2063 Dictee zondag 17-01-2021 (1) dictee Dictee van de dag (91) √

Dictee – dictees [2063]

Oefendictee 766 OUD, geheel herzien naar situatie 2020

Dictee van de dag (91)

1. Zijn verhaal zou bol staan van de retoriek en de zeilen van zijn boot waren bolstaand. Wat is het verschil tussen een bolero [uh] [kleding] en een bolero [ee] [dans]? Een boletri [boh-luh-trie] is een boom. Te betalen met boliviano's (althans in Bolivia – BOB, in Venezuela met bolivars – VEF, vero, thans: VES – soevereine bolivar). Hij heeft een kostbare bolideverzameling [n/s]. Hij hangt graag de bollebof of bolleboos uit. Wat is trouwens bollejagen [staken voor meer loon – veenderijen]? Met het (!) bollenpellen wordt bollen pellen [ww.] bedoeld. Hij probeert bollepraat (onzin) te verkopen (brengt weinig op!). Is 'oubollig' naar een oude stier verlangend? Nee. Met een bolschup (spade) kun je een bolschub (deel van een bol) afsteken. Is de Franse slag een soort jantje-van-leiden? Zoiets. De boltzmannverdeling, je weet wel [equipartitie van Boltzmann, vergelijk: constante van Boltzmann]. Hij kon het niet bolwerken. Is dat bombardegebrom [n/s] nou echt muziek? Uit een middeleeuws kanon van groot kaliber komen bombardestenen. Bon [goed], ik geef het toe.

2. Heerlijk, dat aardbeienbombegenot [bombe: ijsgerecht met twee kleuren – mv. s]! Het toetje bestond uit bombes glacées [+]. Ik ga mijn goede vader achterna: ik ben op weg naar Bommel [ga sterven]. De spijbelende leerling is op weg naar Bommelskonten (Bommerskonten). Zijn bomma [oma] en bompa [opa] bijzonder gelukkig met hun
dochter-bommoeder? [Afko's:] De B^on en B^onne [baron, barones] X-van Y hebben de eer u kond te doen … Bij een barouchet [licht twee- of vierwielig luxerijtuig] zit de koetsier op een hoge bok. Een barquette [(tuh)] is een 'bootje' voor ragout. Een bonae fidei possessor is een bezitter te goeder trouw. Bonae memoriae: goeder gedachtenis. Bon chic, bon genre [goede stijl, goede instelling zoals van een echte Parisienne] heeft als afkorting (afko) bcbg. De (echte) Bond is de Protestantenbond. De leden daarvan zijn niet de (gereformeerde)bonders. Dat bondsbonzenclubje vertegenwoordigt de bobo's. Een bondgirl is tegenspeelster van (de) James Bond(rol). Bonum commune betekent: gemeengoed.

3. Bone deus [goeie god], wat is die bone china [boon-tsjaaj-nuh] [porselein] – gekregen omdat we zulks bons enfants [+] [goedhartig mens] zijn – mooi! Een bulletje en bonenstaak [kort en gedrongen resp. lang en mager] danken hun naam aan de Volkskrantrubriek Bulletje en Bonestaak. Breng het mee: bon gré, mal gré [goed- of kwaadschiks]. Pak dat even uit de bonheur(-du-jour) [salonkastje met spiegelglas – bonheurs, bonheur-du-jours], wil je? Ik werd eruit gebonjourd. Die bonnes à tout faire [meisje voor alle voorkomend werk] grossieren in bon mots [kwinkslag] en serveren met genoegen bonnes bouches [+] [lekkere hapjes, wijn]. Zijn zij de Bonnie en Clyde van Pinkpop? Bono cum Deo: met de goede God, met Gods hulp (B.C.D.). Bono publico datum: geschonken aan het algemeen welzijn. Bon pour le badinage non pour le mariage: goed om mee te dollen, niet om mee te trouwen. Bon souper, bon gîte et le reste (niet in VD): goed eten, goed logies en de rest. Boerenverstand is bon sens [geen mv.]. Het is bon ton [geen mv. – kwestie van welgemanierdheid] om nu te flaneren. Verum, bonum, pulchrum – is – het ware, het goede, het schone.

