Dictee – dictees [2073]
Oefendictee 759 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (98)
1. We gaan stug verder met '*tis': onychitis (ontsteking van het nagelbed), orchitis (ontsteking van de zaadbal), osteïtis (ontsteking van beenweefsel), osteoartritis (chronische ontsteking van bot en kraakbeen), osteochondritis (ontsteking van het botweefsel en het aangrenzende kraakbeen) en osteochondritis dissecans: ontsteking van een gewricht (bv. elleboog, knie of heup) waarbij het kraakbeen afbrokkelt, osteomyelitis (ontsteking van het beenmerg en het botweefsel), ostitis (ontsteking van het beenweefsel), ovaritis (eierstokontsteking), pancreatitis (alvleesklierontsteking), parodontitis (bacteriële ontsteking van het parodontium = weefsel dat het steunapparaat vormt voor de tand in de kaak), parotitis (ontsteking van de oorspeekselklier – bijv. de bof) en participium praesentis (tegenwoordig deelwoord).
2. Vervolgens: pastis (alcoholische anijsdrank), pericarditis (ontsteking van het hartzakje), perichondritis (ontsteking van het kraakbeenvlies), periostitis (beenvliesontsteking), peritonitis (buikvliesontsteking), peritus artis (iemand op de hoogte met de kunst), pleuritis (longvliesontsteking), pluralis majestatis (majesteitsmeervoud), pneumonitis (vluchtige en goedaardige ontsteking van het longweefsel), poliomyelitis (polio), polyartritis (ziekte die gepaard gaat met een ontsteking van meer dan één gewricht), polyneuritis (ziekte waarbij verschillende zenuwen tegelijk worden aangedaan), praesidium libertatis (libertatis praesidium: bolwerk, verdediger van de vrijheid), proctitis (ontsteking van het slijmvlies van de endeldarm), prostatitis (prostaatontsteking) en pyelitis (nierbekkenontsteking).
3. Dan: pyleflebitis (poortaderontsteking), quantum satis (zoveel als vereist wordt, q.s., ook: quantum sufficit), rachitis (Engelse ziekte), refluxesofagitis (specifieke slokdarmontsteking – oesophagus), regelitis (overdreven regelzucht), reglementitis, regulitis, retinitis (netvliesontsteking), rigor mortis (lijkstijfheid), rinitis (ontsteking van de neusslijmvliezen), rotonditis (ongebreideld aanleggen rotondes), salpingitis (eileiderontsteking), sanae mentis (bij zijn verstand), scandalitis (overdreven belangstelling voor schandalen), scleradenitis (klierverharding), serumhepatitis (spuitenhepatitis), sinusitis (bijholteontsteking), slachtofferitis (zichzelf voortdurend als slachtoffer zien), spes ultima gentis (de laatste hoop van zijn geslacht), spionitis (overdreven vrees voor spionnen), splenitis (miltontsteking), spondylartritis (reumatische ontsteking van de wervelgewrichten), spondylitis (wervelontsteking) en stefanotis (kamerplant).
4. Ook nog: spondylomyelitis (ontsteking van wervels en ruggenmerg), stomatitis (mondslijmontsteking), sub specie aeternitatis (in het licht van de eeuwigheid), synovitis (gewrichtsvliesontsteking), tekenencefalitis (FSME – Frühsommer-Meningoenzephalitis, TBD – Tick-Borne Disease – via tekenbeet), tendinitis (peesontsteking), tendovaginitis (peesschedeontsteking), testimonium paupertatis (bewijs van onvermogen), testis (zaadbal, meervoud: testes), thyreoïditis (schildklierontsteking), thelitis (tepelontsteking), in de tis: in de war, tonsillitis (amandelontsteking), bij Toutatis – (krachtterm) wat zullen we nu hebben, tracheobronchitis (luchtpijpontsteking), unus e(x) multis (massamens, ook: unus multorum), unus pro multis: een voor velen, uretritis (urinebuisontsteking), uvulitis (ontsteking van de huig), trichitis (ontsteking haarzakjes) en trinitatis (eerste zondag na Pinksteren).
