Dictee – dictees [3181]
Groot Dictee van Kampen 2023
Commentaar in blauw
Het voorlezen was abominabel-onacceptabel.
Zo werd elke z als heel scherpe s uitgesproken (door de ‘Friese’ voorleesster).
Pas bij latere alinea’s [zeg vanaf de derde] raakte je daar ‘een beetje’ aan gewend.
Uitslag individueel: Rein 8 fouten, René 10.
De 8 fouten van Rein in rood en Romeinse cijfers.
Vragen: leentfaarrein@gmail.com
Energietransitie van alle tijden (auteur: Harry Goedegebure)
1. Hoewel de pterodactylus [voorhistorisch vliegend reptiel] en tyrannosaurus [vleesetende, op twee poten lopende dinosaurus] niet bepaald comtemporaire [gelijktijdig(e levende), comtemporaine = eigentijds, hedendaags] reptielen waren, leefden zij wel in het mesozoïcum [middelste era van het fanerozoïcum = secundair], een tijdperk waarin temet [o.a. weldra] alleen de zon [I ‘som’ opschrijven is ‘raar’ binnen deze context, maar het kost al zoveel moeite om alle ‘woordjes’ te verstaan, dat ik niet of nauwelijks toekom aan die context …] als middelgrote ster de ubiquitaire bron [alomtegenwoordig, omnipresent] van energie was; het voor die tijd exceptionele [uitzonderlijk] vuur werd later door de Grieken als een eeuwige vlam in het prytaneum [gebouw in o.a. Athene voor de vergaderingen van de prytanen, die zaten in de senaat van het oude Griekenland], voor Jan en alleman bewaard.
2. Met het moeren [veenslik opbaggeren, een plas uitvenen] van oligotroof [van het levensmilieu van dieren of planten: arm aan voedsel] veen door hardwerkende [II, los, niet slim, als de HWN’er, hardwerkende Nederlander, in je lijst staat …] tewerkgestelden kwam de productie van turf op gang, waarmee in menig oggenebbisj [omdat ook meermaals ‘ah’ werd voorgelezen, werden ook aggenebbisj en achenebbisj goedgekeurd] buurtje de paupers [armen] hun indigente [armoedig, nooddruftig] optrekjes allesbehalve [= juist niet, alles behalve – los – is letterlijk zo] behaaglijk warm konden stoken, zowel toen als nu leven niet alleen convenabele [gelegen komend] kooplui, maar ook inmiddels puissant [zeer] rijke [schatrijk dus] sjacheraars [woekeraar] en andere patjepeeërs [proleet] van de wind.
3. De tijd is gevloden [vlieden = voorbijgaan] als de steenkool door kompels [mijnwerker, ook: koempel, andere uitspraak] en andere afgepeigerde [afgemat, doodmoe] mijnwerkers wordt gedolven [delven = opgraven] en in lorries [kiepkar op rails, III lorry's was niet zo handig] van 200 centenaars [centenaar = 100 kg] door de onderaardse schachten [kokervormige toegang tot een mijn] expediet [vlug, voortvarend] getransporteerd wordt naar de tenderlocomotieven [waarbij tender = wagen en loc één geheel vormen] en textielindustrie.
4. Gemeenten bouwden gasfabrieken waar in [IV niet erg wakker, als je dat aaneen doet …] gasretorten [retort = vat voor opslag] steenkool- [V - heel listig: nl. geen steenkool maar steenkoolgas = gas door fracking uit steenkool gewonnen – fracking, daar komt hoge druk bij te pas, vgl. schaliegas – de context was hier dus weer erg belangrijk!] of lichtgas werd geproduceerd, waardoor de feeërieke [sprookjesachtig mooi] straatfakkels die de fraaie façades [voorgevel] van de etablissementen [gebouw met horeca of amusement] aanlichtten [belichten, beschijnen], vervangen konden worden door gaslantaarns, die toendertijd [met d pakweg sinds 2017 goed, uitspraak met d, altijd al goed: toentertijd, uitspraak met d maar nu ook wel met t] het safest [safe, safer, safest – black-out – VI bij het wel verstane ‘seefst’ viel het kwartje niet --- > beetje raar: ‘feest’ opgeschreven] waren.
5. Slochteren blijkt over een gigagasbel [giga in samenstellingen meestal aaneen, klemtoon op giga, denkbaar is: giga (bnw.) gasbel (bnw.) met de klemtoon op gasbel] te beschikken en stante pede [op staande voet] wordt driekwart [meestal aaneen, drie kwart als telwoord drie vierde ook wel los] van de Nederlandse huishoudens aangesloten op het gasleidingennetwerk, zodat niet alleen Jan Modaal maar ook Jan met de pet en de grootste versjwartster nar [Jiddisch/Jiddisj: dwaas, idioot, VII versjwartser, dom, staat gewoon in mijn lijst …] hun culinaire kunsten op het gaskomfoor [kooktoestel] kunnen vertonen; en dat alles op kosten van Vadertje Staat [vleiend voor de overheid].
6. De atoomenergie werd voor pacifistische [tegen bewapening en oorlog] doeleinden verder ontwikkeld als dé [met veel nadruk voorgelezen] futuristische [toekomstgericht, op de toekomst gericht] energie terwijl de zonne-energie en geothermie [aardwarmte] door de grootste pachyderm [dikhuidige, ook: lomp mens] op nucleair [betreffende atoomkernen, atoom/kernenergie] gebied werden gekonterfeit [nabootsen, afbeelden] dan wel [los!] geaffronteerd [beledigen] als minder probate [beproefd, deugdelijk] oplossingen voor de mondiale [wereldwijd] energiedeficiëntie [gebrek, tekort].
7. Toen men gewaarwerd [ww. gewaarworden] dat kernenergie letaal [dodelijk] radioactief [met straling] afval als residu [overblijfsel, rest] opleverde, waren het niet alleen de contraminerende [dwarsliggen] milieuactivisten die in verzet kwamen, maar ook de raddraaiers [oproerkraaiers], notoire [uitspraak twaar, ook toor is denkbaar] querulanten en hoody’s [capuchontrui] dragende hooligans [herrie/relschopper] die erop uit [los!] waren [eropuit – aaneen – zijn, trekken gaan heeft een andere betekenis] om een vredelievend protest te versjteren [Jiddisch/Jiddisj: verstieren, verpesten].
8. Als ten einde [aan het eind, niet: teneinde, met het doel om …] de zon aan de einder [horizon] in de zilte [zout] zee zakt en de zeewind middels [door middel van] de wieken de windturbines aandrijft om via elektrolyse [met elektriciteit water – H2O – scheiden in met name waterstof H en ook zuurstof O] waterstof te genereren als nieuwe brandstof voor motoren, haal ik verblijd adem en schenk mijzelf een allersecst [droog, VIII – blunder – geen t] chardonnaytje [zekere wijn] in [afkorting!:] i.p.v. het obligate [verplicht, voorgeschreven] flûteje [zeker wijnglas] sjampoepel [NL-verbastering van champagne], want groener dan dit zal het me dunkt niet worden.
Nee, ik was er niet goed bij met het hoofd, 8 fouten: 1 x niet verstaan (zon), 6 onnodige blunders en 1 x instinker gemist (-).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten