Dictee – dictees [2286]
Oefendictee 599 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (258)
1. Scores bij judo zijn koka (voorheen), ippon, yuko en waza-ari. Ik sudoku, jij sudokude, we hebben gesudokud (GB, VD) (en daarbij eerst een sudoku'tje en daarna nog enkele andere sudoku's opgelost). Het werkwoord 'jiujitsuen' is vergelijkbaar. Is 'franchise' een Frans of een Engels woord? Frans. Met francofonie worden de gezamenlijke Franssprekenden aangeduid. Dat moet een raar taaltje zijn, het Franglais, zelfs voor fransozen. Die vrolijke frans [hij leeft als vrolijke Frans] is een Fransdolle franskiljon. Bij het drinken van de Franse brandewijn at hij van een fransje [stokbroodje]. Deze fransman [oogstarbeider, ging naar Frankrijk] is er alleen in de zomer. Wordt bij het freefighten weleens een free kick [nee, wel bij voetbal, door de scheidsrechter] uitgedeeld? Het verhaal had meerdere frappen (GB, VD: frappes), pointes. Wetsontduiking is fraus legis. Hij heeft af en toe wat gefreelancet. Ook zijn vrouw freelancete vaak. Doet hij echt aan freestyleskiën? En is zij freestyleskiester (of: -skister)? Hij croquette gisteren heel goed (heeft gecroquet).
2.
Zijn frenesie [razernij]
was goed merkbaar. Leer je op een freinetschool
[free-nèh
– leren van ervaringen] ook
frijnen? Is 'rjucht en sljucht' een frisisme (net
als 'provincie Fryslân (boppe)')?
Ja. De frisistiek bestudeert trouwens de
Friese taal en cultuur. Frisketten [verschet,
raam voor drukvorm] gebruikt men
in de boekdrukkerij. Je frisuur [kapsel]
zit goed, hoor. Frutti di mare zijn in goed Nederlands fruits de mer,
zeevruchten. Fullcolourdruk is in full colour. Mijn
hors-concoursdeelname [buiten
mededinging] was omstreden. Het
ziet ernaar uit, dat we te laat komen en dus telaatkomers zijn. Hij
probeerde bijna fulltime om een full house [bij
kaarten: 3 dezelfde waarde (boer,
7) en de 2
andere ook] te bemachtigen. Het
is een ordinaire strijd tussen notoire [duidelijk]
fundi's [politiek
vanuit levensbeschouwing, moraalpolitiek]
en dito realo's [realpolitik:
tastbare en concrete resultaten].
Betreffen die functie-eisen de gehele functie-inhoud? Bij fusees
[scharnier voor de
wielstand] horen fuseepennen.
Fusionmuziek heet ook wel jazzrock of rockjazz. De fyla [enk.:
fylum] zijn
de stammen van het dierenrijk. Een schöne Seele heeft een gevoelige
inborst. Een eretitel van Maria is Eerwaardig/Schoon
vat van de godsvrucht.
3.
Het is een seduisant [verleidelijk]
aanbod. Ik bezweek bijna voor de seductie [verleiding].
Hoeveel van die seances [spiritistische
zitting] volgen er nog? De
scurrielste [potsierlijk]
van de drie grossierde in scurriliteit. Wat zijn ze weer
tekeergegaan. De rozenzondag (VD)
is de laetarezondag [zondag
laetare]. Bij roosvingerige
(rozenvingerige)
dageraad moet je wel aan Homerus denken. In plaats van 'dageraad' mag
je hier ook 'Eos' schrijven. De rozenkruisers
(GB, VD: R,
fout, 2020 gecorrigeerd!) bidden
op het Rozenkransfeest het
rozenkransgebed. Een lidrus [liht-ruhs]
is een moeraspaardenstaart. Een moerasrozemarijn
is een moeraspalm. De roulettetafel was
drukbezet. Wat doen die rowdy's [agressieve,
gewelddadige jongeman] op de
rough [rahf
– ruig gedeelte van de golfbaan]?
In een rotisserie koop je roti's [SR-gerecht].
Hij en zij stonden als respectievelijk roué en rouee (roués
dus – losbandig persoon uit aanzienlijke stand)
bekend. Deze kok werkt graag met een heel assortiment aan rouxs
[bindmiddel].
De breedgeschouderde en ruig gepijde monniken moesten ruimte maken
(plaatsmaken)
voor een ruim bemeten protsersvehikel [opschepper].
4.
Dit college gaat mede over ruwarige tarwe. Zijn running mate – niet
vies van running gags (door
herhaling leuk wordende grap) –
was dus automatisch kandidaat-vicepresident. Een naar het
platteland verhuisde yup [young
urban
professional]
is een rup [rural
professional].
Die hond is rustgevend, zal je rust geven. Hij droeg een ruimvallende
pijjekker. Je mag je nu te rust leggen, ter ruste begeven (is
geen opruststelling!). Dit jaar
geen skivakantie: hij safariet en zij safariede. Is rug-aan-rug
net zoiets als rug tegen rug? Ja. Die
sacd's (super
audio
compact
discs)
doen het geweldig. Op Sacramentsdag wordt het sacramentsfeest
gevierd. Het sacre-nom-de-Dieu mag je verkorten tot sacredieu. Het
loze vissertje werd slachtoffer van de rücksichtslose [meedogenloze]
bandiet. Met rufenen
[uu
ee]
worden slijkvloeden [Zwitserland]
aangeduid. Hoe spreek je 'rubberoïd' uit? Het voormalige
rubellaslachtoffertje [rodehond]
leed naast scarlatina [roodvonk]
ook aan r-stamelen. De Rwandees was een
ruwe-bolster-blanke-pittype.
Aan dameskleding zitten vaak ruches [kanten
oplegsel, roesje, roezel].
5.
De RSI is de repetitive
strain injury
[lichamelijke
klachten t.g.v. computergebruik, vgl. CANS en KANS].
Rypofobie is smetvrees. De advocaat zei, dat we maar 'ns pleite
moesten gaan. Ik zei: "Bedoelt u daar 'moesten gaan pleiten'
mee?" Er was daar saint-émilion,
saint-julien en saint-estèphe
te over [wijnen].
Het getal 1.234.567.892 schrijf je in letters als één miljard
tweehonderdvierendertig miljoen vijfhonderdzevenenzestigduizend
achthonderdtweeënnegentig. Ik vind rozenbotteljam echt lekker.
Dompies zijn geen domme personen, maar breekijzers. Koperglans
(chalcosien,
kopersulfide) is Cu2S.
Koperkies is chalcopyriet. Koper-II-oxide is CuO, koper-I-oxide
Cu2O en kopernikkel is niccoliet.
6.
De afkorting cc
staat voor 'voor kopie conform'.
De NSB'ers kopieerden alles van de Hitlerbende. Een distichon is een
koppeldicht [tweeregelig
vers, elegische = hexameter + pentameter].
Hij ging
kopje-onder. Waar vindt men de
meeste kop-hals-rompboerderijen? Hij heeft koppiekoppie. Wat is
een scarificator? Medisch: kopmes, gebruikt bij
koppen zetten,
bloed aftappen. Kopij is te zetten tekst. De kopten en de
koptisch-orthodoxe kerk vind je in Egypte. Ze gebruikten het
koptische schrift en spraken Koptisch. De metselaars brachten een
kops verband [dwars,
i.t.t. streks] aan. Kopvorming is
cefalisatie [evolutie
hersenen]. Wat doe je met de
producten van de
ramee-industrie [plant
+ vezelstof ervan]? In een
ramequin (vuurvast
schoteltje) bereid je crème
brûlée [nagerecht].
De Bijbelboeken 1 en 2 Korintiërs waren brieven, gericht aan de
Korinthische inwoners. In een koraalhuis [zaal,
ruimte] oefent de sc(h)ola
cantorum [koor van
geoefende zangers, m.n. voor gregoriaanse gezangen].
Koralijn is koraalmos en koraalhout is kornoelje [heester].
De koraaltop [vetplant]
komt uit Madagaskar en heeft als
wetenschappelijke naam Kalanchoe blossfeldiana. De
Koranexegese is de tafsir, de Koranwet de sharia.
7. De Korenaar [ster van eerste grootte, niet meer in VD] bevindt zich in de Maagd [sterrenbeeld]. De kookkunst van de cordon(s) rouges is geringer dan die van de cordon(s) bleus. Als een kordon werd het cordon sanitaire opgetrokken. Is een korè (mv.: korai, oVD) hetzelfde als een kouros (mv.: kouroi)? Nee, meisje, vrouw vs. naakte jongen, man. Een korffles is een demi-john (dame-jeanne). Korfioten komen van Korfoe. Een keurnagel wordt ook wel kornnagel genoemd [center(pons)]. Wie was le petit caporal [Napoleon]? Hij vroeg aan de korpschef, hoe korporaalsstrepen eruitzien. We kennen onder andere de spelt- [tarwe], de sorghum- [graan, kafferkoren] en de chlorofylkorrel [bladgroen]. Een voorbeeld van korrelkaas is hüttenkäse. Korrelen is greineren [bij etsen] en korreling is granulatie [tot korrels maken]. Een zeikhein [bangerd, zeurkous], afijn (enfin), Vriend Hein [Magere Hein, Pietje de Dood, de dood], aventurijn [kwartssoort], vilein [gemeen], bagijn [begijn, kwezel], valutaschwein [buitenlander die na WO I in Duitsland mooie sier maakte met sterke valuta], bazijn [bombazijn, streepjesgoed], TEE-trein [Trans-Europa-expres], bobijn [spoel], soeverein (sofrein – afschuining van een rand), bottellijn [bottelen], Sinn Féin [met gematigde, radicale vleugel, t.b.v. Ierse vrijstaat], zout als brijn [pekel, brem], phone-in [luisteraars bellen radioprogramma], byzantijn (munt), lodderein (eau de la reine), cyper-, douro- en falernerwijn, plein (bij roulette) en laat-ie-fijn-zijn.
