Dictee – dictees [3198]
Groot Alphens Dictee 2023
De rode onderstreepte woorden, woordgroepen etc. moesten worden ingevuld.
Maximaal 1 fout per invulplaats.
Dit is de versie voor de dicteetijgers, de ‘gewone’ deelnemers hadden andere, gemakkelijkere invulwoorden – bij hetzelfde dictee.
Commentaar in blauw, evt. ook rood, groen.
Hoezee: Groot Alphens Dictee 2023 (auteur: Els Scheerder)
1. Het is weer zover: ten bate van een welomschreven charitatief doel gaan jullie de hersenen – voor de precisie: het in de schedelholte gelegen weke, vanbuiten grijze en in vier lobben verdeelde celweefsel – laten kraken teneinde [aaneen: met het doel om …] een orthografische krachttoer tot een goed einde te brengen.
2. Vanaf 1990, dus [in letters!] drieëndertig jaar geleden, werd tot in 2016 het Groot Dictee der Nederlandse Taal (GDNT) jaarlijks gehouden, toendertijd (ook goed: toentertijd, zelfde uitspraak) op tv [ook goed: teevee] en met deelneming van prominenten en celebrity’s [Engels woord: denk aan: Brit] sinds 2017 wijdt [och nee, geen: weidt …] men er, met minder bombarie, elk jaar een radio-uitzending aan: de fulltimeschrijver [met de klemtoon op ‘fulltime’ samenstellingen altijd aaneen] en eminente taaladviseur Wim Daniëls verzorgt de tekst, een aantal BN’ers riskeert imageschade en ten slotte [los, = aan het eind] zij vermeld dat ons jurylid Pieter [van Diepen] tweemaal als winnaar kon worden gelauwerd.
3. Te allen tijde is dit fenomeen enerzijds blootgesteld aan kritiek vanwege een teveel [znw., niet: te veel] aan archaïsmen [ouderwetse uitdrukking], vreemde en elitair geachte woorden; anderzijds heeft het geleid tot wat je met enig dedain [minachting, niet: é] wellicht als een wildgroei aan dictees zou kunnen kwalificeren, want alom in den lande zijn er spin-offs [bijproduct van een uitvinding o.i.d.] van deze in het vorige millennium [periode van 1000 jaar] geconcipieerde [ontwerpen, geen trema op groene e: aparte regel – GB, Leidraad 7.4 – net als essentieel, financieel, etc. – wel: financiële] krachtmeting.
4.
Uiteraard
(*) kun je het ook positief bekijken: dat velen
[mv.]
bereid zijn
op avonden als dezen
[mv.!]
(**) zich te laten afpeigeren
[uitputten],
getuigt
van een toe te juichen
betrokkenheid bij onze taal en ongetwijfeld
ook van moed, want die is ten
tijde
van met name
digitaal communiceren
vereist,
als je ervoor
gaat elkaar de loef af te steken met rauweandijviestamppot
[drieledige
samenstelling: ((rauwe + andijvie) + stamppot) – net als
langeafstandsloper – de afstand is lang – maar als de loper lang
is, wordt het lange afstandsloper …]
een relaxte
[verbogen
vorm van relaxed]
dilettant,
een diskjockey
[dj
of deejay]
met een burn-outsyndroom
[uitputting
en overbelasting op het werk]
op een relaxed
feestje, een moeder en dochter die gaan statten
[vgl.
Kaapstatter naast Kaapstad],
en baby’s
die excellente
volleys
[bij
volleybal]
retourneren.
(**) Taaladvies: in hedendaags Nederlands is 'als dezen' altijd fout. Alleen goed in combinaties, zoals in dezen, bij dezen, voor dezen, na dezen en te dezen. Bij verwijzing naar personen had (archaïsch) 'als dezen' misschien nog wel gekund, bij verwijzing naar zaken (in dit geval 'avonden') is die eind-n zeker fout!
5. Je committeren [binden] aan deze exercitie [oefening, operatie] is dus geen sinecuurtje [sinecuur, sinecure, kleinigheid – GB, VD], behalve uiteraard (*) [kwam 2x voor – zie (*) ook aan begin van zin 4, maximaal 1x fout, excl. de vorige hoofdletter U] voor degenen [mv.] die zich als dicteetijgers hebben gemanifesteerd [openbaren] en geenszins ervoor terugdeinzen lange reizen te maken om met enthousiasme [geestdrift] en op het scherp van de snede op vele locaties in allerlei lokaliteiten de competitie aan te gaan.
6. Schrijver dezes was als jurylid plusminus [ongeveer] een decennium (10 jaar) betrokken bij dit door de gerenommeerde [vermaard] Alphense soroptimisten [mv. VD n, GB s, algemeen – kleine letter, als organisatie in VD ook wel – specifiek – Soroptimisten, vgl. Dolle Mina, beweging en de dolle mina’s, individuele leden daarvan] telkenmale consciëntieus [stipt, gewetensvol] op-en-top [geheel en al] georganiseerde dicteespektakel [wel: spectaculair] en zij had in dezen [vaste uitdrukking, net als bij dezen, na dezen, voor dezen en te dezen] bovenal bewondering en eerbied voor de moed en durf van allen die zich onvervaard stortten op het vlekkeloos [zelden tussen-n, wel bij levenloos] opschrijven van de misschien enigszins verrassende, bizarre en exotische [uitheems], soms exuberant [overdadig, overstelpend] complexe [ingewikkeld] woordenbrij die hun werd gedicteerd.
7.
Dappere deelnemers, jullie kunnen ervan
op aan
dat ernaar
is gestreefd
het ditmaal
niet al te gek te maken, waardoor voor de
niet-dicteetijgers
woorden als ‘gefonduud’,
‘geüploade’,
‘lits-jumeauxs’
(*** –
zie onder)
en ‘gewhatsappt’
[whatsappen,
geappt]
achterwege
zijn gebleven, maar het is desondanks niet uitgesloten dat jullie nu
voor
pampus
liggen [uitgeput
zijn]
en het gevoel hebben met het meedoen een debacle
te hebben gecreëerd
– i.t.t. financieel, etc. – zie eerder, alinea 3; zo ja, excuses
daarvoor en denk maar: volgende keer beter!
(***) 1, een [uhn] of één lits-jumeaux is archaïsch en komt bijna niet meer voor: het is een stel(!) van 2 gelijke bedden, die tegen elkaar geschoven zijn. Op 1 hotelkamer kon aldus 1 lits-jumeaux staan, op 2, 3, 4 hotelkamers meerdere lits-jumeauxs. Op zich zou het allebei dus kunnen, maar op mijn vraag uit de zaal (hoeveel bedden?) reageerde de voorlezer met: het zijn er meerdere, zeg maar minstens vier. En dan is één lits-jumeaux dus uitgesloten en moet het echt met s, wat de auteur ook eventueel bedoeld had … Alles conform papieren versie GB 2015!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten