2062 Dictee zaterdag 16-01-2021 (1) dictee Dictee van de dag (90)

Dictee – dictees [2062]

Oefendictee 767 OUD, geheel herzien naar situatie 2020

Dictee van de dag (90)

1. Ze liepen bras dessus, bras dessous [arm in arm]. Brasilethout is onecht brazielhout en brasiline is de rode kleurstof in het braziel. De eerste braspenning [zilveren munt] is door Jan zonder Vrees geslagen. Voorbeeld van een apostrof aan een strijdmakker is 'brave crillon' [dappere Crillon – stijlleer: aanspraak]. Voor zo'n braziliaan [topaas uit Brazilië] moet je bij de juwelier zijn. Heb je voor een brazilian [verticaal geschoren streepje schaamhaar] per se brazilian wax [harsmethode schaamstreek] nodig? Een synoniem van 'toitoi(toi)' is 'break a leg'. Breath-holding spells [kinderen stoppen met ademhalen door emoties] kunnen levensbedreigend zijn. Breeches zijn een rijbroek. Met inhout worden vooral ribben en spanten bedoeld. Brechcokes is gebroken gietcokes. Brecciën zijn zekere gesteenten. Breedlachend diende hij zijn breedgedragen voorstel in. Oosterlengte is O.L. en noorderbreedte N.B. of N.Br., westerlengte is W.L. en zuiderbreedte Z.B. of Z.Br. Wie wil er nou een breekse [door onhandigheid veel brekend] barman, een soort van brekebeen? Is dat nou nepbreitschwanz?

2. De breedtehang is de christusstand. De brei-juffrouw met haar breidelloze driften was niet breilijk (te breidelen, te beteugelen) meer. Met een breektiejijs [breekijzer] kom je overal binnen. Hij is een brekespel, een spelbreker. Hij is een brekebeen [mislukkeling] in de orthopedie. Zij importeren bremersteen en Bremer groen. Ze runnen een ertsbrekerij. Bretoenen of Bretons zijn inwoners van Bretagne. De breugelkermis is zo genoemd naar Pieter Bruegel. Zij ondergaat een herniotomie [breukoperatie]. Leg eens uit wat een Schuchardtbrevier [boek in dichtmaat – gedragsregels, levensbeschouwelijke kwesties] is. Brevity is the soul of wit: kortheid is de essentie van geestigheid. Wat hield de brezjnevdoctrine in [communistische landen helpen elkaar]? Het duurde brief as woman's love, zo kort als de liefde van een vrouw. Briefschrijven is brieven schrijven. Morgen is zijn briet mila (meervoud: briet milot, brietot mila – besnijdenis joodse jongen). Zij zijn
brigadiers-majoors [+]. Een brigittines (birgittin) is lid van een brigittenorde [gesticht 1348, H. Birgitta].

3. De antiterreurbrigade moest optreden. De meeste wc-potten zijn brildragend, maar geen brildrager. Hij deed het met briljantie, brille. Zijn gevoeg doen is brillen [wc ...]. Hij heeft altijd brillantine in het haar. Briller par son absence: schitteren door afwezigheid. Schattig, zo'n brilzee-eend. De briouat [brie-waht] is een Noord-Afrikaans gerecht. Britannia rules the waves. Britsen is met handdaggen [eindje touw] op de rug en op de broek slaan [straf schepelingen]. Bruto kun je afkorten met b., bto., bt., brt. of br. Het broccatello [marmersoort] was in brocatel [brokaatachtige stof] verpakt. Het broedblad behoort tot het geslacht Kalanchoe [oo-wee]. Een broedei is geen consumptie-ei. Een brief aan de mannen broeders (= mannenbroeders, in den Here) in de kerkenraad begin je met 'Eerwaarde Broeders'. De atletiekcrack is verreisd; zijn ster verrijst nu elders. Als Knap dood is, krijg jij zijn broek [ironisch complement].

4. Waarom wordt een koelzeil ook wel broek van Bertha genoemd? Geen idee. Een broekstuk wordt ook Y-buis genoemd. Mazzel [= ook brooche = broge] met je nieuwe brogues [brooks – gaatjesschoen]. Zij is blut, broke [brook]. Dat is het nieuwe oud-maakt-nieuwsysteem [oud maakt nieuw – lemma ‘brokkenhuis’]. Hij heeft al enkele bromances [mannen, niet-seksueel] achter de rug. Dat kind zou brommes moeten krijgen [berispt worden]. Ook in de bronstijd kende men de bronsttijd al. Met het hemels brood wordt het Woord Gods, met het brood der Engelen het manna of de hostie bedoeld. We eten vaak eigengebakken brood. Wat voor indicator is broomthymolblauw? Het heeft te maken met zuur-basetitraties. Bij Thespis' brozen [= de toneelspeelkunst] draait het niet alleen om cothurnen [toneellaarzen]. Een brougham [broo-wuhm – 4 wielen, 2 personen] wordt getrokken door één paard. In de brousse [rimboe] kun je meestal geen brouilly [een beaujolais uit de gelijknamige plaats] krijgen. De natuurkundeterm brownbeweging of brownse beweging is naar de Schotse botanicus Robert Brown genoemd.

5. De bruchharsch is een bevroren harde bovenlaag op verder zachte sneeuw. De originele Brug der Zuchten ligt in Venetië. Een tuata/era is een brughagedis. Met de bruid der zee wordt Venetië bedoeld. Voorbeelden van bruidstranen [drank, kaneelwijn] zijn hip(p)ocras [VD] en boerenjongens. Dat kan Bruin(tje) niet trekken. Bruinharthout is geen hardhout. Ik vind die bruinhart tafel (bruinharttafel) erg mooi. Hij valt op brunetjes (brunettetjes) en brunhildes [grote, forse blonde vrouw]. De godin Brunhilde is een van de Walkuren [uu] (en een walkure is ... een forse struise vrouw). Bruschetta [broes-kèh-taa] is zeker geroosterd brood. Geert Wilders is een honourable man, ik heb niets met die brutus [verraderlijk mens]. Ze waren behoorlijk bruyant [luidruchtig, lawaaiig] bezig met dat bruyère [roodachtig bruin hout]. Is die buy-out [overname van alle aandelen van een vennootschap] geslaagd? Het aboutalisme [decentraliseren sociale overheidstaken] is naar Ahmed Aboutaleb [2020: burgemeester van Rotterdam] genoemd. Amarilhout is smergelhout.

6. Gezocht op '*down*': breakdown (instorting), coolingdown (tegenover warming-up), hij ging drie down [drie slagen minder dan geboden – bridge], syndroom van Down (down(syndroom), daaraan lijdt een downie), downdaten (van vr.: met iemand met lagere opleiding of sociale status), downhill skaten = downhillen is niet moeilijk, wel gevaarlijk, Downing Street, downplayen (bagatelliseren), downstart (bij schaatsen), down the drain: gezegd van iets dat verloren gaat (door het putje), down-to-earth: met beide benen op de grond staand, praktisch, nuchter, de downtown (binnenstad), down-under: (informeel) in Australië, Nieuw-Zeeland of de Stille Zuidzee, dropdown (uitklapbaar keuzemenu op beeldscherm), knockdown (bij boksen), meltdown (bij kernreactor), shakedown (zwaar verhoor), sitdownstaking, top-down, touchdown (American football, rugby), trickledowneffect: indirect positief effect [waar maatregel niet voor bedoeld was] en
ups-and-downs (ook: ups en downs).

7. Gezocht op '*out*' (1852 hits – 2019: 2822 – 2020: 2851): Zoutzee (de Dode Zee), de zoutte van iets, zoutevis (labberdaan), youtuben(!), work-out (intensieve conditietraining), voutenkamer (opkamer), vermout, venkelhout (sassafras), veloutésaus (met roux), try-out, tout mon possible (al het mogelijke), tout le monde [iedereen], tout court (zonder meer, kortweg), tout comme chez nous [net als bij ons], three strikes out (drie slag – honkbal – is uit – veelpleger levenslang bij de derde keer), time-out, touche-à-tout (bemoeial), tout à toi (t.à.t. – geheel de jouwe), tout à vous (t.à.v. – geheel de uwe), stouterdje, teak- en sycomorenhout, stobbehout, spin-out (startende onderneming), soutas (= soutache – garneerband of crêpeweefsel op dameskleding), sorbenhout (en sporkehout en lorkenhout), sjouter (politieagent), shake-out [zwakke ondernemingen gaan uit de markt], side-out [volleybal] en shoot-out [o.a. bij dictee], sans atout (sans, SA), s'amuser à la moutarde (zijn tijd met futiliteiten verdoen), routier [vrachtwagenchauffeur], router [au ‘tomtom’ voor computerverkeer], schout-bij-nachtsschip, rout (au – raout [ra-hoet] – avondpartij), rebel without a cause [dwarsligger uit hogere kringen] en ras el hanout (ou – kruidenmengsel).

8. Verder: rail-routevervoer, poutrel [oe] (stalen balk), platinizout – niet genoemd naar de voetballer, peper- en zoutvaatje(!),
peper-en-zoutstel(!), passe-partout [doorlopende toegangskaart],
pay-out [dividend], palmyrahout, outre-tombe (postuum), out of bounds [verboden terrein bij golf], out-of-competitioncontrole [op doping], intro's [inleiding] en outro's [uitleiding], out of Africa [kleding van daar], out of line [ongepast], out of pocket [niet afzonderlijk begroot of gespecificeerd], out of the blue [plotseling], out of the box [buiten de gebaande paden], opting-out [bedrijven terugtrekken uit collectieve regeling], much ado about nothing [veel drukte om niets], mouton retourné (lammy(coat)), moutons de Panurge [makke schapen die het eerste over de dam volgen], moutse challetjes (kleine gevlochten broodjes), mazout [oe] (stookolie), malgré tout (ondanks alles), een mahout [au] of kornak (begeleidt een olifant), lock-out [wegzenden werknemers tegen werkstaking], lindehout, le goût de la perfection qui stérilise: het onvruchtbaar makende verlangen naar volmaaktheid, leestenhout, lateihout, lifo (last in, first out), la grande règle de toutes les règles: een toneelstuk moet voor alles in de smaak vallen.

9. Voorts: le tout Breskens, knock-out, knock-outtoernooi,
je-m'en-foutisme [BE: onverschilligheid], IJslandroute [omzeiling btw], een argument dat houtsnijdt, is houtsnijdend, houtje-touwtje(jas), ins en outs, houtenjassenpark [kerkhof], heinhout [heining], haute couture [exclusieve mode], hang-out (hangplekcafeetje), hand-out [na lezing of toespraak], guerre à outrance: oorlog op leven en dood, tot het bittere einde, guajakhout (pokhout), grouten (waterdicht maken), gouttière (dubbele, parallel lopende haarlijntjes), goutte militaire (druiper), goûter (vieruurtje), FSC-hout (Forest Stewardship Council – gecertificeerd, duurzaam), fouta [oe] (hamamdoek), pernambukhout, fausses routes (van katheters), fall-out [radioactief], fade-out [langzaam verdwijnend beeld, outfading], everything you always wanted to know about een … (dicteegoeroe), envoûtement (voodoobezwering), en-tout-cas (zowel kleine paraplu als parasol), en route (onderweg, ook: en cours de route), dug-out [voor trainer en reservespelers] en egoutteur (wals om te egaliseren in de papierindustrie, net als de heelgoedhollander).

10. Ten slotte: dt-fout, drop-out [outcast], je betaalt daar met de Djiboutiaanse Djiboutifranc [DJF], na de hecatombe [slachting, bloedbad] volgde een déroute [verwarde vlucht], de haut goût (sterk gekruid), degout [afkeer, walging] en degoutant, de coutume (naar gewoonte), en croûte gebakken [met knapperig korstje], coûte que coûte [koste wat kost], compagnon de route (reisgenoot of fellowtraveller), coming-out (outing – homoseksuelen), chill-out(ruimte) [rustige dancemuziek], chief-scout (hoofdleider bij de boyscouts), campêchehout, bukshout [buxus], bruyèrehout, brazielhout, brasilethout, brijnzout [zo zout als brijn = pekel] is niet goed voor het brein, bonne à tout faire: meisje voor alle voorkomend werk,
bail-out(fonds) [financiële reddingsoperatie], bailefunk [baaj-luh –
Zuid-Amerika] of favelafunk, aloëhout, agouta (solenodon), a deed without a name [een daad zo erg dat er geen naam voor bestaat], break-out [sport: uitbraak, counter] en burn-out(syndroom) [uitputting door overbelasting op het werk].