Dictee – dictees [3332]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee maart 2018 (4), geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (981)
Oefendictee maart 2018 (4)
1. Als je op '2 cent*' zoekt, krijg je ook lemma 'hart': daar komen immers in voor '2' en 'centrum' ... Een gobang [laatste g niet uitspreken – goo-bahn, g van goal] is een koperen 2½ centstuk [dus schrijven we ook '2 centstuk' of 'tweecentstuk']. Twee en een halve cent was een bedrag maar ook een munt. Dat is een halve stuiver [ook als muntstuk, dat heet dan twee-en-een-halvecentstuk – kennelijk prevaleert 'centstuk', dus geen – na 'halve']. Het heet ten slotte ook nog vierduit(en)stuk. Een vierduitsbroodje is een kadetje [dat kostte 2,5 cent – cadetten zijn er tuk op]. Als opkontje of hupstootje zal ik je een kontje geven, teneinde over die muur te klimmen. Hij leest de klassieken ad aperturam libri: waar hij het boek ook opslaat, zonder zich voor te bereiden [ook: aperto libro]. Alcyon, alcyoon, halcyon, halcyoon, ijsvogel: alle hebben ze zo hun alcyonische dagen [gelukkige, rustige tijd]. Ik weet allang dat je al lang aan het solliciteren bent!
2. Hij is al gauw geïrriteerd: dat zal je algauw merken! Waar komt de naam van de Deux-aesbijbel (de Bijbel van deux aes) eigenlijk vandaan? Wel, van een aantekening [later verwijderd] – de bijbel was van 1562 – bij Nehemia 3:5(b) [Daar weer naast werkten de inwoners van Tekoa, maar de aanzienlijken van die stad deden niet mee met het werk van hun heer] Het ging over de herbouw van de muren en poorten van Jeruzalem na de Babylonische ballingschap. Het volk wordt gerelateerd aan een dobbelsteen: de armen zijn 1 en 2 (deux aes), de rijken zijn 5 en 6 en de middenstand is 3 en 4. De armen bouwden dus wel mee, de rijken niet. De volledige kanttekening luidt: "Deux aes en heeft niet, six cinque en gheeft niet, quater dry die helpen vrij." Het is een gezegde ontleend aan een commentaar van Luther dat, verwijzend naar het dobbelspel, aangeeft dat de armen (deux aes) niets bezitten, de rijken (zes en vijf) niets geven en de middenstand (drie en vier) wel bereid is te helpen. Als we dan toch zo bezig zijn: de armenbijbel (biblia pauperum) was een verzameling platen van taferelen uit het Oude [O.T.] en Nieuwe Testament [N.T.] met een korte verduidelijkende tekst. Een gutmensch [goedmens] is een policor (poco – politiek correct).
3.
De braque d'ariégeois (een
hond) dankt zijn naam aan 'braque
de l'Ariège' [wel in wdb. – departement in Frankrijk – vgl.
braque d’Auvergne en braque Saint-Germain – NL: brak, jachthond].
Hij droeg jodhpurs, een rijbroek dus. Het meervoud van chassied
[vrome jood]
is chassieden of chassidim [GB:
chassidiem!]. Huiver: het arachidonzuur is het
5,8,11,14-eicosatetraëenzuur waarin alle vier dubbele bindingen de
cisconfiguratie hebben. Schrijf cryptezaal
[VD]:
ga uit van crypte
[n/s] [dat is kennelijk het meest gangbaar] en niet van crypta of crypt [mv.:
-en]. Terzijde, om ter zake te
komen: GB heeft alleen crypt(e)
en crypten/s [dus
dan zou het zijn: cryptenzaal] [crypt heeft alleen mv. crypten, maar crypte + n/s is kennelijk het meest gangbaar].
Van cd's is DDD [bnw.]:
digitaal opgenomen, digitaal
gemixt, digitaal op de
cd-master
vastgelegd [vgl. ADD, analoog]. Zoals je weet, is EDP
electronic data
processing. Een allel, twee allelen:
verschijningsvormen van hetzelfde gen. Een vrouwelijke mc
[master of
ceremonies]
is een femcee. Coccine, vaccine en
fettuccine (lintpasta).
De Feriae: dat zijn de Romeinse kalenderfeesten. Hij is een
uitgesproken korfbalgroupie [fanatieke
bewonderaar]. Hij roeptoetert [luidkeels
en ongenuanceerd zijn mening verkondigen] maar wat. Zij
speelden de zogenaamde borsjtsjgrrlsschrammelmuziek
[15 medeklinkers].
4.
Niet vanwege zijn gedebaucheerde [ontuchtig]
optreden moest de militair deboucheren [het
defilé verlaten]; zijn vader had
overigens een fietsenwinkel met een groot débouché [afzetgebied].
Drie interessante begrippen zijn: gioer [overgang
naar jodendom], giaur [gaa-voer]
[scheldnaam voor
niet-moslims] en gaur [groot
rund, uitspraak als 'gauwer', maar met de g van goal].
Het getal googolplex is tien tot de de macht googol (en
dat is een een – één – met 100 nullen).
Het
gris-de-linkleurige [lila-achtig
blauw - gris de lin] grain de lin
[de vlasbloem]
is niet gris-perle [parelgrijs]. Die
pakketten zitten in een groepagezending. Naar de kerk voeteert hij
[gaat te voet].
5.
Als hij koeteert [koeterwaals
spreken], begrijp ik hem niet. Je
moet me niet zo ambeteren [lastigvallen].
Kun je die beschuldiging hardmaken dat zij zich hard maken voor de
hennepteelt? De hell's angels zijn lid van de Hells Angels. Hij zal
vast
ik-weet-niet-hoe-vaak en -hoelang protesteren. De
Isthmische spelen vonden op een istmus [landengte]
plaats. Debout les morts: doden, staat [archaïsch]
op! Wat, stockholmsyndroom [je
hechten aan de bedreigende crimineel]
en dan een osloconfrontatie [line-up]?
Nee, zo'n Jeruzalemsyndroom [godsdienstwaanzin]
is heel wat anders! De lady's gingen naar de ladies' night. Op zich
zou je een crêpe suzette [gevuld flensje met
likeur - mv. s s of] wel in crêpe georgette [zeker
weefsel - geen mv.] kunnen verpakken. Hij heeft de hele pan soep
opgesoupeerd. Ik ben op zoek naar een pennerecept
(penne =
buisjespasta, meervoud!).
6.
Als ze van peau de pêche gemaakt zijn, zijn het
peau-de-pêchegordijnen. Peau de suède handschoenen mag je
ook verkopen als peau-de-suèdehandschoenen. De Phallus
impudicus is de grote stinkzwam. Philipp
Melanchthon was de rechterhand van
Maarten Luther (oorspronkelijke
naam: Schwarzerd). Plateresk is
in platerescostijl . Een meson is een elementair deeltje, je hebt ook
het pimeson (π-meson,
ook: pion)
en het mumeson (μ-meson,
ook: muon).
Verder kennen we nog het K-meson (ook:
kaon). Hij pest haar altijd
[=
planteit] dus. Het went pokopoko
[langzamerhand]
un poco
[een
beetje]. Een poco is trouwens een
policor, een gutmensch (goedmens,
deugmens, goeddoener). Pommes
allumettes zij heel fijne pommes frites (friet,
patat), pommes dauphine (pommes
duchenne – ook: hertoginnenaardappelen)
zijn gebakken torentjes van aardappelpuree en pommes parisiennes zijn
gebakken krielaardappelen. Ripsfluweel is ribfluweel (ribbetjesgoed).
Wat is een ripsen kamizool [kledingstuk, kort
buis]? Peronisme vernoemt Perón, pyrronisme vernoemt Pyrrho.
7.
Een porte-bonheur [mv.
s achteraan] is een gladde
armband,
porte-brisées zijn schuif- of
openslaande deuren, een porte-cigares [zelfde
mv.] is een sigarenkoker, (met)
een porte-crayon [mv.
s achteraan] houdt een tekenstift
of potlood vast, een porte-lettres [zelfde
mv.] is een omslag voor brieven
of stukken, een porte-malheur [mv.
s achteraan] is een ongeluksbode
of een pechvogel, een porte-manteau [mv.
s achteraan] is een staande
kapstok en een porte-manteauwoord is een samentrekking [zoals
brunch uit breakfast en lunch].
Dat wist je vast wel: een ptca is een
percutane transluminale
coronaire angioplastiek
(dotterbehandeling).
Is het rekwisitoor [GB!
– 2025 ook: requisitoir] al gereed?
Unununium [Uuu, atoomnummer 111] heet
thans röntgenium 2025 [Rg], genoemd naar
Röntgen, net als die eenheid van straling: de röntgen [symbool: R].
8.
Zal die safesexcampagne slagen? Sexcuses zijn redenen om geen seks te
hoeven hebben en al zeker geen sekscapades. Een snek is een
Vikingschip of een horlogeonderdeel, een snèk(bar)
[SR] is een eettentje langs de weg en
een snackbar een cafetaria. Een kleine sma [meisje,
grietje] is een smatje [ah]
of smaatje [aa].
De spetsnaz was een sabotage-eenheid in het Russische leger. Een
archaïsche omzetting van 'quod non' is 'het en doet', ''t en doet'
[dat is niet zo,
toch niet]. Bij lemma 'ten' ook
nog: 'ten doet' [toch
niet]. Zeg rustig janpotage tegen
een jean potage [hansworst – ‘hoe
langer, hoe losser ...’]. Dat feest heet Holi Phagwa of
phagwafeest. Gratias: dank u! Dat ik OK (oké,
all right). 8% en 45‰ schrijf
je (niet)
aaneen [8 procent
en 45 promille]!
Hij zou een grote ijver aan de dag
leggen. Assaisonneren is kruiden. Hoe schrijf je 'to-dolijstje' en
'athomegevoel'? Gratuit [twie] is met gratuïteit [tuu-wie]. Een barista runt een
espressobar. In een banlieue [voorstad]
wonen banlieusards. Cava is wijn, kava (kawa)
een bedwelmende drank. De chef-sport werd chef d'équipe
van de
roei-equipe en was bevriend met de chef de cuisine. De plant
echinacea [geen
mv.] is de zonnehoed.
9. Kun je de twostep dansen op 2 step [muziek]? Ja, vast wel. Een foodie [houdt van lekker eten en drinken] vertoont voedisme. Voor gebruikers van warez [illegale software] heb ik geen props [respect]. Hebben de wagyu'tjes [k] [rund, Japan] al te eten gehad? Wat kunnen een jan-weetal en en lijsje-weetal elkaar nog leren? De yettie [m/v] [young entrepreneurial technocrat] was bang voor de yeti [sneeuwman].
Geen opmerkingen:
Een reactie posten