3330 Dictee zondag 25-06-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (980)

Dictee – dictees [3330]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee maart 2018 (3), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (980)

Oefendictee maart 2018 (3)

1. In de upper class mag je een upperclassmentaliteit verwachten.
Pied-de-poulemotieven [hanenvoet] bij truien zijn weer helemaal in! In Oostvoorne weten ze het nu wel [Opschrift: "Oftewel ofte (ofwel) ofte niet?"]: maak nooit ofte nimmer – nooit en te nimmer – een fout in de tekst van een dictee ofte (ofwel, oftewel) lever een correcte tekst af, anders word je uitgejouwd ofte niet gelauwerd. De psycho loog dat hij barstte. We hebben gesudokud [oe], (VD; GB: uu [uu]), sommigen hebben één sudoku'tje [GB dus: sudokuutje – net als menuutje, ten onrechte en dan dus fout: sudoku'tje – GB 2023 oké] opgelost, anderen zelfs meerdere sudoku's [ook bij GB-uitspraak uu, vgl. menu en menu's *]. Die andere eeneiigetweelingjongen: dat is mijn broer! In Abcoude was er een excellente Lionserwtensoepactie. Ook Lions' erwtensoepactie in Baambrugge was heel geslaagd! De adh [aanbevolen dagelijkse hoeveelheid] is 3 el [eetlepels].

* Huidige visie [VD, GB]: sudoku uitspreken met 2 x oe en dus sudoku'tje en sudoku's, maar ww. sudokuen uitspreken met oe en uu en dus gesudokuud, etc. [GB]. Maar ... VD doet ook bij het ww. oe en oe [jij sudokut, hij sudokude, ik heb gesudokud]! Probleem opgelost!

2. Voor Kremlin mag je ook Kreml schrijven [niet algemeen]. Een
kooi-ei is een batterijei. Deze kingkong [groot en sterk monster] heeft veel weg van de echte King Kong. Wat weten die kinderen in hun crèches nu van grotemensenwereldcrashes? Kubben is het kubbspel spelen. Volgens mij is een ams'er in SR leerling van de algemene middelbare school, een algemenemiddelbareschoolleerling dus. Dat is Latijn voor mij. Arnhem? GB: een arnhemmer is een aardappelsoort. VD: Een Arnhemmer of Arnhemse stedeling woont in Arnhem en een zekere soort van koekjes wordt Arnhemse (jongens en) meisjes genoemd. Hij heeft het voor Arnhem gesmeten: is daar [gerechtshof] in hoger beroep gegaan. Arnhem is het Gelders Haagje [ook: Haagje van het oosten]. Dat is een brug te ver [film: A bridge too far, over de mislukte verovering van Arnhem door de geallieerden in 1944]. Het Hoog Militair Gerechtshof [HMG] bevond zich te Arnhem [1991 opgeheven]. De HAN is de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen [eigennaam].

3. Ars is kunst (meervoud artes): ars aequi (geen mv.) is het recht, de rechtspraak [niet: ss], ars amandi (geen mv.) is de liefdeskunst van het liefde(s)spel [VD alleen ss -minnespel], de ars antiqua [geen mv.] is de Franse polyfone muziek uit de dertiende eeuw (antoniem: ars nova – 14e eeuw), de ars artium omnium conservatrix (geen mv.) is de kunst die alle andere bewaart, t.w. de boekdrukkunst, de ars clericalis (geen mv.) is de schrijfkunst, de ars gratia artis (geen mv.) is de kunst omwille [ter wille van] van de kunst (als principe), l'art pour l'art, ars longa, vita brevis: de kunst is lang, het leven kort, ars moriendi (artes moriendi): de kunst van het sterven (met name als boektitel), art brut [Frans] = primitieve of pseudoprimitieve kunst, art deco (ca. 1920-1940), artdirector [grafisch vormgever], arte conservatus = door kunst behouden, bewaard, art engagé = tendenskunst, arte, non vi = door kunst (beleid), niet met geweld, arte povera = arme kunst en ARS is de genormeerde valuta-aanduiding voor Argentijnse peso (munteenheid van Argentinië).

4. Een brutus is een verraderlijk mens. De EHEC-bacterie (enterohemorragische E. coli) moet je natuurlijk wel kennen. Zelfs GB gaat nu speel-werkplan schrijven. Ik citeer hierna uit het colofon van GB. De merknaam Het Groene Boekje is als merknaam beschermd. Die zin [donorprincipe!] geeft heel wat reuring bij mensen die 'het' willen schrijven … [Volgens de NTU mag het allebei!] Bij het jij-bakken en gejij-bak debiteer je een jij-bak, een tu quoque [ook: et tu, Brute (tw.) – Caesar tegen zijn moordenaar Brutus: tu quoque, Brute, tu quoque, fili mi] of whataboutisme. Soms eten joden gremzelisj (een pesachgebak: met Pasen dus), soms ook kiesjeliesj (hamansoren: bij het Loten- of Hamansfeest).

