2050 Dictee dinsdag 05-01-2021 (1) dictee Dictee van de dag (79)

Dictee – dictees [2050]

Oefendictee 778 OUD, geheel herzien naar situatie 2020

Dictee van de dag (79)

1. Toccadielje is een vorm van triktrak [zeker kansspel]. Een tobogan kan ook een kermisroetsjbaan zijn [of slee: Noord-Canada]. Daar moet je mee toe kunnen. In Nederlands-Indië werd de gouverneur-generaal toean besar genoemd. Toedeloe [sarcastisch, als je iets niet krijgt], toedeledokie [maar: okido(ki)], daar kun je naar fluiten. Dat zal aan de zaak niets toedoen. Het zou daar vreemd toegaan. Het nieuwe huis is helemaal toegereed [ww. toereden]. Bij het toerrijden worden er geen gaten toegereden [BE: dichtrijden]. Organiseert een touroperator ook fietstoeren? Met de VTB wordt de Vlaamse Toeristenbond [vgl.
VTB-VAB = Vlaamse Automobilistenbond] of de Vlaamse Taekwondobond aangeduid. Het is alles toetmem, één pot nat dus. Toetoe, trek je toetoeppak [hoog gesloten jasje met stijf opstaande boord] eens aan! Cementstaal(!) kun je niet spreken. Het Cito was oorspronkelijk het Centraal Instituut voor Toetsontwikkeling. Hoeveel kaaimannen zitten er op de Cayman Islands, de Kaaimaneilanden? Tussen al deze toeters en bellen weten wij van toeten noch blazen.

2. Toekotoeko's zijn kamratten. Hoe lang is de Jangtsekiang (niet in wdb.)? Hij is tofelemoon, tofelemone, toffelemone, toffelemoon, toffelemoons: katholiek. Is toggenburgermelk [geitenras] erg lekker? Deze haute-coutureontwerpers [haute couture] gebruiken toiles [twaals – model in katoen]. Toktoktok, een ei! Zoek op: to kalon k'agathon [het mooie en het goede]. Hij zit te knikkebollen. Zij moest tol aan Neptunus betalen [zeeziek zijn, overgeven]. Waar wonen Toledanen? In Toledo! Hij heeft een tolstojaanse, antiautoritaire, houding. Een tult is een (wisselende) houtmaat en een tölt een van de gangen van een paard. Na een nachtje cel was hij tombé des nues, ten zeerste ontnuchterd. Ze kweken daar tomberry's [geel of rood tomaatje ter grootte van een bes] en cranberry's [grote veenbes = van de (ook:) lepeltjesheide]. Als een haring zat Jan Huigen in de ton. Een jeu de théâtre is een toneeltruc. De provincies van de Soevereine Orde van Malta heten tongen. Hoe ziet een Tongaanse pa'anga eruit [TOP]? Hij zei dat wel, maar tongue in cheek [meesmuilend – van: smile?, ironisch].

3. Splitcanehengels zijn van tonkin [soort bamboe] gemaakt. Tonpraten is buutreednen [bij carnaval]. Bij vrome joden hangt een mezoeza [busje met vrome tekst erin] aan de deurpost. Verrukkelijk: eerst meringue [gebakje van schuimdeeg] eten en dan de merengue dansen [alfabet ...]. In vredesnaam, in godsnaam (in Gods naam), in hemelsnaam, om 's hemelswil, in 's hemelsnaam, in godsherennaam, in godsherejezusnaam, in godsherechristusnaam, in godshemelsnaam, in godesnaam, doe het niet: spring niet! Er wordt afgerekend volgens het systeem van uurtje-factuurtje. Hij is een model dragqueen [mannelijke travestiet]. Het meervoud van 'obus' is 'obussen'. Dummy's [sufferd] zijn het, suffies, lubberts [sul, sufferd]. Hij zal wel weer een flinke borrel ophebben. Een topgijn is aan de mast bevestigd. Die grapjurken hadden de topi's [lierantilope] een topi [tropenhelm, hoedje] opgezet. Hij heeft helemaal niks te klagen: hij heeft een topjob, een topbaan – en zeker geen tobjob.

4. De Topografische Dienst maakt topografische kaarten. Toppende vol (topvol) is boordevol. De uitdrukking 'Hoge Noorden' wordt zowel voor het hoge Noorden van Amerika, als dat van Eurazië gebruikt. Torens van Mitscherlich [bouwsel voor technische processen]: zoek maar op! De premier werkt normaliter in het Torentje. Is torpiditeit [slapheid, traagheid] net zoiets als inertie [traagheid]? Ja, dus. Hoeveel torr was de druk daar [eenheid van druk in de vacuümtechniek]? Wij gebruiken een [met cijfer:] p2p-netwerk (peer-to-peernetwerk – onderlinge uitwisseling van muziek- en videofiles), daarvoor is een torrent [databestand voor verzending in delen] nodig. Ook Toscaners [inwoner] roken wel toscaners [sigaren]. Wat leverde de totaaltelling van de stemmentotalen op? De total design is de huisstijl, een totaalshot een close-up. Zij ondergaat een total hip [het operatief vervangen van zowel heupkop als heupkom door een prothese]. Tot in den treure is uitentreuren. Hiervoor is een rectaal toucher [via het rectum, de endeldarm] nodig. Een etappezege is beslist nog geen Tourzege.

5. Pahoehoe is touwlava [en palulu – oe – de naam van een plant]. Tof, dat tov-biljet in België [BE: taxi, openbaar vervoer]. Heet jij Tanneke? Dan noem ik je Anneke Tanneke toverheks. Tovering, kwestie van toveren, gaat prima met een toverring. Een towelette is een
eau-de-colognetissuetje. Trac is plankenkoorts. Zij zijn slachtoffer van tracasserieën [plagerijen, gezeur]. Trachiet is een zeker uitvloeiingsgesteente van het syenitisch [syeniet = gesteente] magma [gebruikt voor zuilen]. Door tracking en tracing kun je pakketpost traceren [volgen]. TM's zijn trademarks. De traditio brevi manu [eigendomsverkrijging van goederen waarvan men reeds houder is] staat tegenover het constitutum possessorium [stilzwijgende bezitsovergang (soms als schijnhandeling)]. De trado's [aanhangers traditionele politieke partijen] maken de dienst uit. Traduttore traditore: een vertaling geeft het oorspronkelijke werk nooit precies weer. Traducere [k] leniter aevum: rustig door het leven gaan. De trainee [ee ie – stagiair(e)] moest de trainee [èh ee – rij lampjes, op vloer theater] in orde maken. Er zijn maar weinig training-on-the-jobaanbieders [training on the job]. De traktementsdag valt altijd op sint-salarius [Heilige Salarius].

6. De tramontane kan de Poolster zijn, maar ook de hevige, droge en koude mistralachtige noordwestenwind die over de Languedoc en de Roussillon waait. Van trance [èh – type housemuziek] kun je in trance [ah – vervoering, verrukking] raken. Tranquillo, tranquillamente, tranquil is kalm, bedaard. Hij deed het heel penages [voorzichtig, behoedzaam]. Zo'n overleg moet à tête reposée [rustig, bedaard] plaatsvinden. De trans-Siberische spoorweg is natuurlijk niet in Transjordanië gesitueerd. Met tm wordt de transcendente meditatie aangeduid. Wat is een transeunt diaken [tijdelijk, in afwachting van priesterwijding]? Waarvan kennen we de berg Thabor [verheerlijking, vergeestelijking van Christus]? De transformationeel-generatieve grammatica (tgg) danken we aan Noam Chomsky. Een transmitter is een zender, een transmittor een machineonderdeel dat voor de transmissie zorgt. Wat zou die transneptunische planeet geweest zijn? Een maan van Neptunus? De naam 'transorma' (briefpost) komt van transporteren, sorteren en machine.

7. Transvaal maakt nu deel uit van de Republiek Zuid-Afrika. Hij is eruit getrapt en ik ben erin getrapt. Vuilnismannen nemen alle trashy [waardeloos] trash [rotzooi] mee, maar luisteren ze ook graag naar trash (popmuziek)? Ze vertrokken halje travalje, halsoverkop, met hun paarden uit de travalje [noodstal, paarden beslaan]. Breng nog even een tray [tree – klein bakje] eieren mee. Manchester United had de double (dubbel) al, maar wilde ook de treble (triple). Zij is mij te na getreden. Hij speelde trèfle, klaveren. De atb is de automatische treinbeïnvloeding. Bij het treindepot kon ik mijn spullen niet en dépôt [in depot] geven. In de treinen zaten trijnen [spottend, minachtend: meisje, vrouw] die gingen trainen. De Grote Trek van de Boeren was hun verhuizing uit de Kaapkolonie over de Oranjerivier. Ze zou zich dat wat meer moeten aantrekken. Jan moet zijn winterjas aantrekken. Die last geeft niet mee: jullie moeten meer eraan trekken. Een trekkie is een fan, idolate liefhebber van alles wat met de sciencefictionserie Star Trek te maken heeft. Is een trezorie [schatkist, -kamer] een soort thesaurie [idem]? Ja, dus.

8. Geef mij maar tribrachische verzen (vergelijk: tribrachys = versvoet – kort, kort, kort). De trichinenziekte is heel onaangenaam [trichinose, pijnlijke ontsteking, parasiet, haarwormpje]. De Tridentijnse mis heeft op het Concilie van Trente vorm gekregen. We kregen een trifletoetje. Hebben wij nog tri-joodmethaan? Een stabjack is een trimvest. Wil je een demi- of een triple-sec? Zekere polijstaarde heet tripoli. Tijdens het veen trippen (turftrappen) luister ik het liefst naar trippy [een kick gevend] muziek. Met trisomie 21 wordt het downsyndroom aangeduid. Met smaakvolle troeboek [elft, kaviaar] kun je getroebleerde verhoudingen misschien weer herstellen. Wie is jullie troef in de Ronde van Frankrijk? Hij stond met zijn troiscart [trocart, operatiemes]
trois-quarts [half van opzij] op de foto. Met DVT heb je diepveneuze trombose. Verrassend, zo'n trompe-l'oeil ['bedriegt het oog']. Een equerre is een trommelkruis [bij landmeters]. Aftroeven is van zich af troeven. Hoeveel trompetter-majoors telt ons leger nog? Heeft ze je dat afgetroggeld?

9. De TROS is de Televisie- en Radio-omroepstichting. Het tropyliumion is een relatief stabiel carbokation. Een trosnarcis is een tazetnarcis en een trosroos is een polyantharoos. Trotyl is trinitrotolueen, TNT. Trotz alledem [ondanks alles] hou ik van je. Het trou-madame is een zeker spel. Je hebt croupiers, troupiers en stoepiers. De zinspreuk van de Haarlemse rederijkerskamer De Pelikaan luidde 'Trou moet blijcken'. Barreboksen is (ook) scheren, balletdanseressen gebruiken een barre [balk] en gitaarspelers een barréklem [over de snaren]. Troubleshooters zijn er om trubbels op te lossen. Hij is getruukt: hij heeft veel truken in zijn doos. Een truffelaardappel is een vitelotte. Zijn tricotje [oo] was helemaal verfomfaaid. Die scène is getrukeerd. Er waren opvallend veel Truienaars [inwoner Sint-Truiden]. Pas op voor die truqueuse [kunstvervalseres, m.: truqueur]. Zij truutte [truten: flauwe grappen uithalen] voortdurend. Wat was de Nieuwe Truttigheid [bouwstijl jaren 70 twintigste eeuw]?

10. Met chagas (de ziekte van Chagas) wordt de Zuid-Amerikaanse ziekte trypanosomiasis [infectieziekte] aangeduid. Hij is kei in
rad-voor-de-ogen-draaierij. Hier maar weer alle vadertjes: een vadertje des [is veel op aan te merken], vadertje tsaar, vadertje Cats, vadertje Drees, vadertje Stalin, Vadertje Staat en Vadertje Tijd. Vadertje Rein bestaat niet (in de wdb. tenminste), maar Vader Rijn wel. De tsarina heeft de tsarevitsj (cesarevitsj) en tsarevna (cesarevna) gebaard. Een dekabrist is een decembrist. De grootvorst-troonopvolger stond onder invloed van een heuse raspoetin. De TSF is de télégraphie sans fil, de draadloze telegrafie. Wat was de Tsjeka [orgaan staatspolitie] in de Sovjet-Unie [SU]? De tsjolent [warm eten, tevoren bereid] wordt warm gehouden voor de sabbat. Tss [tw., afkeuring, verbazing], heeft hij TSS (tibialestresssyndroom)? De tsjoektsjoek [tapijtenzwendelaar] zei dat hij ook in vliegende tapijten handelde.

11. Het Tweede Vaticaans Concilie of Vaticanum II was het 21e oecumenische concilie (1962-1965). 'Voorbeelden' heeft twee afkortingen: vbb. en vbn.