2057 Dictee maandag 11-01-2021 (1) dictee Dictee van de dag (85)

Dictee – dictees [2057]

Oefendictee 772 OUD, geheel herzien naar situatie 2020

Dictee van de dag (85)

1. Het macigno is een grauwgroen, kalkachtig zandgesteente, in de Alpen en in Italië. Nootmuskaat is de grondstof voor macisolie
[maa-sie]. Mesdames et messieurs, ik ga u een geheim verklappen. Een madame-jeanette [Spaanse peper] is meestal heel scherp. De maderawijn komt van Madeira en is gemaderiseerd [donker (laten) worden bij de rijping]. Een madhhab is een soennitische wetschool. In de madison [mèh-dih-suhn] [wielersport: koppelkoers] zijn zij keien, niet op de kasseien, maar op de baan. Veel Madoerezen hadden een madoeravoet (infectie door schimmel – genoemd naar Madura – in Madras, India). Madre de Dios (Moeder Gods), riep hij vertwijfeld uit. Hij wilde alleen maar maesta's [gezeteld Madonnabeeld met het kind Jezus op de schoot] beeldhouwen. De toerist pafte maduro [bnw.] sigaren in ons Maduroland [= Nederland – van Madurodam?]. In de Magdalenastichting [r.-k. – voor gevallen meisjes] kweekten ze magdalenaperziken [rood]. Die sloeber is magnas inter opes inops: arm te midden van grote rijkdommen. Vruchtbaarheidsgodin Cybele wordt ook wel Magna Mater genoemd.

2. Magnae spes altera Romae: de tweede grote man in de staat. De Magna Charta is in 1215 van de Engelse koning Jan zonder Land (John Lackland) afgedwongen. Magnieters zijn er wel, magwellers niet. Het magnum-in-parvobeginsel (ook: multum in parvo) [veel in kort bestek] is meestal niet geschikt voor het reguliere onderwijs. De maieutische methode is de socratische [alsmaar vragen]. Een mahout [au] is een kornak [geleider olifanten] en mahonielak is acajoulak [verfstof van schitterend bruinrode kleur]. Hij schilderde een makartboeket [gedroogde bloemen en grassen]. God maakte de mens naar Zijn [eerbied, VD] beeld. Zij is een wandelende make-updoos. Ondanks zijn mal américain [dysthymie, depressieve stemming] genoot hij van de filet americain (preparé). Kwam dit te (van) pas of te onpas, à propos of mal-à-propos? Heeft hij haar van haar à propos gebracht? Anofelessen zijn malariamuggen. De mal de roi is een klierziekte: scrofulose. Mal de Naples is syfilis, ook: mal français. We dronken allebei twee malbecs [rode wijn].

3. Malawiërs betalen met kwacha's [MWK – Zambianen of Zambiërs ook: ZMK], Malediviërs met rufiyaas [MVR] en Maleisiërs met ringgits [MYR]. Hij was om door een ringetje te halen [tiré à quatre épingles]: hij droeg een maliënkolder [met ijzeren ringetjes]. Is een mal-jugé nog steeds onherroepelijk [denk ook aan cold cases]? Mallepraat is gekkenpraat. Malrovekruid gebruikte men tegen hoest. Een Maltezer leeuwtje is een maltezer(hond). Tegenover eutheïsme [God is rechtvaardig en goed] staat dys- , mal- of kakotheïsme [God is onrechtvaardig en slecht]. Wat is erger: malum in se [is op zichzelf slecht] of malum prohibitum [kwaad vanwege de wet]? De malvezij [zoete wijn] kwam uit Griekenland en komt nu uit de Provence. Mamma mia, valt dat even tegen! De Mammoetwet was de Wet op het voortgezet onderwijs. Ze bieden daar een manama- [master na master] en banabaopleiding [bachelor na bachelor] aan. Ik laat me de manchego (harde Spaanse schapenkaas met een milde smaak) niet van het brood eten. Hij droeg een manchester pak (manchesterpak). Een mandator mandateert een mandataris [gemandateerde]. Een m.s.c. (mandatum sine clausula – onbeperkte volmacht) kent geen beperking.

4. De Mechelaars worden spottend maneblussers genoemd. Mangaankies is haueriet [MnS₂]. Een mangabey [mèhn-guh-bee] is een hondaap met een lange snuit die in bomen leeft. De slotwoorden van het Communistisch Manifest waren 'proletariërs aller landen, verenigt u' [t = archaïsch]. Een mannesmannbuis is naadloos gewalst. Een mannequinage is beeldhouwwerk aan gebouwen. Was Schindler (niet in wdb. – die van Schindler's List – lijst, speelfilm) een man of destiny [iemand die het noodlot van een groep, van een volk op zich neemt]? Leden van de Sinti worden Manoesjen genoemd [vgl. Roma]. Voor de meesten van ons was hij een Mann ohne Eigenschaften [zonder karakter]. In de NBG-vertaling van 1951 is 'mannin' een typisch voorbeeld van een hapax (hapax legomenon – na deze vermelding dus niet meer!). Een mansfelder (grofgespierde, bazige vrouw) is genoemd naar een zekere condottiere [aanvoerder huursoldaten] in de Dertigjarige Oorlog. Het muziektempo van dat stuk is scherzando (schertsend, dartelend) ma non troppo (maar niet te erg of veel).

5. Op de menukaart staat: teriyaki [met soja], teppanyaki [Japan: grillen op hete plaat], sukiyaki [Japans] en yakitori [Japan: spiesje met stukjes kip]. 'Harrejakkie!' (harrejakkes, ajakkes, jakkes) stond eronder in kinderhandschrift. De muntjak was (VD) een (blaf)hert van de Grote Soenda-eilanden. 'Tonisch' betekent onder andere: versterkend, opwekkend. Een bapao is een Javaanse snack. De Rode Gardisten waren jonge, fanatieke aanhangers van Mao in de beginjaren van de Culturele Revolutie in China. De hukou [oe au] was een zeker sociaal systeem in China. Een maopak is een eenvoudig unisekspak (VD ook: uniseks pak). Met de Lange Mars wilde men aan het bewind van Tsjang Kai-sjek (1934-1935) ontkomen. De grote roerganger was Mao Zedong (van het rode boekje). Die laatste zorgde ook voor de Grote Sprong Voorwaarts (1958-1960). De demaoïsatie vond in 1976 plaats.

6. Jij slaapt in de mansardekamer. De mare-liberumgedachte [mare liberum – vrijheid van de zee] staat lijnrecht tegenover het
mare-clausumbeginsel [mare clausum – mogendheid verbiedt een andere om de zee te bevaren]. De Vastenavond wordt ook wel mardi gras genoemd. Een marche funèbre is een marcia funebre [dodenmars]. Vergilius was de Mantuaanse zwaan [geboorteplaats Mantua]. Een oostzeehouting is een grote marene [zalmachtige vis]. Heeft die lange lijs [lang iemand] het marfansyndroom [lang, slank, lange, dunne ledematen]? Margayvlees [katachtig roofdier] eet je, meerdere margauxs [bekende medoc] drink je. Margaritas ante porcos: paarlen voor de zwijnen (werpen). De rozenkransmaand oktober is de mariamaand, de rooms-katholieke Mariamaand de meimaand. Hij is lid van het Korps Mariniers [KMarns]. Zouden ons woord 'protocollair' en het Franse 'cérémonie protocolaire' verwant zijn? Ja. Het FTP is het file transfer protocol. Het HSDPA is het high-speed downlink packet access. Het HTTP is het hypertext transfer protocol (in internetadressen: http).

7. Het IMAP is het Internet Message Access Protocol (voor e-mails zoeken op een e-mailserver). Met POP wordt het post office protocol bedoeld. Het TCP/IP is het transmission control protocol – internetprotocol. Het VoIP is het Voice over Internet Protocol en het WAP is het wireless application protocol (de WAP is de Wettelijkeaansprakelijkheidsverzekering voor Particulieren). De predikant hield een hel-en-verdoemenispredicatie. Wat hield de trumandoctrine [Amerika steunt landen met linkse, communistische rebellie] in? De kartonnage-industrie is gewoon de kartonindustrie. De wetenschappelijke naam van wilde marjolein of oregano is Origanum vulgare [Linnaeus]. De Markenwet [ontginning woeste gronden] geldt niet alleen voor Marken en gaat ook niet over de voormalige Duitse munt. De vier P's in de marketingmix zijn prijs, product, plaats en promotie. Hij markette eminent. Parisch marmer komt niet uit Parijs [wel: van het eiland Paros], Carrarisch marmer wel uit Carrara. Haar hart was van marmer en haar vileine echtgenoot was zo hard als marmer.

