ook iemand pootje haken. Het (de)
mirepoix wordt bij de bereiding van saus/zen
gebruikt. Millefeuille is een gerecht van bladerdeeg. Een apodictisch
bewijs is onweerlegbaar. In het
bijna-thuishuis(!)
kreeg hij het ware bijna-thuisgevoel. Waarvoor kun je
martyrologia [verhalen
over martelaren] raadplegen? De
schnauzer hapte naar de snorkel (VD
ook: 'schnorkel' – snuiver).
Geef hem nog een schnaps (GB;
VD ook: snaps). Hoe is het met je
s(ch)nabbeltjes?
De bemanning zal het schip ingaan, de reder zou later het schip in
gaan. Het is nu schluss [finito]
met die schmalz [sentimentele
muziek], je mag niet langer
schmieren [sterk
op effect spelen]. Kan hij Zwarte
Piet met schlamm (kolenslik)
schminken?
9. Met cheiloschisis heb je een hazenlip (met schisis een lip-, kaak- en/of gehemeltespleet) en schizothymie is gespletenheid van gemoed. De politiek barst van de scherpslijpers, die bijna beroepsmatig scherpslijpen. Een vaartuig roep je aan met 'schip ahoi'. In Rotterdam vind je (Sportpaleis) Ahoy Rotterdam. Is het 'schouten-bij-nacht', 'schout-bij-nachts' (viceadmiraals) of beide? Het laatste. Een estheet is de man van de schöngeisterei [schone, smaak, esprit]. Eretitels van Maria zijn 'Schoon vat van godsvrucht' en 'Eerwaardig vat (van de godsvrucht)'. De Schotse Hooglanders zagen een Schotse hooglander (voor alle duidelijkheid: op vier poten). Op Schortelwoensdag (Schorselwoensdag) werd vroeger alle klokluiden stilgezet (stopgezet). Een schöne Seele is een persoon met een gevoelige inborst. De schone van Boskoop is geen schone-bij-dage (niet meer in VD) maar ook geen schone-bij-nachte (niet meer in VD – beide planten). Een schnorrer bedelt.
10. Het schout-bij-nachtsschip minderde vaart. Ze naderde schredegewijs (haar schredenteller stond 'aan'). De Bijbel kent zijn Schriftgeleerden, joden en moslims hebben hun eigen schriftgeleerden. Gooi die schroodbeitel (schrooibeitel, ook: dat schrooi-ijzer) maar op de schroothoop. Het schrijnendst was deze perfecte schriftvervalsing [betreft niet de Bijbel]. Het schrijverschap oefen je niet uit op een schilderschool. Scorbuut is scheurbuik. De scoop [primeur, opvallend bericht] in het AD [Algemeen Dagblad] ontleedde de scope [strekking, reikwijdte] haarfijn.
11. Het drooggelegde land heeft nog lang droog gelegen. De druk pratende en drukte makende druktemaker zou zich nog erger druk maken. Je kunt pluizen plukken, haarplukken, koffiebonen plukken, theeplukken, erwten plukken en wolplukken. Een drugsvrije drugstore vertegenwoordigt geen drugshandel. Er zijn veel drugsgerelateerde problemen. Bij tackelen voer je een tackle uit, bij dribbelen een dribbel. Deze drukbeklante boekhandel is drukbezocht. Dubbel gebeide jenever wordt in een dubbel getint glas geserveerd en ook wel dubbelgebeide (znw.) genoemd. De dubia laus [twijfelachtige roem] was hem al vooruitgesneld.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten