Dictee - dictees [2021]
Oefendictee januari 2021 (2)
1. Facta non verba: geen woorden maar daden! Tip: als je bij de oVD ‘godbewaarme’ intypt, krijg je niet de losse vorm. Typ in zo’n geval ‘god bewaar me’ in, dan krijg je ook de aaneengeschreven vorm! Het is crime(s) passionnels [BE: passiemoord, passionele moord], grande(s) passions en passionato (muziek: hartstochtelijk). Waarom mea culpa en mea-culpagevoel, maar zevendagenquarantaine en bestpracticevoorbeeld? Wel, in principe worden Nederlandse en Engelse samenstellingen aaneengeschreven, mea culpa is van vreemde herkomst. Grappig: grand-prixtoernooi en grandslamwedstrijd! Ook hogeherengekonkel.
2.
Waarom holadijee (en VD: skijöring),
maar di-jambe (di-jambus).
Wel, samenstellingen met i + j krijgen een koppelteken, ongelede
woorden (als bijectie)
niet. Holadijee wordt als één geheel ervaren, mini-jurk en
brei-juffrouw niet. Dit geldt ook voor i + i: uiig en goeiig,
maar mini-instructie. Ook voor e + ij: beijzeld en geijkt, maar
mede-ijsmeester, koffie-ijs en toe-ijlen en ook voor e + ui:
fauteuil, portefeuille en geuite verlangens. maar lente-ui,
milieu-intensief, oranje- en tarwe-uil, vakantie-uittocht, zee-ui en
zee-uitzicht. Nog iets aardigs: VD kijkt bij zoeken (online
versie,
onlineversie)
niet naar spaties, streepjes, hoofdletters. etc. Dat betekent vaak
grote hoeveelheden woorden die je niet zoekt, vb. *di-j* naast
di-jambe: dijader, gedijen, kledij.
3.
Dat doet online-GB
(online
GB)
beter: zoeken op *i-j* geeft keurig 23 resultaten: ski-jas, kiwi-jam,
mini-job, naai-juf, ski-jack, demi-john, gummi-jas, hooi-jaar,
maxi-jurk, mini-jurk, groei-jaar,
nazi-jager,
digi-junkie, lawaai-junk, safari-jeep, barzoi-jacht,
bikini-jeans,
bonsai-jager,
mini-jacuzzi, multi-jobben, multi-jobber,
anti-judaïsme en strooi-jonker. De uitspraak van ‘mèden agan’
is /mee-dèhn-aa-chahn/. Betekenis:
alles met mate, niets te veel, geen excessen. Ook: ne quid nimis. De
meme [ee
uh] is een eenheid van culturele overdracht, de meme [mie:m]
is een verkorting van internetmeme [ie],
te verspreiden afbeelding, cartoon, etc. Miosis is antoniem van
mydriasis. Je femur
is je dijbeen, mv. femora.
4.
Aethiopem dealbare: de moriaan wassen (vergeefse
moeite). Ook een netizen met een leuk nerinkje moet zich aan
de nettiquette houden! Volgens GB zijn ‘oeh’ en ‘ah’
tussenwerpsels (geen mv.). Volgens VD
ook znw. zoals in oehs en ahs [ah].
GB heeft
oeil(s)-de-boeuf(s)
[of], VD alleen oeils-de-boeuf
(klein venster in daken, etc.). Uit GB
noteren we ook nog: oe-klank, a-klank en s-klank. Moeten we die trap
op lopen of die andere trap oplopen? Ze onderging een
cosmetischchirurgische ingreep. Hij wist het schrimpeljeus/zig
(angstvallig)
verborgen te houden. Het ju-ju spelen is geen vorm van rituele magie
(juju). Een
pensionaire zit in een pensionnetje in pensionaat en kan best een
pensh/ionado
(h:
Antilliaans-Ned.) zijn.
5.
Volgens de TH moet Pidginengels net als Luikerwaals met een
hoofdletter, maar koeterwaals niet. Die door de wol geverfde, die
dubbelgebeide, dronk graag een dubbelgebeide, een dubbelgebeide (VD
ook los) jenever. De biljarters waren
met hun keus een queue aan het vormen, aan het queueën dus. Een
reflectie is een weerkaatsing, reflecteren, reflecterend
= reflectief. Maar reflexie
niet in wdb. Wel reflexief = bespiegelend of wederkerig. Een
reflexief of reflexief ww. heeft ‘zich’ bij zich. Een reflex is
een reactie op een zenuwprikkel. De SAE
komt van Society
of Automotive
Engineers.
Teloh [tee-loo,
SR: gefrituurde langwerpige stukjes
cassave] lijkt veel op telo [tih-loo,
SR: gebakken cassave, vaak gegeten met
bakkeljauw]
6. In de quakerij hebben ze vaak een kwekerij. Op een schrijfmachine had je zo’n gedeelte getipp-ext. Schrijf nummer 69, Tm, wel goed: thulium. Pens is triep, trip, trijp. Een toerkoe is van etnisch-Turkse afkomst. Vedetteneigingen waren de vedette-eigenaar niet vreemd. Hij was de zes miljoenste bezoeker na al die jaren. Hoeveel mensen vormen trouwens (ongeveer) zes miljoenste van de wereldbevolking? Antwoord: pakweg 45.600 (6/1.000.000*7.600.000.000). Je wordt(!) weleens (GB ook wel los!) gevraagd of je echt foutloos kunt schrijven. Ik heb mijn mening over ‘weleens’ moeten bijstellen: was voorheen alleen ‘wel eens’ bij contrastief gebruik correct, GB en Taaladvies beschouwen nu ‘wel( )eens’ als vormvarianten.
7.
Als derderangsacteur correct is, dan ook wel: zoveelsterangsacteur.
Zoeken op ? geeft 161 treffers: de letters in alle maten en soorten
en met accenten, etc., maar ook: #, ©, ®, en @. Een portakabin
[kèh-bihn]
is een kant-en-klaar
geleverd tijdelijk gebouw, zeker geen cabine! Aan de vorige pachters
moesten we prijzijen betalen. Zij spreken Indiaans en houden van
Indiase hennep. Het
bonzen deed ons fronsen en het ponsen deed de bijen gonzen. Het
meervoud is café(s)-restaurants.
Ik vind die biscuit buste mooi. De firma List en bedrog verkoopt nepnokklampen. Shoot-outwoorden voor de Specialisten: o.a.
hijood
[hie-dzjoet]
= lichaamsbedekkende zwemkleding gedragen door fundamentalistische
moslima's.
8. Verder: chaebol [dzjèh-buhl] = Zuid-Koreaans industrieel conglomeraat, boertjes van buut'n [buu-tuhn], fourreur (bontwerker), foerageur [bevoorrading], fournituren [mv., benodigdheden handwerk], fourneren [verschaffen], briouat [brie-waht – ovengerecht], brønstedzuur [chemie], tagliatelle [tahl-jaa-tèhl-luh – It. lintvormige pasta], brougham [broo-wuhm – rijtuig], bar.esse [afkorting], omnivoor [alleseter], omphalos (navelsteen), groepage [vracht van meer afzenders], Salpêtrière (gebouw, Parijs), capoeira [kaa-poe-wèh-raa = Braziliaanse zelfverdedigingstechniek], giaur [gaa-voer = Turkse scheldnaam niet-moslims], gnocchi [njoh-kie/gnoh-kie – tussengerecht] en kiur [kie-joer = uitgestorven reuzenvogel Madagaskar].
9. Ook nog: mycorrhiza = symbiose tussen planten en zwammen, myiologie = muggenkunde, seiches [sèh-sjuhs] = periodieke niveauverandering van een meer, teloh [tee-loo] = gefrituurde stukjes cassave, zoögloea [zoo-woo-gloi-jaa – klomp bacteriën], borsjtsjschranser = rodebietensoepschranser [beide: ook z!] , zoomlens [oo/oe], caixa [kaai-tsjaa] = Braziliaanse snaredrum [èh, ook: snaardrum], cajunkeuken [kee-dzjuhn] en scrollwiel(tje).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten