vrijdag 27 november 2015

0815 Dictee vrijdag 27 nov 2015 (4): dictee Termen uit GB (1) – (6) nader verklaard √

Dictee - dictees [0815]

Termen uit GB (1) – (6) nader verklaard.

Zie de blogposts [0804] t/m [0809]

1. Van de lijstjes *a, *b, etc. die ik publiceerde, zal ik een aantal termen nader verklaren: 1) abb = de algemene bestedingsbelasting op de Antillen; het is een opvolger van de omzetbelasting (ob) en vergelijkbaar met onze huidige btw, 2) adob (mv. adobs) = spoorwegovergang met automatische dubbele overwegbomen, 3) beb (mv. bebben) = grootvader, bij uitbreiding oude man, man, 4) blub = tussenwerpsel: klanknabootsing van iets dat of iemand die onder water verdwijnt en 5) blurb = korte aanbevelingstekst voor een boek, meestal op de omslag ervan, blurbtekst.

2. Verder: 6) bob (mv. bobs) = a) iemand die tijdens het stappen geen alcohol drinkt om zodoende zijn vrienden naar huis te kunnen rijden, soms geïnterpreteerd als bewust onbeschonken bestuurder, b) bobslee, bobkapsel – ook BOB = a) genormeerde valuta-aanduiding voor boliviano (munteenheid van Bolivia), b) in NL; juridisch bijzondere opsporingsbevoegdheid, in BE; historisch Bewakings- en Opsporingsbrigade (vroegere landelijke politiedienst in burger voor het opsporen van misdadigers; vaak geïnterpreteerd als ‘Bijzondere Opsporingsbrigade’), vergelijk GDA = in BE gerechtelijke dienst van het arrondissement (politiedienst die is samengesteld uit onderdelen van de vroegere gerechtelijke politie en de BOB), 7) aspic (mv. aspics) = koude gekruide vlees-, vis- of groentegelei, 8) cul-de-sac
(mv. cul-de-sacs) = a) letterlijk: doodlopende straat of steeg, b) figuurlijk: betoog waarin men zich vastpraat, 9) 50PLUS-lid = een lid van de Nederlandse politieke partij 50PLUS (zo geschreven op de eigen website; GB zit er dus met 50Pluslid naast!) - ; omdat de naam op een hoofdletter eindigt, komt er (ook) een koppelteken! Overigens: ook 50Plusser (had volgens mij al 50PLUS'er moeten zijn, is fout --- > 50PLUS'er) en 10) achterporch = veranda, terras achter het huis. NB 2020 ook 50PLUS-lid [VD, net als 50PLUS'er verdwenen uit GB].

3. Ook nog: 11) grappig, dat naast twaalf-en-een-halfjarig jubileum (ook twaalfenhalfjarig is goed) nu ook 12,5-jarig mag!, 12) advocoach (internet) = een professionele advocaat die de studenten meer inzicht kan geven in de praktijk van de advocatuur, 13) zomaar: Adonai = Heer (Bijbelse term en andere naam voor Jahweh (Jahwe) of Jehova) en addenoi = attenoje = NL; Bargoens: uitroep van verbazing of verontrusting, vormvarianten ottenoje, ottelenojeheine, addenom, 14) acro = verkorte vorm van acrogymnastiek = tak van de gymnastieksport waarbij in teamverband acrobatische toeren worden verricht = acrogym en 15) ajinomoto = Surinaams: mononatriumglutamaat, een smaakversterker, vergelijk ve-tsin.

4. Voorts: 16) albedo = natuurkunde, chemie: verhouding tussen de hoeveelheid door een lichaam diffuus teruggekaatst en de hoeveelheid opgevangen licht, diffuse reflectiefactor, 17) allo = a) tussenwerpsel: aansporing of opwekking, b) allochtoon, 18) ambo (of ambon) = (kortweg) podium of lessenaar in de kerk, 19) AVI-methode (internet) = methode om te leren lezen en 20) alstu = alstublieft.

Ten slotte: 21) Aluku = een bosnegervolk, 22) alu = aluminium, 23) bellboy = de medewerker die bij de balie de koffers van de gasten naar de kamer draagt; meestal krijgt hij een soort fooi van de gasten als hij dit heeft volbracht en 24) warez = illegale software. 




0814 Dictee vrijdag 27 nov 2015 (3): dictee Oefendictee Ter Aar 2016 √

Dictee - dictees [0814]

Oefendictee Ter Aar 2016 (algemene deel)

In Ter Aar moet je geloven

1. Dictee! Wordt je buurman of -vrouw al stiknerveus en gestrest, nu jelui klaarzitten voor dit spellingbeetje? Niet nodig hoor, want je wordt heus niet lastiggevallen met trendy modewoorden. Zoals uit Het Groene Boekje het Surinaamse djoinen (meedoen) en apenpokken (krentenbaard, impetigo)!

2. Er is een rooms-katholieke kerk en dito basisschool, De Vosseschans van 1972, die al heel wat eerstecommunicantjes heeft afgeleverd. Ze kennen daar op school het spijkerbroekhangen. Ook noteerde ik echte dj's in De Glazen Klas, ontstaan ten tijde van Serious Request.

3. De hervormde kerk, met preses, scriba en echte
ouderlingen-kerkrentmeesters, kent een vrijwilligebijdrageregeling en diakenen vormen de diaconie. De lijst van (emeritus) predikanten is impressionant. In orgaan Ons Kerkblad kun je alles over de hervormde gemeente lezen.


4. Het gereformeerde kerkgebouw staat aan de Oostkanaalkade. Ze hebben daar een mooi orgel met sesquialter-, prestant- en holpijpregister. Wat me ook opviel was de Nacht zonder Dak, waarbij jongeren in een kartonnen doos slapen.

5. De protestants-christelijke basisschool De Fontein heeft een echte bovenjuffrouw, h.d.s., hoofd der school. Er was aandacht voor de Boekenweek en het boekenweekgeschenk. Op Koningsdag zijn ze vrij. Ook grote ICT-aandacht [GB ook wel: ict] viel me op. Ze kennen er ook tso: het tussenschoolseopvangwoord.

6. De obs Het Kompas in Ter Aar is er voor alle gezindten. De school werkt met daltononderwijs: de school kent het hoogbegaafdenonderwijs en hanteert een gedrags- en pestprotocol.
 


0813 Dictee vrijdag 27 nov 2015 (2): dictee Ditjes en datjes (76) √

Dictee - dictees [0813]

Ditjes en datjes (76) 

A. Een assemblee (zoekterm): de Nationale Assemblee is het Surinaamse parlement, ook het bestuurslichaam van de Verenigde Naties wordt 'assemblee' genoemd. Curieus, dat binnen lemma 'raad' wel '(assemblee)' voorkomt, maar dat zoeken op 'assemblee' of '(assemblee)' binnen dat lemma (zoekvak rechtsboven) niets oplevert: gemeld aan VD! Verder vind je binnen lemma 'rechts' (1, bnw.) nog de Assemblée tijdens de Franse Revolutie: al even curieus dat je dát bij zoeken binnen het lemma met 'assemblee' wel vindt (VD kijkt bij zoeken overigens onder andere niet naar diakritische tekens!) … Overigens levert 'assembl*' geen andere vondsten op (althans niet in de bedoelde betekenis).

B. Probleem is bekend bij VD: als je 'wiedersehen' als zoekterm opgeeft, krijg je niet 'auf Wiedersehen' (zelfs geen enkele verwijzing ernaar), daarvoor moet je het volledige 'auf Wiedersehen' als zoekterm opgeven … Ook met 'wieder*' kom je er niet, wel met auf* (via het lijstje trefwoorden). Dit probleem geldt voor alle meerwoordige lemma's! NB *wiedersehen werkt wel!

C. Edward Vanhove meldde over de(n) dag dat 'den dag' nog slechts 4x voorkomt binnen VD: 1) lemma 'al' 2: al den dag = archaïsch voor 'al de dag', 2) lemma 'dag' 2: voor den dag komen = archaïsch voor 'voor de dag komen', 3) lemma 'morgen' 3: morgen aan den dag = archaïsch voor 'morgen aan de dag' en 4) lemma 'dag' 2: uitdrukking – doe wel en wandel in den dag (naar Romeinen 13:13) = verberg uw handelingen niet. [Rein:] Curieus! De Statenvertaling had: "Laat ons, als in den dag, eerlijk wandelen; niet in brasserijen en dronkenschappen, niet in slaapkameren en ontuchtigheden, niet in twist en nijdigheid;", de
NBG-vertaling van 1951 had: "Laten wij, als bij lichte dag, eerbaar wandelen, niet in brasserijen en drinkgelagen, niet in wellust en losbandigheid, niet in twist en nijd!", terwijl de huidige NBV geeft: "Laten we daarom zo eerzaam leven als past bij de dag en ons onthouden van bras- en slemppartijen, ontucht en losbandigheid, tweespalt en jaloezie." 2020: OK.

D. Op 1 oktober wordt de St.-Bavomis gehouden. Die dag wordt ook wel aangeduid met bamis of baafmis. Bij uitbreiding ook: de oktobertijd en zelfs de herfsttijd.

E. Ik baal van al die fouten in Harderwijk, Baarn, Groningen, Brussel, etc. Dus maar weer eens aan de lijst begonnen (sinds de zomer niks meer aan gedaan): inmiddels op pagina 15 (van de 177 *). Samen met het komende (ge)hoorapparaat moet dat wel tot succes leiden: mind you!
* Huidige lijst 60 pp. en toplijst ca. 20 pp. - 2020.

F. Zomaar even: zoeken (VD, in GB: noppes, noppie de nop) op '*etq*', resultaat: 1) e.t.q. = (Italiaans) e tutti quanti = en alle(n) van die soort; en alle(n) die erbij horen, 2) en grappig ook: Frans, geen meervoud – trente-et-quarante = uitbreiding van het kansspel rouge-et-noir met twee velden, namelijk couleur en inverse en 3) net zo grappig: internetquiz.
 
 


0812 Dictee vrijdag 27 nov 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (75) √

Dictee - dictees [0812]

Ditjes en datjes (75) 

A. Na het Twenteranddictee 2015 ben ik weer wat wijzer: een
haflo-arabier is een kruising tussen een arabierhengst en een haflingermerrie. Het gaat dus om verwisselbare begrippen.


B. Het corrigeren van 'hij wilt' in het online-GB gaat lang duren, wordt gemeld. Volgens mij gaat het allemaal niet zo geweldig bij de Taalunie … 2020: hij wil.

C. Volgens mij is 'aan den dag' (leggen) geschrapt en vervangen door 'aan de dag'. VD 2020 nog wel: morgen aan de(n) dag.
VD 2020: verder overal 'aan de dag leggen'.

D. Was raar: adenoïde (bnw.) en adenoïdenlijder. VD heeft dat nu netjes opgelost door een znw. (mv.) toe te voegen: adenoïden = adenoïde vegetatie.

E. Ik kreeg een telefoontje [2015] van de Taalunie: de bladerfunctie zou eind januari geïmplementeerd moeten zijn (maar daarvoor geen garantie!). Nogmaals: 50.000 ingangen in GB, 180.000 in het
online-GB en 800.000 als je de vervoegingen (zoals bij aanschuiven: dat ik aanschuif), etc. meetelt. 2020: nada, niente.

F. Vraag – een officiële tekst bevatte: Groot Hofdictee der Nederlandse Taal – is die hoofdletter T wel correct? Antwoord: ja. Je moet het zien als een variatie op het bekende Haagse Dictee, het GDNT, het Groot Dictee der Nederlandse Taal. En ook als je zoiets gaat verkorten, blijven het hoofdletters: Groot Dictee der Nederlandse Taal --- > Groot Dictee (al eerder voorgekomen) --- > bij Bart Chabot eind 2014 zelfs: Dictee!

G. Vraag: waarom 3 puntsschaal en 3-dimensionaal? Antwoord: bij 3 puntsschaal is er sprake van een samenstelling met tussen-s van 3 punt(en) en schaal. Vergelijk 24 uursservice en 4 havoleerling. Bij 3-dimensionaal (3-dimensioneel mag ook, zie verder 3D) is er sprake van een zogenaamde samenstellende afleiding van 3 dimensie(s) met -(on)aal (andere verklaring: driedimensionaal is immers ook aaneen). Om de boel aaneen te houden, moet er een koppelteken tussen (dimensionaal 'los' heeft geen betekenis). Zoiets treedt ook op bij dertigduizend, als we dat deels met cijfers schrijven: het is en blijft één geheel: 30-duizend. Een bekende valkuil is verder nog: 65-plusser (samenstellende afleiding) en 65 pluskaart (samenstelling). Neem ten slotte dit maar eens op in een dictee: 21 pinsstekker (klemtoon op 'pin'; het is – met tussen-s – een samenstelling van '21 pin' en 'stekker') of 21-pins stekker (klemtoon op 21, samenstellende afleiding van '21 pin' en '21-pins' is hier bijvoeglijk naamwoord). Zo scoor je bij een dictee natuurlijk wel op een dit-en-datse manier … en dat in deze Ditjes en datjes …

H. Wie niet wil wachten op GB tot eind januari, kan gewoon aan de slag met aaa*, aab*, aac*, aad*, aae*, aaf*, aag*, etc. Bij die laatste zoekterm vind je het eerste resultaat: aagt en aagtappel. Maar mij verder niet gezien!
 
 


donderdag 26 november 2015

0811 Dictee donderdag 26 nov 2015 (8): dictee Groot Juridisch Dictee Overijssel 2015 √

Dictee - dictees [0811]

Groot Juridisch Dictee Overijssel 2015

De rechter (auteur: Hans Bloebaum)

1. Aan het eind van de ochtend liet de rechter, enigszins uitgeblust, zijn gedachten gaan over de zojuist beëindigde zitting.

2. De modieus geklede jongeman die als eerste op de strafzitting verscheen, verdacht van brandstichting, leek niet onmiddellijk op de psychiatrische patiënt van de over hem uitgebrachte rapporten, maar gaande de zitting kwamen zijn theatrale, narcistische trekken steeds duidelijker naar voren.

3. Daarna kwam een oplichter die een ingenieuze carrouselfraude had bedacht, kennelijk als compensatie voor een eerder faillissement en mislukt gegoochel met tanteagaathleningen.

4. Die verdachte had een getuige meegenomen die iets moest verklaren over moratoire interesten bij een hypotheek, maar hij was al snel op verdenking van meineed afgevoerd.

5. Uiteraard zal de rechter met zijn collegae straks gaan oordelen op basis van de tenlastelegging, maar heel stiekem dacht hij weleens dat die wetten vervangen zouden kunnen worden door één groot caoutchoucartikel.

6. Maar als hij die gedachte uit zou spreken, zou dat dan geen opruiing zijn?

7. De rechter glimlachte zijns ondanks en ordende zijn gedachten voor het raadkameren na de lunch.

8. In ieder geval zouden de vonnissen blijk moeten geven van empathie voor de slachtoffers.

9. Bij de carrouselfraude had de raadsman iets aangestipt over de civiele procedure waarbij zijn cliënt als geïntimeerde was betrokken. De advocaat achtte de strafzaak vexatoir [kwellend, drukkend], omdat het in die civiele procedure ging om paulianeus [vol­gens, van de Ro­mein­se ju­rist Ju­li­us Pau­lus] handelen; hij was inmiddels peremptoir [afdoend, beslissend] gesteld.

10. De rechter was daarnaar wel nieuwsgierig maar voor de strafzaak leek dit niet relevant.

11. Hij wilde nog iets in de jurisprudentie nakijken, maar wat ook alweer?

12. Zijn bijzitters waren wel veel jonger, maar gelukkig geen types die dachten dat je daar met wat googelen ook wel uit kwam.

13. Maar nu eerst maar een broodje kroket!

 
 
 


0810 Dictee donderdag 26 nov 2015 (7): dictee Groot Hofdictee Markelo 2015 √

Dictee - dictees [0810]

Groot Hofdictee 2015 (Markelo)

Zwarte Piet of niet? [auteurs: Sini Dietvorst en Henk Hondelink]

1. Op deze eindnovemberdag gaat de kalender alweer snel richting vijf december en dus de sinterklaasviering. De goedheilig man [GB ook aaneen!] is vanaf zijn tewaterlaatplaats [tewaterlatingsplaats!] in Madrid via Meppel ons land binnengevaren voor zijn jaarlijkse all-invakantie. De discussie over de al dan niet geschminkte knecht of een van zichzelf gebruinde Curaçaoënaar is eveneens weer ontbrand.

2. Over de herkomst van het zwartepietengilde [Zwarte Pietengilde] zijn de meningen verdeeld. Waar de een spreekt van pauselijke knechten, de zoeaven, hebben anderen het over de beroete schoorsteenveger, een bedwongen satan of demon. Volgens veel amateurhistorici zijn deze theorieën echter geen van alle discriminerend van aard.

3. Aangaande de rol van Zwarte Piet is de loop der tijd [tijden] het een en ander veranderd. Lang was hij een soort kop van Jut die kleine stouterds meenam naar het overzeese Spanje. Tegenwoordig is hij een verstrooiing brengende kinderhartendief op pakjesavonden, die dreumesen in pyjamaatjes, samen met logés en invités, vol spanning tegemoetzien.

4. Jan en Sophie, jockeys in spe, hebben natuurlijk paardrijspulletjes gevraagd. Vader hoopt op een vliegvisuitrusting, een Schotse whisky of een Ierse whiskey; moeder aast op een boerenbontpeper-en-zoutstel of een podiumcadeaukaart. Opa Gerrit, behorende tot de ouden van dagen, wil ondanks zijn vergevorderde leeftijd een tatoeage en de welopgevoede Maartje – compleet in de ban van baby's – zette logischerwijs een blauwogige babypop op haar verzoekepistel. En dan is er nog voetbalfanaticus pur sang Jaap met zijn langverbeide
VI-abonnement en niet te vergeten Joop, die rugbyt en graag zo'n ellipsoïdale bal wenst.


5. Wie herinnert zich niet dat het-heerlijk-avondje-is-gekomengevoel als Sinterklaas met zijn exotische hulpje de kamer binnenkwam? Of de keren dat we luid zingend op de bons op raam of deur wachtten om daarna steevast te zoeken naar de mand met cadeaus? Vader had de hele santenkraam al ruim van tevoren klaargezet en de buurman ge-sms't of ge-e-maild over het aanklopmoment.

6. Als het dan zover was dat Pieterbaas de cadeaus tevoorschijn haalde, bleek al snel dat de sint zich er niet met een jantje-van-leiden had afgemaakt: van een acaciahouten trein tot een perpetuum mobile of een goedgevulde eau-de-colognefles. Onderwijl smulden we naar hartenlust van de lekkernijen, variërend van taaitaaipopjes tot de al of niet exquise oer-Hollandse noga [ook nougat - noegaa, g van goal]. Beide in GB/VD.

7. En nu wil men, zelfs tot op het niveau van de Verenigde Naties, dat Zwarte Piet wordt geëlimineerd dan wel zijn originele kleur verliest. Desnoods bedient men zich van kortgedingen [BE, NL: kort gedingen], bijgestaan door pro-Deoadvocaten. We kunnen ervan uitgaan dat ze ertegenaan gaan. Hopelijk duurt deze discussie tot sint-juttemis en kunnen we nog jarenlang de chocolademelkmok of het rodewijnglas heffen, zolang Zwarte Piet nog niet naar de filistijnen is.

8. De makers van dit dictee hebben nog maar één item op hun verlanglijstje staan: de nieuwe Dikke Van Dale, om in tweeduizend zestien goed voorbereid aan een eventuele vervolgeditie van het Groot Hofdictee der Nederlandse Taal [vergelijk: GDNT = Groot Dictee der Nederlandse Taal, verkort: Groot Dictee, nog verder verkort: Dictee] te kunnen beginnen.
 


0809 Dictee donderdag 26 nov 2015 (6): dictee Rommelen in GB (6, slot) √

Dictee - dictees [0809]

Rommelen in GB (deel 6, slot) 

1. Met *w: 100 dagenshow, aanbouw, aanbouwen, aanduwen, aanschouwen, aansjouwen, aanstouwen, aanvalsopbouw, aardschaduw, abdijgebouw, academiegebouw, achterbouw, achterbuurvrouw, actualiteitenshow, administratiegebouw, afbouw, afbouwen, afduwen, afhouwen, afschaduwen, afscheidsinterview, afschuw, afsjouwen, afsnauwen, airshow, akkerbouw, algauw, alineaopbouw, alltime low, alpenkauw, ambassadegebouw, angstschreeuw, ankertouw, ankervrouw, apengebouw, apparatenbouw, appartementengebouw, appartementsgebouw, arbeidersvrouw, arbeidsschuw, archiefgebouw, art-decogebouw, art-nouveaugebouw, asgrauw, autoluw, autoshow, aventurijnblauw, awardshow, azuurblauw en babyblauw. 

2. Met x: AEX-index, Benelux, CBS-koersindex, aandelenindex, aandelenkoersindex, abdijcomplex, addax, adoniscomplex, affix, afmixen, agrofoodcomplex, airporttax, altsax, ampex, angstcomplex, annex, anticlimax, antrax, apex, appartementencomplex, appendix, arthousecomplex, asobox, atoomcomplex, au sérieux, autobetaalbox, autobox, babbelbox, babybox, beatbox, beatboxen, beatmixen, bedrijfscomplex, bedrijvencomplex, belastingbox, berichtenbox, bespaarbox, betaalbox, beurscomplex, beursindex, bioscoopcomplex, bioscopencomplex, black box, bombox, borax, bordeaux, botoxen, box, brainbox en brekingsindex. 

3. Met *y: Botoxparty, accountability, accountancy, actiecomedy, afstandsbaby, afterparty, agekey, airplay, airportcity, alcoholbaby, antiblarenspray, anticonceptiespray, antilobby, antimuggenspray, antirooklobby, après-skateparty, après-skiparty, aromajockey, artjockey, arty, asielbuddy, autodressboy, autolobby, autorally, autoreply, autoslotspray, baby, badhairday, baggy, bandy, bankenlobby, barebackparty, beachvolley, beauty, bellboy, berenrally, besmettingsparty, bijouterieparty, bloody mary, blootglossy, blu-ray, bluesy, bobby, body, boekenweekessay, boerenglossy, boerenlobby, bogey, boodschappentrolley en bounty.  

4. Met z*: GHz, Hz, MHz, bioblitz, blitzen, buzzen, bvz, chintz, cooljazz, ersatz, fez, fotoquiz, freejazz, gazettenquiz, gigahertz, gin-fizz, gipsyjazz, hertz, hetzen, hotjazz, jazz, jeugd-ggz, kHz, kennisquiz, kerstquiz, kilohertz, kolchoz, mHz, megahertz, merguez, museumjazz, muziekquiz, nieuwsquiz, pince-nez, popquiz, pubquiz, quiz, quizzen, schmalz, showbizz, showbizzquiz, sovchoz, spachtelputz, spachtelputzen, spellingquiz, taalquiz, televisiequiz, tv-quiz, voetbalquiz en warez.

 
 
 


0808 Dictee donderdag 26 nov 2015 (5): dictee Rommelen in GB (deel 5) √

Dictee - dictees [808]

Rommelen in GB (deel 5)

1. Met *s: 's anderendaags, 's avonds, 's dinsdags, 's donderdags, 's maandags, 's mans, 's middags, 's morgens, 's nachts, 's namiddags, 's ochtends, 's voormiddags, 's vrijdags, 's winters, 's woensdags, 's zaterdags, 's zaterdagsavonds, 's zomers, 's zondags, 's zondagsavonds, +-teken, 0-fase, 06-dealer, 06-nummer, 0900-nummer, 1 literauto, 1 literfles, 1 literwagen, 1 persoonskamer, 1-jarig, 10-delig, 10-jaarlijks, 10-jarig, 100 dagenshow, 100 meterfinale, 100 meterloper, 100 procentscontrole, 100 procentsdrugscontrole, 100-jarig, 1000-jarig, 10de-eeuwer, 10de-eeuws, 10e-eeuwer, 10e-eeuws, 10km-hardloper, 10km-loper, 11-jarig, 112-alarmcentrale, 112-app en 112-centrale.

2. Met *t: 0 urencontract, 1 aprilfeest, 1 euromunt, 1 meifeest, 1 meioptocht, 10 beurtenkaart, 10 eurobiljet, 10 rittenkaart, 100 eurobiljet, 11 julifeest, 11 septembereffect, 18+-dienst, 2 euromunt, 2-takt, 20 eurobiljet, 200 eurobiljet, 24 uursdienst, 3 sterrenrestaurant, 3D-printen, 3G-dienst, 3G-markt, 4-takt, 45 toerenplaat, 4D-printen, 5 eurobiljet, 50 eurobiljet, 500 eurobiljet, 65+-kaart, 78 toerenplaat, 84 strippenkaart, 9-tot-5-mentaliteit, A-attest, A-biljet, A-kant, A-predicaat, A3-formaat, A4-formaat, A5-formaat, A5-schrift, aagt, aaibaar, aaien, aalput, aalt, aanaarden, aanbakken, aanbelanden, aanbelangen, aanbellen en, aanbenen.

3. Met *u: 3 gangenmenu, 4 gangenmenu, 5 gangenmenu, AVI-niveau, Aluku, aanhouden, abstractieniveau, acajou, accent aigu, accountantsbureau, accu, achtergrondniveau, achterhouden, activiteitenniveau, adieu, advertentiebureau, adviesbureau, advocatenbureau, afdelingsniveau, afhouden, afscheidscadeau, afwerkingsniveau, aju, alarmeringsniveau, alibibureau, alstu, alu, amateurniveau, ambassadeursniveau, ambigu, ambitieniveau, angalampu, antidopingbureau, antiracismebureau, antiterreurbureau, aperçu, apneu, apokoinou, arbeidersmilieu, arbeidsbureau, architectenbureau, art nouveau, artiestenbureau, asjemenou, aspiratieniveau, atoombureau, atoomparaplu, au, au-pairbureau en auteursrechtenbureau.

4. Met *v: 2cv, 3D-tv, NOS-tv, abonnee-tv, alv, amv, atv, beleggings-bv, betaal-tv, bhv, bio-bv, breedbeeld-tv, brievenbus-bv, bv, call-tv, coach-tv, cv, emo-tv, film-cv, flatscreen-tv, flex-bv, gcv, hbo-v, hd-tv, hiv,
internet-tv, kabel-tv, kalasjnikov, kleuren-tv, korsakov, ktv, lcd-tv, led-tv, leitmotiv, licht-tv, live-tv, loelav, lowpay-tv, micro-cv, mosjav, nov, nv, oled-tv, ov, overheids-nv, pay-tv, pilav, plank-bv, plasma-tv en reality-tv.
 


0807 Dictee donderdag 26 nov 2015 (4): dictee Rommelen in GB (deel 4) √

Dictee - dictees [0807]

Rommelen in GB (deel 4)

1. Met *n: +-teken, 0 energiewoning, 0 urencontract, 0-fase, 0-meting, 1 aprilfeest, 1 aprilgrap, 1 aprilmop, 1 euromunt, 1 eurostuk, 1 literfles, 1 literwagen, 1 meifeest, 1 meioptocht, 1 meiviering, 1-jarige,
1-op-1-gesprek, 10 beurtenkaart, 10 eurobiljet, 10 guldenstuk, 10 minutengesprek, 10 puntsschaal, 10 rittenkaart, 10%-regeling,
10-daagse, 10-jarige, 10-tal, 100 dagen, 100 dagenviering, 100 eurobiljet, 100-jarige, 100-tal, 1000-jarige, 1000-tal,
10km-wegwedstrijd, 11 julifeest, 11 juliviering, 11 novemberviering, 11 septembereffect, 11 septemberherdenking, 11-jarige, 112-alarm,
12-jarige, 12-tal, 125cc-wedstrijd, 13-jarige, 14-daagse, 14-jarige, 15 letterwoord en 15-jarige.


2. Met o*: 1 literauto, 20 wekenecho, 3D-echo, 45 kilometerauto, a contrario, a tempo, aanvalsduo, aardgasauto, aardvlo, ab ovo, abo, acceptgiro, achtergrondinfo, acro, actiefoto, adagio, adoptie-embryo, afbraak-cao, afbreukrisico, aficionado, afro, agio, agitato, agnio, aguinaldo, aidsrisico, aikido, aio, airco, ajinomoto, al fresco, albedo, albino, allegretto, allegro, allegro ma non troppo, allegro moderato, allegro sostenuto, allo, alpino, alter ego, alternativo, althobo, alto, alzo, amaretto, amarillo, amateurvideo, ambo en amigo.

3. Met *p: 1 aprilgrap, 1 aprilmop, 112-app, 2.42-omroep, 3D-ontwerp, A-cup, A-groep, A-omroep, a-capellagroep, aalbessensap, aalkuip, aalpomp, aan-en-uitknop, aan-uitknop, aandachtsstreep, aandachtstreep, aandampen, aandeelhouderschap, aandelenverkoop, aaneenknopen, aanfloepen, aangapen, aangespen, aangiftehulp, aangrijpen, aanklampen, aankloppen, aanknippen, aanknopen, aankoop, aankoopstop, aankooptip, aankopen, aankruipen, aanlappen, aanloop, aanlopen, aannamestop, aanpappen, aanplempen, aanroep, aanroepen, aanscherpen, aanschoppen, aanslepen, aanslijpen, aansluipen, aanstampen, aanstappen en aanstippen.

4. Met *q: Bq en q.

5. Met *r: 06-dealer, 06-nummer, 0900-nummer, 1 persoonskamer, 100 meter, 100 meterloper, 10de-eeuwer, 10e-eeuwer, 10km-hardloper, 10km-loper, 11de-eeuwer, 11e-eeuwer, 12de-eeuwer, 12e-eeuwer, 13de-eeuwer, 13e-eeuwer, 14de-eeuwer, 14e-eeuwer, 15de-eeuwer, 15e-eeuwer, 16+'er, 16-minner, 16de-eeuwer,  6e-eeuwer,
17de-eeuwer, 17e-eeuwer, 18de-eeuwer, 18e-eeuwer, 19de-eeuwer, 19e-eeuwer, 1e-eeuwer, 1ste-eeuwer, 2 persoonskamer, 20'er, 20+'er, 20e-eeuwer, 20ste-eeuwer, 21e-eeuwer, 21ste-eeuwer, 24 uursluier, 2de-eeuwer, 2e-eeuwer, 3 gangendiner, 3 oktober, 3 vwo'er, 30'er,
30-plusser, 3D-bodyscanner, 3D-foodprinter en 3D-monitor.
 
 


0806 Dictee donderdag 26 nov 2015 (3): dictee Rommelen in GB (deel 3) √

Dictee - dictees [0806]

Rommelen in GB (deel 3)

1. Met *j: aalvisserij, aan weerszij, aandachtstrekkerij, aandachttrekkerij, aannemerij, aannemingsmaatschappij, aanrijden, aansnijden, aanstellerij, aanvalspartij, aanvlijen, aardoliemaatschappij, abdij, accubatterij, achenebbisj, achtergalerij, achternarijden, achteruitrijden, achterzij, actiepartij, activiteitenboerderij, advocaterij, afglijden, afgoderij, afgunstmaatschappij, afkickboerderij, aflossingsvrij, afrekenmaatschappij, afrijden, afsnijden, aftroggelarij, afzanderij, afzetterij, alcoholvrij, alleenheerschappij, allergeenvrij, altpartij, aluminiumsmelterij, ambtenarij, angsthazerij, antimaffiapartij, antipiraterij, antraxvrij, aperij, arbeiderspartij, arbeidspartij, artsenij, asbestvrij, assurantiemaatschappij en assurantiemakelaardij.

2. Met *k: 'k, 1 eurostuk, 1-op-1-gesprek, 10 guldenstuk, 10 minutengesprek, 2 eurostuk, 2pk, 360 gradenfeedback, 38 urenweek, 3D-techniek, 3G-techniek, 40 urenweek, 4G-netwerk, 5 dagenweek, 5 frankstuk, 80 kilometervak, A-merk, a-capellamuziek, a-klank, aak, aalbessenstruik, aalfuik, aanbakken, aanbeeldsblok, aanbiddelijk, aanbiddingsmuziek, aanblik, aanblikken, aanbreken, aandachtsjunk, aandachtswijk, aandelenhypotheek, aandijken, aandikken, aandoenlijk, aandrukken, aangrijpelijk, aanhaken, aanhankelijk, aanharken, aanhikken, aanhinken, aanhoudelijk, aankakken, aankijken, aanklikken, aankoeken, aankweek, aankweken en aanlijken.

3. Met *l: 10 puntsschaal, 10-tal, 100-tal, 1000-tal, 12-tal, 15-tal, 2-tal, 20-tal, 24 uursschool, 3 puntsschaal, 3 sterrenhotel, 3-dimensionaal, 3-tal, 30-tal, 3D-bril, 3D-model, 3D-spel, 4 puntsschaal, 4 sterrenhotel, 4-tal, 40-tal, 5 puntsschaal, 5 sterrenhotel, 5-tal, 50-tal, 6-tal, 7 puntsschaal, 7 uurjournaal, 7-tal, 8 uurjournaal, 8-tal, 9-tal, A-label, aagtappel, aal, aalsvel, aambeeldkapsel, aanbellen, aanbestedingsregel, aanbetalen, aanbevelen, aanbiedingenpaal, aanbouwsel, aandachtsgeil, aandeel, aandelencarrousel, aandelenhandel, aandelenkapitaal, aandelenruil en aandelenzwendel.

4. Met *m: 'm, 1040 urennorm, 112-alarm, 16mm-film, 3%-norm,
3D-film, 3D-scherm, 3G-gsm, 4-3-3-systeem, 4-4-2-systeem,
5-3-2-systeem, 8mm-film, A-bom, A-film, Abraham, aam, aandammen, aandrijfsysteem, aangenaam, aanjaagteam, aanklemmen, aankomen, aankomstdatum, aankoopsom, aanloopprobleem, aanmaakdatum, aanmeldcentrum, aanmeldingscherm, aanmeldingsdatum, aanneemsom, aannemen, aannemingssom, aanpassingsprobleem, aanraakbeeldscherm, aanraakscherm, aanslagraam, aansluitingsprobleem, aansprakelijkheidsclaim, aanspreekvorm, aanstormen, aanstromen, aanvangsdatum, aanzwemmen, aardappelbloem, aardbeiboom, aardbeienjam, aardbodem, aardklem, aardstroom en aardworm.
 
 

0805 Dictee donderdag 26 nov 2015 (2): dictee Rommelen in GB (deel 2) √

Dictee - dictees [0805]

Rommelen in GB (deel 2)

1. Met *f: 3D-fuif, aalkorf, aanbevelingsbrief, aanbiedingsbrief, aanblaffen, aanblijven, aandraven, aandrijven, aandurven, aaneenschrijven, aanerven, aangeven, aanhef, aanheffen, aankleven, aankondigingbrief, aankondigingsbrief, aanmaningsbrief, aannemersbedrijf, aannemingsbedrijf, aanplakbrief, aanschaf, aanschaffen, aanschrijven, aanschroeven, aanschuiven (dat ik aanschuif – eindigt op f), aansloffen, aanstellingsbrief, aanstijven, aanstuiven, aantreffen, aanvalsgolf, aanwerven, aanwrijven, aanzweven, aardappelloof, aardbevingsgolf, aardwolf, aartsconservatief, ablatief, abonnementstarief, abortief, abusief, accreditief, accumulatief, accusatief, acht en een half, achtenhalf, achteraf en achterblijven.

2. Met *g: 's morgens vroeg, 's ochtends vroeg, 0 energiewoning, 0-meting, 1 meiviering, 1-hoog, 1-jarig, 10%-regeling, 10-delig, 10-jarig, 100 dagenviering, 100-jarig, 1000-jarig, 11 juliviering, 11 novemberviering, 11 septemberherdenking, 11-jarig, 12,5-jarig,
12-delig, 12-jarig, 12-regelig, 13-jarig, 14-jarig, 15-delig, 15-jarig,
150-jarig, 16-jarig, 17-jarig, 18-jarig, 1e-lijnszorg, 2-delig, 2-jarig, 2-onder-1-kapwoning, 2-talig, 20-jarig, 21 juliviering, 21-jarig, 24 urenstaking, 24 uursstaking, 24 uurszorg, 24-jarig, 25-jarig, 3-delig, 3-jarig, 30-jarig, 35-urig, 3D-tekening, 4 havoleerling, 4 meiherdenking en 4 meiviering.

3. Met *h: Adriatisch, a-priorisch, a-prioristisch, aanlachen, aardmagnetisch, abiotisch, abrahamitisch, absolutistisch, absurdistisch, academisch, ach, achromatisch, achronologisch, achterporch, acribisch, acrobatisch, activistisch, adjectivisch, advocoach, aerobisch, aerodynamisch, aeronautisch, afatisch, afgodisch, aflachen, aforistisch, afscheidslunch, afscheidsspeech, agendatechnisch, agitatorisch, agnostisch, agogisch, agrarisch, agressiecoach, agrobiologisch, agrochemisch, agronomisch, agrotechnologisch, ah, airbag-bh, airbrush, airbrushen, akoestisch, alarmistisch, alawitisch, alchemistisch, alchimistisch, alcoholisch, alcoholistisch en aleatorisch.

4. Met *i: 3 oktobertrui, Adonai, a fortiori, a pari, a posteriori, a priori, aai, aaien, aalbessengelei, aambei, aanbreien, aandraaien, aaneengroeien, aangloeien, aangooien, aangroei, aangroeien, aanklooien, aannaaien, aanwaaien, aanzeggen, aanzwaaien, aardbei, aardbeiengelei, aardgastaxi, aardplooi, aarsgewei, aartslui, abacus, abonneetaxi, abri, abrikozengelei, academicus, achterbuurman, achtergrondlawaai, achterman, actieradius, ad usum delphini, addenoi, afbreien, afdraaien, afgooien, afmaaien, afnaaien, afreien, afroeien, afschooien, afsnoeien, aftaaien en afvloeien.
 
 

0804 Dictee donderdag 26 nov 2015 (1): dictee Rommelen in GB (deel 1) √

Dictee - dictees [0804]

Rommelen in GB (deel 11)

1. Met *a: 16mm-camera, 8 millimetercamera, A-diploma, A2-diploma, a, a capella, a prima vista, a vista, aangaan, aankomstdatum, aankoopnota, aankoopprogramma, aanmaakdatum, aanmeldcentrum, aanmeldingsdatum, aanpassingsprogramma, aanslaan, aanstaan, aanvangsdatum, aanwijstrojka, aardappeltortilla, aardmassa, abacadabra, abaja, aboma, abracadabra, absorbens, absorptiespectrum, abstractum, acacia, academica, accessoria, accijnsdrama, accountantsfirma, achtergaan, achterna, achternadoen, achternagaan, achternalopen, achternarijden, achternasturen, achternazenden, achternazetten, achternazitten, achteroverslaan, achterpagina, achterstaan, achteruitgaan, achteruitrijcamera en achteruitslaan.

2. Met *b: 9-to-5-job, Beëlzebub, Bibob, Caraïeb, aanhebben, aanslibben, abb, abseilen, achterkwab, adob [spoorwegovergang met automatische dubbele overwegbomen] , aeroclub, aeroob, afkrabben, afschrobben, afschubben, afterclub, aftobben, agnostenclub, ahob [halve], amateurclub, anaeroob, aplomb, apparatofoob, atletiekclub, b, b2b, backhandlob, badmintonclub, baggerslib, baobab, basketbalclub, beachclub, beb, bediendejob, beethebben, bekrabben, belangenclub, beleggingsclub, beleggingsstudieclub, betaaldvoetbalclub, beëlzebub, bib, bieb, bijhebben, bijjob, biljartclub, blowjob, blub, blurb en bob.

3. Met *c: BSc, Gaelic, abc, ad hoc, aerobiccen, archiduc, armagnac, aspic, automatic, azc, b2c, babbeltruc, back to basic, basic, belastingtruc, bergerac, beurre blanc, bic, big mac, biopic, blu-raydisc, bobbeltjesplastic, boekhoudtruc, bric-à-brac, bubbeltjesplastic, c, caoutchouc, cc'en, chic, chocoholic, cineac, classic, clinic, codec, cognac, cola-tic, comic, compact disc, cul-de-sac, curryholic,
dames-wc, dbc, dc, dec, demi-sec, dualdisc, duo-wc, echec, en bloc, en plein public.

4. Met *d: 10km-wegwedstrijd, 125cc-wedstrijd, 15 letterwoord,
15km-wedstrijd, 2 persoonsbed, 2-voud, 25 meterbad, 250cc-wedstrijd, 3 letterwoord, 3-voud, 30 kilometerbord, 30 kilometergebied, 3D-beeld, 3D-printen, 4-voud, 40 dagentijd, 4D-printen, 4wd, 5 letterwoord, 5-voud, 50 meterbad, 500cc-wedstrijd, 50PLUS-lid [50PLUS'er],
50km-bord, 50m-bad, 6 letterwoord, A4-blad, aaibaarheid, aaien, aalglad, aambeeld, aanaarden, aanbakken, aanbeeld, aanbelanden, aanbelangen, aanbellen, aanbenen, aanbesteden, aanbestedingsbeleid, aanbetalen, aanbevelen, aanbevelenswaard, aanbidden, aanbieden, aanbijten, aanbinden, aanblaffen, aanblazen en aanblijven.

5. Met *e: 0-fase, 06-prostitutie, 1-jarig, 1-jarige, 10-daagse, 10-delig, 10-jaarlijks, 10-jarig, 10-jarige, 100 meterfinale, 100 procentscontrole, 100 procentsdrugscontrole, 100-jarig, 100-jarige, 1000-jarig,
1000-jarige, 100e, 100ste, 101e, 101ste, 102de, 102e, 103de, 103e, 104de, 104e, 105de, 105e, 106de, 106e, 107de, 107e, 108e, 108ste, 109de, 109e, 10de, 10de-eeuws, 10e, 10e-eeuws, 11-jarig, 11-jarige, 111de, 111e, 112-alarmcentrale, 112-centrale, 112de, 112e, 113de en 113e.
 
 
 



woensdag 25 november 2015

0803 Dictee woensdag 25 nov 2015 (4): dictee Column Eindigend op -asie, -atie en -azie √

Dictee - dictees [0803]

Eindigend op -asie, -atie en -azie

1. Ik was benieuwd of er veel woorden op -asie eindigen. Het zijn er (nieuwe VD - situatie 2015) 123; ik pak er wat interessante woorden uit: abasie (niet kunnen lopen, van: basis), afasie (niet kunnen spreken, afatisch), astasie (medisch onvermogen om te staan, als gevolg van een stoornis in het centrale zenuwstelsel, het czs), flegmasie (medisch: pijnlijke zwelling van het onderhuids celweefsel van de benen, vnl. bij kraamvrouwen = kraambeen), idiosyncrasie (zoek maar op! -
in­di­vi­du­eel be­paal­de ei­gen­aar­dig­heid
(bv. m.b.t. het taal­ge­bruik)
), klarinet-, orgel- of trompetfantasie, Berlioz-, Carmen- of Rigolettofantasie, cacao-, gehakt- of kabeljauwfantasie, vrouwen- en mannenfantasie.


2. En hoe zit dat met -atie? Wel, dat zijn er 3655 [in 2015]; een kleine selectie: aan-en-uitrelatie, abominatie (b, geen d; afschuw, abominabel), accommodatie (cc, mm), advocatie (advocatuur), aeratie (bodemademhaling), agflatie (agrarische inflatie = door stijgende voedselprijzen), asfyxiatie (verstikkingsdood), audio-installatie, bifurcatie (vork- of gaffelvormige splitsing van aderen, rivieren, wegen enz.), bovicatie (verrundering = ongunstig: de toenemende gewoonte van mensen om zonder nadenken massaal achter kreten en domme redeneringen aan te lopen), [VD] CABG-operatie (bypass: coronary artery bypass grafting), confabulatie (verzinsel, fabels!),
contra-indicatie, cv-installatie, coöperatie (maar co-ouder en
co-educatie naast coschap), de-escalatie, deïficatie (het vergoddelijken), diploma-inflatie, een-op-eenrelatie,
een-tweecombinatie (een-tweetje), en-engeneratie, of-ofgeneratie, hart-longreanimatie, houtje-touwtjereparatie (slordig), lose-lose- of
win-winsituatie, non-informatie (niet over nonnen dus!),
radio-grammofooncombinatie, re-integratie (maar reïncarnatie!), snel en goed uitspreken: riboperatie, stagflatie (gevormd van stagneren + inflatie: een toestand waarbij hoge inflatie samengaat met grote werkloosheid en geringe economische groei), stresssituatie (sss!), V-formatie, Vinex-locatie (VD: Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra), warmte-isolatie, Wereldgezondheidsorganisatie (WGO, ook WHO: World Health Organization), woprelatie (wippen, ontbijten, pleite), yuppificatie en zwangerschapsintoxicatie (zwangerschapsvergiftiging).

3. Met -azie vind ik maar 12 hits (treffers), die doe ik maar allemaal: spinazie (Spinacia oleracea), wilde spinazie (of tuinmelde), (rode) aardbeispinazie (een zeldzaam onkruid), bladspinazie (niet-gehakte spinazie), veldspinazie (brave hendrik), waterspinazie (als groente gegeten tropische waterplant, ook: kangkung, waterwinde), zomer-, baby- en diepvriesspinazie, Abchazië (een autonome republiek binnen de voormalige Sovjetrepubliek Georgië), Azië (het grootste werelddeel), Eurazië (Europa en Azië bij elkaar, als één continent) en Klein-Azië (het westelijke deel van Azië ten zuiden van de Zwarte Zee, ongeveer het gebied dat tegenwoordig Turkije heet.

4. In Azië ligt een natie die Transkaukasië (geen koppelteken, net als in Transjordanië!) heet …
 

0802 Dictee woensdag 25 nov 2015 (3): dictee Ditjes en datjes (74) √

Dictee - dictees [0802]

Ditjes en datjes (74) 

A. Let op de voluit geschreven vormen van SARS en URL: nu ook in GB met kleine letters, net als in VD.

B. Treurig in Middelharnis: denk je 3 fouten te hebben, ben je een zinseindepunt vergeten en ook vergeten het woord 'oeuvre' (vervelende plek: achter aan de regel geen plaats meer, had op de volgende regel gemoeten) op te schrijven en heb je dus 5 fouten …

C. Troefcallen (dat was wel goed) – getroefcalld – zal in de herziene versie dubbel-l hebben! 2020: GB OK, VD alleen troefcall, geen ww.

D. De Taalunie doet weten: binnenkort komt er een geheel vernieuwde Technische Handleiding. Als die gereed is, wordt deze ook aan
GB-gebruikers beschikbaar gesteld!

E. Je kunt dictee 856 maar beter inlijsten. Het was het laatste. Genoeg is genoeg. Ondanks Bart Chabots: "Wilt u meer of minder dictees?". Meer! Meer! Meer! De klus om alle dictees (856 dus) in één bestand te verenigen, zal ik nog wel afmaken …

F. In het correctiemodel van het Groot Erasmus Dictee stond, dat de vormen hart(s)grondig allebei goed zijn. Dat klopt natuurlijk niet. Bij een dictee mag je alleen opschrijven wat er voorgelezen wordt

G. In dat dictee ook de zinsnede: … en branches zoals wiskunde, sterrenkunde en tenslotte ook wijsbegeerte. De uitleg 'per slot van rekening' is wellicht te billijken *, maar 'ten slotte' (aan het eind) kan hier moeilijk fout gerekend worden! Overigens ook in Rotterdam: mooi dictee!
* 2020: lijkt me toch fout.

H. In Groningen kwam voor 'beatlejaren'. Daar was ik het niet mee eens. Dat zijn gewoon de jaren waarin de Beatles optraden, onvergelijkbaar met beatrixkapsel – dat is gelexicaliseerd – en heeft een eigen betekenis gekregen. Volgens mij dus Beatle(s)jaren. Wel: beatlehaar.

I. Al mijn blunders in Groningen zal ik maar niet melden (wel een leuke: reindivo i.p.v. rijmdivo – het verstaan blijft een probleem). Wel kwam voor: elandlende en wildzwijnvlees. Ik had daarvoor: elandlenden- en wildzwijnvlees; samentrekking met 'vlees'. Beslist niet fout (een tussen-n wordt immers niet voorgelezen), maar wel fout gerekend. Nou, één blundertje dan: laisser-passer met r i.p.v. z: laissez-passer. Dan ben je trots dat je weet dat het nieuwe GB een koppelteken heeft (VD – nog – niet!), maar je wist ook echt wel dat het (voorheen) laisser faire, laisser aller (met r) en laissez passer (met z) was! 2020:
laisser-faire, laisser-aller en laissez-passer.


J. Een leuke was natuurlijk in het ollekebolleke 'doctorandus P-dofiel'. Dat leverde een bonuspunt op!

K. In Groningen kwam ook aan de orde: "Tweede Wereldoorlog, maar dat moet u als een afkorting opschrijven." Nogmaals, ik was totaal uit vorm, dus de 'frank' (WO II) viel niet. Ik meen echter, dat de juiste uitspraak is wee-oo-twee dan wel "wereldoorlog 2", maar dus niet die rare 'omschrijving' van wat je op zou moeten schrijven …

L. Overigens (Groningen): geen misverstand, geweldig (knap) dictee, geweldige happening.
 
 


0801 Dictee woensdag 25 nov 2015 (2): dictee Groot Erasmus Dictee 2015 √

Dictee - dictees [0801]

Groot Erasmus Dictee 2015 [Rotterdam]

Xenoglossofobie (auteur: Tim de Meij)

1. Er is geen berg hoog genoeg, er is geen vallei laag genoeg, er is geen rivier wijd genoeg; geen barrière zal voor onze universiteit een volslagen sta-in-de-weg constitueren om institutioneel bilinguaal te worden.

2. Niet dat het Nederlands deficiënties zou tentoonspreiden of anderszins insufficiënt zou zijn; dankzij de bemoeienissen van de preëminente Brugse wetenschapper en rabiate taalpurist Simon Stevin, die hartgrondig supponeerde dat het Nederlands de voertaal was in het paradijs, vademt ons vocabulaire zelfs eclatante substituties voor Grieks-Latijnse termen, inzonderheid namen voor specialismen en branches zoals wiskunde, sterrenkunde en ten slotte (tenslotte) ook wijsbegeerte.

3. Geen taal is echter een inviolabel eiland dat middels het stringent boycotten van infiltraties van heinde en verre de eigen linguïstische soevereiniteit rigoureus privilegieert en protegeert.

4. Wanneer in navolging van Simon Stevin een einzelgänger nog een hetze tegen leenwoorden voert of schmiert, en rücksichtslos Nederlandse ersatzen fröbelt, is dat sowieso slechts kitscherige spielerei; voor dergelijke witzen en strapatsen is überhaupt geen plaats in academische bildung.

5. Wie taal daadwerkelijk au sérieux neemt, doet niet en plein public badinerend over een discours van vreemde origine; zowel de jeune premier als de éminence grise erkent sans rancune de allures, het cachet en de grandeur van lumineuze trouvailles en ravissante bon mots.

6. Als u het image van de prototypische egghead matcht, is uw commitment ten aanzien van de contemporaine lingua franca van de wetenschap zelfs een eyecatcher: als u heeft ge-e-maild, heeft u ongetwijfeld content, feedback of een sample geattacht, als u leidinggeeft, managet of coacht, en zelfs als u brainstormt of freewheelt, illustreert u dat u outsourcet naar het Engels dat het een lieve lust is.

7. Op de ophanden zijnde universiteitscampus zullen we onze internationale logés zelfs cordiaal tegemoetkomen en ruggensteunen door spontaan en comme il faut te shiften naar het Engels.

8. Hoewel puristen halsstarrig pushbacks entameren, geven onze academische taaldaden aldus geenszins blijk van xenoglossofobie; door leenwoorden herbergzaam op te nemen, en door consciëntieus en sans gêne Engels te spreken, belichamen we niet alleen onze gerenommeerde openheid en gastvrijheid, maar faciliteren we ook het belangrijkste buut van de wetenschap: communicatie van kennis.
 



0800 Dictee woensdag 25 nov 2015 (1): dictee Twenterand Dictee 2015 √

Dictee - dictees [0800] 

Twenterand dictee 2015 (auteur: Gerrit Lemans)

(Geen titel)

1. Wicher Jansen, firmant van Jansen Joost & Co te St. Petersburg, was medeoprichter van de calicotweverij aan het Oosteinde te Vriezenveen, later verhuisd naar het kanaal De Haandrik. Rond achttienhonderdzeventig kreeg het bedrijf een financiële injectie van J. Tilanus, zoon van een chirurg uit Amsterdam.

2. Vanuit St. Petersburg reisden Rusluie [zo heetten de Nederlanders in St. Petersburg - van Rus en lui = mensen?] en West-Vlaamse entrepreneurs oorspronkelijk per gesoigneerde huifkar, calèche of landauer terug naar huis, soms met przewalskipaarden of
haflo-arabieren [
kruising van arabierhengst en haflingermerrie - geen klinkerbotsing, maar verwisselbare begrippen!] ervoor, en pas veel later per dieselelektrische trein.

3. Jansen & Tilanus was bekend om zijn brei- en tricotagetechnieken, om zijn jaegerondergoed, elastisch genaaid met de negendraads flatlockmachine, en om de naar Nederlands-Indië geëxporteerde doeken, die daar gebruikt werden voor het batikken.

4. De eerstesteenlegging van de zijdeweverij rond negentienhonderdvierenvijftig was met grote accuratesse georganiseerd waardoor de receptie, ondanks de en masse toegestroomde employés, rustig verliep en marechausseetoezicht overbodig was.

5. De gedachtegang van de raad van commissarissen was een fysiek robuuste stoommachine met V-snaren te leasen en een druk van zes atmosfeer, maar men weifelde nog of het vermogen in paardenkrachten, in newton, in joule, in kilowattuur, of in elektronvolt moest worden geoffreerd.

6. Jansen & Tilanus en hun commanditaire vennoten hoorden, ook door het enthousiaste management en de gevulde orderportefeuille, tot de top 100-bedrijven in jacquardweefsels en het verwerken van rayon-, cilinder-, en schlauchcopsgarens, waar oud-collegae altijd welkom waren op wolkeloze bedrijfsuitjes.

7. De sheddakconstructie van de weverij is heden ten dage gecamoufleerd als meubelboulevard en de fabrieksschoorsteen met zijn decoratie van radiaalsteen is geroemd om zijn cultuur- en architectuurhistorisch belang en als oriëntatiepunt voor de omgeving.

8. Uit vroegere correspondentie uit de achttiende eeuw blijkt dat de hygiënische toestanden bij de werknemers thuis rond hun septicput soms allerbelabberdst waren, vergeleken met de huidige trukendoos aan maatregelen rond infectiepreventie en microbiële vervuiling, waarbij veelal iedereen dagelijks doucht.

9. Het was de tijd dat de familie Peddemors uit de dorpsstraat [Vriezenveen heeft een Dorpsstraat, maar niet deze!] pannenkoek en stamppot at, want broccoli, teriyaki, balut, gourmetten of fonduen, au bain-marie gekookte asperges, gepocheerde eieren met persilladeschuim en saffraanpoeder waren aan hen niet besteed.

10. De meid mijdt de hooimijt zei Peddemors altijd. Dus speelden de paardenmeisjes stoepkrijten en raceten de jongens over de kasseien op het speelterrein bij de eikenlaan [Vriezenveen heeft een Eikenlaan, maar niet deze!], tot ze terugdeinsden voor de zeis van de nijdige boerderijeigenaar.
 


dinsdag 24 november 2015

0799 Dictee dinsdag 24 nov 2015 (4): dictee Gronings Grootscheeps Scheepsdictee √

Dictee - dictees [0799]

Drs. P onder de loep (auteur: Bob van Dijk)

1. Dertien juni tweeduizend vijftien verscheidde de Zwitserse taaltuinier en rijmdivo Drs. P oftewel Heinz Polzer. Nooit genaturaliseerd maar des te meer op-en-top geassimileerd; soort van stateloze burger. Kleinzoon van een door hem verafgode salonmarxist die daadwerkelijk voor Marx tolkte maar evengoed puissant rijk werd in de
Achter-Indische desa. Heinz werd, nadat zijn ouweheer de pijp aan Maarten gaf en separeerde, met mama en zus naar het chique Velp verplaatst en door huisemployés in frak en andere livreiers gepamperd met langoest, kalkoendijgehaktballetjes, elandlende(n-) [dan samentrekking] en wildzwijnvlees. Toen al een oudgeboren heertje met dito taalgebruik. Dubbele jaren middelbaar onderwijs; de
pro-formastudie economie evenzo. Gepantserd met een Helvetisch laissez-passer tijdens WO II [uitspraak: wee-oo-twee of – afgekort – wereldoorlog twee]. Infantiel geëxalteerd toen bazaar de Bijenkorf ging henzen door de Duitse brisante attaque op Rotterdam. Heel laat gehuwd maar zijn eega hield hij eeuwig, zelfs tot zijn eigen verassing [r i.p.v. rr leuk, maar niet afdwingbaar], buiten beeld. Ernstig pedofoob. Sterker nog: hij haatte die homunculi.


2. Ziehier enkele nare en mogelijk semiautistische trekjes van Neerlands lightversevedette. Of is het ADHD (GB ook wel: adhd)? Zijn piramidaal oeuvre aan verzen in alle formaten zoals balladette, villanella en pantoen is hiermede misschien ook wel verklaard. Evenals de dwangneurotische rijmerij die veel van zijn poëmen zo prolix, zo wijdlopig maakt.

3. Maar le tout [uitspraak: toe] studentikoos Holland in de Beatle(s)jaren [jaren van The (De) Beatles, absoluut niet gelexicaliseerd!] en elke yup toentertijd vielen hiervoor. En voor zijn krakerig tenoraal stemgeluid bij een dingsige honkytonkpiano in een café-chantantachtige setting. En niet te vergeten: zijn archaïsche vocabulaire (horletoet en morsebellen) en eigen trouvailles als gonzofoon en ripspiqué. En hoeveel hij niet rijmen kon op langoustine: mousseline, crêpe de Chine en haute cuisine met strychnine!

4. Hij schreef een standaardwerk over versvormen als ballade suprême, cholerisch sonnet en spicht [niet in deze betekenis in wdb.], en hij introduceerde het ollekebolleke.

5. Ollekebolleke
dubbele dactylus.
Limerick slimmerik
Heinz' glockenspiel.

6. Sassafras, rizofoor
vergetenwoordenboek.
Maakt elke spellinggek
doctorandus P-dofiel!

7. Hij verrijkte de mathematica met verzen over de x-as en het ludolfiaanse getal pi. Hij doorvorste met puntige puntdichten de apostrof, de kommapunt en het kleinerdanteken. Hij vergastte ons op de hele groentesantenkraam van schorseneren, kapucijners en kassalade. Hij hertaalde de Odyssee (met Griekse y) in bijpassend dactylisch metrum (ook met i-grec (y!), zeg maar ypsilon).

8. Maar bij het gewone plebs verwierf hij knolraap en lof vanwege de portaalcommensaal, de trojka naar Omsk en de
heen-en-weerveerpont. Zelfs schreef hij carnavalsschlagerteksten als “Wat heb je gedaan, Daan?”.


9. Drs. P schitterde door zijn melancholische en zwartgallige humor. En toch: is niet zijn contemporain Jules de Corte, geen luxeartikel met het zwitserlevengevoel zoals zijn confrère de luxe-econoom, maar een door Moeder Natuur verblinde halve Belg uit sanseverialand en niet behept met die hele ris geoha; is díé (ook: die) poëet niet oneindig veel echter en menselijker? Een controverse tussen côtelette suisse en Vlaamse frikadel. Een persoonlijke voorkeur. 
 

0798 Dictee dinsdag 24 nov 2015 (3): dictee 856 (deel 3) √

Dictee - dictees [0798]

Oefendictee 856 (deel 3)

Dictee 856, alinea 7 t/m 10.

7. De HIJSM was de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij. De meeste high-end producten zijn duur. In de Highlands wonen veel lowbrows. Zó spreek je dus 'hihat' [haaj-hèht] uit! Een lift wordt in het quasi-Zuid-Afrikaans een hijsbakkie genoemd. Wat houdt het Japanse hikikomori [jongemannen zich opsluiten, onttrekken aan openbare leven] in? Hilleken zijn hiltiken [bikkel, koot - stuiter]. Hoe schrijf je hindipop in het Hindi? Een hinkjambe is een choliambe. Noem je dat nou hip of square? Het hypocentrum is het epicentrum, het episch centrum, waar epiek beoefend wordt. Ik heet Ab: dat is een hypocoristicon [vleinaam]. Het bier smaakt niet: hypogeusie [afgenomen smaakzin]? Hypospadie [pisbuis: uitmonden aan onderkant eikel]: lastig! Hypotheekhouder: hypotheeknemer, hypothecaris. Helpt hypo [natriumthiosulfaat] tegen hypo's van hipo's? Het hypostasenbegrip [ook: hypostasis]: de Drie-eenheid. De hijlikmakers waren heerlijk.

8. Tegenover het hypsochroom staat het bathochroom. De hysop is lipbloemig. Mind you, die grachtengordelianen. Ze adverteren nu veel via i-ads. Emmes is ibbus. Wat is die Iberische iberis mooi! Gelieve niet in te nemen: aspidosperma-alkaloïde, catharanthusalkaloïde =
vinca-alkaloïde, ergotalkaloïde (antimigrainemiddel), iboga-alkaloïde en opium- respectievelijk salamanderalkaloïde. Het ibuprofen is een acrylpropionzuurderivaat. Een icd is een implanteerbare
c
ardioverter-defibrillator. Die boef had ijs en ice in de icetea, de ijsthee, gedaan. Bij de Beeldenstorm van 1566 gingen iconoclasten tekeer. Arachidonzuur is icosatetraëenzuur. ICSI's zijn intracytoplasmatische sperma-injecties. Ik zeg regelmatig: "Ich bin ein Bressiaander".

9. Zij lijdt aan icterische hepatitis. Ken je de ideaalgaswet van
Boyle-Gay-Lussac? Hij etaleert een ideeëloze ideeënarmoede. Zo'n idée reçu moet geen idee-fixe worden! Die auto's zijn geïdenticardiseerd. De uitdrukking op-en-top is identiek aan op end' op. De fraude bestond uit online identiteitsdiefstal [ook: online-identiteitsdiefstal]. Vroeger verafgoodden de idisten het Ido. Velen vereren hem als disco-idool. Een IED is een improvised explosive device (bermbom). Johan genoot van het iepenloftspul (openluchtspel). Hij ging eruitzien als de dood van Ieperen. Het schip verging in de Ierse Zee. Het niksisme is maar niks, geloof in iets: doe aan het ietsisme. Het 'if not unmoved, yet undismayed' [
zo niet on­be­wo­gen, dan toch onver­vaard] is duidelijk op hem van toepassing. De Ifalpa is de International Federation of Air Line Pilots' Associations.

10. Zijn ifo's een soort van drones? De ihram is de staat van reinheid waarin een hadji verkeert. De ijara is een zekere in de moslimwereld gangbare transactiewijze. Zij waren de ijbokking en de ijbot nog niet vergeten. Vloeken is de naam van God ijdellijk gebruiken. De Grote IJsbarrière is een loodrechte muur van ijs in de Rosszee, begin van de ijskap van de Zuidpool. Het was ijselijk, afgrijselijk. Geef mij maar frappuccino. Een ijsselsteen is kleiner dan een waalsteen. Lekker, die ijswijn? Hij heeft de beide IJszeeën bevaren. Een iezegrim is een ijzebijter. Het regiment bestond uit louter ijzerbijters.

 

0797 Dictee dinsdag 24 nov 2015 (2): dictee 856 (deel 2) √

Dictee - dictees [0797]

Oefendictee 856 (deel 2)

Dictee 856, alinea 4 t/m 6.

4. Een chòler of choller is een bedelaar, zwerver, junkie. Het conceptregeerakkoord is geaccordeerd. Het docentenkorps is al behoorlijk uitgedund. Dyompofuto is een hinkelspel waarvoor een figuur met genummerde vakken op de grond wordt getekend. Er heerste die Ruhe eines Kirchhofs. De asielzoekersvoorlichting werd verstoord door hecklers [opzettelijk verstoren door roepen, etc.] . Je zult maar aan het Hellp-syndroom lijden. Door de hersen [hers = bovenlicht] werd er een helder beeld gecreëerd op het toneel. Komt er door hersenatrofie meer ruimte om iets op te slaan? Hervese kaas is een sterkruikende en -smakende kaas van Herve of uit het Land van Herve. Het vervangen van 'vanielje' door 'vanille' noemen we herverfransing. De psych heeft haar [niet: eigen] diepste zielenroerselen blootgelegd.

5. Kun je goed hazen [atletiek] zonder haze [hee:z - wietsoort, hoog THC-gehalte]? Een hesychast gedijt in contemplatie. Wat heet? Dat wordt een heterdaadje. Wat is een heteroatoom? De aanslagen vonden homochroon plaats. Waarin verschillen heterofilie en heterofyllie? Synchroonzwemsters kunnen beter niet heterokinetisch zijn. De heuenroute [geen tussen-n uitspreken - vroeger: platboomd binnenschip] was toen nog niet bekend. Heui, hoe is ie? Een heupbreuk is een collumfractuur. Bij dieren treden wel HD's, heupdysplasieën op. De heupprothesewerking was ruim voldoende. Rubber verkrijg je uit de Hevea brasiliensis. De weg ging heuvelaf. 'Trebuchets' zijn hevelblijdensynoniemen. Piet Hein [niet die ... maar Deens wiskundige] heeft het spel hex bedacht.
 

6. De Decamerone verhaalt beslist niet over de hexameron. Wat bedoelt u met 'Hexateuch'? In wormkoekjes zit hexylresorcinol. Kent de HHS [Haagse Hogeschool] ook een hhs [hogere hotelschool]? Voorbeeld van de hiaat: geef tante-n-eens een kusje (de n is de hiaatdelger). Kwam die hibakusha [overledene bombardement eind WO II Japan] uit Hiroshima of uit Nagasaki? Een vertegenwoordiger is een soort hic et ubique [altijd onderweg dus]. De kapucijn of barrevoetmonnik ging vroeger barrevoets. Een hiel- is geen klokojief. We leven nu in het hier en hiernumaals. Van VD moet je hiëroglifisch schrijven, van GB mag je ook hiëroglyfisch schrijven! De hi- en lofi weergave was uitmuntend. Een infans in utero matris ofwel
hansje-in-de-kelder leidt een hiervoormaals leven. Door het drinken van te veel highballs (whisky-soda's) kregen ze last van highs.


0796 Dictee dinsdag 24 nov 2015 (1): dictee 856 (deel 1) √

Dictee - dictees [0796]

Oefendictee 856 (deel 1)

Dictee 856, alinea 1 t/m 3.

1. Dit is de tien biljoenste byte die langskomt. Ik wil geen
tomaten-groentesoep, maar tomatenroomsoep. Het traplopen gaat hem nog slecht af. Het was een heel Trinidadiaans gezelschap. Eerst troosteten, dan troostseks. Een tweet is een Twitterbericht. Met tyapar wordt taugé bedoeld, met tyuku's worden steekpenningen bedoeld en tyuri is een zuigend of smakkend geluid dat afkeuring of verachting uitdrukt. Hoe zou in het Urdu de urdi [eetbare zaden] heten? Niet de directeur-grootaandeelhouder, de dga, stond me te woord maar de adjunct-directeur. Op de vides werden er vidés [BE; kippenpasteitje] geoffreerd. Vier vijfde van het parlement zorgde voor een viervijfdemeerderheid. Het gaat hem naar den vleze, maar we leven wat hem betreft nog steeds in grote vreze [net als met].

2. Schrijf je volbloed paard of volbloedpaard [beide, klemtoon, bnw. - znw.]? Hebben we nu alle voors en tegens, alle pro's en contra's, op een rijtje staan? Die walkuren zijn naar de originele Walkuren genoemd. Is er veel verschil tussen een walaba [boom, bijlhout] en een walapa [SR: forelzalm]? Een WAO'er kan een WAO-gat hebben. De water-en-vuurbaas was Waterman. Het was wel degelijk een weldoordachte actie. De h.o.-studenten halen het lang niet altijd bij de wo'ers. Tonen yorkatori's [verhaal] aan dat yorka's [geest van overledene] voortleven? Kom, geniet, yolo! Een yu di Kòrsou is letterlijk een kind van Curaçao, iemand die op het eiland geboren is. Een zegerijk Oranje is zegenrijk voor de hele natie. Hij gebruikt zijn ziek-zijn als dooddoener. Hij heerste als een ware zonnekoning. Willen jullie zorg dragen voor het zoukfestival?

3. Door en door nat is door- en doornat. Doordat hij straalbezopen was, is hij het straal vergeten. Je moet wel achteruit kijken in de achteruitkijkspiegel. Het nieuwe GB: ik ben er alvast één keer doorheen geracet. Anitriberi is een Surinaams rijstgerecht met bakkeljauw. Een anyumara is een zekere grote zoetwaterroofvis (Hoplias aimara). De antruwa is nauw verwant aan de aubergine. Awèl [Suriname, BE: awel], nu is het genoeg op de Antillen. Ayaka (ook: ayaca) is een gerecht van maismeeldeeg gevuld met kip, in bananenblad. Balayage is de nieuwste haartrend. Ze zeiden daar: "We zijn toch allemaal Caricom-burgers." Hij kreeg een cessantia-uitkering mee. Een chuchubi is op de Antillen een tropische spotlijster. Een Dordtenaar praat Dordts.

 
 

zaterdag 21 november 2015

0795 Dictee zaterdag 21 nov 2015 (2): dictee Oefendictee Brussel 2015 √

Dictee - dictees [0795]

Oefendictee Brussel 2015

Kroniek van een gelukzoeker (auteur: Randy van Halen)

1. Na lang prakkeseren besloot de sjiitische elektricien zijn Damascener maisonnette waar hij ontiegelijk groos op was te abandonneren, bevreesd dat zijn optrekje, hijzelf incluis, kapotgeschoten zou worden door Russische kalasjnikovs, Amerikaanse snipers of geïmproviseerde molotovcocktails van rebelse makelij.

2. Teneinde Noordwest-Europese regionen met exorbitante welvaartsniveaus te bereiken, moest hij het land van hummus en falafel achterlaten en op een queeste naar zijn heilige graal gaan: zogezegd een omgekeerde kruistocht, maar dan een die niet in de middeleeuwen geschiedde.

3. Vele persoonlijke objecten, waaronder zijn goeling van caoutchouc, zijn met epische rapsodieën volgekladde blocnoteje en zijn op papyrus gekalligrafeerde koran kon hij ongelukkigerwijs niet meenemen naar westerse contreien en moest hij jammer genoeg achterlaten.

4. De sabbat luidde zijn vertrek in: hij greep zijn geüpdatete iPhone met selfiecamera, gaf de naburige PhD-student een dikke pakkerd en liet de rijzende zon achter zich. Deals met maffiabazen voor plaatsen in rubberbootjes, tripjes in volgestouwde goederentreinen en etappes op door louche handelaars ter beschikking gestelde BMX'jes typeerden zijn reis naar de westerse wereld.

5. Bij tijd en wijle hielden douaniers hem op en het Schengenakkoord leek zijn validiteit verloren te hebben, maar hij kon ervan op aan dat zijn neppaspoort hem erdoorheen loodste, richting zijn utopia waar hem geen cultstatus als messias staat te wachten. Maar wellicht zou hij als knuffel-Syriër wel tot een icoon voor de vluchtelingen uitgroeien – althans, dat was zijn telos [niet in wdb. - Grieks, einde].

6. Zijn onderweg gemaakte kameraden, met wie hij meereisde, kregen zo-even de dystopische annonce dat het eindpunt bizar veel analogieën met een abattoir vertoonde. Dientengevolge besloten ze de oversteek terug naar Midden-Oosterse gebieden te wagen; een secessie heeft plaatsgevonden, en ook onze protagonist dubde waarmee hij in godsnaam bezig was, maar hij continueerde.

7. Eenmaal gearriveerd kwam hij tot de gewaarwording dat de azc's overvol zaten en dat gekkies, geïnspireerd door nimbyisme en
rechts-extremisme, in groten getale de allochtonen – of in hun vocabulaire: de gelukzoekers – trachtten tegen te houden; het idee dat een apocalyptische invasie van hun lebensraum ophanden zou zijn, was bij hen alomtegenwoordig.


8. Dankzij zijn persistentie kon hij ten slotte, na maandenlange patiëntie, een sociale huurwoning vinden: een tijd om de met degout gevulde stereotypen en broodjeaapverhalen naar het rijk der fabelen te verwijzen. Hij was immers niet erop uit om de godganse dag in zijn blote tampeloeres op een super-de-luxe chesterfieldsofa te niksen, maar ambieerde een laborieus leven waarin hem niet telkens de zwartepiet werd toegespeeld.