5. Verder: uveïtis (ontsteking van de uvea = verzamelnaam voor alle inwendige oogontstekingen), vaginitis (ontsteking van de vagina), vasculitis (vaatontsteking), venia aetatis (meerderjarigheidsverklaring), vergaderitis (voortdurend – inefficiënt – willen vergaderen), viribus conjunctis (met vereende krachten, ook: viribus unitis), virusartritis (bij paarden), vulvitis (ontsteking van de vulva – schaamspleet), vulvovaginitis (ontsteking van vulva en schede), wiiitis (door veelvuldig gamen met de Wii – schouderblessure) en zomermastitis (zomerwrang = nierontsteking bij vee, overgebracht door de wrangvliegjes). CFC's zijn chloorfluorcarbons (cfk's: chloorfluorkoolwaterstoffen). Een cochleair implantaat is een inwendige gehoorprothese. Ruiters in de klassieke oudheid droegen een chlamys (wijde, korte mantel – NB chlamydia(sis) is een geslachtsziekte). Boter van arsenicum = een olieachtige vloeistof.
6. Zo'n tweederangs- is zoiets als een voetbal-B-elftal [ook: tweederangs … elftal]. Het kouwelijke stel liep in de kou te kouten [praten]. Sommigen willen teaën, taalpuristen liever theeën. Hij was al gauw zo trots als een pauw [pauwentrots]. Bespreek de begrippen bimboficatie [seksualisering van het zelfbeeld van meisjes en vrouwen], fantasy [kunststijl in film en lit(t)eratuur] en rilievo schiacciato [Italiaanse reliëfstijl uit de 15e eeuw]. Zij lijden aan het roodkapjesyndroom [ongefundeerde angst voor wolven]. Ons imago moet nodig opgepoetst worden, het heeft averij opgelopen. Dat bedrijf zal zeker imagoschade (imageschade) gaan claimen. Ik houd van kleine letters: a'tjes, b'tjes, f'jes, l'etjes, m'etjes, n'etjes, o'tjes, r'etjes, s'jes, t'tjes, x'jes, y'jes (VD: i-grecjes, GB: y'tjes, vanwege 'ij' of 'Griekse i' – 2021 VD ook: y’jes) en z'jes. Genesis vermeldt: de wereld is uit niets geschapen; beter: uit de baaierd, de chaos. De baaitabak is genoemd naar Chesapeake Bay in Maryland. Ook 'reuzentabak' en 'maryland' zijn voor dat product gebruikte namen. Is een lorrenbaal [armoedzaaier] een voddenman [lompenhandelaar]? Nee, dus.
7.
Gezocht op '*byte*': exabyte
(EB,
circa een triljoen), gigabyte
(G, GB,
gieg, gig, giga, circa een miljard), kilobyte
(KB,
1024, let op: 1000 bytes = kilobyte
= kB),
megabyte
(MB,
meg, mega, ongeveer een miljoen), petabyte
(PB,
ongeveer een biljard), terabyte
(TB,
ongeveer een biljoen), yottabyte
(YB,
ongeveer een quadriljoen) en zettabyte
(ZB,
ongeveer een triljard). NB Er is een
nieuwe terminologie ingevoerd, waarbij je voor exabyte
(EB) nu ook exbibyte
(EiB)
mag schrijven en voor
gigabyte (GB)
ook gibibyte
(GiB),
etc. Een martiale (van
martiaal, ook: marziale
– maar niet: marziaal
komt van de oorlogsgod Mars)
houding is krijgshaftig. Voor een baäl [afgod]
moet je je zeker niet buigen. Oesters hebben ook een baard (byssus).
Mijn buurman is wel een baardaap [figuurlijk],
maar zeker geen wanderoe [letterlijk].