8. Verder nog: geinlijn [telefoonnummer met moppen], girondijn [gematigde republikein 1789 Frankrijk], gletsjerwijn [druiven bij gletsjer], grijn (zweer), gijn (takel), harlekijn [grappenmaker], kastelein [cafébaas], het hier-zijn, kalvijn (appel), kandidaat-rabbijn, klijn (hoogveen), korlijn [kabel voor korlijn], leylijn [ie, lijnen tussen prehistorische locaties], valentijn [stille aanbidder] en Neolatijn [Nieuwlatijn sinds humanisme]. Wat doet een hazenreine [gemiste haas niet achternazitten] jachthond? Hij ligt met droge bleinen [blaar – hij heeft geen geld meer]. Er was een Bahreinse afvaardiging. Met zoveel levenservaring zal hij mèden thaumazein (zich over niets verwonderen, nil admirari, nil mirari). En u weet nog: mèden agan is 'alles met mate' (ne quid nimis). Wij dronken bij de forel een heerlijke silvaner [wijn]. Sommige van die heren droegen een pickwickkostuum [zekere kostuumstof]. Als picknickthee is er earlgreythee [earl grey]. Een heel speciaal (schrift)erts is sylvaniet [met telluur, Te, 52]. Volgens Paracelsus is Oberon een sylfe, een luchtgeest (vrouwelijk: sylfide). Die lorejas [schelm] is in de lorum. Uit gezang 442 (citaat) van het Liedboek voor de kerken: "Waar gij voor ons tradt, is het rechte pad." Men at shabushabu's [gerecht] en shaddocks (pomelo's). Fijn, als sfincters [sluitspier] goed werken.
9. In haar shantoengetje (niet: katoentje – tropenkleding) liep ze door de sfinxenlaan. Een van de Thebaanse koningen was Oedipus. Een vrouwenverblijf (harem) is een serail. Met de sericultuur (sericicultuur) wordt de zijdeteelt aangeduid. Het geshampoode haar was geblondeerd. Een blondie is vaak een doblootje [dom blondje]. Het shangri-la (Tibetaans) is een heilig en vreedzaam land. Hij kent de hele canzoneverzameling van Dante en Petrarca. Er zijn Samische [Laps, Laplands, niet: Samos] rendieren en er is Samische wijn [van Samos]. De salve regina's [lofzang] worden aan de Heilige Maagd gewijd. Een katana is een samoeraizwaard. Saamhorigheid is een kwestie van samenhoren (samen horen). Saloeki's zijn oosterse windhonden. Met salmonella-infecties moet je erg oppassen. De sambuca is een Italiaanse anijslikeur. Het sansculottevolk droop af. Met een tache de beauté [schoonheidsvlek] ben je niet sans tache [vlekkeloos]. Wat ben jij een sapientum octavus [wijsneus], zeg. Ze at sarasara [SR, garnaal], voordat ze Sara zag [50 jaar].
10.
Een Santomees komt van Sao Tomé en Principe. We waren in ons sas
toen de sazspelers op hun sazzen [muziek]
speelden. De Savooiaarden komen uit
Savoie [VD].
Hij was een savant geleerde, zij een savante blauwkous. De sancerre
(loirewijn uit de
Loirestreek) wordt van sauvignon
blancs gemaakt. Er zijn Samojeden
[Noord-Siberië]
die samojeden [hondenras]
houden, Sardijnen [Sardiniër]
die sardijnen eten (geen
kannibalen! – verse sprot dus)
en Keulenaars die met keulenaars [samoreus:
lang vaartuig voor de Rijn]
varen. De San Marinese bevolking komt niet snel in opstand. Die
consanguiene boeren hebben allebei een
flink sanguinisch [vurig]
temperament.
