2059 Dictee woensdag 13-01-2021 (1) dictee Dictee van de dag (87) √

Dictee – dictees [2059]

Oefendictee 770 OUD, geheel herzien naar situatie 2020

Dictee van de dag (87)

1. Met hun lenzen legden ze het lensen [met een spies doorsteken] van de walrussen vast. We kennen de Praagse Lente en een aantal Arabische Lentes. Is de zwaluw de lentebode? Is dit nu kikkerspog of koekoeksspog [speeksel, spuug]? Wat zijn societates leoninae (enkelvoud: societas leonina)? Antwoord: een verhouding van mensen die iets samen delen, waarbij de een alles krijgt en de ander niets. Ze droegen leotards, bodystockings [= body, nauwsluitend, sluiting in het kruis]. Les paysans du Danube (de boeren van de Donau) draaien er niet omheen [ruwe kerel, ongegeneerd de waarheid zeggen]. Een lepelbek is een slobeend. Het herderstasje wordt ook wel
lepels-en-vorken genoemd. De leptospiren [mv.] veroorzaken leptospirose (zoals de ziekte van Weil, kortweg: weil). Les absents ont tort: de afwezigen hebben ongelijk. Mytilene is de Lesbische hoofdstad. In Lesotho betalen alle malloten met de loti [LSL – mv. = loti of maloti]. Een lessee leaset [leasede, leasete]. Less is more, riep Ludwig Mies van der Rohe [de kracht van de eenvoud]. Bij de dodenherdenking hoor je vaak: lest we forget [opdat we niet vergeten]. In Letland betaalde je voor 2014 met lati (mv. van enk. lats – LVL – Letland = Latvia).

2. Een oud gewicht, te weten 15 oude ponden, wordt het lijspond genoemd (eigenlijk: Lijfs pond, van de geografische naam Lijfland, het huidige Letland en Estland). In onze 'global village' zou men kunnen starten met de invoering van het LETS-systeem (Local Exchange Trading System). We kunnen dan ook af en toe letsen en kletsen tijdens een (k)letscafé. Het begin van een lied uit Adriaen Valerius' Gedenckclanck luidt: O Nederland, let op u saeck. Dit wordt in een groot letterkorps gedrukt. Zij zijn echte lettrés [kenner, minnaar van de letteren]. Het is te Waregem gebeurd en te Leugegem verteld. Wat moet je met zo'n stel leunesen [domme, onnozele jongen]? Met die van-zijn-lang-zal-ze-leven-nietinstelling zal hij er wel komen. Een levaje is een Joodse begrafenis. Op deze levantijn [schip] vaart die Levantijn [oosterling, uit de Levant] naar de Levant. Hij was leven- en laveloos.

3. Ik heet wel Leuntje, maar ik ben geen steuntje. De theateravond begon met een lever de rideau [kort voorstukje]. We zullen Piet eens flink de levieten lezen [streng berispen, de les lezen]. U hebt geweldig werk gedaan, maar vergun me een levis notae macula (een vlekje van lichte kritiek) te leveren. Meervoud van lex [wet] is leges. De burgemeester, lees het college van B en W, heeft dat besloten. De LGG is de lactobacillus Gorbach & Gordin. Het LGV is de Lymphogranuloma venereum (door de chlamydiabacterie veroorzaakte soa – seksueel overdraagbare aandoening). Zijn het nu de
Zuid-Afrikanen die een cache-sexe (on)terecht een amperbroekie noemen? Bij het WK voetbal bleef de bal in handen (sic, dat is toch hands?) van de Costa Ricaanse ploeg. De middagmalende kinderen gaan in België nu een boterhammentaks [GB] betalen. Gebruik dat lianennet maar. Zijn Afghanistan en Syrië nu ook gelibaniseerd? Waarom 'libellennet'? Omdat 'libel' [+ (l)en] vaker voorkomt dan ‘libelle’ [+ n/s]. De adl: algemene dagelijkse levensverrichtingen.

4. Sinds 1848 roepen ze daar 'liberté, égalité, fraternité' [Frankrijk]. De Libor is de London interbank offered rate, het basisrentetarief voor kortlopende interbancaire leningen op de Londense geldmarkt. Licet [zeg: k]: het is geoorloofd. Het feest der lichten (Lichtfeest) is het joodse chanoekafeest [Chanoeka]. Zijn die lichtmisgebruiken wel oké? Ach, die ster staat maar een lichtsecondereisje van ons af. Hij weet alles over de lies [laajs – ligging] van golfballen. Het Hooglied (Canticum Canticorium) is het Lied der liederen [zo zou het moeten; VD nu: Lied der Liederen -lemma ‘lied’, maar ook wel: ‘lied der liederen’ – lemma ‘Hooglied’ – 2020, vgl. Boek der boeken, Koning der Koningen]. Binnen de PKN zingen ze uit het Liedboek (voorheen: Liedboek voor de kerken). Een lierenaar is een knipmes. Waar vinden we het Lieverdje? In Amsterdam! Een lieveheer beeldt de Lieve-Heer uit. Hoeveel kosten die gouden liesjes [golden delicious, handappel] per kilo? Een juggernaut was ooit een Krisjnabeeld (niet in VD) op een enorme processiewagen. Vergelijk: hare krisjna. Life's little ironies [de kleine ironie – geen mv.! – van het leven] houden je op de been.

5. Er zijn bastognekoeken voor bij de koffie. Vergeet de godemiché [g van goal – kunstpenis] niet. Die echtgenoten hebben echt genoten van elkanders echtgenoten. Het zwartepieten over Zwarte Pieten gaat nog jaren duren, althans volgens de courant. Hij is een etterig être [kreng, vervelend wezen] in heel zijn wezen. Op het kattebelletje stond: wil je de kattenbak nog even ledigen voor je naar kattenbak [catechisatie, cat] gaat? Hij heeft duidelijk een burn-out(syndroom) [uitval door langdurige overbelasting op het werk]. De lijsterachtige vogel scheet schijtlijsterschijt op de scheit [schaap (m.) x geit (v.) – andersom: gaap]. O nee, het moest een reiger zijn … De drie Gestrenge Heren zijn de ijsheiligen Pancratius, Servatius en Bonifatius. Is een haatzaaicampagne zoiets als een zaai-haatcampagne? De bij de suikerraffinaderij ontslagenen wendden zich toen maar tot de consolatrix afflictorum (troosteres der bedrukten, epitheton van Maria).

6. De leden van de niet-bestaande BIAP (Bond van Internationale Autoparasieten) doen aan biappen (liften). De in één stuk gegoten letters zoals de fl en ae heten ligatuur of koppelletter. Een oblong boek bestaat uit landscape [liggend] pagina's. De cola light is een lightproduct. De Engelsen hebben hun leagues [competitie], de Fransen hun ligues [verbond, eedgenootschap]. De Heilige Week is de passieweek, de Goede Week, de Stille Week, de lijdensweek. Toen zag ik hem voor het eerst in levenden lijve, lijfelijk. Waartoe dient een lijfseizing [zeewezen: touw waaraan men zich op een slingerend schip staande kan houden]? Waar zijn die lijgers [leeuw (m.) x tijger (v.)] gefokt? En komen vandaar ook die teeuwen [tijger (m.) x leeuw (v.)]? Een tefffarm [teff: glutenvrije graansoort] moet je in Ethiopië zoeken. Bij de tefila (tefille) [gebed, gebedenboek] zie je veel tefilin [mv., gebedsriemen bij de israëlieten = joden]. Een tegeldemaking heeft niets met tegels te maken. Ik zal je tegemoetkomen: je kunt mijn bijdrage 's anderendaags [= de volgende dag] tegemoetzien. Een tegendruk is een contre-épreuve [met een verse afdruk], een tegendeskundige daarentegen een contra-expert.

7. Is het tegenkamp nu het ja- of het neekamp (dat van de
nee-stemmers)? De gomaristen waren de contraremonstranten. De Contrareformatie wordt ook wel tegenreformatie genoemd. Waar heeft hij toen als TEG'er [NL, historisch: tewerkgesteld erkend gewetensbezwaarde (erkend dienstweigeraar die vervangende dienstplicht vervulde)] gewerkt? Niet alleen in de kast vindt men lijken, ook (of eigenlijk juist niet) in de Handelingen van de Staten-Generaal (niet-opgenomen, wel uitgesproken term). Dat lijkent [ww. lijkenen = lijken] nergens naar. Ptomaïne of cadaverine (een lijkkleur hebbend is overigens kadavereus) tref je in lijken aan, net als trouwens adipocire of adipocera [lijkenvet]. Een lijkraanlijn [uitspraak: lij-kraanlijn] heeft niets met lijken van doen. Triefelend [trijfelen, friemelen] aan mijn knopen vroeg ik aan de urnenverkoper: "Kan deze canopenwinkel [= asurn] nu eindelijk open?' Tijdens de lijkverassing deed zich tegelijk een lelijke verrassing voor, lijk [gelijk, evenals] vroeger. In de lijnetserij worden lijnclichés geëtst. Een taille douce is een lijngravure. Voor De Lijn heb je een lijnkaart nodig. Luidde haar lijn- een lijmpoging in? Dat is een vreemd koppel: een jan-weetal en een lijsje-weetal (wel gewoner dan vroeger!).

8. Een lijstnaald is een kleine sent. Dat is een lik-op-stukbeleid [lik op stuk] van likmevestje. Hoe spreek je 'like Niobe, all tears' uit? /lɑjk nɑjobiɔl tiːrs/ In Swaziland geldt: één lilangeni, meer emalangeni (of: lilangeni's – SZL). Die limbo's [Limburger] komen zeker uit Limbabwe [schertsend: Limburg] … Voor deelname aan de Olympische Spelen moet je soms de olympische limiet halen. Een linden tafel is van lindehout gemaakt. Bij spreken komt Lingala [Bantoetaal Congo], bij musiceren lingala [volksmuziek Congo] aan de orde. Een lingua franca [algemeen beschaafde omgangstaal] is nu eenmaal geen lingua toscana in bocca romana [omschrijving van het mooiste Italiaans]. Die Liniaal of Winkelhaak kun je niet aanpakken (te hoog!). De Nieuwe Hollandse Waterlinie heette vroeger de Utrechtse Linie. Wat beoogt een linkbait (moet andere links 'lokken' tot verwijzing) en een clickbait (sensationeel bericht dat je naar een commerciële site leidt)? Die linkerd is een linkmiegel (linkmichel, zelfde uitspraak). Het linneaanse systeem is bedacht door Linnaeus. Bij de haagwinde (Calystegia sepium) is de eerste aanduiding de geslachtsnaam (linneon), de tweede de soortnaam (jordanon).

9. Wat is nu ontcijferd: het Lineair A of B [lettergreepschrift op Kreta – B is ontcijferd!]? Hij [Ezau] zou zijn eerstgeboorterecht verkopen voor een schotel linzensoep [aan Jacob]. Aan het lionisme ken je de Lions Club. Ryoliet wordt ook lipariet [op graniet lijkend uitvloeiingsgesteente] genoemd. Zij lippenstiftte dagelijks. (Omnibus et) lippis et tonsoribus notum: bekend bij Jan en alleman (letterlijk: bij ooglijders en barbiers). Dantes Inferno is Literatuur met een grote L (VD), hintertreppenromans zijn literatuur met een kleine l (VD). Een literatuurhistoricus is een literair (steeds: GB ook tt) historicus. Zijn jullie die litho's [lithografie = steendruk] al kwijt? Prachtig, zo'n living statue [levend standbeeld]. Llanero's bewonen de llano's. Hoeveel lltes'en [lagere landbouwtechnologische scholen] waren er in de hoogtijdagen? De ln is de logarithmus naturalis, de natuurlijke logaritme, gebaseerd op grondtal e [2,1828... – de gewone briggse logaritme heeft grondtal 10]. Ze verwijderde zich à pas de géant [met reuzenschreden]. In een Vinex-wijk [NL: Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra] drinken flexwerkers in duplexwoningen bovengemiddeld veel bordeauxwijn.

10. In hoog gras heb je bij golf een lobwedge nodig (uit hoog gras op de green slaan en in de pauze drink je thee, ga je teaën [theeën], uit een wedgwoodkopje). Sommige locals [plaatselijke bewoner] besturen de locs [locomotieven]. Het locked-insyndroom [LIS – verlamd en niet meer kunnen communiceren] impliceert non-communicativiteit. Is yank(ee) een locofaulisme voor een Noord-Amerikaan? Daar heb je hem weer met zijn loci communes (gemeenplaatsen). Alle drie werden ze vervangen door locum tenentes [enk.: locum tenens = plaatsvervanger]. Mijn oma kickt op lodderein (eau de la reine). De gelode diepte (loding) is 40 m. In de lodenzak zaten loden kogels. Even loeken [kijken] hoor …, ik heb het al! De auto van de Loenenaar was voorzien van een loenenaar [vals autonummer] die door de plaatselijke loenenaar [valsaard, verrader] razendsnel was bijgeleverd. Hij pleegde soms loense sjoefe (meineed).