Hoe kan de baard van Mozes nou het slaapkamergeluk [plant]
zijn? Figuurlijk. Zijn baardeloze
gezicht was verder best indrukwekkend. Bepaalde bacteriën of
schimmels veroorzaken sycosis of baardschurft. Een krentenbaard
wordt ook sycosis vulgaris genoemd. De
babinskireflex is een voetzoolreflex op een prikkeling met een puntig
voorwerp waarbij de grote teen omhoogkomt en de andere tenen als een
waaier uiteen gaan staan.
8. Waartoe dient de eileidertrompet, trompet van Fallopius of fallopische buis [verbindingsbuis van buik- en baarmoederholte]? De baba ganoush is een tapenade van gepureerde aubergine, knoflook en olijfolie. Het IRC is het Internet Relay Chat (netwerk van babbelboxen op internet). Welke bestanddelen bevat het babbittmetaal [witte tinlegering met antimonium, lood en koper]? De kattenziekte babesiosis wordt overgebracht door teken. Wij zijn door een babs [NL: buitengewoon ambtenaar van de burgerlijke stand] getrouwd. Bimi is babybroccoli. Een bacchanaal is een Bacchusfeest. Als je te veel aan Bacchus offert, verval je tot de bedelstaf (een bacchusstaf of thyrsus is iets anders). Met een LLB (bachelor of laws) heb je een wo-bachelorgraad [Legum Baccalaureus]. Verklaar de naam 'Bachten de Kupe' [bachten – VD – = achter en de Kupe is de IJzer, de rivier]. Back- is vast gemakkelijker dan forecasten. Wie begint er nou een bacovewinkel [GB s, VD n/s]? Leg uit: bacteriofagie is de lysis (desintegratie, ontbinding) van bacteriën door een bacteriofaag [zeker virus]. Hij kweekte geen geen good- maar badwill.
9. Een badding (ook: batting) is een meskant [meskantig, mesvierkant] bezaagde balk. Een baffle [grote geluidsabsorberende plaat] hangt hoog in een fabriekshal. De BAFTA [British Academy of Film and Television Arts] is een Britse filmprijs. De tennisster werd ingepakt met tweemaal een bagel [6-0 en een double bagel is tweemaal 6-0]. Bagasse is ampas [afval van suikerriet]. Met dredging wordt een baggerbedrijf aangeduid. Moet de ambassadeur het Bahasa Indonesia [officiële taal] kennen? Niet alle bahamabeige tuinmeubelen komen van de Bahama's, de Bahama-eilanden. Hij wist van boe noch bah. Een baggy broek is een flodder- of soepbroek, daarin kan de baglady [zwerfster met bezittingen in tassen] rustig bagna cauda [dipsaus] eten met een baguetje [baguettetje – stokbrood]. Zij heeft trouwens haar baglama (saz) altijd bij zich. Een bain de soleil is een zonnejurk. Op de baileybrug [noodbrug] dansten ze baile- [bahj-luh], favela- of riofunk. Een baiser [bèh-zee] is een met schuim gevuld suikergebakje. Een bajes- of hotelbijbel is niet compleet [N.T. + Psalmen en Spreuken]. Haastig gebakerd is heetgebakerd.
10. Zij gingen op hun bakkesen [gezicht; vallen!]. Wist je dat bajonetten oorspronkelijk uit Bayonne kwamen? Zijn er speciale wittebroodbakkers? Koekenbakkers overigens zeker wel. Baksis is meer Surinaams, baksjisj meer Turks [fooi]. Ze lieten Piet vallen als een baksteen [gelukkig niet vanaf het dak ...]. Uiteindelijk zou de architect bakzeil halen. Een balaclava is genoemd naar Balaklava (een plaats) op de Krim. Daar dansen ze vaak op de muziek van de balalaika. Een balansschakeling is een push-pull. Balbesen zijn huisbazen. Op balebale's [2 x aa ee] kun je ook rusten. Ledesteen (ook: Balegemse steen) kwam uit Lede in de buurt van Aalst. Een balienees is baliebediende, geen Balinees [van het eiland Bali]. De balearic (vorm van elektronische dansmuziek) is genoemd naar de Balearen
Geen opmerkingen:
Een reactie posten