3334 Dictee woensdag 28-06-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (983)

Dictee – dictees [3334]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee april 2018 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (983)

Oefendictee april 2018 (2)

1. Zie vorig dictee [982]: nooit gedacht, maar vandaag moest ik aan de NSAID! Voor mij is dat een ponteneur, een point d'honneur [iets wat het eergevoel raakt]. Op dat pongé (soort taf) was ponge (ereprijs) geborduurd. Het poujadisme is een kleinburgerlijke protestbeweging met extreemfascistisch karakter. Pralines [VD ook: pralinen] kunnen praliné [vulling] bevatten. Een rakelijzer is een sleis (ovenkrabber, loet). De playboy racete op zijn reesplee [scooter] naar de winkel om een
wc-pleeboy te kopen. Hij zat pauwentrots op de zelfgereide (reien = vlakschaven!) bok. Ze kunnen elkaar niet luchten of zien: Simpelmans en die saaimans. In Valerius' Gedenckclanck stond het al: Nederland! Let op u saeck! Safe sex is veilige seks. Een sandalwood is een sandelhoutpaard. Mag ik een sauternes [wijn, zelfde mv.] van u? Hij moest zijn sardonisch gelach(!) duur betalen. Je weet het: een scuba is een self-contained underwater breathing apparatus. Raar woord: secondbestopinion.

2. Loop ik door Lopik, loop ik een paar Lopikers tegen het lijf. Zij zei dat jij momenteel heit (ww. heien!). Verweesde wees, wees wijs en bid een weesgegroet [keer bidden] met de officiële tekst van het Weesgegroet [naam]. Speel jij basdrum [ah] of bassdrum [ee], snaredrum [èh] of snaardrum [aa]? Zijn moeder had op zijn smoddendoek [slabbetje] een hartstikke mooie smoddekop [schaap met grauwe kop] geborduurd. Snobbish is snobistisch [als een snob: doet zich voor als kenner van kunst en cultuur]. Ze zijn weer helemaal in: de sannyasins of rajneeshies, de volgelingen van de Bhagwan, verkorting van de Indiase goeroe Bhagwan Shree Rajneesh, stichter van de Bhagwan(beweging). Hij kikte erover dat hij op zijn kiksen [voetbalschoenen] kickte. Met aloïne duiden we aloëbitter aan. Hij was blasé, zij nog blaséër en hun vader het blasést [meest blasé] van alle drie. Omdat ik een rastaquouère [vreemde snoeshaan, snuiter] ben, hebben ze mij vast niet uitgenodigd. Ik ga zythologie, bierkunde, studeren. Bier hoort trouwens zymotisch [gistend] te zijn. Een narcissus [koestert eigen schoonheid] is een narcistisch persoon. Hij is in het rijk van Flora begonnen met kweken van Flora's kinderen [de bloemen], specifiek suzanne-met-de-mooie-ogen [slingerplant als kamerplant – alleen enkelvoud].

3. Het lemma 'coccejaans' [april 2018] bevat een al tientallen jaren bestaande fout ... 2019: coccejanen met met kleine c – 2023 oké!. Verwar niet: 1) coccejaan(se) [kohk-see-jaan] = volgeling van de Leidse hoogleraar Coccejus, voorstander van de meer vrijzinnige richting in de gereformeerde staatskerk en 2) koksiaan(se)
[kohk-sie-jaan], scheldnaam voor de christelijk-gereformeerden (oorspronkelijk als scheldnaam voor de volgelingen van Ds. Hendrik de Cock (1801–1842) uit Ulrum; door associatie met kok werd het woord ook een scheldnaam voor 'iemand die veel eet', dus een aanhanger van de kok is). Met '*français*':à la française (op z'n Frans, in de Franse stijl), Comédie-Française (= Théâtre-Français, vergelijk Académie française – ook: de Veertigen – met devies: à l'immortalité en leden, de immortels, de onsterfelijken), française (dans, gewone quadrille), Française (vrouw), la clarté française (de helderheid in de Franse uitdrukkingswijze), mal français (medisch, eufemistisch: syfilis), CPF-frank (Comptoirs Français du Pacifique-frank) en RF (= République Française).

4. Liter heeft volgens VD als symbool L of l [RL: die L lijkt me fout – in lemma ‘L’ komt de liter zelfs niet voor!]. Forza Italia [aanmoedigingskreet]! Nel mezzo di cammin di nostra vita: op het midden van onze levensweg. De NELOS is de Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport. BGN (Bulgarije) staat voor de lev: 100 stotinka. De vrouw vermande zich. En de man, vervrouwde die zich? Neenee, niet doen, daar zit een nee-neesticker! Het moment suprême is het supreme (suprême) moment, het hoogtepunt. Die Suzanne/a met de mooie ogen(!) was voor mij een princesse lointaine [onbereikbare geliefde]. Overigens stikt het in mijn huis al van de suzanne-met-de-mooie-ogen [geen mv.]. Met DMMP (dimethylmethylfosfonaat) gemaakte sarin(e) (net zo'n zenuwgas als VX, soman – niet wdb. en tabun) kun je op het eerste gezicht niets bestrijden. Met '*color*': technicolor en colorfieldpainting, maar let op: fullcolourduk is in full colour. De drukkersterm CMYK staat voor Cyan, Magenta, Yellow en Key, waarbij 'key' verwijst naar de k, de laatste letter van 'black'. De drie primaire kleuren zijn dus cyaan, magenta en yellow, in het Nederlands: RGB, rood, groen en blauw. N. Chomsky bedacht de tgg, de transformationeel-generatieve grammatica. Zij lijdt aan thuisitis [GB].

5. Hij zit op de ThUK: Theologische Universiteit Kampen. een thyrs, thyrsus, thyrsusstaf, bacchantenstaf is een klimopstaf. Het zij maar weer gezegd: een TIA is een transient ischaemic attack, vaak voorbode van een attaque. Thulium (Tm, 69) is nu eenmaal geen thorium (Th, 90). Een touche-à-tout is een bemoeial. Trehalose is plantensuiker. TNT is trinitrotolueen oftewel trotyl. Getroebleerd, in de trubbels [problemen]? Zoek een troubleshooter [probleemoplosser]! Wat was COPD ook alweer? O ja: chronic obstructive pulmonary disease = rokerslongen. De schrijfwijze 'grilpan' is niet fout – in dictee wel – [van ww., GB in toelichting, maar liever: grillpan, van znw.]. De mens met zijn umwelt [alles wat een mens omgeeft] zit altijd in een zekere umfeld [milieu]. Nikkelglans wordt ook ullmanniet genoemd. Alle urticaceeën behoren tot de familie Urtica (brandnetels). Je 2 ureters komen uit in de ene urethra [van binnen naar buiten]

6. Sollen (qua plaats) met een gevangene is vershanghaaien. Hij had zijn brits [slaapplaats] verrinneweerd [geruïneerd] en verknoertte [verpestte] het daarmee voor anderen. De vermoeidste lopers haakten het eerst af. Heb je de boel nu weer verschlimmbessert (? ww. niet in GB of VD – in Duits: t)? Met dat verguldsel is het wel mooi geworden! Een volontair werkt voluntair [vrijwillig]. Het woord yippie [politieke hippie] komt van Youth International Party (Internationale Jongerenpartij). Wrijten, je weet wel, dat is bakkeleien. De scheepsschilder resideerde in een van de Caricom-landen [Caribbean Community and Common Market]. De schonen-bij-dage [purperwinde] en de schonen-bij-nachte [nachtschone] hebben het loodje gelegd bij VD, de schonen uit het Westland [perzik] en de schonen van Boskoop [goudrenet] (nog) niet. Het meervoud van 'bonheur' is 'bonheurs', dat van bonheur-du-jour' echter 'bonheur-du-jours'. Als je oude wonden openrijt (oprijt, ript), heeft het slachtoffer een rijtwond te dichten.

7. Een mine (mina) bij de oude Grieken is 1/60 van een talent (gewicht en munt). Een APM (anti-personnel mine) krijgt als correcte vertaling antipersoonsmijn (VD, antipersoneelsmijn lijkt wel heel vreemd, sinds 2017 heeft VD beide woorden als synoniemen!). Hobbyen doe je met hobby's, sudokuen [oe uu] met sudoku's [oe]. Geef mij maar zo'n gelaarsd en gespoord hoentje [gebraden hoentje dat kant-en-klaar opgediend wordt met alles erop en eraan]. Tim, boek toe [= dicht]! Het is net zover van hier tot Timboektoe als van hier naar Tokio [zeer ver]. Nil volentibus arduum: voor hen die echt willen is niets te moeilijk! Een rara avis in terris nigroque simillima cygno = (letterlijk) een zeldzame vogel op aarde, het meest lijkend op een zwarte zwaan, een kuise vrouw dus [men kende toen de zwarte zwanen uit Australië nog niet!]. Incorrupta fides nudaque veritas: niet te verbreken trouw en de naakte waarheid. Een ruwe kerel die ongegeneerd de waarheid zegt is les paysans [mv.] du Danube (boer van de Donau). Obscura vera involvens: de waarheid hullend in duistere woorden.

8. Perigordtruffels behoren tot de lekkerste! 'Frame' is een het-woord. Die dieren, aeneasratten, heten zo, omdat een rattenmoeder haar kroost op de rug draagt, en Aeneas dito zijn oude vader! Het Ministerie(! – instelling, gebouw = ministerie) van Buitenlandse Zaken heet ook wel BuZa (BZ, ook: het Plein, Plein 23) en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties BZK. Het historische ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk werd aangeduid met CRM. EL&I: Ministerie van Economische Zaken [los ook: EZ], Landbouw en Innovatie. IenM: Ministerie van Infrastructuur en Milieu. LNV: (historisch): Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, ook: Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. MinDef: Ministerie van Defensie. Ook nog: OCW, O en W en OK en W. Fin. = Ministerie van Financiën. Verouderd: SoZa = (Ministerie van) Sociale Zaken en SoZaWe [ook: SZW]: de We extra is van Werkgelegenheid. VenJ: Veiligheid en Justitie. VenW: Verkeer en Waterstaat (in 2010 opgegaan in IenM – ook wel: V&W). Vomil: Volksgezondheid en Milieu. Voro: Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. VROM: Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (in 2010 opgegaan in IenM). VWS: Volksgezondheid, Welzijn en Sport. WVC (historisch): Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur. Ten slotte het ministerie van de mp, de minister-president: Ministerie van Algemene Zaken (AZ). Criticasters op de M van Ministerie verwijs ik naar TH (p. 112: Ministerie van Economische Zaken) en de Taaladviezen van Taalunie, Onze Taal en Taaltelefoon!