5. Pathemata mathemata [ook omgekeerd – geen wiskunde!]: door schade (en schande) wordt men wijs. De draaiende vaas vormde een changeant tafereel. Die saaimans is een saaie piet! Ik schreef per ongeluk 'diemet' aan elkaar [ook diemit, stofnaam: sterke katoenen stof in keperverbinding waarin een patroon is geweven] De aanduiding kibibyte (KiB, 1024 bytes) is van vrij recente datum [VD]. Hij is specialist in dikkendensie [kouwe drukte, ophef]. Van een van je voorouders is het oir [oo] het mannelijk nageslacht. Wat hebben verder op '*oir'? Welnu (selectie): abattoir (slachthuis), abortoir (abortuskliniek), abus de pouvoir (machtsmisbruik, détournement de pouvoir), aleatoir contract = kansovereenkomst, au revoir (tot ziens), blouson noir (nozem), coir [koh-jər] = handelsnaam voor kokosvezels als stof en du terroir (van gerechten: regionaal).

6. Verder: écartelé en sautoir [heraldiek: schuin gevierendeeld], espoir [wielrennen: belofte], faire de la prose sans le savoir (proza schrijven zonder het te weten), film noir (in grauwe, dreigende omgeving), gouverner, c'est prévoir (regeren is vooruitzien), dit is antidiscriminatoir en anti-emancipatoir, justificatoir [tot bewijs strekkend], moussoir (moser, champagneklopper), olfactoir (betrekking hebbend op de reuk, het reukvermogen = olfactorisch), parloir (spreekkamer), peignoir (ochtendjas voor dames), pièce à tiroir (toneelstuk dat uit een losse aaneenrijging van episoden bestaat), plein-pouvoir (algemene volmacht), polissoir [nagelborstel], redhibitoir [tot koopvernietiging strekkend] en remontoir (horloge, knop aan de kast).

7. Ook nog: rouge-et-noir (kansspel met zes whistspellen [312 kaarten]), terroir [grond, bodem, m.b.t. gewassen] en vexatoir (knellend, drukkend). Tiende half is negenenhalf (negen en een half). Ik had een negen-en-een-half voor mijn proefwerk. Met arrière-goût benoem je een Franse nasmaak. Verder met '*gout*': agouta (solenodon, soort spitsmuis – zouden die aguma, een bladgroente eten?), à son goût = naar zijn smaak, coming-out(!), degoutant, de haut goût = sterk gekruid, dug-out(!), goût de contradiction = dwarsdrijverij, goûter = vieruurtje (ww. gouteren), goutte militaire (druiper), gouttière (grafische industrie: dubbele, parallel lopende haarlijntjes), hang-out (horecaverzamelplaats voor gelijkgestemden), kippenragout, le goût de la perfection qui stérilise = het onvruchtbaar makende verlangen naar volmaaktheid en opting-out (!) (terugtrekken bedrijf uit collectieve sociale zekerheid).

8. De wijn gouteren = proeven, dat kan ik niet gouteren = goedkeuren, ik ben gedegouteerd van je gedrag: ik walg ervan. Een bakje voor ragout is een barquette. Blanquette de veau = kalfsragout, cassoulet is een zekere ragout, net als croustade. Een egoutteur is een wals in de papierindustrie. Lamsragout = navarin. Ik wil nog wel zo'n lekker kippenpasteitje. Ook rissole, salmi en saupiquet zijn ragoutgerechten. Een vol-au-vent is een koninginnenhapje. Dat meen je toch niet: jij saudifiel [VD: Saudi-Arabië, GB ook: Saoedi-] ? Ze droeg een saumon [zalmkleurig] pakje. Dat doe ik altijd weer fout: selffulfilling prophecy [die moet wel uitkomen]. Orexigeen is eetlustopwekkend [VD]. Verder met '*opwekkend' alleen nog: lustopwekkend [GB,VD]. Ik zag Inter net(!) verliezen. De koekstad is in NL de naam voor Deventer (naar de 'Deventer koek' – zo in GB! – van een bepaald fabricaat – VD: deventerkoek). Twee ureters, daarna 1 urethra [urineleider]. De tafsir is de uitleg van de Koran, de Koranexegese. Wist je nog dat joego's Joegoslaven waren? Met een rolstaart: sapajou en kinkajoe. Zijn oproep viel niet in dovemansoren [VD – vond geen gehoor – dat is niet aan dovemansoren gezegd, vgl. dovenmans deur!]. Een sawoe-manila is een sapotilleboom.

9. Hij werkt bij de dienst Gemeentewerken. Dat blijf ik raar vinden: sede vacante wordt sede-vacantist, maar christian science blijft christian scientist [zonder streepje]. Een sonjana is een klimmende aardbei [hangend gekweekt]. Epo staat voor erytropoëtine.