4. Bonum et aequum: wat recht en billijk is. Bon(s) vivants [levensgenieters], bon voyage [tw. – goede reis]! Dat heeft men je toch geboodschapt? Boogaloo [boe-guh-loe] is Zuid-Amerikaanse dansmuziek. Een caddie [boodschappenwagentje] is een shopper, duidelijk? Een boogsprong is een courbette [bij paardrijden]. Gaan we de boogiewoogie dansen? Als literaire (GB ook: tt) uitdrukking zeg je: het was er botertje tot de boom (archaïsch: boôm – bodem! – de verstandhouding is prima). In een boomhuis [Indonesië] kun je goed wonen, in een boomhuisje [tolhuis] eigenlijk ook wel. De boompioen wordt als decoratiemotief met moutan [oe] aangeduid. Je moet Piet maar eens goed de boonakker op leiden [een uitbrander geven]. In de oosterse keuken zijn boontjis [ih] sperziebonen. Een boorbuis is een casing [kee-zihng] [bekleding van boorgat]. Kom, neem nog een boordevolletje [tot aan de rand volgeschonken glas]. Boordroeien is oarsen [oor] (elke roeier één riem). Zal Oranje nu toch nog de boot in gaan? Dat is helemaal uit den boze. Met zijn bootees [boe:-tie] [stevige lage laars] slenterde hij door de (het) tennisbootcamp [intensieve training]. Wat is precies een illegale bootleg [muziekopname]?

5. Wat is booze voor een drank [alcoholhoudend]? Een bordeelsluiper is een suède herenschoen (met crêpezool; VD ook: suèdeherenschoen). Verveling op het werk leidt tot een bore-out [vervelingsziekte]. Boreh is welriekende gele zalf van kurkuma [oe]. Bories zijn schuilplaatsen in de Provence (Provençaalse dus – bij slecht weer). De bornagain [= wedergeboren] christen had een handel in borneokamfer, maar leidt nu een zaak in Borneoos hout. Doe mij maar een gereformeerde borrel [koffie met een borrel erin]. Een sluiting met dubbele borst is double-breasted [over elkaar slaande borststukken]. De BOS is, zoals je weet, de Boeddhistische Omroepstichting. Velen achten voor aardrijkskundige namen de Bosatlas maatgevend. De AOW-heffing is de bosbelasting [Wouter Bos]. Betaal je die ook onder de balkenendenorm? Bij vrijwel het absolute nulpunt treedt de bose-einsteincondensaat [atoomkernen versmelten dan] op.

6. De man is het laatst gezien in de Bosjes van Poot. Een Bosjesman is een San. Waar kennen we Paulus de Boskabouter van? De Bosniaks (Bosniakken = Bosniërs) vormden een veelal islamitische bevolkingsgroep op de Balkan en in Turkije. Een Bosschenaar woont in Den Bosch. Een bosseerhamer is een bouchardhamer [natuursteen bewerken tot ruw oppervlak]. Wie is hier eigenlijk de big boss? Want dan gebruiken we voor hem de bosskey [computerspel op het werk snel afsluiten als de baas komt] . Een bossnapping [gijzeling van manager, boss] overwegen we niet. Een boswoelmuis is een rosse veldmuis. Je mag het touw bot [tot het einde] vieren. Hij wilde Piet met een bezoek verrassen, maar heeft bot gevangen. Zijn er nog b.o.t.'s (b.o.t.'ers – militair: beroeps voor onbepaalde tijd)? Het woord 'boter' komt van het Latijnse 'butyrum'. Botercrème is crème au beurre. Het boter-kaas-en-eieren wordt ook wel oxo [ohk-soo] genoemd. Boterwegen is rug-aan-rug staan etc. Was de Boterwet niet boterzacht?

7. Hij wil zijn lusten weer eens botvieren. Een botje-bij-botje is een Amerikaanse picknick. Met een botlijn [botreep] kun je bot vangen [hier letterlijk; ook: niet slagen]. De botol tjebok is voor de billen. Het botoxen doe je met Botox (merk – botulinetoxine). Klinkt het niet, dan botst het: dat gaat toch ontegenzeggelijk over klinkerbotsing? Botsteken of botprikken is bot [= vis] vangen. De Botswaanse munteenheid is de pula [oe – BWP]. Een bottelrie [komt na de bottelarij] is een voorraadkamer voor wijn en drank. Die botteriken dragen bottines [halve laars]. De leverbotziekte bij schapen heet ook morbus Paget. Bouderen [oe] is pruilen of mokken. Een bouchee is een soort pasteitje. Hij droeg bouffant [pofmouw] en bouffante [lange gebreide wollen das]. Boulderen [oh: – ongezekerd, moeilijke route] is een soort bergsport. Die boulevardier is later stoepier en tabloidverkoper geworden. Een boulingrin is een verzonken grasveld voor balspelen. Heb jij die hele bouquetreeks (GB, VD: B)?

8. Bourgeois satisfaits [mv.] [tevreden burgers] willen geen hervormingen. De boutisten [au – aanhanger Bouterse] moet je in Suriname zoeken. Wat is een bouton [oe] d'orient [besmettelijke zweer oosterse landen]? Een akkerbouwer doet aan akker bouwen. Hij werkt bij de dienst Bouw- en Woningtoezicht. De greidhoek [grasland] ligt in het noordwesten van Friesland. De Bovag is de Bond van Autohandelaren en Garagehouders. Is Noord-Holland boven het IJ een achtergebleven gebied? De regeringsmaatregelen waren helaas too little, too late [niet in wdb.]. Hij is boven Jan [heeft genoeg geld om rustig te leven, is binnen, heeft zijn schaapjes op het droge] en zij boven haar theewater [aangeschoten, dronken]. Je slaapt in de mansardekamer [n/s – zolderkamer]. De drenkeling kwam bovenspartelen. Je bent een (de) bovenste beste (meervoud: de ... besten). Ik weet weinig van die Boven-Voltaanse zeden en gewoonten. Bij een rem wordt een bowdenkabel [boo-duhn] [hol] gebruikt. Bij het out-of-the-boxdenken moet je out of the box [buiten de gebaande paden, de geijkte kaders] denken. Een bozzetto [mv. bozzetti/o’s] is zoiets als een voorstudie [sculptuur, schilderij].

9. De brave Hendrik is de titel van een indertijd veelgelezen boekje van N. Anslijn. Die akker zal nog wel even braak liggen. Braakangst is emetofobie. De ipecacuanha, een kina-achtige plant uit Zuid-Amerika, heeft een braakwortel. Deze brabander is wel een belg [paard], die Brabander is geen Belg (maar wel een brabo). Vorige week zwom deze brado [= kipper: vers gefileerde en vervolgens gezouten en koud gerookte haring] nog vrolijk rond. In het hindoeïsme kennen we Brahma [die lustte wel een brahmapoetrakipje – de Schepper], Shiva [de Vernietiger] en Visjnoe [de Instandhouder]. De brallende corpsballen voerden bram op/boven bram [pralen, groot vertoon maken]. Piet is een hele bram [hele piet, hele meneer], een bram van een vent [druktemaker, windbuil] en een bram van een jan [geweldige opschepper]. Karel hing de grote jan [veel noten op de zang, druktemaker] uit. Bankbiljetten nummer je met een bramahpers. Hij heeft zijn bramzeil bijgehesen [te veel gedronken]. Alleen Jan de Hartog schijnt te weten wat een bramzijgertje [jongen als geronselde werkkracht op botter] is. Ze wilden brandstichten. Doe jij ook mee aan branddating [relatiebemiddeling: laten daten van mensen met zelfde merken]?

10. De hete brand is het (sint-)antoniusvuur [o.a. ergotisme – ignis sacer, kriebelziekte, moederkorenvergiftiging –, gordelroos – huidziekte, BE: zona –, karbonkel – steenpuisten, negenoog – en lupus – wolf, huid-tbc, in gezicht] en de koude brand is koudvuur (gangreen). Die oplichters hebben opzettelijk brandgesticht. Met name Brandenburgse soldaten hadden brandebourgs [lussen over de borst]. Geef mij maar brandy = brandewijn [brandy kring = cognac sec], aguardiente, aquavit, eau de vie: allemaal één pot nat. Met een houw kun je vechten, een hauw [plant] kun je plukken. De brandnetel is [wetenschappelijk – Linnaeus] de Urtica. Een filippica is een brandrede [strafrede]. Die lipizzaners en przewalskipaarden hebben daar geen boodschap aan. Om deze rommel te verbranden gaan we brandstichten. Voilà, een brandy-soda [cognac met apollinariswater] voor meneer. Hou eens op met braniën [drukte maken]. Kun je een braque d'Auvergne [hond] met een braque ariégeois [ook: de l‘Ariège] goed kruisen? Vergeet ook de braque Saint-Germain niet!