8. De marmergrutto komt uit Centraal- en Noord-Amerika. Je ziet meer en meer marok [Marokkaanse hasj]. Tijdens de Marseillaise was ik mijn marseille [zekere stof] echt niet met marseillezeep [olijfolie], dat is not done! De marsbankers worden bij het Marsdiep gevangen. Marrons glacés [mv.] zijn gekonfijte tamme kastanjes. Een marquise is een markiezin. Mag ik die marqueteriezaag [voor ornamenten in dun hout] even? Vervelend, steeds die marquees [ie] [onderaan beeldscherm lopende tekst] op mijn monitor! Elke zot heeft zijn marot [elke gek heeft zijn gebrek, stokpaardje]. De marsiliaan [Venetiaans vaartuig] werd voor zekere kusthandel gebruikt. Voor de biafraantjes [kind met door langdurig hongerlijden uitgemergeld lichaam] werd een marshallplan [grootse hulpverlening] opgezet. Op de Marshalleilanden waren geen airmarshals actief. 's Maandags is het wasdag, 's woensdags gaat ze naar de mart [markt]. Gelukkig hebben ze een bedrijvige martha [zorgvolle drukke huisbestierster] in dienst. Hapkido, pencak silat (GB ook: pentjak silat) en taekwondo zijn martial [sj] arts [vechtsport als vechtkunst]. Op Martinique betalen de Martinikanen met euro's. Niet alle Mascaarsen [vr. bewoner Mascarenen] gaan naar een mas [middelbare agrarische school], lopen met kaarsen en kopen mascara [make-up oogharen, wenkbrauwen].

9. Er wonen veel Mascareensen [= Mascaarsen] hier. De merkfiguren Flipje [Tiel, fruit] en Robijntje (wasmiddel, beide niet in wdb.) zijn ook mascottes. Ook in de muziek kennen we het mash-uppen (twee of meer muzieknummers harmonieus combineren). Die biljartbal ligt masqué [onbereikbaar door bal ervoor]. Massicot [mah-sie-koo] is poedervormig loodoxide. Bij biljarten is massé een kopstoot. Laat je niet massregeln, ringeloren. De Mast maakt deel uit van het Schip Argo (sub lemma: Malus – sterrenbeeld). Wie mastten tien jaar geleden dit schip? Een mastoc is een overmatig dikke man. Zo'n matcrêpe pakje (matcrêpepakje) lijkt me niks. De Tour Féminin wordt steeds populairder. Dat matelotje [oo] [hoed] staat je goed en die matelote (BE: stoofschotel van vis in wijn) smaakt me wel. De mater saeva Cupidinum was de wrede moeder van Cupido. Gaan we na de matinée musicale nog naar die soirée musicale? Met deze springveren [bnw.] [de, het] matras spring ik een gat in de lucht, hij voelt zo zacht als dons. Nu nog op zoek naar een verend springkussen, maar dat doen we mañana ['morgen', nooit]. Een matseive (matseva) is een grafsteen.

10. In Suriname is een mattie een goede vriend en een mati een lesbienne. Zij was musicienne. De Mauritaanse [Mauritius] munteenheid is de ouguiya [MRO]. Een mauvaise tête et bon coeur is een driftkop met een goed hart. Het vroegere mavo is nu leerweg vmbo-t. Met een maxim [machinegeweer] kun je schieten. Een pietlut is maximus in minimis [het grootst in kleinigheden]. MBA's zijn masters of business administration. Weet een MBA ook iets van mba [moderne bedrijfsadministratie] af? De aandoening MBD is minimal brain dysfunction of minor brain damage. Een mdl-arts is een maag-, darm- en leverarts. MDMA is methyleendioxymethylamfetamine (de drug ecstasy, xtc). Welk jaartal is MCDD? Geen enkel (foutieve vorming van een Romeins jaartal)! MCDD is wel (de) multiple complex developmental disorder.