Dictee – dictees [3335]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee mei 2018 (1), geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (984)
Oefendictee mei 2018 (1)
1.
De varroamijt is schadelijk voor bijen,
destructief zelfs, gezien de naam: Varroa destructor. De
adelaar is een adellijk dier. Zouden Herakleitos (VD,
presocratici) en Heraclitus (VD,
panta rhei) dezelfde persoon
zijn? Ik denk het wel (Wikipedia:
Grieks resp. Latijn). Werd daar
nou Aussie-Engels of Ossiduits
gesproken? Correctie: de Fin won bij het finnzeilen, niet in de
ynglingklasse [de
finnjolklasse dus]! En, je weet
het, die finnige [vol
finnen] Fin in zijn finnjol zat
vol met finnen [blaasworm van de lintwormen],
dat zei althans die moffin (cheffin
bij de ALDI, of was het de Lidl?).
Een kiss-and-gozone is gewoon een
kiss-and-ride (-zone
of -strook, zoenzone, zoenstrook,
zoen-en-zoefstrook, K+R, vergelijk
P+R: park-and-ride). Wat moest
jij op die kiss-in [openbaar, protesteren tegen
homohaat]? Een prank [èh]
[ww.: pranken]
is een practical joke. Een maaidorser is een
maai-dorsmachine. Dat is
Latijn (Chinees, Moffrikaans, koeterwaals)
voor me. Een it-girl is een vrouw met veel media-aandacht omdat ze
'het' heeft. Een buksboom is een buxus en een jehova behoort tot de
Jehova's getuigen.
2.
De afkorting del. staat voor deleatur: men schrappe. Het
ezelsbruggetje bij harries en bobbies
is tieten, dat bij bunny's
Playboy [p…]
... Andere woorden voor waterpijp zijn: shisha, hookah, nargileh.
Nogmaals: ibuprofen is een nonsteroidal
anti-inflammatory
drug
(niet-steroïde
anti-inflammatoir
geneesmiddel),
een NSAID [Nederlands:
NSAIG]
dus. Is de geldwolf familie van de geltharing? Met boulimia (nervosa)
of boulimie lijd je aan een eetbuienstoornis. Vraatzucht is
hyperfagie, polyfagie, of oreximanie, bij dieren: voraciteit,
vraatzucht. Als je geen enkel idee hebt, wat bij lemma 'grein' dan
wel 'een mark Troois' moge zijn, moet je maar eens googelen. Je komt
dan in ieder geval de stad Troyes tegen en ook de ermee verwante
troyounce! Geen fraai gezicht: die trap met een bootee [laars]
tegen haar booty [achterwerk]. Ik buzde,
zij hoorden de buzz [het
zoemen].
3. Het vreet aan me, als ik mijn princesse lointaine [onbereikbare geliefde] weer voorbij zie komen. Een alt-A-hypotheek ziet er tegenwoordig kapitaler uit dan vroeger! De coup vond duce et auspice [onder leiding en op aanstichting van] Dirk plaats. Dat had je moeten weten: Dunglish is Dutch English, Nederengels. Op '*aea' slechts: Achaea (noordkust Peloponnesus, 12 staten, Acheïsch verbond), Arabia petraea [gebied van de Sinaï – steenachtig Arabië], Gaea [de aarde als godin, eerste en oudste der goden, ontstaan uit Chaos – ook Gaia, chtonische godin], IAEA [International Atomic Energy Agency (internationaal VN-bureau voor de atoomenergie)] en sub reservatione Jacobaea [onder het voorbehoud van Jakobus, t.w. van de woorden van Jak. 4:15: 'si Dominus voluerit' (als de Heer het wil) en 'si vixerimus' (als wij dan leven) – vergelijk D.V. = Deo volente = volente Deo, V.D. – als God het wil en de geseculariseerde vorm: ijs en weder dienende, bij leven en welzijn]. De (sint-)jakobsvlinder is trouwens de Hipocrita jacobaeae. Op '*eae' nog: animae dimidium meae (boezemvriend – geen mv.), delicta juventutis meae [de zonden van mijn jeugd, Ps. 25:7] en gramineae (graanachtige planten).
4.
Het meervoud van nymfaeum [fontein,
waterleiding] is nymfaea. Astraea
is sterkoraal – niet te vergelijken met stercorale, fecalische of
stercoraire zaken! – en behoort tot de familie der Astraeaceae(!).
Nog wat zaken op '*ea': althea (plant
uit de kaasjeskruidfamilie = heemst, zeemaluwe),
Griekse mythologie een nimf die Zeus op Kreta met geitenmelk
grootbrengt = Amalthea, de hoorn van Amalthea = de hoorn des
overvloeds, butea (plant),
chorea (dansziekte),
cochlea (slakkenhuis,
anatomie), cornea (hoornvlies),
echinacea (plant,
zonnehoed), galilea
(voorkerk),
generatio spontanea (het
ontstaan van leven zonder zaad of kiem),
Kampuchea (Cambodja),
kea (papegaai),
een huishouden van Kea – ook: Jan Steen, protea (nationale
bloem Zuid-Afrika), quelea
(vogel, musgroot,
savannen in Afrika), rea
(Zuid-Amerikaanse
struisvogel = nandoe), trachea
(luchtpijp),
s.l.e.a = sine
loco et
anno, zonder aanduiding van plaats en
jaar, triple A (economie:
AAA –
vergelijk Triple
P = PPP =
people, planet, profit), uvea
(druifvlies)
en zoögloea [klont
bacteriën]. Bij
doorgecomponeerde muziek heeft elk volgende couplet andere muziek.
5. Denk niet dat GB electro(clash) ook met een k schrijft: die elektro is elektriciteit ... Erets Jisraël = Palestina, het land van Israël. (H)essonieten zijn kaneelstenen. Esofagitis is ontsteking aan de oesophagus enne ... speelde hij nou echt op een euphuïstisch [barok] eufonium (tenortuba)? Gefeli met je debuut: dat was gers [goed, mooi, gaaf]! Nee, echt, ik heb gisteren nog grasgemaaid. Het franquisme is genoemd naar de voormalige dictator (Francisco) Franco (y Bahamonde) [1892-1975]. Met de kreet 'forza' [kreet ter aanmoediging] wensten ze de Antilliaanse renners forsa (kracht, sterkte) toe. Op '*za' (selectie): affluenza (bij plotseling rijk worden), alcarraza (aarden kruik), biodanza (biodans, levensdans), BiZa, BuZa en SoZa (vero: ministeries, als instelling: M), bonanza (economische hausse), b.z.a. [biedt zich aan], cadenza (muziek: cadens) en carezza [It.: liefkozing – geslachtsgemeenschap met opzettelijke terughouding van de ejaculatie].
6. Verder: con forza (muziek: krachtig), crianza (Sp. wijn op fust, daarna kort op fles – antoniem: reserva = idem, maar langer op fles), doza (jeugdige oproepkracht supermarkt – donderdag en zaterdag), extravaganza (mv., verzameling extravagante zaken), forza (sport, kreet ter aanmoediging), geniza (joodse bewaarplaats boeken met vierletterwoord voor God erin – mv. genizot), grandezza (zwier van groot edelman), guereza (zijdeaapje), gyoza (China: gefrituurde wonton = deegbuideltjes, ook: wantan), influenza (griep), jazza (jazzmuzikante), kwanza (munteenheid Angola, AOA), mangalitza (Oost-Europees varken, beter voor cholesterol), mezoeza (fragment O.T. bij joden aan deurpost), mezza (= mezzo. half), morbidezza (morbidesse = kwaliteit van zacht gemodelleerd weergegeven geschilderd naakt).
7. Ook nog: mycorrhiza (symbiose of plant: zwamwortel), NZa (Nederlandse Zorgautoriteit), organza (weefsel van doorzichtige zuivere zijde), piazza (marktplein), pizza (o.a. Turkse pizza, pizza hawaï en pizza margherita), plaza (plein winkelcentrum), proza. RIZA (NL: Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling), Sancho Panza (schildknaap Don Quichot), sequenza (virtuoos solowerk muziek), stanza (couplet, strofe), stavaza (stand van zaken), tazza (drinkschaal met voet), VZA (NL: Verzekerdenadministratie), yakuza (Japanse georganiseerde misdaad), za (ook za., zat, zat. – zaterdag, internet: Zuid-Afrika), z.a. (zie aldaar, zoals) en ZA (ISO-landcode Zuid-Afrika en op motorvoertuigen). Denk verder nog aan groentepizza, Bijbelproza en zza (zelfzorgarrangement), alsmede Libelleproza (NL, BE).
8.
Op '*sa' (ruwe
selectie): ahimsa
(geweldloosheid
Gandhi), amicitiae causa (uit
vriendschap), angisa
(hoofddoek
creools-Surinaamse vrouwen), ASA
(lichtgevoeligheid),
awasa (feestelijke
dans bosnegers), babiroesa
(hertzwijn),
bassa (Griekse
vorm van pasja), beisa
(Oost-Afrikaanse
spiesbok), brasa (omhelzing),
bursa (beurs, met
geld), capsa (r.-k.:
reliekhouder), certosa
(kartuizerklooster),
corsa (wedren
paarden zonder berijders), desa
(platteland),
dicis causa (voor
de vorm, fatsoenshalve, dicis gratia),
djaksa (officier
van justitie Nederlands-Indië),
icosaëder, icosaëdron (regelmatig
twintigvlak, van eicosa-),
epidermolysis bullosa
(EB,
huidaandoening), fama clamosa
(schandaaltje),
fissa (NL,
straattaal, feestje), fossa
(fretkat),
gloriosa (plantengeslacht)
en hamsa (amulet,
handje van Fatima).
9.
Verder: Hansa (Hanze,
vgl. Lufthansa), harissa (pittige
saus
Noord-Afrika), inclosa
(bijlagen),
indicta causa (zonder
vorm van proces), interrogatoria
captiosa (strikvragen),
joci causa (voor
de grap), justa causa (geldige
grond gerechtelijke actie),
kamisa (SR:
traditionele omslagdoek), van
komsa (die er zijn
mag), ksa
(kernsplijtingsafval),
lucri causa (uit
winstbejag, Cicero), lyssa
(hondsdolheid),
madrassa (medresse,
islamitische juridisch-theologische hogeschool),
marchesa (markiezin),
markusa (passievrucht),
martenitsa (amulet,
Bulgarije), masusa (plant
of bes ervan), mater dolorosa
(voorstelling
Maria, nadruk op smart), mater
gloriosa (de
Heilige Moeder (Maria)),
medusa (groep
holtedieren, etc.), moslima's in
een moslimmassa, Memisa
(Medische
Missiesamenwerking),
mensa (academica)
[eettafel
(studenten)],
metri causa (ter
wille van het metrum, metri gratia),
memisa (plant,
boom), missa (mis),
moksa (dons
bladeren Chinese alsem, ook: bevrijding Indische filosofie),
Mona Lisa, MSA (multisysteematrofie:
afsterven zenuwcellen), mucosa
(slijmvlies),
NASA en netto cassa (contante
betaling zonder korting).
10. En ook nog: NSA (National Security Agency (geheime dienst van de VS)), O.E.S.A. (Ordo Eremitarum Sancti Augustini = orde der augustijnen – achter de naam o.e.s.a. en dan Ordinis ...), O.S.A. (augustijnen), ottava bassa (octaaf lager) en ottava alta (hoger – ottava rima komt uit de letterkunde), pecuniae causa (om het geld), per cassa (contant), p.f.s.a. (op visitekaartjes: pour faire ses adieux, om afscheid te nemen), pia causa (een vroom doel, vergelijk: ad pias causas = voor een goed doel), pin-onlykassa (= pinkassa), poeasa (Maleisische benaming voor het islamitische vasten gedurende de maand ramadan), preciosa (kostbaarheden), prima malorum causa (de eerste oorzaak van al dat kwaad), probationis causa (ter wille van het bewijs) en psa (psychosociale arbeidsbelasting).
11. Ten
slotte: PSA (prostaatspecifiek
antigen),
res decisa (twijfelachtige
zaak), res litigiosa (zaak
waarover geprocedeerd wordt),
R.I.S.A. (Romanorum
Imperator
Semper
Augustus
(de altijd
zeer verheven keizer der Romeinen)),
rumor in casa (lawaai,
opschudding bij een drinkgelag),
sa en
SA (internet,
ISO-landcode
Saudi-Arabië
– GB ook: oe),
s.a. (sine
anno = zonder jaartal),
sa (als
aansporing: welaan, komaan), SA
(sans
atout,
Sturmabteilung),
S.A. (son
altesse,
société
anonyme),
salsa (muziek,
ook: saus), samosa (driehoekig
pasteitje), scabiosa (scabieuse,
schurftkruid, knautia), separatio
a toro et mensa (scheiding
van tafel en bed = separatio quoad torum et mensam),
serosa (buitenste
laag darmkanaal), solemnitatis
causa (vormvereiste
op straffe van nietigheid),
sparsa (verstrooide,
verspreide dingen), spirituosa
(geestrijke
dranken), sub rosa (in
vertrouwen, off the record),
tabula rasa (onbeschreven
blad), Thalassa! (de
zee! – Xenophon), tsa (uitroep
van aansporing), vanessa
(vlinder),
vera causa (werkelijke
oorzaak), verbi causa
(bijvoorbeeld,
verbi gratia), via dolorosa
(kruisweg,
lijdensweg), Xhosa (Bantoetaal
Zuid-Afrika, kliktaal)
en zsa (zeer
stil
asfalt).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten