3319 Dictee zaterdag 17-06-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (972)

Dictee – dictees [3319]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee januari 2018 (3), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (972)

Oefendictee januari 2018 (3)

1. Bij het F-belastingbiljet (NL) staat de F voor 'Finale' (bij overlijden). In NL is de FBO de Federatie van Betaaldvoetbalorganisaties. Voor februari hebben we de volgende vier afkortingen: febr, feb, febr. en feb. De laatste twee komen van GB. De Fed is de Federal Reserve Board. De officiële naam van Rusland is Russische Federatie. Het 1 meifeest wordt ook Dag van de Arbeid (BE: Feest van de Arbeid) genoemd. Een ramadanmoslim heeft veel weg van een feestchristen (alleen nog met Pasen, Pinksteren, etc. naar de kerk). Het feestgelag leverde veel feestgelach op. De kleur was felmauve. Met felix Austria wordt het gelukkige Oostenrijk bedoeld. De felo de se [zelfmoordenaar] pleegde felo de se [zelfmoord]. Dat wist je toch wel: een femcee is een vrouwelijke mc [master of ceremonies, ceremoniemeester]. Een fenakistiscoop is een optisch apparaat met spleten [illusie van bewegende figuren]. Fencyclidine [narcosemiddel voor koeien en paarden] wordt ook als drug gebruikt. Spreek uit: 'feng shui'
[fèhng-sjwee – VD ook: fèhng-sjoe-wie]? [NL] Fenylanaline of [vaktaal] phenylanaline [een aminozuur] heeft als symbool Phe of F. Fenylketonurie is PKU [erfelijke stofwisselingsaandoening: ook phenylketonuria].

2. Na zijn bezoek aan China heeft hij fernweh ['heimwee naar verre landen']. Ken jij de formules van ferro-oxide [(rode) ijzersteen, hematiet, ijzer-III-oxide – Fe₂O₃ – vergelijk ijzer-II-oxide = FeO] en ferroïne [te moeilijk]? Het nieuwe bedrijf gaf een start-upfeest [opstarten nieuw bedrijf]. Ook bèta's houden van feta (kaas), fettuccine (lintpasta) en fettunta (It. voorgerecht). Een FEU [forty feet equivalent units – 40 voet, feet, ca. 12 m lang] bevat tweemaal zoveel als een TEU [twenty feet equivalent units, 6 m lang – afmeting van containers]. Zo'n feuille de chou [minderwaardige krant] mist gewoon het feu sacré [heilige vuur]. Een fez is een tarboesj [hoofddeksel]. Tot het geslacht Ficus behoren de Ficus elastica [Indische rubberboom] en de Ficus benjamina [waringin, treurvijg, baniaanboom]. Noemt GB VD's saudifiel ook saoedifiel? Nee; geen van beide. Hij stond erop dat ik fiebelefors (fiemelefors – op stel en sprong, overhaast) meeging. Ik ben je fieselemie [gezicht, tronie, fysiognomie, fysionomie] meer dan beu. Er zijn zelfs al fietsfiles op de fietsostrade. Een foodie [vgl. voedisme] is een culi, een fijnproever. Veel honden heten Fikkie [Mops, Blom] en veel koeien Blaar [Bles]. Kom, we gaan nog even naar de
fish-and-chipsstand. Hij heeft last van een five o'clock shadow [stoppelbaard].

3. Ot(o)akoestiek is de kunst om de gehoorzin te versterken, de acustica (akoestiek) is de geluidsleer. Een ostrakon [mv. ostraka] is (neutraal) een oude scherf [o.a. om op te schrijven], een ostracisme is een schervengericht en het bijbehorende werkwoord is ostraciseren. "Flabben zijn conferven" [draadwieren] zei de man zonder spraakgebrek. Zelfs bij 'flamboos' [volksnaam framboos] had hij dat niet. De flakka is een zombiedrug [hallucinaties, agressiviteit]. Hij belaagde me per e-mail en heeft me geflamed [verbaal – met woorden – geweld bij het e-mailen]. Heerlijk, zo'n flammkuchen [koek uit de Elzas]! Je moet me geen flousjes (flauwsies, flauwtjes, smoesjes) verkopen. Bij flebile ludibrium (droevig geval dat niettemin aan het lachen maakt) denk ik vaak aan Don Quichot of aan een pierrot of pierrette als semitragische figuur. Zou 'en flèche' (bespanning van paarden) van flèche (pijl, vgl. pijl-en-boog) komen? Geen idee! Ook bij flegmasie [kraambeen bij kraamvrouwen] kan flegma [onverstoorbaarheid] van nut zijn. Bij flensen denk ik aan walvissen en mensen, bij flenzen aan ruwe zeelui. Geef die kerel die aan de flep [de drank] is en flerecijn [jicht, reumatiek, podagra] heeft, maar een paitje [borreltje]. Het vroegere ununquadium [Uuq, atoomnummer 114] heet nu flerovium [Fl].

4. Een flespompoen heet ook butternut. Een flessenbom is een croftybom. Zij werken onder een flex-cao [collectieve arbeidsovereenkomst]. In BE heb je flexi-jobs. Geweldig, die fliffis [trampolinespringen: tweevoudige salto met schroef]! Een flikflak is een handstand-overslag. Het was Flip en Jacob [past niet bij elkaar], maar nu is Jacob zelfs naar Flip [overleden]. De intrigant [g niet zj, vgl. arbitrageant] zorgde voor een storm in een glas water: fluctus in simpulo. Spreek goed uit: kwalitaria [goede frietzaak] en fluitaria [aria]. Met fMRI wordt medisch functional magnetic resonance imaging bedoeld: een scantechniek voor het maken van hersenscans. Dat moet je nu maar eens van je af zetten. Hier nog wat met *katholiek*: cryptokatholiek [in het geheim], katholiekendag [landelijke jaarlijkse bijeenkomst], katholiekheid [katholiciteit], natuurkatholiek [van nature], oudkatholiek [oudkatholieke kerk], oud-katholiek = ex-katholiek, voormalig, Romeins-katholiek [nadruk op positie Rome],
rooms-katholiek [r.-k.], vrij-katholiek [Liberal Catholic Church, Engeland], antikatholiek, antirooms-katholiek, katholiekenhaat, hardcorekatholiek, hyperkatholiek, neokatholiek, oerkatholiek en ultrakatholiek. In GB nog: niet-katholiek, streng katholiek en duikbootkatholiek [feestdagkatholiek]. Denk ook aan streng gereformeerd en strenggelovig.

5. Waarom is de Poolwachter een niet langer erkend sterrenbeeld op het zuidelijk halfrond? Een kalketrip is een plant. Houd die mannen maar uit elkaar: Huntington [ziekte, erfelijke vorm van chorea, dansziekte] en Hutchinson (hutchinson-gilfordsyndroom = progeria, veroudering]! Wat is moeilijker: Protogrieks of Proto-Iraans? Dat prutske [klein kind of dier: puk] heeft wel iets van een Pietje Pu(c)k [spotnaam]. Die coupe-eters bleken coupplegers te zijn. Gezocht op *eretitel*: aartsabt (titel van oversten van sommige orden (ook alleen eretitel)), aartspriester (r.-k., voornaamste priester bij een kathedrale kerk, vooral als er geen bisschop is (alleen nog als eretitel)), Zijne Allerchristelijkste Majesteit (eretitel van de vroegere Franse koningen, door paus Paulus II in 1469 aan Lodewijk XI verleend), de Allergetrouwste Zoon der Kerk (eretitel van de voormalige Portugese koningen, door paus Benedictus XIV in 1748 verleend), bei (Turkse eretitel), Dame [deem] (tegenhanger van Sir), doña (eretitel dame Spanje), donna (eretitel dame Italië), generalissimo (eretitel opperste bevelhebber), grand old man (eretitel voormalig leider, vgl. grand old lady), hafiz (eretitel van iemand die de Koran uit het hoofd kent), kamerzanger en kammersänger (door vorst verleend), de leeuw van Juda (zelfgekozen eretitel van de vroegere Ethiopische keizer Haile Selassie (1892-1975)), maharishi (grote ziener, wijze), mahout
[maa-hout] (geleider van een olifant, kornak), minister van staat,
Onze-Lieve-Vrouw(e), pangeran(g) (hogere inlandse ambtenaren – Java), patriarch, pontifex maximus (de paus), serenissimus (Venetië, ook: serenissima), s.t.deb. = salvo titulo debito: met weglating van de verschuldigde eretitel, Vader des Vaderlands (Prins Willem I), dichter des vaderlands, etc. en Eerwaardig vat of Schoon vat van godsvrucht: eretitel van Maria.

6. Gezocht op *knikker*: GB geeft knikker, jaknikker, knikkeren, knikkerzak, knikkerspel, knikkertijd, maagknikker [koeien, elektronisch], knikkerprinter [knikkers gevuld met inkt i.p.v. patronen], knikkerjetprinter en VD ertsknikker = pellet, knikkergal = galnoot, omknikkeren, ootjeknikkeren (doel: knikker die in het ootje = kringetje ligt), stuitknikker = stuiter, iemand eruit knikkeren = ontslaan, albast = allebas = basje, alikas (albasten of witmarmeren knikker), bonket, daai, klits, kogel (stalen knikker), kuis (stenen knikker), kuuk of kuulk (knikkerputje), kuutjeknip (zeker spel), lavoor (glazen of porseleinen knikker), loch (knikkerkuiltje), marbel en marmel (knikker), merbel (knikker), mexicaantje (op een bepaalde wijze gekleurde knikker), spelen voor het onechie (verliezers krijgen knikkers terug) en pebblebedreactor (kernreactor met door uranium verrijkte knikkers).

7. Met pic*: pic = picca [webafbeelding; niet meer picaa dus!], pica [typografische eenheid], picador [stierenvechter te paard], picaresk [als van schelmen], picaro [bandiet, schelm], picasso – tong picasso, picassovis, piccalilly, piccola morte [tijdelijk verlies van bewustzijn door narcotica of extase], piccolofluit, piccoloïst, piccolosaxofoon, pickel [pikhouweel], pickelhaube [punthelm, WO I Duitsland], picketline [stakerspost], (mixed) pickles, picknickkoffer, pick-uppers [pers!] en -truck, pickwicksyndroom [apneu], picoseconde [tien tot de min twaalfde], pico bello, piconet [netwerk in woonomgeving], picot [band, oogje], picoteren [mijnbouw] met picoteerijzer, picpus(pater), picrinezuur geeft als zout picraat, picryl is – toe maar –
1-chloor-2,4,6-trinitrobenzeen, Pictenmuur [Hadrianus], pickleschips [chips!] en -saus, Pictisch [Picten, Schotland, Romeinse tijd], in de picture [VD, GB: the], pictoraal [schilderkunstig], pictorial [fotoreportage] en pictogram [icoon, icon, icone].